Autoriteiten denken antireligieus
Focolare wil deel legerkamp kopen
Chinese jezuïet bijn
veertig jaar gevange
Humanitaire hulp is
een recht,
maar niet altijd zint]
Kerken en huisgemeenten in China zoeken eigen weg naar godsdienstvrijheid
GEESTELIJK LEVEN
Oecumenische gemeenschap op Amerikaans deel basis Soesterberg
Stichting Oecumenische Hulp volgt
Leerstoel geestelijke verzorg
DE STEM
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1993
Amersfoort (anp) - De Foco-
larebeweging in Amersfoort
wil op de voormalige lucht
machtbasis Soesterberg een
„oecumenisch stadje" vesti
gen. De beweging heeft de
ministeries van Defensie en
Financiën, de provincie
Utrecht en de gemeente Zeist
laten weten geïnteresseerd te
zijn in overname van een deel
van het Amerikaanse leger
kamp.
De beweging heeft belangstel
ling voor de voormalige leger
kampen Blikkenburg en Swager-
man/de Wulperhorst in de ge
meente Zeist. Met een „eigen
tijdse open oecumenische ge
meenschap", bestaande uit circa
vijftig personen van verschillen
de christelijke denominaties, wil
de beweging vorm geven aan een
samenleving, „gebaseerd op het
concreet geleefde evangelie ter
opbouw van eenheid in kerk en
maatschappij." Het initiatief
wordt ondersteund door de Ne
derlandse Raad van Kerken en
de Rooms-Katholieke Kerk.
De gemeente Zeist en de directie
der Domeinen van het ministerie
van Financiën kunnen nog geen
overeenstemming bereiken over
de bestemming van de leger
plaatsen. „De gemeente Zeist wil
de gebouwen in de voormalige
legerkampen afbreken en het
terrein tot natuurgebied bestem
men", aldus drs. L.S.J. Andringa
van de beweging. De gemeente
kan dit project echter niet finan
cieren.
De directie der Domeinen van
het ministerie van Financiën, de
„makelaar" van het terrein,,
vindt het afbreken van de ge
bouwen kapitaalvernietiging.
Domeinen stemt volgens Andrin
ga in met verkoop aan de Foco-
larebeweging, omdat de doelstel
ling van de beweging dicht bij
het behoud van de natuur ligt.
De Focolarebeweging, de enige
gegadigde voor het terrein, is al
drie jaar op zoek naar huisves
ting in Nederland. Verspreid
over alle continenten heeft de
beweging twintig „eigentijdse
kloosters", onder meer in Italië,
Duitsland, België, Polen, de Ver
enigde Staten, Kameroen, Bra-
ziilë en Australië.
De van oorsprong rooms-katho-
lieke beweging, die in 1943 in
Italië ontstond,stelde zich al snel
open voor alle christelijke ker
ken en ging vervolgens ook de
dialoog met de andere godsdien
sten aan. De beweging stelt de
onderlinge liefde en broeder
schap tussen mensen in alle
godsdiensten centraal. „Er
wordt niet gediscussieerd over
de verschillen, maar de eenheid
wordt geleefd", benadrukt An
dringa.
De Focolarebeweging heeft „een
aantal miljoenen" aanhangers in
184 landen. In Nederland zijn
enige duizenden mensen aange
sloten bij de beweging.
Samenwerking bij de productie van bijbels foto archief de stem
)oor Hugo van den Elshout
Cees van Gurp
Peking (rtr) - Pater Vincent Zhu Hongsheng, die als
van de ondergrondse Rooms-Katholieke Kerk in Cl
sinds 1953 vrijwel onafgebroken gevangen heeft geze
is onlangs op 76-jarige leeftijd aan een hartkwaal ges
ven. Dat hebben kerkelijke bronnen in China meegede burger wordt door die-
:elfde politiek geïntimi-
De pater jezuïet, die vloeiend
Frans en Engels sprak, nam
een vooraanstaande positie in
onder de rooms-katholieken
die de paus trouw bleven en
zich verzetten tegen de Pa
triottische Katholieke Kerk.
Deze kerk heeft de steun van
de communistische regering,
maar wordt door het Vaticaan
niet erkend.
Zhu werd in 1953 veroordeeld
tot een jaar gevangenisstraf.
Twee jaar later moest hij na
een massale actie van de rege
ring tegen de rooms-katholie-
ken in Shanghai vijf jaar de
cel in. In 1960 kwam hij niet
vrij, maar werd hij opnieuw
veroordeeld, nu tot vijftien
jaar gevangenisstraf. Pas in
1978 werd Zhu vrijgelaten en
kreeg hij toestemming
zijn familie te gaan.
