'Verladers kweken
zwakke bedrijven'
Deel
Man
problemei
Rabin mikt met luchtaanvallen vooral op Syrische president Assad
Kabinet: Par
BINNENLAND BUITENLAND
West-Brabant
heeft geen
benen meer
Brabantse
DE STEM-
•pers
$en over
afhankelij kheid
en gebrek
aan aandacht
I Leerlingen en leerkrachten wor-
I den ondergebracht bij het pro-
I testants-christelijk onderwijs in
lpen Haag. Het bestuur van de
I hindoestaanse school gaat op-
I nieuw een verzoek doen voor
I erkenning en bekostiging van de
CDA'er: 'Polit
Koerden betei
DE STEM
De nieuwe si
DE STEM
DINSDAG 27 JULI 1993
D£ STEM
De Tour de France
1993 kan snel ver
geten worden. Mi
guel Indurain heeft 'm gewon
nen, of liever gezegd: hij is
vóór de tweede plaats geëin
digd. Elf Nederlanders werk
ten zich roemloos over de
eindstreep in Parijs. Als nu
nog niet duidelijk is hoe triest
het met West-Brabant is ge
steld, dan weet ik het niet
meer.
Ooit was West-Brabant in de
vrolijke (en zonnige!) weken
van de Tour de France het
stralende middelpunt van Ne
derland. Hier woonden de
echte wielrenners, de zwoe
gers en bijters waar ons land
zo trots op was. Duizenden
liefhebbers konden zo de tui
nen van de families Van Est
en Wagtmans vinden waar de
bonte koers-truitjes aan de
waslijn hingen te gloriëren.
Klundert, Fijnaart, Sint Wille-
brord, Fijnaart, Huijbergen,
Hoogerheide, Rijsbergen en
Zundert hadden de klank van
ranke kracht en snelheid.
Als je de pech had er niet
geboren te zijn, dan ging je er
wonen. Jan Janssen, Hennie
Kuijper, Gerrie Knetemann
en Erik Breukink trokken
naar West-Brabant, want daar
stond de juiste wind en maak
ten de stille wegen de juiste
bochten. De magie van de
Oude Heijningse Dijk en de
thrill van de Rijpersweg bij
Oud Gastel moest je voelen
voor je de beproevingen van
de Alpen en de Pyreneeën
aankon.
Veel onderzoek is gedaan
naar die bijzondere kracht
van het Westbrabantse land.
Waarom werden juist hier
Piet Damen, Cees Haast, Ad-
ri van de Poel en Johan van
de Velde geboren? Er zijn
meer van de wielren-gebieden
in Nederland, katholieke stre
ken, want protestanten moch
ten op zondag niet koersen.
In Twente en de Achterhoek
is het zoemen van de dunne
bandjes even natuurlijk als
het zingen van de lijster. En in
de nauwelijks bewoonde kop
van Noord-Holland liggen
een paar dorpen waar de
meest getalenteerde zonen
niet naar de havo gaan, maar
wielrenner worden.
Dan heb je nog de Limbur
gers, die leuk kunnen preste
ren, maar helaas de moraal
van de harde zeeklei missen.
Bovendien praten ze een
beetje Duits, vooral als ze
onder elkaar zijn. Nee, West-
Brabant was eerste categorie,
ook omdat je hier zo over de
grens kon wippen en kan aan
pikken bij een colonne
Vlaamse vedetten.
door Dirk Vellenga
Maar nu is het gedaan met
West-Brabant. Journalisten
die vroeger uit de Randstad
kwamen om iets sappig Bra
bants op te tekenen, blijven
nu demonstratief weg. West-
Brabant heeft geen goede be
nen meer. Hoe kon het zo ver
komen?
Alleen kerels die met lege
longen nog een laatste sprint
je kunnen trekken om de
dood nét voor te blijven, wor
den beroeps-wielrenner. Op
school en kantoor zouden ze
na twee dagen ziek worden.
Het zijn vrijbuiters die hun
laatste snik als handelswaar
aanbieden. Wielrenners zijn
te vergelijken met binnen
schippers die niet in regels
maar in vuisten geloven, met
taxi-chauffeurs die zelf wel af
rekenen met spuitende last
pakken. Maar de pure, onge
compliceerde agressie van dit
soort mannen is aan het ver
dwijnen. Het is de schuld van
de beschaving.
