De muts voor de zeer rijken
EEK
Pennestreek
IARKT
IAND
IJzendijke
owt de Scfoaféae
HE JA. DAT KEN I
ZEELAND
C4
Het pronkjuweel van de Zeeuws-Vlaamse museums
WAT ZEGT.
PRONK-
STUKKI
TA
hersteld
Zeeuwse babbels
Gulder zij geen aorduge zeker!
Zakkenrollers
PC-KERKDIENSTEN
RK-KERKDIENSTEN
PASTORIEDIENSTEN
093
DE STEM
ZATERDAG 31 JULI 1993
oriëntatie door
\mmen onder
Jaarvan is
Ir iedere make-
1 tenminste ééns
Iat weten wat
herhout tot
Itburg kan bieden.
I krant.
i, Ton',' fï9't
iDOl, '100111
poor Harold de Puysseleijr
'Welk voorwerp of welk
onderdeel van de collec
tie is de trots van het
museum?' We legden de
traag voor aan de be
heerders van zeven mu
seums in Zeeuws-Vlaan
deren. Sommigen wisten
meteen de parel in de
verzameling te noemen.
Anderen hadden enige
bedenktijd nodig. In de
serie 'Het pronkjuweel
van de Zeeuws-Vlaamse
museums' vertelt D. Pop-
pe over het mooiste bezit
van het streekmuseum in
IJzendijke.
DE CADZANDSE kamer be
hoort tot de vaste verzameling
van het streekmuseum. De ver
klaring voor de naam van de
ruimte in het gebouw aan de
Markt in IJzendijke is kort en
simpel. Er is klederdracht te zien
uit het Land van Cadzand. Ach
ter het glas van een van de
vitrines staat keurig op rij een
mooie collectie Cadzandse mut
sen. Het hoofddeksel dat protes
tantse vrouwen in het Land van
Cadzand droegen op zon- en
feestdagen.
Het 'gewone' volk had een 'nor
male'.Cadzandse muts met een
rand van Beverse kant. Alleen de
gefortuneerden konden zich een
muts met een rand van Mechelse
kant veroorloven. Dat nu is het
fraaiste en meest bijzondere
voorwerp in de vaste collectie
van het streekmuseum, vertelt
mevrouw Poppe. Zij is geen be
heerder van het museum, maar
weet veel van de klederdracht
die in het museum te zien is.
De muts met rand van Mechelse
kant dateert uit 1838 en is ge
schonken door een familie die
oorspronkelijk afkomstig is uit
Aardenburg maar tegenwoordig
in Delfzijl woont. „Het was een
muts voor de zeer rijken", weet
mevrouw Poppe. „Dat de muts
inderdaad precies uit dat jaar
komt, hebben we afgeleid aan de
hand van een schilderij. Een fa
milielid van de schenker stond
op dat schilderij met de muts op
Deze muts van kostbaar Mechels kant uit 1838 behorend bij een Cadzandse klederdracht. Het is
een van de pronkstukken van het streekmuseum in IJzendijke. foto wim kooyman
hele jaar door geopend. Maan
dag tot en met vrijdag van 10.00
tot 12.00 uur en van 13.00 tot
17.00 uur, in de weekeinden van
14.00 tot 17.00 uur. De entree
bedraagt twee gulden voor vol
wassenen en een gulden voor
kinderen tot en met twaalf jaar.
Naast de vaste tentoonstelling is
er elk jaar een langlopende the
matentoonstelling te zien. Dit
jaar is dat een expositie van
oosterse ceinturen.
en het schilderij was 1838 geda
teerd", vertelt ze.
De klederdracht die in het mu
seum te bewonderen valt, wordt
al tientallen jaren niet meer ge
dragen. „Sinds de jaren vijftig is
de klederdracht geleidelijk aan
steeds meer verdwenen. Ik kan
me herinneren dat er toen nog
maar enkele oudere mensen in
die kleding rondliepen."
