redeso verleg Bosnië stokt
Anti-communistische zuivering in Tsjechië loopt op een fiasco uit
lerdeling Bosnië zorgt voor geruzie tussen Bosniërs, Kroaten en moslims
Wachten op de trein
Lichtzinnigheid in Alpen kost tientallen mensen het leven
BUITENLAND
istus a.s. hopen
te heropenen,
lodigen wij u uit
ling tijdens onze
J-HUIS-DAGEN
wij houden op
[DERDAG 19 en
>0 AUGUSTUS.
I toosten op de nieuwe zaak
[nis te maken met de nieuw
/erzorgd door:
J jj-'ital toezeggingen voor
I Dating van zieken en ge-
I puit Bosnië-Herzegowina
Buitenland is gisteren toe-
";h tot 1250.
BUITENLAND KORT
pstus 1993
ING f§ willen Sudan op lijst van terroristische landen zetten
WOENSDAG 18 AUGUSTUS 1993
A4
Lington (upi/rtr) - De
fcikaanse minister van
Ijienlandse Zaken Warren
Ltopher is van plan het
Laanse Sudan op de lijst
ïz'etten van landen die er-
L beschuldigd worden ter-
Cjflie te steunen.
L Verenigde Staten maken zich
[«ruime tijd zorgen over de
bn die Sudan onderhoudt
r jj.an en verschillende radi-
e groeperingen en dat is de
u van Christophers besluit,
Jke apparaten
>1148-1429
n
derwerk
-1692
aldus de zegslieden.
Maar deze week maakte de
Amerikaanse televisiezender
ABC ook bekend dat de Sudane
se regering 'op hoog niveau' be
trokken was bij een komplot om
eind juni aanslagen te plegen op
het gebouw van de Verenigde
Naties, het hoofdkantoor van de
FBI en twee tunnels in New
York. Een naaste medewerker
van Christopher verklaarde gis
teren dat 'wij een patroon van
activiteiten zien'.
Federale agenten hebben enkele
maanden lang de Sudanese mis
sie bij de Verenigde Naties in de
gaten gehouden. Op grond van
hun observaties en andere aan
wijzingen hebben zij het gevoel
gekregen dat de regering van
Sudan betrokken was bij de
plannen voor aanslagen.
Twee diplomaten van de Suda
nese vertegenwoordiging bij de
VN zouden gefunctioneerd heb
ben als contactpersoon tussen de
terroristen die de aanslagen zou
den plegen en de regering in
Khartoum. Zij zouden vijf ande
re Sudanese inwoners van de VS
hebben geholpen, die in verband
met de komplotten zijn aange
houden. Er zijn geen aanwijzin
gen dat de Sudanese vertegen
woordiger bij de VN ook bij de
affaire was betrokken, aldus
ABC.
De FBI bracht het komplot voor
de aanslagen in juni aan het
licht na de ontdekking van een
fabriek waar bommen werden
gemaakt. Zij arresteerde acht is
lamitische fundamentalisten, on
der wie vijf Sudanezen.
Veel van de verdachten hebben
banden met sjeik Omar Abdel
Rahman, een fundamentalisti
sche geestelijke, die in afwach
ting van uitwijzing naar Egypte
in een Amerikaanse cel zit. Ab
del Rahman is voor de geweld
dadige omverwerping van de
Egyptische regering, die vervan
gen moet worden door een fun
damentalistische regering. De
sjeik kwam via Sudan, dat sym
pathiek tegenover zijn denkbeel
den staat, de Verenigde Staten
binnen.
De Sudanese diplomaat El Sadig
Abdallah sprak echter alle be
schuldigingen tegen. „Tot op dit
moment hebben wij geen concre
te bewijzen gezien dat er terro
risten getraind zijn in Sudan of
dat Sudan terroristische daden
heeft begaan."
