rgadering
ibank te
t omstreken
Moon 01155-62710
De drama's van
het Belgisch
koningshuis
Eurosail '93:
zeilspektakel
in Antwerpen
De poëzie
van Watou
Rabobank FU
De lucht betrekt snel.
Donkere wolken
schuiven als een gordijn
voor het hemelblauw.
Haastig kruipen we
onder de huik van de
oude zalmschouw. Even
later klettert de regen op
het zeildoek. „Heerlijk
geluid, hè," zegt Thomas
Westerhout. „Daar kun je
goed op slapen. Als het
regent na mijn
nachtdienst ga ik weieens
expres naar de
jachthaven omdat ik dan
in mijn bootje beter slaap
dan thuis in mijn eigen
bed."
'Als de oorlog niet
was gekomen, was
er geen Biesbosch
meer geweest'
'Natuurbeheer is
prima, maar laten
ze alsjeblieft niet
overdrijven'
elektronica van morgen
De Rabobank is een
coöperatieve bank. Met als
de
doelstelling leden-
m ondernemers te financieren
tegen lage rente en gunstige
voorwaarden. De Rabobank
is een bank met leden.
Betrokken mensen,
die via een gekozen bestaat
en de ledenvergaderingen
an invloed kunnen uitoefenen
op het beleid van hun
plaatselijke bank.
Zo is gegarandeerd
Thomas Westerhout in zijn
almschouw onderweg naar de
hesbosch.
FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
ZIEZOMEREDITIE 2
ZIE ZOMEREDITIE 3
ZIE ZOMEREDITIE 4
Eindredactie:
Wim van Leest
en Dirk Vellenga
Vormgeving:
Luc Goderie
mg
dat bij elke dienst die de
Rabobank verleent
het belang van leden en
cliënten zwaar meetelt.
De kreken in per zal in schouw
Het is maandagmorgen
en ik heb een oude
uitnodiging van Tho
mas Westerhout ver
zilverd om een dagje
met hem te gaan varen
in zijn zalmschouw. De afspraak is
lang tevoren gemaakt. Alleen als
het slecht weer wordt, blijven we
thuis.
De avond tevoren is de afspraak op
basis van de weersvoorspelling
('opklaringen met kans op buien')
nog eens herbevestigd, maar we
zijn de jachthaven van Werkendam
nog niet uit of we moeten al schui
len.
Ik vind dat niet eens zo erg. Ik wil
namelijk geen mooi-weer-verhaal.
Ik wil het verhaal hoe een geboren
en getogen nuchtere Werkendam
mer tegen de Biesbosch aankijkt en
ik weet dat ik dan bij Thomas
Westerhout (45, in het dagelijks
leven rijkspolitieman te water) aan
het goede adres ben.
Westerhout is ook de auteur van
een aantal boeken over het .water,
de Biesbosch en Werkendam. Zo
beschreef hij de historie van de
riviervisserij in Werkendam,
schreef hij een boek over de wa
tersnoodramp in Werkendam en de
Biesbosch en momenteel werkt hij
een boek over de griend- en riet
cultuur.
Thomas Westerhout is voorzitter
van De Ouwe Drijverschuit, een
vereniging die zich beijvert voor
het behoud van zalmschouwen.
Een zalmschouw is het type boot
waarmee de vroegere beroepsvis
sers uit Werkendam en Woudri-
chem in de Biesbosch op zalm,
steur, elft en paling visten.
De zalmschouw werd ook op het
Hollandsch Diep gebruikt. Het is
een lang, rank bootje met een ui
terst geringe diepgang en daarom
ideaal om mee te varen in de vele
smalle en ondiepe kreken in de
Biesbosch. Het bootje van Wester
hout zelf dateert uit 1901. Hij heeft
het zoveel mogelijk in oorspronke
lijke staat gerestaureerd. Alleen
het buitenboordmotortje is nieuw.