Het streekmuseum te IJzendijke
is alle dagen van de week, het
|ge abonnees of lastige honden.
Etsen. Ga d'r maar aan staan,
ch uit het goede hout gesneden
leblieft realiseren. Want zonder
per week moeten missen!
Door Jos H. van Grieken en Andreas Schelfhout
.•Jijiii.ii
Grappig gevelsteentje
van De Gelaardse Kat
op de Markt
Vele historische huizen vertellen over de rijke geschiedenis van IJzendijke. Ook in de
Landpoortstraatwaar nog juist de Nederlands hervormde kerk tussen het geboomte zichtbaar is,
staan schitterende gevels voor wie kijken wil. Opvallend is de
rijk-gedecoreerde gevel rechts waar de bouwer een hele reeks van
Ravelijn bouwstijlen tot een fraai ogend geheel wist te combineren.
Deze stenen boven
kruier dateert uit
1841, werd
in de Tweede
Wereldoorlog
verwoestmaar
in 1964 in
oorspronkelijke
staat herbouwd.
-
De versterkingen deden voor het
laatst dienst tijdens de Belgische
opstand. Toen werd IJzendijke
voor de laatste keer van soldaten
wapens en munitie voorzien om
een eventuele Belgische aanval te
weerstaan.
Een deel van de vestingwerken is nog intact. Of liever gezegd, weer te zien. Want mede
door ijveren van de Stichting Menno van Coehoorn is het ravelijn met gracht aan de
westzijde van het stadje in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Hier trachten de
Spanjaarden in 1623 vergeefs binnen te stormen en in 1708 en 1747 hield het de Fransen
op een afstand.
Goes het duurst. Seinstra moet toch ook betaald worden.
Cameraman RTL4: En die schipper stond er nog wel zo mooi op.
Cokesfabriek bijna het schip in.
Zelfs Andy de Schipper is nu kwaad.
Ne vermosser keuje mijn Lewies niet noemen, maor om
nou te zeggen, t'is e krent
nee, da's ook geen waoren; ze bukt'r eigen nog wel voor
éénen koperen cent,
asse die zie liggen, want, zeg z'alt: ik kan d'r geeneneenen
zelf maoken!
Maor nou maok'k daor'm n'n elen omwegt, ne mens
zout'r d'n draod van kwijtgeraoken
Ze gooi nie makkeluk iets weg en al elemaol geen eten of
zoiets vaneigen,
z'is ook nog van voor d'n oorlog eeh, da kan ze nie over
eur art verkrijgen.
Daor is veel voor te zeggen or, want agge ziet wat'r
weggegooid oor in onzen tijd
en dand'r dan zoveel mensen onger èn, dan ist terecht
dagge wel 's beschaamd zijt.
Zit'k weer op e zaispeur, t'rug naor ons Lewies mee eur
zuinegeid,
want al valt'r niks van te zeggen, in ons ogen gao ze wel
's wa te wijd.
Pak nou overlest, de sallaoi in d'n broeibak was be
kwaam, ammel tegelijk vaneigen,
dus dan weet'm t'al: eel de week gaome wij sallaoi op ons
bord krijgen.
't Was zukken werk: smaondas sallaoi, dinsdas en
swoensdas fansgelijken.
Donderdas weer diene groenen bucht en echteluk waor
we kost'mt niemer bekijken.
„Weeral sallaoi! Nou wilk daor'm wel 's wa d'anders op
mijn bord zien",
zee onze Joos, „we zijmen geen kenijnen oor of deenkte
da messchien?"
Ze kost aon ons wezen zien damment seens waoren mee
onze Joos en nog meer as da.
„Ee-maor", zeese, „ukken aorduge zijje gulder maor nie!
't Is mij toch wel wa!
Eel de week wildegen sallaoi, en iedereen at lekker op wa
dank'm op zijn bord gaf.
