(%%r4
Werelds mooiste passagierslijn
viert eeuwfeest
zonder veel klokgelui
CONSUMENT
SUSKE WISK
HAMBONE
hes t
VooR
WBR,
DE STEM
iE STEM
Noorwegen doen vanuit de zee
Door Rob Ruggenberg
De aarde nu was woest en
ledig, en duisternis was op
den afgrond; en de Geest
Gods zweefde op de wate
ren.
Je hoeft niet gelovig te
zijn om bij het aanschou
wen van de Noorse kust
aan deze tekst uit Genesis
te denken. Wie vanuit zee
de adembenemende fjor
den nadert wordt vanzelf
stil.
Het weidse water, de wilde wol
kenluchten, de ongerepte ber
gen, de diepblauwe zee... de
kenners proberen wanhopig dit
alles geheim en voor zichzelf te
houden: qua natuurschoon is
Noorwegen het mooiste land
van Europa, misschien wel van
de hele wereld.
De afstanden zijn er immens.
Zet een passer op de kaart en
zie dat het van Nederland naar
de Noordkaap even ver is als
naar Ankara. Degenen met
maar drie weken vakantie kun
nen zich beter beperken tot
Zwitserland of Oostenrijk - ach,
ook wel aardig.
Maar - er is een alternatief,
waar slechts weinigen van we
ten, ondanks dat die mogelijk
heid nu precies honderd jaar
bestaat: de Hurtigrute. Een van
de oudste nog functionerende
passagiersdiensten ter wereld
viert vrijdag 2 juli haar eeuw
feest.
Dat gaat zonder veel klokgelui,
want de Noren vormen een be
scheiden volkje. Wel zal die dag
een krans in zee worden gewor
pen op de plaats waar in de
jaren zestig een van de Hurt-
igrute-schepen verging (waarbij
toen de helft van de opvarenden
verdronk).
Hoofdweg
De elf schepen van de Hurtigru
te varen hun lijndienst het hele
jaar door van Bergen naar Kir-
kenes in het hoge noorden, en
terug. De Noren noemen dit,
niet ten onrechte, hun Hoofd
weg Nummer Een.
De schepen doen onderweg
maar liefst 35 havens aan. Wie
een retourtje boekt, ziet ze alle
maal en dat in slechts twaalf
dagen tijd. Tel er nog een week
bij om op je gemak uit Neder
land naar Bergen en terug te
reizen en je hebt dus toch in
drie weken een uitermate bij
zondere Noorwegen-vakantie.
Een retourtje betekent: 2.500
zeemijlen varen, voorbij zelfs
het noordelijkste puntje van
Europa. Noorwegen zien op zijn
mooist, vanuit de fjorden, van
uit de Noordelijke IJszee, van
uit de Barentszee. En altijd met
land in zicht.
Geen cruise-gedoe
Maar zonder mondain cruise-
gedoe. Dus: geen luxe loveboat-
De Nordstjernen van de honderdjarige Hurtigrute vaart de haven van Bod0 uit.
hutten, geen zwembad, geen ca
sino en geen bioscopen aan
boord. Daarvoor in de plaats
ouderwets kleine hutten, een
ongedwongen sfeer en uitste
kend eten (hun Noors visbuffet
is vermaard). En wat misschien
nog wel belangrijker is: overal
goed uitzicht uit de grote ramen
in de salons en in het restau
rant.
De oudere schepen, gebouwd in
de jaren vijftig, zijn het leukst.
De- meeste hebben accommoda
tie voor 400 tot 600 passagiers;
de slaapgelegenheid varieert
van 148 tot 230 bedden. In de
loop van deze zomer zullen en
kele spiksplinternieuwe sche
pen in bedrijf worden genomen,
die meer accommodatie bieden
- maar minder sfeer.
Zeeziek
We laveren tussen kleine, onbe
woonde eilandjes door, rake
lings, tot op tien meter van de
kust. Dat kan omdat de fjorden
hier soms honderden meters
diep zijn. Een plotselinge bui
ontneemt het zicht op een glet-
scher die tot in zee doorloopt.
Het schip verlegt de koers en
vaart nu dwars op de golven.
„Wie snel zeeziek wordt, kan
beter even naar het achterschip
verhuizen", waarschuwt de ka
pitein via de intercom.