Op de voorplecht bevindt zich de
huik. Dat is eigenlijk een klein
tentje om in te kamperen, iets wat
Westerhout dan ook graag doet als
hij er met zijn vrouw Adri op
uittrekt. „Zo met z'n tweetjes op
een stil plekkie in de vrije natuur
voor anker gaan. Reken maar dat
het dan net is of je weer pas
Door Jan van Zuilen
In 'Langs het water' staat deze
zomerweken het water in het
verspreidingsgebied van deze krant
centraal. Stern-redacteuren verhalen
over hun band met het water, over
de mensen die er langs leven en
over wat zich op, in en rond het
water afspeelt. Vandaag de laatste
aflevering: De Biesbosch.
verkering hebt," zegt hij.
Maar zo romantisch als het nu is,
ervoeren de vissers van vroeger het
verblijf aan boord niet, weet Wes
terhout uit gesprekken met oude
vissers.
„Maandagochtend vroeg weg, za
terdagavond laat weer thuis. Dan
zat je de hele week met twee man
op zo'n bootje. Hard werken, kou
lijden, want je viste bij weer en
wind en dan moest je aan het eind
van de week nog maar afwachten
of je welk genoeg gevangen had en
wat de prijs van de vis deed."
Als de regen ophoudt, klaart
het buiten snel op. Met een
stevig briesje op het water,
varen we de Werkendamse
jachthaven uit, het Steurgat op, de
enige nog overgebleven kreek van
de drie kreken die vroeger Werken
dam rechtstreeks met de Biesbosch
verbonden. De twee andere zijn
gedempt. Die liepen dwars door het
dorp en bezorgden Werkendam een
natuurlijke, binnendijkse haven,
maar vormden tegelijkertijd een
voortdurende bron van waterover
last.
De boerderijen die we onderweg
passeren, liggen tegenwoordig alle
maal aan de verharde weg. Vroeger
moest alles over water en lang niet
iedereen kon zich de weelde van
een motorboot permitteren.
We naderen de Ruigt, het wat bre
dere water tussen de Noordwaard
en de Zuidwaard. Het is tevens de
grens tussen in het noorden vrucht
bare akkerbouwgrond en in het
zuiden het feitelijke natuurgebied.
Het steekt Westerhout dat Werken
dam er min of meer op wordt
aangekeken dat de Noordwaard in
cultuur is gebracht. „Dat was in
die tijd zo ongeveer het hoogst
bereikbare ideaal, waarvoor je een
standbeeld kreeg. Grond was
schaars, voedsel moesten we im
porteren. Mag je het de mensen die
destijds bloed, zweet en tranen
hebben gelaten om de Noordwaard
in te polderen, kwalijk nemen dat
het nu net andersom is? In de jaren
dertig nog waren er plannen om
ook de Zuidwaard in te polderen.
Als de Tweede Wereldoorlog niet
was uitgebroken, hadden we nu
helemaal geen Biesbosch meer ge
had."
Westerhout heeft er ook wat moeite
mee dat nu net gedaan wordt of het
nationaal park de Biesbosch van de
ondergang moet redden. „Ik vind
het prima dat er veel meer aan
dacht is gekomen voor natuur en
natuurbeheer, maar laten ze alsje
blieft niet overdrijven. De Bies
bosch is heus niet het laatste stukje
ongerept natuurgebied in Neder
land. De Biesbosch is geen natuur
gebied. De Biesbosch is een cul
tuurgebied. Altijd geweest. Zolang
de Biesbosch bestaat, is hij door
mensen geëxploiteerd. De mens
was er visser, rietsnijder, griend-
werker, landbouwer of exploitant
van een rondvaartboot. Net waar
ze het meeste brood in zagen."
We meren af in het haventje van
Staatsbosbeheer op een plaat die
de huiveringwekkende naam De
Dood draagt. Hier woont boswach
ter Dirk Fey, in zijn eentje, maar
nooit alleen. Er zijn altijd wel
mensen bezig, collega's van Staats
bosbeheer of studenten en weten
schappers die de natuur in het
hartje van de Biesbosch onderzoe
ken.
De Dood was de eerste pol
der in de Biesbosch die
staatsbosbeheer aankocht.
Voorheen was de polder ei
gendom van een Werkendamse fa
milie die het weiland verpachtte
aan' boeren. Thans is het gebied
helemaal verwilderd. Varens en
brandnetels groeien er meer dan
manshoog. Een van de weinige be
gaanbare paden is de vroegere zo-
merkade die het poldertje bij vloed
droog moest houden.