En nou zoud'm enees niemer lusten! Da lijk mij daor'm
buitengewoon straf!"
Meestal werken ze onopval
lend en... doeltreffend. Waar
er veel mensen op de been
zijn, zijn zij er ook. De zak
kenrollers. Menig bezoeker
van braderie of drukbezocht
dorpsfeest stelt tot zijn ont
steltenis vast - wanneer hij
een pintje of andere versnape
ring wil betalen - dat zijn por
temonnee verdwenen is.
De plaag van de zich amuse
rende bezoeker is tevens ook
de zorg van de politie. In Roo
sendaal wilde men op een an
dere wijze het publiek nog
foto de stem/ben steffen
eens met de neus op het ge
vaar van deze gauwdieven
wijzen. Dus ging Ad de Hoon,
erkend amateur-speler, voor
één dag als zakkenroller door
het leven. Verschil met zijn
'echte' collega's: hij was nogal
opvallend uitgedost.
Het publiek reageerde welwil
lend op de actie. De Hoon
deelde folders uit en waar
schuwde tegelijk voor zijn
'collega's'. „Kijk maar uit, an
ders steel ik je tas nog,dreig
de hij erbij. „Dat doe je toch
niet, want je ziet er veel te
eerlijk uit," reageerde een
voorbijgangster.
PC Kerkdiensten
Zaterdag 31 juli
Zevendedags adventisten
Terneuzen Goede HerderKerk -
10 u. A Dingjan.
Middelburg Doopsgezinde kerk -
10 u. C. van de Ploeg.
Vlissingen 't Anker - 9.15 u. C.
van de Ploeg.
Zondag 1 augustus
Hervormde Kerkdiensten
Aardenburg St. Baafkerk - 10.30
u. ds. H. Valk.
Axel - 10 u. pastor M. Rouw.
Biervliet - Dienst in IJzendijke.
Breskens 9.30 u. ds. J. Leent-
faar - v.d. Brug.
Cadzand - 9.30 u. ds. Boersma;
11 u. Duitstalige dienst.
Groede - 11 u. ds. Wasterval,
kerkcafé.
Hoek - 9 u. ds. A. v.d. Maas.
Hontenisse - 11 u. ds. A. de Meij
Mecima.
Hoofdplaat - Dienst in IJzendij
ke.
Hulst - 9.30 u. ds. A. de Meij
Mecima.
Nieuwvliet - 10 u. ds. M. de
Jong.
Oostburg - 10 u. ds. C. Ie Comp-
te, Brasschaat, dienst in Zuid-
zande.
Vrijdag 6 aug. 16 u. ds. R. Blo
kland, namens de Geref. Kerk.
Philippine - Dienst in Sluiskil.
Retranchement - 11 u. ds.
Meeuwse.
Sas van Gent - Dienst in Sluis
kil.
Schoondijke - 9.30 u. ds. R.
Wasterval.
Sint Anna ter Muiden - Geen
dienst.
Sint Kruis - Geen dienst.
Sluis - 9.30 u. ds. Meeuwse.
Sfuiskil - 10 u. dhr. J. Dubbel
dam, gezam. combinatiedienst.
Terneuzen - Grote Kerk - 10.30
u. ds. A. v.d. Maas, Hoek.
Goede Herderkerk - 10.30 u. ds.
A. Bosch; 19 u. Cand. H. Minder
hout, Kortgene.
Opstandingkerk - 9 u. ds. A.
Bosch.
Ziekenhuis De Honte - 17.45 u.
ds. A. v.d. Maas.
Verpleeghuis Ter Schorre - 10.30
u. dienst.
Waterlandkerkje - 11 u. dhr.
Ende.
IJzendijke - 9.30 u. ds. J. v.d.
Schee.
Zaamslag - 10 u. ds, A. Schelle-
vis, Aalten, gez. dienst in Herv.
Kerk.
