Philips,
terug van weggeweest
in Polen
me
ijevardiiadze o
an de dood in
'linton: We
ij tegenwe
BINNENLAND BUITENLAND
Daling
hypotheekren
Vergunningen
Loodsplicht
Gescheiden
afval
ZATERDAG 10 JULI 1993
Lampenmachines anno
1948; TL-buizen van een
glasblazerij duizend kilo
meter van Pila verwij
derd; een produktiepro-
ces waarbij 170 glasbol
letjes nodig waren om
uiteindelijk honderd
werkende lampen te kun
nen maken. Een kostprijs
die tien procent hoger lag
dan de prijs waarvoor de
produkten werden gele
verd.
Tot de omwenteling in
Polen kon lampenfabriek
Polam-Pila dit zich alle
maal permitteren. Maar
de intrede van een vrije
markt-economie per 1
maart 1993 zou hier snel
een einde aan maken, be
seften de Polen. Alleen
een overname door één
van de grootste lampen
producenten ter wereld
kon het voortbestaan van
Polam-Pila verzekeren.
De keuze viel op Philips
Lighting. Op 23 Mei 1991
verkocht het Pools minis
terie van Privatisering
twee-derde van de Po-
lam-aandelen. In 1992
was het bedrijf winstge
vend. Moderne bedrijfs
voering als toverstok.
door Rein van der Helm
goed dat extra-controle in Euroveem Roosendaal niet meer nodig is.
Vanuit Nederland wordt de nodige assistentie verleend om de Polen vertrouwd te maken met moderne apparatuur.
Roosendalers Dick Kleine Deters (links), Fred Küper (midden) en Ruud van Huiten (rechts) uit Eindhoven, loven de
leergierigheid van hun Poolse 'leerlingen' in de glasfabriek. F0T0 EN F.ACE
„TERUG van weggeweest." Dat ge
voel leeft bij de Philips-top in Eind
hoven, nu Polam-Pila nagenoeg ge-
heel is overgenomen en sinds 1991 als
Philips Lighting Poland door het le
ven gaat.
In 1922 besloot Anton Philips in Po
len lampen te gaan produceren. Het
was het vierde land waarnaar de
'gloeilampenfabriek in het zuiden des
lands', zijn vleugels uitstrekte en tot
1948 een begrip was. Contacten met
het land zijn altijd blijven bestaan,
zelfs leverde Philips afgelopen decen
nium onderdelen aan Polam.
Ook lijfelijk was Philips eigenlijk nog
aanwezig. Gloeilampenmachines van
de Nederlandse multinational, die in
1948 na de communistische machtso
vername achterbleven, blijken bij Po-
lam nog volop in bedrijf. Sterker nog:
achter de twee met PHI en PH2
gemerkte apparaten staat in de fa
briek in Pila een hele rij perfect
nagebouwde kopieen. Goed voor 180
miljoen bolletjes.
Wat in 1948 een toppunt van automa
tisering was, is nu een industrieel
monument dat bij de oudere Phi-
lipsmensen een gevoel van vertede
ring oproept.
Polam-directeur Kozlowski wist waar
hij op af moest. Overname door een
moderne multinational om op die ma
nier geld te krijgen voor de ontwikke
ling van lampen die de markt vraagt.
En moderne produktiemethoden wa
ren nodig om met succes te kunnen
blijven concurreren.
Thuismarkt
In Eindhoven hoefde niet lang nage
dacht te worden toen Polam in de
uitverkoop werd gedaan. Overname
betekende dat Philips direct vaste
voet aan Poolse grond kreeg, met een
thuismarkt van 40 miljoen mensen, en
een uitvalbasis richting andere Oos-
teuropese landen. „Polen ligt op het
kruispunt van Oost en West", zegt
Lighting-bestuursvoorzitter E. Klos-
ter.
Direct na de overname voerde Philips
ingrijpende veranderingen door. De
leiding werd op moderne leest ge
schoeid en via moderne boekhoudme-
thoden kwamen snel de grootste kos
tenposten bloot te liggen. Verspilling
van grondstoffen was daarbij een hele
grote. Er kwam een nieuwe staf en
een proces van intensieve trainingen
voor het personeel ging van start.
Trainingen, waarbij een taalcursus
Engels cruciaal was.
Tot dan ging de communicatie stroef.