We komen langs een griendwer-
kerskeet, thans het gastenverblijf
voor studenten en wetenschappelij
ke onderzoekers. Hier bevindt zich
ook de beverobservatiepost. Een
eindje verder houdt de zomerkade
op te bestaan, doorgebroken tij
dens hoog water en nooit meer
hersteld. Dat past in de beheersvi-
sie van Staatsbosbeheer.
We vleien ons neer aan de water
kant van de kleine kreek die bij het
doorbreken van het zomerdijkje is
BIBSBOSCH
ontstaan. Persoonlijk vindt Wester
hout het een van de mooiere plek
jes in de Biesbosch. „Om het Zwit
ser Levengevoel van te krijgen. Als
ik hier zo zit, een goeie sigaar, bij
de hand, ja, dan denk ik dat het
toch goed is wat er gebeurt in de
Biesbosch. Je hoort niets, alleen de
geluiden van de natuur. Tenminste
als er geen straaljager over heen
komt donderen, want dat is dan
weer zo iets onbegrijpelijks. De ene
overheidsdienst vindt dat dit een
natuurgebied moet zijn, een stilte-
gebied zelfs, maar even zo vrolijk
houdt een andere overheidsdienst
hier oefenvluchten met straalja
gers."
Vroeger was het leven in de griend-
werkerskeet op De Dood heel wat
minder idyllisch. „Nu is er stro
mend water, elektriciteit, een gas
stelletje om te koken. Toen alle
maal niet. Bovendien zaten die
griendwerkers hier midden in de
winter. Altijd koud en nat. Een
week van huis, alleen aardappels
en uitgebakken spek op het menu.
En als het weer te slecht was of het
water te hoog, kon je nog niet
werken ook.
We varen verder, dieper het hart
van de Biesbosch in. Westerhout
laat de plek zien waar hij een paar
jaar geleden in het holst van een
mooie zomernacht als rijkpolitie
man te water samen met een colle
ga een hoogst bizar tafereel aan
schouwde: „Komt er een al wat
oudere vent aangeroeid met twee
bloedmooie meiden aan boord. Hij
draagt alleen een berevel, zij heb
ben een wit laken om en zijn verdei
helemaal spierwit geschilderd
Maar het gekste was dat ze een
lijkkist op sleeptouw hadden. Nu
ben ik als politieman heel wat
gewend. Ik weet dat er rare kost
gangers rondlopen, maar met een
lijkkist door de Biesbosch zeulen..
Daar wilden we meer van weten
Vertelt die vent dat het de bedoe
ling is dat hij straks in die kist gaat
liggen en dat die meisjes er dan eer
dansje op maken. Dat is mijn op
perste vorm van genot, vertelt-ie ei
doodleuk bij. Tja, hoe iemand aar
zijn gerief komt, is in principe geer
zaak voor de politie, en omdat hi;
verder niks verkeerds deed en wi;
niet betaald worden om toeschou
wer te zijn bij zo'n vertoning, zijr.
we maar doorgevaren."
Op de terugweg vaart Westerhout
nog even langs de plek waar zijr
vader tijdens de Tweede Wereld
oorlog, samen met een collega-ver
zetsman, twee jaar ondergedoken
zat op een oude rivierark.
„Op een dag, als ze onderweg zijn
naar Lage Zwaluwe om eten en
drinken in te slaan, ontdekken ze
dat het stikt van de Duitse solda
ten. Omdraaien kan niet meer. Dat
wekt argwaan, dus roeien ze door
onderwijl vriendelijk naar die
Duitsers groetend. In een van die
bootjes zit een man te vissen. Ook
die doet mee aan het groetritueel
Verrek, zegt m'n vader. Dat lijkt
Seiss-Inquart wel. Ineens begrijpen
ze waarom er zoveel soldaten zijn.
Eenmaal in Zwaluwe is hun con
tactpersoon compleet in paniek.
Weten jullie wie er vandaag met
zijn hele lijfwacht in de Biesbosch
is? Jawel, zeggen mijn vader en zijn
maat, Seyss-Inquart. Je moest de
groeten van hem hebben."
1993
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1993
DEEL I