In West-Brabant houdt men
zich nu bezig met gemeente
lijke herindelingen, met bui
tenlandse bedrijven die naar
Moerdijk moeten komen. Op
de dijken en boswegen jakke
ren bezwete kantoorklerken
op mountain bikes. Er is geen
ruimte meer voor een knaap
van vijf die voor zijn vader
even een brief moet posten,
op de driewieler, 19 kilometer
verderop, en daarmee de ba
sis legt voor een wielercar-
rière, waarvan de oude Kees
Pellenaars tranen in zijn ogen
had gekregen.
Let maar op, de Acht van
Chaam wordt door een bui
tenlander gewonnen.
'Hijs de rode lantaarns,klinkt in het Chinees door het filmhuis. De
zestig bezoekers van de kunstfilm weten wat er staat te komen. De
grote heer van het verhaal gaat de nacht doorbrengen bij de tweede,
derde, vierde of vijfde mevrouw. Elke avond hetzelfde ritueel: de
patriciër bezoekt een van zijn concubines. De grote mevrouw speelt
niet meer mee. Zij is oud en heeft haar plichten vervuld. Haar zoon
is reeds volwassen.
Na de voorstelling discussie in de rij. De dames verplaatsen zich
naar China en beklagen de mevrouwen. Alsmaar moeten zitten
wachten of de keuze voor de nacht op jou zal vallen. De rest van de
tijd niet veel meer dan een ornament. De heren bekijken de zaak
van de andere kant. Elke avond op bezoek bij een andere vrouw,
nooit eens rust.
Is dit cultuurverschil of gewoon een sexe-tegenstelling? (CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Direc, a: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginneken-
weg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 17.00 uur
076-236442, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
Door Paul de Schipper
„WAT ER GEBEURT?"
verklaart schipper Cor van
der Veeken uit Made, „da's
nogal simpel. Een verlader
heeft eigen schepen. Als de
markt slecht is, kan hij die
niet rendabel laten varen.
Prijzige brandstof, de ma
troos te duur enzovoort.
Hij gaat naar z'n zetschip-
per toe en zegt; wil je mijn
schip kopen? Ik garandeer
je lading. Ga maar met je
vrouw varen, dan gooi ik
die matroos eraf en heb je
een goed belegde boter
ham. Doet die schipper
dat, dan maakt hij zich
totaal afhankelijk, want
die verlader verkoopt hem
in feite een failliet bedrijf.
Immers onder normale
marktcondities, met ma
troos, kan dat schip niet
meer rendabel gemaakt
worden."
„Zo kweken die verladers zwak
ke binnenvaartbedrijven," vult
collega Johan van Dongen uit
Waspik hem aan, „die schipper
en zijn vrouw worden totaal af
hankelijk. Dat is de slavernij van
onze tijd."
Van der Veeken: „Door de reces
sie neemt die praktijk toe. Niet
alleen in Nederland, maar ook in
Duitsland." Hij noemt de namen
van bekende verladers als voor
beeld, maar wil die niet in de
krant.
Het is voor hem slechts een voor
beeld een misstand in de binnen
vaart. Misstanden waarvan de
meeste slechts een oorzaak heb
ben: de vervoerstarieven en het
ontduiken ervan. De verladers
die de eerder geschetste praktij
ken toepassen staan immers ook
vooraan om het systeem van de
evenredige vrachtverdeling te
ontduiken en 'achterom het
bord' van de schippersbeurs te
varen, gebruik makend van de
'zwakke schipper'.
Van der Veeken en Van Dongen
zijn beiden bestuurslid van RK
schippersbond Sint Nicolaas.
Van Dongen: „Dat is een kleine
bond met 150 leden, maar met
veel tonnage, allemaal grote
schepen."
Toch is het deze kleine bond die
binnenvaartbemiddelaar Bies
heuvel het voorstel heeft gedaan
om een marktordenend systeem
voor de nationale en zo mogelijk
internationale binnenvaart op de
onderhandelingstafel te leggen.
Klein is in de hopeloos verdeelde
Nederlandse binnenvaart trou
wens een rekbaar begrip. Van de
5000 schippers is slechts 30 pro
cent georganiseerd. Op zich niet
eens slecht in een wereldje waar
elke schipper het liefst zijn eigen
bond zou zijn.