Zuidzande - 10 u. ds. C. Ie
Compte, Brasschaat.
Gereformeerde Kerkdiensten
Axel - 10 u. kand. R. Veldman,
Kampen; 17 u. mevr. Veldman.
Hoek - 10 u. dienst.
Terneuzen - Opstandingskerk -
10.30 u. ds. D. de Best.
Goede Herderkerk - 9 u. ds. D.
de Best; 19 u. W. Theunissen.
Zaamslag - 10 u. ds. A. Schelle-
vis.
Aardenburg St. Baafskerk - 9.30
u. dienst.
Breskens - 9.30 u. ds. R. Blo
kland.
Oostburg - 9.30 u, mevr. M.
Lorier - Boon.
Schoondijke - 9.30 en 14.30 u.
ds. Van Poucke; ds. R. Blokland.
Gereformeerde Kerkdiensten
(Vrijgemaakt)
Axel - 10 en 15 u. J. Geersing.
Terneuzen - 10 en 15 u. prof. dr.
K. Deddens.
Hoek - 9.30 en 15 u. ds. A.
Souman.
Zaamslag - 9.30 en 15 u. ds. L.
Leef tink.
Retranchement - 9 en 19 u. ds.
A. de Huliu.
Christelijke Gereformeerde kerk
Zaamslag - 10 en 15 u. ds. D.
van Vuuren.
Evangelische gemeente
Hulst Den Dullaert - 10 u. dhr.
W. Koster.
Terneuzen - 10 u. dhr. v.d.
Griendt.
Vrije evangelische gemeente
Breskens - 9 u. ds. J. Hamers.
Nieuwvliet - 10.30 u ds. J. Ha
mers.
Retranchement - 10 u. ds. D.
Koelman.
Doopsgezinde gemeente
Middelburg - Lutherse dienst.
Vlissingen - Lutherse dienst.
Goes - 10 u. mevr. J. van Kem
pen.
Leger des Heils
Terneuzen - 10 u. samenkomst
o.l.v. majoor Oort.
WEST-ZEEUWSCH-VLAAN
DEREN
Aardenburg - Maria Hemel
vaart, zat. 19 u., zond. 10.30 u.
Biervliet - H. Maagd Maria On
bevlekt Ontvangen, zat. 19 u.
Breskens - H. Barbara, zat. 19 u.
zond. 10 u.
Eede - H. Maria Hemelvaart
zat. 19 u. zond. 10 u
Groede - H. Bavo. zat 19 u.
Hoofdplaat - H. Eligius. zat. 17
u.
Oostburg - H. Eligius. zond.
10.30 u.
Schoondijke - H. Petrus Apos
tel. zond. 09.15 u.
Slijkplaat - Maria Sterre der
Zee. zat. 17 u.
IJzendijke - H. Maria Hemel
vaart. zond. 10.30.
Sluis - H. Johannes de Doper,
zat. 19 u. zond, 10 u.
OOST-ZEEUWSCH-VLAAN-
DEREN
Clinge - H. Hendricus. zat. 19 u.
zond. 9.30 u.
Hulst - H. Willibröïtfüg.
u. zond. 10.30 u. ioj ne
Graauw - Maria ten Hemelope-
ning. zat. 19 u.
St.-Jansteen - H. Johannes de
Doper. zat. 19 u. zond. 9.00 u.
Boschkapelle - H. Petrus en
Paulus. zat. 19.00 u.
Westdorpe - O. L. Vr. Visitatie,
zat. 19 u.
Hengstdijk - H. Catharina.
zond. 9.00 u.
Heikant - H, Theresia. zond.
10.30 u.
Kloosterzande - H. Martinus.
zat. 18.30 u. zond. 9.00 u.
Koewacht - H. H. Philippus en
Jacobus, zond. 10.30 u.
Lamswaarde - H. Cornelis.
zond. 10.30 u.