Een kwartier later is het slinge
ren voorbij en breekt ook de zon
weer door, en een heel nieuw
landschap ontvouwt zich: tus
sen de besneeuwde rotspieken
liggen groene velden met vee,
kleine vissersdorpen, vuurrode
houten huisjes. Met een verre
kijker speuren we het water af:
in deze zeeën heb je volop kans
op een ontmoeting met dolfij
nen, bruinvissen, orca's. En
daar... liggen daar geen zeehon
den op de rotsen?
•Vuurrode bal
In de zomer kun je vaak tot
's avonds laat aan dek zitten: de
zon gaat hier wekenlang niet
onder en staat om middernacht
als een vuurrode bal boven de
horizon. Zo passeer je ook de
Noordkaap, het noordelijkste
puntje van het Europese vaste
land (maar dat is discutabel,
want ook de Noordkaap ligt op
een eilandje).
En waar zie je de betoveringen
van het Noorderlicht indruk
wekkender dan hier, varend in
de Noordelijke IJszee?
Elke avond om tien uur vertrekt
een schip van de Hurtigrute uit
Bergen. Wie het retourtje zon
der onderbrekingen op hetzelf
de schip doorbrengt (één lang
durige onderbreking is trou
wens toegestaan) ziet op de te
rugreis overdag de havens die
heen 's nachts werden aange
daan, en omgekeerd.
In de belangrijkste havens kun
je passagieren. In Alesund bij
voorbeeld blijft het schip drie
uur liggen, in Trondheim zes
uur, in Bodo tweeëneenhalf uur,
in Tromso drie uur, in Hammer-
fest tweeëneenhalf uur, in Kir-
kenes - gelegen aan de Barents
zee, het 'draaipunt' in de route -
twee uur.
Excursies
Omdat steeds vaker toeristen
gebruik maken van de passa
giersaccommodatie aan boord
organiseert de rederij ook korte
land-excursies: sight-seeing
naar de Russische grens bij Kir-
kenes, of naar Svartisen (de
grootste gletscher van Europa),
of naar het drukke bezoekers
centrum aan de Noordkaap.
Sommigen prefereren een enke
le reis Hurtigrute en nemen een
auto, een motor of zelfs een fiets
mee aan boord. Vanuit het hoge
Noorden gaan ze dan op eigen
gelegenheid terug, of ze maken
de reis in omgekeerde volgorde.
Trek daar wel een paar weken
voor uit, want in Noorwegen
leer je gauw dat een schip snel
ler is dan vervoer over de weg.
TGV op Zee
Dat laatste geldt in versterkte
mate als je niet met de Hurt
igrute vaart, maar de voorkeur
geeft aan de snelle motorboten -
een soort TGV op Zee - die
tegenwoordig overal langs de
Noorse kusten de verbindingen
met de kleine dorpen onderhou
den. Tevoren reserveren is
meestal niet nodig en trouwens
alleen mogelijk in de havens die
ze aandoen; de motorboten fun
geren als een soort busdienst.
Voor wie geen eigen vervoer
heeft en langs de grillige Noorse
kust wil 'hoppen' zijn deze mo
torboten minstens zo geschikt
als de schepen van de Hurtigru
te. De boten zijn futuristisch
ogende catamarans (twee rom
pen), uitgerust met vliegtuigmo
toren, die honderden passagiers
kunnen vervoeren. Het lawaai
binnen valt mee en is te verge
lijken met dat in een trein.
Groene gezichten
In het netje van de stoel voor je
bevinden zich, precies als in een
vliegtuig, kotszakjes. Op be
paalde stukken met onstuimige
zeeën geen overbodige luxe,
merken we. De mensen met
groene gezichten verzamelen
zich achterin het schip.
Deze supersnelle schepen bren
gen je in een paar uur naar
plaatsen waar een bus een dag
over doet (of niet eens komt).
Het uitzicht vanuit de comfor
tabele vliegtuigstoelen is verge
lijkbaar mooi met dat vanuit de
Hurtigrute. De motorboten
stoppen enkele minuten in heel
kleine haventjes, waar snel een
of twee mensen van of aan
boord springen.
Prijzig
Dit soort snelvervoer is prijzig,
maar niet duurder dan een ge
wone bus. Een voorbeeld: wie
vanuit het dorpje V&gaholmen,
(tien huizen aan de kust in
Midden-Noorwegen) een re
tourtje naar de 'grote' stad
Bodo neemt, betaalt daarvoor
193 Noorse kronen: ongeveer 65
gulden. Hemelsbreed is dat een
afstand van nog geen honderd
kilometer; de motorboot doet
het in tweeëneenhalf uur.