*t»«
g.
f'
Cor van der Veeken (links) a
Johan van Dongen: 'Daar
Terneuzen is het nogal wild a
het zal nog wel verder uit i|
hand lopen'.
foto de stem johan vangui
De 30 procent georganiseerden is
verdeeld over maar liefst 15 bon
den, waarvan een aantal, ook de
RK schippersbond Sint Nicolaas,
is aangesloten bij de gematigde
Federatie van Schippersbonden.
Gematigd
Van Dongen en Van der Veeken
zijn niet van die actietypes. Van
der Veeken vaart met de cement-
tanker Antruso, Johan van Don
gen heeft een vrachtschip van
zestig meter, de Annemarie. Ze
noemen zich zelf 'de laatste ge
neratie,' omdat ze geen opvol
gers hebben.
Veel van hun collega's van vroe
ger zijn al een keer gesaneerd.
Ze incasseerden een slooppremie
voor hun oude schepen, maar
stapten niet uit het schippersbe
drijf.
Van der Veeken: „Toen die
sloopregeling van kracht was,
kwamen er net een heleboel gro
te Duitse schepen voor een prik
je op de markt, schepen van rond
de 900 ton. Die varen nu in
Nederland. Die sloopregeling
was bedoeld om de overcapaci
teit te bestrijden, maar het ge
volg is dat we nog nooit zoveel
overcapaciteit hebben gehad."
Van der Veeken en Van Dongen
varen op dit moment niet, maar
liggen tegen de wal in respectie
velijk Geertruidenberg en Was
pik, niet bepaald havens waar de
schippersschermutselingeh het
hevigst zijn.
Hun opinies zijn tekenend voor
het proces wat zich momenteel
in de Nederlandse binnenvaart
voltrekt. Een proces dat in de
toekomst wellicht diepe wonden
zal slaan in de schipperswereld.
Wonden die jarén nodig hebben
om te helen, zoals na eerdere
acties is gebleken.
Scheiding
Zelfs binnen schippersfamilies is
er een scheiding der geesten. Van
Dongen: „Ik lig stil, twee van
mijn broers ook, maar twee an
deren varen."
„Dat wordt leuk bij het volgende
verj aardagsf eest j e?"
Van Dongen: „Dat is donderdag
al."
Schippers zoals Van der Veeken
en Van Dongen staan voor een
dilemma. Ze zijn ze solidair zijn
rnet de eisen van de stakende
schippers, maar dat het smijten
van eieren, tomaten en stenen
naar varende collega's gaat hen
te ver.
Van der Veeken: „Daar in Ter
neuzen is het nogal wild en ik
heb het idee dat het nog verder
uit de hand loopt."
Hebben jullie die radicale colle
ga's niet nodig om iets te berei
ken?
Van der Veeken, aarzelend: „De
'problemen erken ik, maar ik voel
me bij dat geweld niet thuis, al
besef ik dat je soms niet zonder
breekijzer kan."
Wordt het niet eens tijd dat
jullie je eigen sector eens profes
sioneel laten vertegenwoordigen?
„Dat heeft er altijd aan geman
keerd. Wat wij zouden moeten
hebben, is een goede toegang tot
de politiek zoals vissers en boe
ren dat hebben. Die lopen ge
woon bij een minister binnen en
zeggen: Kees, moet je eens luis
teren... Wij hebben nooit de een
heid gehad om zoiets te doen. En
na acties als deze is het onder
ling weer jaren op eieren lopen.
Dit benadrukt alleen maar de
interne tegenstellingen. Het
voorstel van onze bond is een
poging om op aanvaardbaar ni
veau te gaan samenwerken. Het
eist van ons als schippers, dat we
een goed kader leveren. Dat is in
het verleden ook nooit gebeurd."
Aflteer
Even fel als hun tomaten smij
tende collega's zijn de twee Bra
bantse schippers als het gaat om
hun afkeer voor de politiek.
Van der Veeken: „Een puinhoop
voor en achter, in dertig jaar niet
het kleinste beetje marktorde
nend beleid. Laksheid en desin
teresse. Noch in Den Haag noch
in Brussel is er voor ons enige
belangstelling. In Brussel roepen
ze 'vrije markt' en ze hopen dat
we elkaar afmaken. Alleen al
aan hun taal hoor je dat ze niJ
van de binnenvaart begrijpen"
Van der Veeken is lid van l
CDA.