„Ik heb dagenlang moeten praten via
een tolk, bijna niet om vol te hou
den", zegt vice-president Lighting R.
van Reeth. En communicatie was het
sleutelwoord, niet alleen voor de staf.
Ook 'op de vloer'. Want de Poolse
werknemers moest wel duidelijk ge
maakt worden hoe met moderne ma
chines gewerkt wordt.
Van meetaf aan was als uitgangspunt
genomen dat de nieuwe dochter zo
veel mogelijk op eigen benen moest
komen te staan onder een grotendeels
Pools management. Maar de omstan
digheden waren in mei 1991 niet
gunstig. Er was een enorme recessie
in Polen, de zloty werd met de dag
minder waard, de financieringskosten
enorm hoog met rentes tot 50 procent
en door het instorten van de USSR en
de val van de Berlijnse muur verdwe
nen twee exportmarkten.
Ijlings werd een overlevingsplan op
gesteld, waarin besparingen en het
terugdringen van de produktiekosten
centraal stonden. Ook de Poolse lei
ding van het bedrijf was overtuigd
van de noodzaak. „De besparingen
gingen zover dat zelfs in het hartje
van de Poolse winter de verwarming
op het kantoor niet brandde", zegt
Van Reeth. Hij huivert er nog van. En
het personeel kreeg in juni 1991 - een
maand na de overname - te horen dat
loonsverhoging er niet in zat. En dat
in een land waar de munt steeds
minder waard werd.
Een fikse tegenvaller. De verwachting
was juist dat door de privatisering de
lonen zouden stijgen. Protesten van
werknemers en vakbonden mondden
uit in een korte staking, begin 1992.
Intussen was overleg begonnen. „Ik
moest de mensen duidelijk maken dat
wij (in 1991, RvdH) verlies leden,
hogere lonen nog meer verlies bete
kenden en het voortbestaan van de
onderneming op het spel stond", zegt
Van Reeth. Hij had meer met ontevre
den werknemers te maken gehad. Im
mers bij een grootscheepse sanering
van de Philips-vestiging in Lommei
moest hij het personeelsbestand uit
eindelijk halveren.
Uiteindelijk werd afgesproken dat
ook bij verliezen het loon niet lager
kon zijn dan 90 procent van wat in de
provincie Pilage middeld werd be
taald in diverse sectoren en dat, als de
resultaten verbeterden, dit opgetrok
ken kon worden tot 110 procent van
dat gemiddelde. En dat is dan nog
maar een-zevende deel van wat in
Nederland in hun sector wordt ver
diend!
Over de instelling van het Poolse
personeel is Philips niet ontevreden.
Aanvankelijk bekeek men de nieuwe
eigenaar als een indringer die erop uit
was Polam als concurrent uit te scha
kelen. Maar met de komst van pro-
duktielijnen uit Roosendaal en Ter-
neuzen, waar de handmatige assem
blage van PL en SL-lampen te duur
was, de installatie van een hypermo
derne glasfabriek en plannen om de
verouderde gloeilampenmachines te
vervangen, smolt het wantrouwen
weg.
Lage lonen
Zo blij als de Polen met de assembla
gelijnen zijn, zo bedroefd waren hun
collega's in-Roosendaal en Terneuzen
over het verdwijnen van werkgele
genheid uit hun bedrijven. De reken
som is echter snel gemaakt. Hoewel
de onderdelen voor de assemblage
wekelijks moeten worden aangevoerd
uit de Philipsvestigingen in Middel
burg (Vitrite), Terneuzen, Oss, Win
terswijk en het Belgische Lommei,
zijn de assemblagekosten gehalveerd
door de lage loonkosten.
In Terneuzen staan nu nog twee as
semblagelijnen voor SL-lampen. Een
daarvan is bestemd op termijn naar
Polen te worden overgeplaatst. Wan
neer is nog onbekend, aldus Van
Reeth. „Wij kunnen momenteel vol
doen aan de vraag. De vierde lijn
blijft in Terneuzen. Een compromis",
zegt Van Reeth.
Of op termijn alle massaproduktie
naar lage-lonen-landen als Polen
gaat, kon president Kloster niet zeg
gen. „Nieuwe produkten worden nog
altijd in het Westen ontwikkeld. Maar
als die nieuwe produkten aanslaan,
en echte masaproduktie nodig is, is
overbrenging niet uitgesloten. Maar
als wij innovatief blijven geloof ik in
het voortbestaan van de westerse ves
tigingen", zegt hij.