Hij voegde eraan toe dat het
besluit van Christopher een 'po
litieke achtergrond' heeft. Het is,
volgens hem, ingegeven door het
feit dat Sudan de geallieerde
coalitie niet steunde in de Golf
oorlog tegen Irak, en door de
'islamitische oriëntatie' van
Khartoum.
buitengevel onderging een
IWilhelm die de sfeer en dq
fdoor de collecties nu bete
pst sfeerbepalend werkt,
ibina staan vertrouwen, he
[m heel belangrijk,
ïode is niet goedkoop, maai
vollen truien van Poools enj
/IJ VERZORGDEN HET
LOODG1ETERSWERK,
DE SANITAIRE
INSTALLATIES
EN HET
DAKDEKKERSW
INSTALLATIEBUgOj
17 - 4587 ZG Kloosterzande]
)-Fax 01148-2936
Lève/Sarajevo (dpa/rtr)
|Het vredesoverleg over
Josnië in Genève is dins-
L gestuit op onenigheid
ter de afbakening van de
jervische, Kroatische en
|osiim-gebieden. Daar-
iior is de hoop op een
[oedige demilitarisering
i Sarajevo getemperd.
Bosnische president Alija
fctbegovic (moslim) en de leider
de Bosnische Serviërs, Ra-
te Karadzic, kwamen geen
lp tot elkaar inzake de driede-
hg van Bosnië. De Bosnische
teers bestempelden de mos-
ftt-eisen als 'zeer onrealistisch'
i onaanvaardbaar', met name
har het om Oost-Bosnië gaat.
itbegovic wil daar de enclaves
Zepa en Srebrenica
lande» met het moslim-ge-
i in Midden-Bosnië, dat ook
lostar moet bevatten, de hoofd-
fdvande Kroatische republiek
tg-Bosna'. De moslims ei-
Bi ;n totaal 40 procent van het
isnische grondgebied op, maar
f Serviërs en Kroaten gunnen
aslechts 30 procent.
Itrlragen
it geruzie dreigt de uitvoering
iet maandag gesloten ak-
1 over Sarajevo te vertra
pt. De drie partijen vormden
fci een gezamenlijke commissie
plannen moet uitwerken om
i stad onder VN-beheer te
aatsen en te demilitariseren. In
jeséve heette het dinsdag echter
It deze regeling pas van kracht
li worden na een volledig ak-
Vd over Bosnië.
1 B<w.riö ebte het oorlogs-
jW4 nsdag weg, op enkele
Ér chten tussen moslims
Maten in het midden van
pil na.
1 tenheden van de vredes
pogingen in Sarajevo aan
isrk om twee bevoorra-
jtltutes, waarover vorige
fen akkoord met de Ser-
perd bereikt, vrij te ma-
pnigde Naties maken zich
Orgen om het lot van de
r.OOO moslims die vastzit-
Ulostar, vrijwel verstoken
jer en voedsel. Voedsel-
|,jen hebben het oostelijk
ji de stad al twee maan-
g niet meer kunnen be-
IVN-medewerkers zeiden
als laatste redmiddel
Iroppings vanuit de
overwegen.
Hjims hebben in het oosten
hr stad, de tweede van
I f.jlerzegowina, naar ver
lag slechts twee punten
water kunnen aftappen.
wiige aanvoerroute voor
.;5is een ezelspad naar Ja-
I veertig kilometer ver-
I de
)ag luidde het Rode Kruis
odklok omdat zo'n 2.000
I Zegevangenen bij Mostar
|vei Kroaten worden ge
loopgraven te graven
l'err materieel te verplaat-
Ischgelijke levensgevaarlijke
telrbeid is verboden vol-
s conventies van Genève.
I Ma doen berichten de ron-
etnische zuiveringen in
[apeen ten zuiden van de
I liiiar voor hulporganisaties
|8aalisten is het zeer moei-
Iheulaatse polshoogte te ne-
I
"dvoerder van de VN-
l'aaicht in Sarajevo, Barry
I otti heeft zich dinsdag ver-
"Üigd voor zijn opmer-
-i Sarajevo niet meer be-
Ijeturdt.