Merkwaardig genoeg spreekt ij
met meer waardering over i
GPV'er Schutte dan over
eigen politieke club: „Die Schil
te heeft zich in onze problem!
verdiept en zegt zinnige dinge|
Van Rooijen, de staatssecreta^
van Economische Zaken
maar wat over horizontale prijfl
binding die moet verdwijnel
Geen wonder toch dat wij schil
pers ons in de steek
voelen. Kreten als die van VaJ
Rooijen zorgen voor agressies!
escalatie van dit conflict."
Ooit was het CD A-kamerlid Be(j
Hennekam adviseur van
schippersbond Sint Nicolaaj
Van der Veeken heeft altijd goe
onthouden wat Hennekam
keer tegen het bestuur zei. I
Madese schipper: „Hij was eaj
lijk en vertelde ons dat we voo
de politiek niet interessant »sl
ren: Jullie hebben maar 5001
stemmen, dat is niet de moeite."
pen Haag - De problemen
I rond de hindoestaanse school
L Den Haag zijn voorlopig
uit de wereld.
I opleiding.
I pit is de uitkomst van het over-
I [eg gisteren tussen minister Rit-
zen van Onderwijs en het be
stuur van de Vereniging Alge-
Van onze redactie binnenland
Den Haag - Nederland zet
balans-steun aan Surinam
namelijk dat de Surinaamse
aan het opvijzelen van de ec
j De Nederlandse ambassadeur in
Suriname, P. Koch, heeft het
besluit zaterdag al aan de Suri-
naamse president Venetiaan
meegedeeld, heeft een woord-
voerster van minister Pronk van
Ontwikkelingssamenwerking be
vestigd. De steun waarmee het
financieringstekort op de Suri
naamse betalingsbalans werd
gedicht, komt uit Pronk's bud-
get-
Nederland heeft tot nu toe onge
veer 66 miljoen gulden beta
lingsbalans-steun aan Suriname
verleend. Dat gebeurde op grond
van een economisch aanpas-
singsprogramma dat in overleg
met de EG is opgesteld.
Het Nederlandse kabinetsbesluit
heeft geen gevolgen voor de
technische en sociale hulp aan
Suriname, die normaal door
loopt.
Aan de Surinaamse regering is
nu geadviseerd zich te wenden
Hilversum - Het CDA-Tweede-J
Kamerlid Krajenbrink vindt dal
de politie de Turks-Koerdischa
gemeenschap beter moet be|
schermen om daar afpersings
praktijken tegen te gaan.
Krajenbrink zei dit gisteren vool
Door Rogier Slop
DE ISRAËLISCHE luchtaan
vallen en de raket-aanvallen
van de Hezbollah op het
noorden van Israël hebben
een ouderwets-Middenoos-
terse caroussel in werking ge
zet. Het sleutelwoord daar bij
is 'vergelding' - een eufemis
tische afgeleide van het eeu
wenoude basisidee van
bloedwraak.
Het principe van bloedwraak is
in wezen heel simpel, en is er
vooral op gericht om te voorkó
men dat iemand tot een geweld
daad overgaat. In zijn achter
hoofd weet de dader-in-spe na
melijk dat de omgeving van zijn
slachtoffer wraak zal moeten ne
men. Met als gevolg dat zijn
familie., etcetera.
De oerbedoeling hiervan is dat
iemand met slechte gedachten
zich wel drie keer bedenkt alvo
rens zijn snode plannen tot uit
voering te brengen. Een mooi
systeem, maar bijzonder kwets
baar. Want als ook maar iemand
deze barrière doorbreekt, is er
geen einde aan de geweldspiraal.
Dat geldt zeker in het Midden-
Oosten.
Israël heeft zich vanaf het begin
van zijn bestaan als staat aan de
basis-principes gehouden. Ver
gelding is een constante factor in
de Israëlische houding tegenover
de Arabische buurstaten en de
vanuit die staten opererende
groeperingen. Meestal zijn die
van Palestijnse origine, maar in
toenemende mate wordt het
'verzet' .georganiseerd door pro-
Iraanse clubs van Libanese
sji'ieten, die vooral op de been
worden gehouden door Teheran.