Nieuw-Namen - H. Jozef. zond.
11.00 u.
Ossenisse - H. Willibrordus.
zond. 10.30 u.
Stoppeldijk - H. Gerulphes. zon.
10.30 u.
Sluiskil - St. Antonius. dond. 19
u. zond. 09.30 u.
Terhole - H. Gerardus Majella.
zond. 9.00 u.
Axel - H. Gregorius de Grote,
zat. 19 u. zond. 11 u.
Philippine - O. L. Vr. Hemel
vaart, zond. 9.30 u.
Sas van Gent - Maria Hemel
vaart. zat. 19 u. zond. 11 u.
Zandstraat - H. Pastoor van
Ars. zónd. 10
Terneuzen <- H. Willibror-
dus(Triniteitskerk). zat. 19 u.
zond. 11 u. Verrezen Christus:
Maand. t.m. zat. 19 u. zond, 9.30
en 11 uur.
Hoek - H. Kruiskerk, zond. 11 u.
Zuiddorpe - H. Maria Hemel
vaart. zat. 17 u. zond. 9.45 u
Voor geestelijke bijstand in het
weekeinde is onderstaande pas
torie te bereiken.
OOST-ZEEUWSCH-VLAAN-
DEREN
Hulst, Hontenisse en Koewacht -
Van zond. 12 u. tot maand. 24 u.
Past. A. Ruyloft, Graauw, tel.
01143-5272.
KANAALZONE
Terneuzen, Philippine, Axel,
Westdorpe, Sas van Gent, Zuid
dorpe - Van zond. 12 u. tot
dinsd. 12 u. Past. J. Voeten, tel.
01150-19451.
Afgelopen weken hebben de voor hun boterham vechtende binnen
schippers de nieuwsmedia beheerst. Hun strijd voor een behoorlijk
bestaan dateert niet van vandaag of gisteren. Al in de jaren dertig
poogde de binnenvaart behoorlijke condities met verladers af te
dwingen. Die strijd weerspiegelt zich in het Schippers Bondslied
anno 1936.
De tekst van het lied is van de hand van schipper J. Ooms van het
schip Vriendentrouw en wordt gezongen op de wijze van Het
Transvaalsche Volkslied.
Kent gij dat volk van Nederland
Dat zwerft van hiet tot daar
Van Oost tot West van Zuid tot Noord
Maar steeds van zessen klaar.
Die schippers met hun eigen schepen
Hun eigen matriaal
Die worden allen thans gedwongen
Dat noem ik een schandaal
Maar wat gebeurt, Maar wat gebeurt
Wij laden nooit dan op ons beurt.
Van Löbenseis die hooge heer
Die man met groot kapitaal
Die wonder grote Egoist
Die zegt maar heel brutaal
Laat ai die schippers maar weer loopen
In slob, in steeg, in kroeg,
Maar van dat middeneeuwsche stelsel
Heb ik meer dan genoeg
Neen Löbenseis of gij al treurt
Wij laden nooit dan op ons beurt
Wij gaan als mannen naar de beurs
Maar met een vast tarief
Al is dat menig Transporteur
Ook nog zoo'n groote grief
Wij zullen nimmer nooit gaan feilen
Wat of er ook gebeurt
Wij willen anders niet bevrachten
Dan eerlijk op ons beurt
Dus wat gebeurt, Dus wat gebeurt
Wij laden nooit dan op ons beurt.
Komt schippers houdt uw hoofden koel
En houdt uw handen thuis
Wij strijden voor een heilig doel
Voor eigen haard en huis
Wij zullen ons nooit laten dwingen
Wie of hij ook moog zijn
Als wij er samen maar om denken
Een roepen nooit van (Mijn)
Neen wat gebeurt, Neen wat gebeurt
Wij wenschen vast Tarief en Beurt.
J. Ooms, Schip 'Vriendentrouw'
Nieuw-Amsterdam 1936.