Over de Poolse werknemers en men
taliteit niets dan lof bij Kloster. „Ze
zijn vastbesloten hun land te ontwik
kelen, ze weten wat ze willen en
kunnen terugvallen op hun historie en
ervaring. Vergeet niet dat Polam tot
de negentiger jaren een paradepaard
je van de Poolse industrie was, met
zelf een - bescheiden - plaatsje op de
westerse exportmarkten.", zegt Hos-
ter. Een tevreden man, want de Ame
rikaanse concurrent General Electric
is na de overname van Tungsram een
desillusie rijker: daar moet nog steeds
dik geld bij.
De winst van Polam wordt overigens
niet uitgekeerd als dividend, die blijft
in het bedrijf. Dat gebeurt ook ko
mende jaren. Des te minder behoeft
een beroep gedaan te worden op le
ningen. Ook al is er van het door IMF
toegestane krediet van 25 miljen dol
lar nog maar zo'n 11 miljoen opgeno
men.
Made in Poland
Julien Veraart uit Roosendaal, sinds
anderhalf jaar bedrijfsleider in de
nieuwe hal voor lampenassemblage,
onderstreept in de fabriek de lovende
woorden van zijn hoogste baas over
de Poolse mentaliteit. Hij is opgeto
gen over het technisch niveau van de
produktiemedewerkers
„Zij pikken de nieuwe technologieën
snel op. Het voordeel van het bureau
cratische systeem waaronder zij ver
keerden, is dat zij willen luisteren,
bereid zijn iets aan te nemen." De
professionele wijze waarop de in
kleurrijke bedrijfskleding gestoken
vrouwen de assemblagelijnen 'beman
nen' lijkt dit aan te tonen. En enthou
siast wordt de buitenlandse bezoeker
een moderne SL-lamp getoond:
„Made In Poland", zegt de Poolse
werknemer trots, wijzend op het merk
op de lamp.
De kwaliteit van de in Polen gemaak
te lampen is goed. Zo goed dat ze niet
meer voor controle naar Euroveem in
Roosendaal hoeven. „Wij werken er
nu hard aan een ISO-certificaat te
krijgen, internationale erkenning dat
wij voldoen aan de internationale
standaard", zegt Van Reeth.
Even positief over hun Poolse colle
ga's zijn Roosendalers Dick Kleine
Deters en Ruud van Huiten. Zij zijn
tijdelijk in Pila gedetacheerd om de
Polen wegwijs te maken in de nieuwe
processen voor het trekken van TL-
buizen en maken van glasbollen. Tot
de komst van Philips werden de TL-
buizen gekocht van een bedrijf dat
zo'n duizend kilometer van Pila lag.
„Transport en opslag veroorzaakten
enorm veel breuk en bovendien moes
ten na opslag de buizen eerst schoon
gemaakt worden voor ze de fabriek in
konden. De Polen zijn enthousiast
over de installatie waaruit een einde
loze TL-buis komt. Net zo enthousiast
als over de nieuwe gloeilampbollen-
machine die een capaciteit heeft van
400 miljoen stuks per jaar".
Van Huiten en Kleine Peters, slechts
tijdelijk in Pila gedetacheerd, staan
aan de vooravond van hun vakantie.
„De Polen staan te trappelen om te
laten zien dat zij het ook zonder ons
wel kunnen. We zullen zien", zeggen
ze.
Veraart gaat na zijn werk gewoon
naar huis, in Pila. „Het werken hier
bevalt me prima, maar het priv'eleven
is weinig enerverend. Gelukkig is Ne
derland niet te ver weg". Op 15 uur
rijden, om precies te zijn.
Pila is de hoofdstad van de gelijkna
mige, voornamelijk agrarische pro
vincie, die in 1975 in dit noordweste
lijke deel van Polen werd gesticht. De
stad telt zo'n 75.000 inwoners en
biedt op het eerste gezicht een wat
troosteloze aanblik. Oude gebouwen
zijn nagenoeg niet te vinden want bij
hun opmars naar Berlijn in 1945
hebben Russische troepen de toenma
lige stad platgegooid. „De stad lag in
de marsroute naar de Duitse hoofd
stad en moest dat ontgelden", zegt
gouverneur W. Jordan in zijn sober
ingericht provinciehuis.