De escalatie in zuid-Libanon zat
Palestijnse guerrilla-strijders, gewapend met luchtafweer-geschut, zoeken de lucht af naar
Israëlische gevechtstoestellen. foto ap
er al dagen aan te komen. En dit
is het beste wat de Israëlische
premier Yitshak Rabin zijn volk
kon bieden. Rabin weet dat de
spanningen in Israël hoog op
lopen door de offensieven van de
Hezbollah in de 'veiligheidszone'
in zuid-Libanon. Deze escalatie
leidde deze maand tot zeven do
de Israëlische militairen - een
verlieslijst met een omvang die
de Israëliërs al enkele jaren niet
meer gewend zijn. En dat in een
tijd dat Rabin aan zijn achter
ban steeds radicalere concessies
aan de Palestijnen moet zien te
verkopen om het vredesproces
aan de praat te houden.
Rabin heeft dit weekeinde laten
zien dat Israël nog steeds over de
nodige slagkracht beschikt om
van zich af te bijten. Het was een
signaal dat niet alleen de Israë
liërs, maar ook de Arabische
buurlanden onmogelijk ontgaan
kan zijn. Maar Rabin is ook een
realist: nog niet zolang geleden
gaf hij ook aan dat een groot
scheepse invasie in zuid-Liba
non niet de manier is om de
horzels van de Hezbollah defini
tief uit te schakelen. Wat dat
betreft heeft Rabin meer gevoel
voor de grenzen tussen militair
geweld en het diplomatieke spel
dan veel van zijn voorgangers.
Het feit dat sommige aanvallen
het afgelopen weekend zich
dicht bij de Syrische grens af
speelden en dat Syriërs zijn ge
sneuveld, is hierbij een belang
rijke graadmeter. Israël klaagt er
al langer over dat Syrië te wei
nig doet om de Hezbollah, die in
ieder geval zijn aanvoerlijnen
laat lopen via door Syrische
troepen gecontroleerd gebied,
aan banden te leggen. Syrië
maakt bovendien te lang pas op
de plaats in de vredesonderhan
delingen.
En zowel Rabin als de Syrische
president Hafez al-Assad weten
drommels goed dat de hele uiG
komst van de onderhandelingen
afhankelijk is van een deal tus
sen Jeruzalem en Damascus. Als
die twee partijen het eens wor
den, zullen Libanon, een soort
Syrische cliënt-staat, Jordanië,
dat te zwak is om zelfstandig te
opereren, èn zelfs de Palestijnen,
uit angst om de boot weer eens
te missen, ongetwijfeld in het
voetspoor van Assad treden.
Op die manier gezien hoeft het
geweld van de afgelopen dagen
niet te worden gezien als 1
doodsteek voor het vredespro®
De voornaamste slachtoffers ziil
groeperingen (Hezbollah, Isw^J
tische Jihad en radicale F"""
tijnse groepen) die tóch al1
die onderhandelingen zijn.
En de hoofdrolspelers (Rabin ®j
Assad, maar ook koning H°f j
sein en Yassir Arafat) weten ra
cies hoe ze dit machtsspel»;!
moeten spelen. Dat het 'vre"®1
proces' alleen met militair g
weid kan worden vlotgetrokwj
is voor déze leiders in ieder ge11
verre van ongerijmd.
as j
Krajenbrink
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GUfl
NIETS HEEFT in Nederland zo.
schoolstrijd. De verzuiling kfl
AR-huize streden in coalitie r
Qing en financiële gelijkstellil
wijs. Met de grondwetswijzil
iaren eindelijk rust aan het sc|
Met die rust leek het even
Westerse godsdienstige groe
naar een van de met de imm
Haagse hindoestaanse oudei
vaders en moeders een eigeij
wensten.
Informeel was die er al een ja
be regels van het departerrl
'egden zich bij die bureauc
Integendeel, zij protesteerde
'ange Nederlandse schoolst
Ü.ingen in hongerstaking. Dal
Hjk de zaak in hun ogen was.'
dp de minister van onderwij
wam er voor terug van vake
"Ij de gevoelens van de
Respecteren.
dok de uitkomst van het
Protesterenden gevoerd he.
noewel behorend tot de P'
eerder op de bres voor ope
°og heeft voor de ideeën f
nieuwkomers in onze maat
niet opzij gezet, maar met
üewezen hoe snel erkenningl
Wederom terecht. Nederland
zuilen. Religies die vroeg!
J'ssiekalender hebben vast;
Aanhangers van deze relig
van de gevestigde. Verzot
onderwijs voor deze groepf
bon uitzondering worden.
Nederlandse regels en wett
ei9en geloofskundige richt
9enomen te worden, met
?°epelheid tegemoet getrt
'OhPers niet voor niets gesti