Omdat Zhu contact bleef
den met de ondergrondse
en de wereld probeerde
lichten over de onden
van de kerk in China,
in 1981 opnieuw gearrei
wegens het lidmaatschap]
een „contrarevolution;
verraderlijke kliek". 1
werd hij opnieuw tot
jaar gevangenisstraf vi
deeld. Hij werd toen door,
nesty International gei
teerd.
Om gezondheidsredenen
Zhu in 1988 vrijgelatei
februari dit jaar kor
China aan dat de straf
hem was opgeheven. Zhu
gerehabiliteerd.
je internationale weten-
ichappers zijn vrijwel
unaniem van mening dat
je politiek het broeikasef
fect gretig aangrijpt om
politieke stokpaardjes te
lerijden. De doorsnee
Van onze verslaggever
UTRECHT - „Humanitaire hulp is een recht, voor slacht
en hulpverlener, maar alleen zinvol als het tijdig, indej
dosering, gecoördineerd en in overleg met de locale bewj
plaatsvindt."
Deze stelling betrekt de Stich
ting Oecumenische Hulp (SOH)
in haar jaarverslag 1992, waarin
ze aandacht vraagt voor de rol
van de Verenigde Naties en hul
porganisaties in de vele interne
conflicten in de wereld die lei
den tot extreme noodsituaties,
honger en vluchtelingenstromen.
De humanitaire hulpverlening
door de VN en particuliere orga
nisaties moet kritisch gevolgd
worden, meent SOH. De interna
tionale gemeenschap erkent in
toenemende mate haar verant
woordelijkheid bij binnenlandse
conflicten als in Somalië of ex-
Joegoslavië. Maar de vorm
waarin de hulpverlening gegoten
wordt en het mandaat van de
VN zijn niet duidelijk. Daardoor
ontstaat het gevaar dat politieke
overwegingen van individuele
landen een grote rol gaan spelen
en dat bij humanitaire hulp met
twee maten wordt gemeten het
geen conflicten oproept.
De Stichting SOH rekent het
zich dan ook tot haar taak om
namens haar partnerorganisaties
in het zuidelijk halfrond en het
kerkelijk grondvlak in Neder
land de verrichtingen «j
Verenigde Naties in deze
lettend te volgen. SOH, i
testantse evenknie van dek
lieke stichting 'Mensen in|
en optredend namens de[
tantse kerken, is actief i
groot aantal landen, waai
Somalië, Soedan, Mozair
Angola, Cambodja en ex-J
slavië. De organisatie
tijd nauw samen met locale!
nerorgansaties en internal!
koepelorganisaties. Pas
locale hulporganisaties
ken of niet goed functioi
moeten buitenlandse h
ners zelf ter plaatse
komen, vindt SOH de 1)
pak voor iedereen.
SOH heeft vorig jaar in I
95 miljoen aan project!!
steed. Daarvan ging 8511'
op aan noodhulp, vlucht»
werk, voedsel- en voedings
Het geld was afkomstig *nj
ticuliere giften, bijt'
Nederlandse protestant»]
ken, de Nederlandse overig
de Europese Commissie,
tig procent van de
besteed in Afrika.
Tilburg (anp) - Aan de Theologische Faculteit Tilburg
bijzondere leerstoel 'Vraagstukken geestelijke verzorging
krijgsmacht". De leerstoel is een initiatief van het Ordinariaat
de Nederlandse Strijdkrachten, de overkoepelende or|
de rooms-katholieke legeraalmoezeniers.
Het doel van de leerstoel is de bevordering van de ontwiW
overdracht van wetenschappelijke kennis over het past®'1
situaties van jgeweld. Behalve pastorale vraagstukken zullfflj
moraaltheologische kwesties van vrede en veiligheid tot W
dachtsveld van de nieuwe hoogleraar behoren.
De bijzonder hoogleraar wordt in eerste instantie voor een
van vijf jaar benoemd op basis van een 0,5 weektaak. Het
rium van de faculteit, dat onlangs met de leerstoel heeft ing(
wil de benoemingsprocedure zo snel mogelijk op gang breng®
De belangrijkste reden waarom het Militair Ordinariaat voor
heeft gekozen, is de in zijn ogen interessante combinatie vl
onderzoek en goede onderwijsmogelijkheden die de Tilburg®
teit biedt. Daarbij komt dat de leerstoel goed past bij de b®'.1 J het
leerstoelen Pastoraaltheologie en Moraaltheologie, alsmede
Vrije Studierichting Theologie, met de varianten Zingefl
Hulpverlening en Sociale en Politieke Ethiek. Een laatste
ging was dat er nogal wat afgestudeerden van de faculteit
legerpastoraat actief zijn.
leerd. Zij wil hem fors
betalen voor iets
tot op de dag van
-andaag, absoluut niet
toewezen is.