Iba; had Ejup Ganic van
l'Msche presidium Frewer
I "eVenst persoon in Saraje-
PjPtard en de VN gevraagd
Bj®\g te trekken. Het poli-
|j'r'ité van de Navo stelde
I*1 dat Sarajevo nog steeds
I. ngelde stad is, en dat
■^genootschap nog altijd
E "at om luchtaanvallen op
stellingen uit te voe-
Roemenen wachten met al hun spullen op het perron van het Centraal Station in Bukarest tot de treinstaking die het hele land lam gelegd heeft, ten einde komt. De
staking is deze week zijn tweede week ingegaan. De actievoerende spoorwerkers zijn in hongerstaking om de regering te dwingen akkoord te gaan met een algemene
loonsverhoging. foto ap
Innsbruck (dpa) - Jaarlijks sterven
meer dan honderd bergbeklimmers
en -wandelaars in de Oostenrijkse
Alpen. In 1992 waren het er 133. Tot
nog toe zijn dit jaar in Oostenrijk al
50 alpinisten om het leven gekomen.
De oorzaak is vaak lichtzinnigheid en
zelfoverschatting.
Reddingsploegen spraken van waanzin:
vader trok de bergen in, moeder volgde
met drie kleine kinderen, van wie de
jongste net zeven maanden oud. Op 1.800
meter hoogte eindigde de leuke bergwan
deling. Zonder eten of drinken - de rug
zakken waren langs een pad achtergela
ten omdat zij te zwaar werden- ver
dwaalde het gezin. Pas uren later werd
het door een reddingsploeg gered.
Deze Oostenrijkse familie had nog geluk.
Maar tientallen anderen worden niet
meer gevonden. Onderschattend hoe be-
driegelijk de bergen kunnen zijn, vallen
de vaak slecht uitgeruste bergwandelaars
van rotsen of glijden zij uit over loslig
gende stenen. Of zij dwalen bij slecht
weer van het pad af en storten honderden
meters de diepte in.
„Deze aantallen zijn nog niet alarmerend.
Maar als de toeristen in september-niet
meer massaal naar meren en badplaatsen
trekken, zal dat weer een scherpe toena
me van het aantal doden in de bergen te
zien geven," zegt Wolfgang Girardi, de
voorzitter van de raad voor veiligheid in
de Alpen in Innsbruck.
Deskundigen maken zich vooral zorgen
om bergliefhebbers uit het vroegere Oost
blok. „Die laten zich door niets afschrik
ken. Vaak missen zij conditie en ervaring
en meestal mankeert er ook van alles aan
hun uitrusting," aldus Girardi.
De Oostenrijkse media hebben alarm ge
slagen. „De berg roept. Zijn echo heet
dood," schreef het weekblad 'News' dra
matisch. Helikopters van medische red
dingsploegen stijgen twee maal zo vaak
op voor ongelukken in de bergen als voor
verkeersongevallen. En voor menigeen
komen ze te laat.
Onlangs stierven twee Tsjechen door be
vriezing tijdens hun tocht naar een berg
top. Ook zij waren slecht uitgerust en
hadden waarschuwingen voor een omslag
in het weer in de wind geslagen.
Ettelijke uren hebben zij tegen de vries-
dood gevochten alvorens zij in de armen
van hun redders de laatste adem uitblie
zen. Die hadden daarvoor nog wel op het
nippertje twintig andere bergbeklimmers
van dezelfde groep in veiligheid kunnen
brengen.
Dit jaar zijn vooral op de betrekkelijk
makkelijk te bedwingen Grossglockner,
de hoogste berg van Oostenrijk, veel
mensen om het leven gekomen. Het ge
beurde dat op één middag drie groepen in
moeilijkheden raakten en in de diepte
stortten. Balans: vier doden.
Aan ideeën om de waaghalzen af te
schrikken ontbreekt het niet. Zo wordt
het invoeren van een soort bergpas over
wogen; alleen nog met een toegangsbe
wijs de bergen in. Ook is voorgesteld om
het de wandelaars moeilijker te maken
door haken, ladders en trappen in de
bergen te verwijderen en de laatste hut
voor de top te sluiten.