Als je dit met een gewone bus
wilt doen, moet je eerst 24 kilo
meter liften, daarna een pont
nemen en vervolgens vier uur
reizen met een bus, die 173
Noorse kronen kost. Tel uit je
winst.
Reserveren
Voor de Hurtigrute geldt: wie in
het hoogseizoen wil varen, moét
reserveren; dat kan bij de mees
te reisbureaus, ook in Neder
land. Het hoogseizoen is ook
flink duurder, niet zozeer het
varen zelf als wel de hutaccom
modatie. Een enkele reis Ber-
gen-Kirkenes kost in het laag-
seizoen (vanaf 1 oktober) 3000
Noorse kronen, ongeveer dui
zend gulden. In het hoogseizoen
is dat 3300 kronen, elfhonderd
gulden dus.
Een korter traject, bijvoorbeeld
tussen Bodo en Hammerfest,
kost in het laagseizoen 937 kro
nen (ƒ280) en in het hoogsei
zoen 1032 kronen 310).
Na 1 september wordt 60 pro
cent korting gegeven op reizen
die niet op vrijdag en zondag
beginnen. Ook krijg je vanaf 1
september 50 procent korting
op de terugreis, mits die gelijk
tijdig met de heenreis is ge
boekt.
Bovenop deze trajectprijs komt
bij overnachtingen aan boord
nog de hutprijs. Die varieert
van 70 kronen (22 gulden) per
persoon per nacht in het laag
seizoen in een eenvoudige twee
persoons binnenhut, tot 350
kronen per persoon per nacht in
het hoogseizoen voor een luxe
buitenhut.
Rondreizen
Er zijn ook speciale tarieven
voor rondreizen (het hele re
tourtraject), inclusief hut en
maaltijden vol pension. In het
hoogseizoen lopen die prijzen
uiteen van rond 8.000 Noorse
kronen (2.400 gulden) per per
soon in een eenvoudige drieper-
soons hut tot het dubbele daar
van in een luxe tweepersoons
hut. Vanaf 1 oktober heb je al
zo'n rondreis voor 6.400 kronen
(nog geen 2.000 gulden).
In dat naseizoen zijn er minder
passagiers aan boord. Het weer
in september en oktober kan
nog mooi zijn, in november is
het dat zelden. Daardoor veran
dert in deze periode ook het
karakter van de reis: de natuur
manifesteert zich nóg indruk
wekkender.
Herfst vanachter het raam in de
warme, veilige scheepssalon:
ten noorden van de poolcirkel
sneeuwt het dan al, de zee is
meestal onstuimig, de tempera
tuur daalt, er zijn ijsbergen on
derweg en het wordt steeds
vroeger donker. Zo woest en
ledig is het dan, dat het lijkt
alsof de wereld hier werkelijk
eindigt.
(RADIO 1
cm heel uur en 7.30, 8.30, 12.30,
1330, 17.30, 18.30 en 06.30 Nieuws.
F0' 7.07 Tijdsein. KRO: 12.07 Echo.
1405 Dingen die gebeuren. AVRO.
17 07 Radiojournaal. KRO: 20.04 On-
bewolkt, 20 graden. AVRO: 22.04
Tussen de oren. NOS: 23.07 Met het
nog op morgen. VPRO: 0.04-7.00
Nachtleven met om 0.04 Street
beats; 3.02 De geruistuin; 4.02
Grand disco classique; 5.02 Aan de
bak
RADIO 2
Elk heel uur nieuws. NCRV: 7.04
Goedemorgen Nederland. (Met om
753 Woord onderweg. 8.04-8.15
NCRV's Hier en nu.) 9.04 Wie weet
waar Willem Wever woont? 10.04
Muziek bij de koffie. 11.04 Plein
oubliek. 12.04 Vakantie-magazine.
jMetom 13.04-13.15 NCRV's Hier en
nu). 14.04 G'oud en Nieuw. 15.04
Reislustig, reislastig. 16.04 Disco-
qram. 16.47 Iets anders. EO: 17.04
111e mensen VPRO: 18.04 Ekkel ho
rizontaal. TROS: 19.04 Poster. 20.04
■Music all in. 21.04 Voor wie graag
'luisteren wil. 22.30 Coulissen.