[let broeikaseffect is een we
reldwijd onopgelost vraagstuk.
(Aanpak van dat vraagstuk kan
teel gemakkelijk uitmonden in
kostbare maatregelen die uit-
|êindelijk ineffectief en overbo
dig blijken te zijn.
|Zo adviseerde de Amerikaanse
■conoom Prof. Lester Dave van
e Carnegie-Mellon Universiteit
leleidsmakers dringend een af
weging te maken tussen de ex
treme kosten van het terugdrin
gen van de kooldioxide-uitstoot
i het onzekere toekomstbeeld.
Dat onzekere toekomstbeeld is
een van de redenen waarom in
VS niemand staat te trappe-
om kostbare investeringen
lie plegen.
Voorbarig
(Enkele Nederlandse ministers
maakten het een tijdje geleden
al te bont. In alle ernst
lerkondigden zij dat de laatste
[vier warme jaren aan het broei
kaseffect zijn toe te schrijven.
Die conclusie is op zijn minst
voorbarig en onrealistisch. Ho-
zomertemperaturen of war
me jaren zijn eerder het gevolg
(van natuurlijk verklaarbare
oorzaken.
Wetenschappelijke verhande
lingen over dit onderwerp wor
den regelmatig gepubliceerd in
toonaangevende bladen als Na
ture, Science en Weather. Daar
uit blijkt dat de wetenschap al
larenlang tracht inzicht te krij
gen in de ontwikkeling van het
üroekasteffect.
De noodzakelijke gegevens ont
breken echter om aan te tonen
dat de steeds toenemende kool
dioxide-uitstoot voor een ramp
zalig broeikaseffect zal gaan
zorgen. Buiten beschouwing
wordt gelaten in hoeverre tem
peraturen en zeeniveau mis
schien kunnen of zullen stijgen..
Sterker, géén wetenschapper
waagt er zich nog aan een uit
spraak te doen wat het warmer
worden van de aarde voor be
paalde gebieden zou kunnen be
tekenen.
Over de rol die de kooldioxide
h de atmosfeer speelt, bestaat
eveneens grote onduidelijkheid.
Minstens tot het jaar 2000,
maar dat zou ook wel eens tot
2110 of tot 2030 kunnen zijn, is
diepgaand onderzoek noodza
kelijk om aan te tonen of de
wereld wel een broeikas-cata
strofe te wachten staat. Vele
«doren spelen hierbij, al dan
niet in samenhang, een belang
de rol.
Wactiviteit
verwarring in deze ingewik
kelde materie is ongetwijfeld
wat groter geworden. De
""komsten van een onderzoek
van de Deense wetenschappers
pgü Friis-Christensen en Knud
"assen, verbonden aan het
eens Meteorologisch Instituut
,e Kopenhagen, mogen gerust
^"1 bijzonder genoemd wor-
jn Science van november 1991
aten zij namelijk de samenhang
i,® tussen de zon-activiteit en
verloop van de temperatuur
"et noordelijk halfrond,
nieuws is het gegeven dat
Schiphol (anp) - In China
proberen de officiële, door
de regering erkende ker
ken en de duizenden lokale
huisgemeenten zoveel mo
gelijk vrijheid van gods
dienst te verkrijgen. De
kerken denken dit te kun
nen bereiken door een dia
loog met de overheid, de
huisgemeenten door zoveel
mogelijk afstand te nemen
van alle autoriteiten: bur
gerlijke overheid én kerke
lijke autoriteiten.
Die indruk heeft dr. G.J. van
Butselaar, secretaris van de Ne
derlandse Zendingsraad, gekre
gen tijdens een bezoek van drie
weken aan de Volksrepubliek.
Vooral christenen aan de basis,
de niet-erkende huisgemeenten,
hebben het nog „heel moeilijk".
Met het woord 'pesterij' druk je
hun situatie vriendelijk uit, al
dus Van Butselaar na terugkeer.
Officieel staat de Chinese rege
ring godsdienstvrijheid toe,
maar op lokaal niveau houden
de partijbonzen en de autoritei
ten zich daar niet altijd aan. Die
denken nog in antireligieuze ter
men. Verder maken ze zich
schuldig aan afpersing. Met geld
•kun je de laatste tijd in China,
waar de inflatie hoog is, leuke
dingen kopen, zegt Van Butse
laar.
Bijeenkomsten van huisgemeen
ten worden soms uit elkaar ge
slagen. Kortgeleden is zelfs een
jongeman dood geranseld. Ook
worden christenen gedwongen
elkaar een pak slaag te geven.