Op deze manier blijven de rotsen weer
voorbehouden aan ervaren bergbeklim
mers, en die verongelukken betrekkelijk
zelden. Of de toerisme-industrie, die het
moet hebben van het grote aantal berg-
fans, dit spel zal meespelen valt echter
zeer te betwijfelen.
Rafsanjani zet hervormingen door
Teheran - De Iraanse president, Ali Akbar Hashemi-Rafsanjani,
heeft gisteren zijn vastbeslotenheid getoond om door te gaan
met zijn economische hervormingen, ondanks de weigering van
het parlement om de herbenoeming van zijn minister van
Economische Zaken goed te keuren. Hij wees de scheidende
minister, Mohsen Nourbakhsh, per decreet aan op de nieuwe
post van vice-president van Economische Zaken, wegens de
'wetenschappelijke en economische capaciteiten' waarvan Nour
bakhsh het bewijs zou hebben geleverd.
Homobeweging opgericht in Rusland
Moskou - De homoseksuelen in Rusland hebben de oprichting
van de eerste landelijke belangenvereniging, Triangel, aange
kondigd. Triangel zal strijden voor een gelijke behandeling van
homo's en lesbiennes en tegen de verspreiding van aids. Het
organiseren van een achterban is nu erg belangrijk, aldus de
initiatiefnemers. „Er kan snel een einde komen aan deze
dynamische periode en we willen niet dat de geschiedenis met
ons op de loop gaat," aldus een van de initiatiefnemers.
Executie Graham opnieuw uitgesteld
Austin - Het Texaanse hof van beroep heeft het verzoek van de
minister van Justitie van de staat afgewezen om de 29-jarige
Gary Graham te laten executeren. Graham zegt nieuwe bewij
zen te hebben dat hij niet schuldig is aan de moord waarvoor hij
ter dood is veroordeeld. Hij zou in 1981 tijdens een overval een
man hebben doodgeschoten. De executie van Graham per
injectie was eerder al een keer uitgesteld.
Japan zal aids-conferentie organiseren
Tokyo - Japan zal volgend jaar de internationale aids-conferen
tie organiseren in de hoop dat daardoor de aandacht zal worden
gevestigd op de snelle verspreiding van de ziekte in Azië.
Ongeveer 10.000 mensen zullen naar verwachting de tiende
Internationale Conferentie over aids bijwonen, die van 7 tot 12
augustus 1994 in Yokohama zal worden gehouden. Het zal de
eerste keer zijn dat de jaarlijkse bijeenkomst in Azië plaats
vindt.
Protestmars gedeporteerde Palestijnen
Marj al-Zohour - Meer dan honderd Palestijnse ballingen
hebben gisteren in Zuid-Libanon een mars gehouden om hun eis
voor een snelle terugkeer naar Israël te onderstrepen. De
demonstranten maken deel uit van de groep van 396 Palestijnen
die sinds december bij Marj al-Zohour in een geïmproviseerd
kamp verblijft. De mars ging tot zo'n driehonderd meter buiten
het kamp, waarbij de ballingen scandeerden dat onder hen veel
zieken zijn die dringend medische behandeling nodig hebben.
De ballingen stemden er afgelopen weekend nog in met een plan
voor gefaseerde terugkeer naar huis.
Hezbollah beschiet Libanese militie
Marjayoun - De pro-Iraanse Hezbollah heeft gisteren in Zuid-
Libanon het aan Israël gelieerde Zuidlibanese Leger (SLA)
beschoten. De rebellen vielen aan met mortieren bij Sojod en
Ghizlan in de Israëlische veiligheidszone. Het SLA beantwoord
de het vuur. Niemand raakte gewond. De Hezbollah zei zes
Israëlische soldaten gedood of verwond te hebben op de weg van
Rihan naar Sojod, maar dat bericht werd door de Israëliërs
ontkend.