23.04-24.00 Sesjun
RADIO 3
Elk heel uur nieuws. AKN: 6.02
Breakfast-club. 9.04 Arbeidsvitami
nen. 11.04 Baas van de dag. VARA:
112.04 Denk aan Henk. 14.04 Carola.
AKN: 15.04 Popsjop. VOO: 17.04 Rin-
keldekinkel. NOS: 18.04 De
'avondspits. EO: 19.04 Spoor 7.
NCRV. 20.04 Paperclip magazine.
■VPRO: 21.04 Villa 65. TROS: 0.04
iNachtwacht. VPRO: 2.02 Zone.
AKN: 4.02-6.00 Pyjama-FM
Radio 4
Öm 7.00, 8.00, 13.00, 18.00 en 20.00
Nieuws. VOO: 7.02 Ochtendstem
ming. 9.00 Muziek voor miljoenen.
10.57 Het ochtendconcert. I. Staats-
Dresden met bariton. II.
12.14 Radiosymf. Ork. en Omroep
koor Berlijn met piano. 13.04 Klas
siek op vakantie. VARA: 14.00 Mid
dagconcert: Uit VARA's matinee ar
chief: De piano in de 20e eeuw:
Pianomuz. 15.25 Antonio Vivaldi.
16.00 De Nederlanden: kamermuz.
van J.B. Buijs. KRO: 17.00 Zin in
muziek. KRO: 18.04 KRO Klassiek.
19.30 Het orgel. 20.02 Wereld Mu
ziek Concours 1993 Kerkrade. 22.00
Laudate. 23.00-24.00 Deze eeuw
RADIO 5
Elk heel uur t/m 18.00 Nieuws. NOS:
6.45-6.50 Mededelingenrubriek met
uitgebreid weerbericht en
scheepsvaartberichten. 7.05 1008
AM. IKON: 8.50 Snippers. NOS: 8.55
Waterstanden. TROS: 9.02 TROS
Perspectief. 10.02 De duvel is oud.
RVU: 11.02 Kleur bekennen. TE-
IEAC' 12.02 Faros. NOS: 13.10 De
familie Jans(s)en. 14.02 Een leven
lang. NCRV: 15.02 Schuim en as.
NOS: 17.10 Radio UIT. PP: 17.50
CDA. I0S: 18.02 Achtergrondpro
gramma: 18.02 Nederlands; 18.20
Arabisch; 18.40 Turks. EO: 19.00
Waar waren we ook alweer? NOS:
19.15 Nieuws en actualiteiten in het
Turks. 19.50 Nieuws en actualitei
ten in het Marokkaans en Berbers.
20,40 Nieuws en actualiteiten in het
Chinees. VOO: 21.00 Club Veronica
trend. TELEAC: 22.00 Knoop in je
zakdoek. 22.30 Gezond op reis. HV:
23.00-24.00 Het voordeel van de
twijfel
OMROEP BRABANT
Elk heel uur en 07.30 ANP-nieuws,
gevolgd door Brabants nieuws en
actualiteiten (behalve 08.00 en
13.00). 7.45 De krant in Brabant. 7.51
Weerman Johan Verschuuren.
7 55-8.00 Nieuwsoverzicht. 8.30
Brabants nieuws, actualiteiten, mu-
seumtip, weerman Johan Ver
schuuren. 9.07 Muziekkiosk. 10.07
Draai-bank. 11.07 Van harte. 12.53
Bericht voor boer en tuinder.
12.55-13.00 Nieuwsoverzicht. 13.30
Brabants nieuws. 13.34-14.00 Mu
ziek, Brabantse produkties. 14.07
Muziekkiosk. 16.06 Zomercarous-
sel. 17.55 Agenda en nieuwsover
zicht
OMROEP ZEELAND
ANP-nieuws: Zie Radio 1. 7.00
Nieuws en actualiteiten. 7.32 Re
gionaal nieuwsoverzicht. 7.40 De
dag van... 7.50-8.00 De agenda.
12.00 Nieuws en actualiteiten. 12.15
Het weer in de provincie. 12.32
I nieuwsoverzicht. 12.35
Te kust en te keur. 12.55-13.00 De
agenda. 16.00 Een vak apart. 17.00
Nieuws en actualiteiten. 17.15 Het
weer in de provincie. 17.32 Regio
naal nieuwsoverzicht. 17.35 Zét u 't
maar, 17.55-18.00 De agenda
13.0C
19.3
20.1
22.2
09.C
09.C
09.4
loc
10.1
10.:
11.1
ut
12.1
121
13.1
131
13.'
14.1
14.'
14.
15.
15.
j