Moeilijk
Toch is het volgens Van Butse
laar heel moeilijk een lijn te
trekken tussen de officiële ker
ken en de huisgemeenten. Ze
werken met elkaar samen, bij
voorbeeld bij de produktie van
bijbels. De officiële kerken heb-
Dertien nieuwe theologische seminaries. Op de foto theologiestudentes van een seminarie in Nanking die zich op de eredienst
voorbereiden. foto ap
ben uiteraard niet zulke grote
moeilijkheden als de huisge
meenten, die geen middelen heb
ben om zich te verdedigen.
De grenzen zijn heel diffuus.
Mensen die 's ochtends naar de
officiële kerk gaan, kerken 's
middags in een huisgemeente. Ze
zoeken in de huisgemeenten een
goede preek en richting in hun
leven om door te geven aan hun
kind (meer dan één is niet toege
staan). De huisgemeenten zijn
soms zeer congregationalistisch,
in die zin dat alleen de plaatse
lijke club telt.
Oud zeer
Er is nog veel oud zeer tussen de
leiders van de officiële kerken en
van de huisgemeenten. Aan de
basis bestaat er een groot wan
trouwen tegenover de officiële
kerk. De huisgemeenten hebben
heel slechte ervaringen met de
overheid waar de leiders van de
officiële kerken mee hebben sa
mengewerkt. De Chinese Chris
telijke Raad, waarin vier protes
tantse kerken gedwongen sa
menwerken, heeft zich immers
door de overheid laten registre
ren, zoals ook de niet met Rome
verbonden Patriottische Katho
lieke Kerk.
Als het omslaat en we weer van
bovenaf worden aangepakt, zo
denken ze in de huisgemeenten,
dan zijn we weer bij nul. Onze
kerken zijn (tijdens de Culturele
Revolutie) al eens gesloten ge
weest. Leiders van huisgemeen
ten hadden tegen Van Butselaar
gezegd hoe geweldig zij tegen
bisschop Ting, de leider van de
protestantse kerken, zijn. Maar
wat hij schrijft, is erg goed,
voegden ze eraan toe.
In vergelijking met tien jaar ge
leden en zeker met twintig jaar
geleden, toen de Culturele Revo
lutie woedde, is er voor de ker
ken enorm veel verbeterd. Er is
veel meer vrijheid van gods
dienst, ook voor de huisgemeen
ten. „Je maakt mij niet wijs dat
kerkdiensten van huisgemeenten
die vaak bomvol zitten, nog in
het geheim worden gehouden.
Dat weet iedereen. Die kun je
niet langer ondergronds noe
men." Maar er is nog geen gods
dienstvrijheid zoals wij die zien,
voegt Van Butselaar eraan toe.
De Chinese kerk groeit geweldig,
aldus Van Butselaar. „Indruk
wekkend." De officiële protes
tantse kerk (de Chinese Christe
lijke Raad) heeft 9 miljoen leden
met zo'n 1.100 predikanten, ter
wijl bij de huisgemeenten naar
schatting 20 miljoen mensen zijn
aangesloten.
Belabberd
De laatste jaren zijn er dertien
theologische seminaries opge
richt. De huisvesting daarvan is
vaak belabberd. Studenten wo
nen soms in zondagschoolruim
tes, fietsenstallingen of kippen
hokken. Een ander, niet minder
groot probleem is: waar zijn goe
de docenten te vinden?
De kerken worden, net als de
staat, geleid door de 80-jarigen.
China is in alle opzichten een
gerontocratie (waar de oudjes
aan de macht zijn). Veel predi
kanten hebben een gewone baan
van zes dagen per week. Daar
naast geven ze soms drie avon
den per week bijbelstudie. „Die
werken zich rot. Dat is geen
luizebaantje van negen tot vijf."
Chinese christenen hebben in te
genstelling tot de christenen in
het Westen, niet zo'n grote be
hoefte aan gezelligheid en zich
thuis voelen. Aansluitend bij de
filosofische tradities van Taoïs
me en Confucianisme vinden zij
het schoolmodel, het verbale, in
tellectuele mooi. Daarom
groeien de protestantse kerken
sneller dan de katholieke kerk.
Die legt meer de nadruk op de
gemeenschap en de sacramenten.
Niet leuk
Hoewel Van Butselaar door de
Chinese kerken was uitgenodigd,
heeft hij in China nooit een blad
voor de mond genomen. „Dat
vonden ze niet altijd leuk. Kort
geleden was er een Nederlandse
kerkleider - nee, noem zijn naam
maar niet - die had zulke vragen
helemaal niet gesteld." En als
het al te gezellig werd en de
waarheid onder tafel dreigde te
raken, vroeg Van Butselaar: wat
denkt u eigenlijk van Tibet?"
foto ap Dr. G.J.van Butselaar
foto anp
..Richting in hun leven om door te geven aan hun kind..
Bijna 40 jaar opgesloten...een gevangenis in China