President Nigeria biedt ontslag aan
Lagos - De Nigeriaanse president Ibrahim Babangida heeft
gisteren tijdens zijn toespraak in het parlement zijn ontslag
aangeboden. Het was onduidelijk of zijn militaire collega's zijn
aftreden hebben geaccepteerd. „Als gevolg van de onderhande
lingen met mijn leiding heb ik besloten om vrijwillig opzij te
stappen als president en als stafchef van de Federale Republiek
Nigeria", aldus Babangida tegenover het parlement. De Nigeri
aanse president, die dinsdag 52 jaar is geworden, voegde eraan
toe dat het besluit om de presidentsverkiezingen van afgelopen
juni ongeldig te verklaren in het belang van de natie zijn
genomen.
Klopjacht op seizoenarbeiders Italië
Foggia - Afrikaanse seizoenarbeiders in de omgeving van de
stad Foggia, in het midden van Italië, zijn het slachtoffer van
een ware klopjacht door racistische groepen. Volgens de berich
ten voeren extreem-rechtse bendes een 'klopjacht op negers' uit
die onder andere helpen bij de tomatenpluk. De onrust is het
gevolg van de dood van een Italiaanse gepensioneerde. Hij zou
door een Afrikaanse immigrant zijn overvallen, waarna een
hartaanval hem fataal werd.
Amnesty berispt Japan
Londen - Amnesty International heeft de nieuwe Japanse
regering opgeroepen de mensenrechtensituatie in het land te
verbeteren. In een open brief vraagt de organisatie premier
Morihiro Hosakawa de doodstraf af te schaffen en de internatio
nale conventie tegen folteren te ratificeren. In Japan vinden nog
steeds terechtstellingen plaats. Vaak krijgen de terdoodveroor-
deelden pas op het allerlaatste moment te horen dat het moment
van de executie is aangebroken. Het komt herhaaldelijk voor
dat zij lange tijd in eenzame opsluiting worden vastgehouden.
Doden bij brand in Belgische fabriek
Brussel - Bij een brand in een bedrijf in Hemiksem, ten zuiden
van Antwerpen, zijn gisteren twee doden gevallen. Twee mensen
raakten zwaargewond. Een woonwijk moest vanwege explosie
gevaar tijdelijk worden ontruimd.
Het bedrijf Wolf Oil Corporation vervaardigt smeerolie. De
brand brak uit omstreeks half drie gistermiddag na een ontplof
fing in de verpakkingsafdeling. Een brandweerman werd dode
lijk getroffen toen hij na een explosie onder een muur terecht
kwam. Eerder was onder het puin al het stoffelijk overschot van
een werknemer vandaan gehaald.
De grootscheepse
anti-communistische
zuivering die de
Tsjechische Republiek had
willen doorvoeren, blijkt op
een fiasco uit te lopen. De
werkelijke boosdoeners uit
het totalitaire tijdperk
blijven buiten schot en in
plaats van hen worden
onschuldigen aan de
schandpaal genageld. Ook
als de rechter hen zuivert
van alle blaam - zoals in
toenemende mate
gebeurt - blijft de geur van
het 'fout-zijn' aan hen
kleven.
Door onze correspondent
Stevo Akkerman
SINDS DE zuiveringswet in ok
tober 1991 werd aangenomen
door het (toen nog) Tsjechoslo-
waakse parlement, zijn de juri
dische en maatschappelijke on
volkomenheden van de grote
anti-communistische schoon
maak steeds duidelijker gewor
den.
Vaclav Havel
De bedoeling van de wet was
hoge communistische functio
narissen en medewerkers van de
voormalige geheime dienst
(StB) te weren uit openbare
functies. De opbouw van de
democratie verdroeg zich niet
met de aanwezigheid van 'dic
tatoriale en misdadige elemen
ten' binnen de staatsorganen.
Maar hoe duidelijk dat voor
iedereen ook was, het vaststel
len van de schuld van indivi
duen bleek heel wat minder
eenvoudig te zijn dan het parle
ment in 1991 dacht. In het nu
onafhankelijke Slowakije is de
zuivering daarom helemaal
stopgezet.
De Tsjechen gaan er mee door,
maar stuiten op grote moeilijk
heden.
Het Tsjechische ministerie van
Binnenlandse Zaken, dat belast
is met de zuivering, heeft tot
nogtoe zo goed als alle rechtsza
ken verloren die waren aange
spannen door burgers die
claimden ten onrechte te zijn
gebrandmerkt als StB-agent of
medewerker.
In 65 van de 70 gevallen oor
deelde de rechter dat het minis
terie niet kon bewijzen dat de
betrokkene inderdaad werkte
voor de StB. Nog eens 274 ge
vallen wachten op afhandeling
door de rechter en de verwach
ting is dat meer zullen volgen.
Het ministerie verdedigt zich
door erop te wijzen dat een
zogeheten 'positieve screening'
(die het bekleden van een open
bare functie onmogelijk maakt)
niets anders betekent dan dat
iemands naam gevonden is op
de lijsten van de StB.
„Wij zeggen niet dat iemand
een collaborateur was, wij stel
len alleen vast of hij wel of niet
bij de StB als zodanig geregis
treerd stond," aldus een woord
voerster van het ministerie, ver
wijzend naar de taak die de wet
haar departement heeft opge
dragen.
Voor de rechter is het louter
'geregistreerd-staan' echter niet
voldoende. Het is algemeen be
kend dat de StB geknoeid heeft
met zijn data. Sommige agenten
'verzonnen' medewerkers om
indruk te maken op hun superi
euren, anderen voerden met op
zet namen in van mensen om
hen in moeilijkheden te bren
gen. Dat heeft geleid tot pijnlij
ke missers.
Oud-parlementariër Petr Bu-
rian bijvoorbeeld werd er door
het ministerie van beschuldigd
in oktober 1989 door de StB te
zijn ingehuurd als informant.
Zijn taak zou zijn geweest te
informeren over activiteiten van
de Amerikaanse ambassade in
Praag.
Een merkwaardige opdracht,
gezien het feit dat Burian de
Engelse taal niet machtig is. Hij
ontkende ooit met de StB te
hebben samengewerkt en werd
begin dit jaar door de rechter in
het gelijk gesteld.
Oud-minister van Justitie Leon
Richter, die zijn post verloor
vanwege beschuldigingen over
een StB-verleden, is een andere
prominente Tsjech wiens naam
onlangs gezuiverd werd ('gezui
verd' in de ware betekenis van
het woord).
Oorspronkelijk had de zuive
ringswet ook betrekking op ie
dereen die te boek stond als
'kandidaat-medewerker'. Maar
dat bleek een categorie van
70.000 namen te zijn, onder wie
- zo maakte hij uit eigen bewe
ging bekend - ook president Va
clav Havel.
Het Constitutionele Hof van.
Tsjechoslowakije, dat slechts
een blauwe maandag heeft be
staan, bepaalde dat de zuive
ringswet in dit opzicht on
grondwettelijk was; 'kandidaat
medewerkers' vielen voortaan
buiten de zuivering,
In een interview met zijn Poolse
vriend Adam Michnik, hoofdre
dacteur van de krant Gazeta
Wyborcza, zei Havel vorige
maand dat hij nu - als president
van Tsjechië - zijn veto zou
uitspreken als hem dezelfde
zuiveringswet ter onderteke
ning werd voorgelegd. Maar in
oktober 1991, toen hij president
was van Tsjechoslowakije, had
hij staatsrechterlijk die moge
lijkheid niet. Volgens Havel was
de zuivering weliswaar in psy
chologisch opzicht belangrijk
(„als vereffening van een reke
ning met het communistische
verleden"), maar heeft het in
praktijk veel schade aangericht.
„Degenen die jarenlang met de
StB hebben samengewerkt, wa
ren echt niet zo dom om na 1989
te dingen naar openbare func
ties. Die zijn hun eigen privé-
bedrijven begonnen en verdie
nen veel meer dan ze als ambte
naar ooit hadden gekund. Intus
sen heeft de wet wel geleid tot
immense menselijke tragedies.
Ik weet van zelfmoorden die er
het gevolg van waren. In veel
gevallen zijn absoluut onschul
dige mensen gebrandmerkt voor
de rest van hun leven."