De problemen waarmee Jordan wordt
geconfronteerd zijn legio. Zo legde de
vrije markteconomie feilloos de werk
loosheid bloot. Tot 1991 nog geca
moufleerd door de geleide economie.
Nu is in de 500.000 inwoners tellende
voornamelijk agrarische provincie de
werkloosheid gestegen tot 21 procent
van de beroepsbevolking.
Reden voor hem om Philips met open
armen binnen te halen en te helpen
bij het slechten van bureaucratische
barrières. Zo mogen vliegtuigen van
de onderneming landen op het tot
voor kort gesloten militaire vliegveld
van Pila. Maar voor de grootste werk
gever in de provincie, 3000 werkne
mers waarvan de helft vrouw, wil nog
wel eens een deur opengaan.
Drawa kunnen zelfs otters ens
padden worden waargenomen.
In die eindeloze bossen huizen
zenden (dam)herten, wilde varke
roedels ree'en. Geen wonder dat
een geliefd jachtgebied is voor i
Westeuropees jager. De
den ook bevolkt door besche
diersoorten als wisent, tarpan
ver. De bijna 2000 kilometer!
aan rivieren biedt volop
tot watersport. Omdat waterbe
sing ontbreekt, kunnen de rit
niet als transportweg gebruikt
den, wat geen watersporter
treuren.
Er is een bescheiden toeristisch
frastructuur. Rond de belangri
steden, zoals Pila, Tu'czno en l
foto rein van o» ovic gratie te verlenen"
et pardon voor de oppositielei-
jr komt na interventie van
'esterse leiders en de Russische
en enkele uren nadat de
uitse regering en de Ameri-
aanse president Bill Clinton ge-
hadden om vrijlating van
raskovic. De beschuldiging dat
een politieman zou hebben
>rwond valt niet onder het par-
i.
Servische oppositieleider, die
eschuldigd wordt van het aan-
tten tot rellen en het aanvallen
an een politieman, ging acht
gen geleden in de gevangenis
hongerstaking om de vrijla-
_g van zijn vrouw Danica te
iwerkstelligen. De politie pakte
it stel op na de gewelddadige
Een van begin juni waarbij een
merhuizen. In totaal zo'n
nachtingsplaatsen. Veel van
Polen is terug te vinden
unicum de geheel zonder spij!
bouwde houten kerk van Brokeci
"Wij hebben heel wat te bieden,
er is nog een lange weg te f
constateert Jordan.
(ADVERTENTIE)
Hout 1
'ud
Naast industriële export js .hout en
houtbewerking een economische pei
ler. Maar ook in deze sector kwam de
klad door de ineenstorting van het
Oostblok. Nu probeert men markten
in het Westen te vinden, waarbij
vooral wordt gemikt op tuinmeubi
lair. Inmiddels heeft een klein Neder
lands houtbedrijf zich in de streek
gevestigd.
Sinds vier jaar geleden besloten werd
staatsbedrijven te privatiseren, zijn
nog maar weinig bedrijven in Pila in
handen van de staat. Bovendien ble
ken veel van de geprivatiseerde be
drijven het hoofd niet boven water te
kunnen halen, geconfronteerd als ze
werden met de economische werke
lijkheid.
„De grootste problemen zitten nu in
de staatsboerderijen. Want juist de
landbouw zit in een diepe depressie,
wat weer leidt tot uitstoting van
werkkrachten", zegt Jordan. Ook
huisvesting is een probleem. „De hui
zen zijn duur nu geen subsidies meer
verstrekt worden".
Toerisme
De hoop is nu gevestigd op de ont
wikkeling van de toeristische indus
trie. Natuurliefhebbers en rustzoekers
kunnen er hun hart ophalen. Veertig
procent van de achtduizend vierkante
kilometer grote provincie is bebost.
Daarin leeft een gevarieerde fauna.
Grote stukken zijn beschermd na
tuurgebied en in het nationale park
De rente van de
is gedaald
en is nu vanaf:
,jgrado (rtr/afp/dpa) - Pres:
j'n Servië heeft gisteren opd
eke oppositieleider Vuk Dra
ianica vrij te laten,
neen op de staatstelevisie voor
den communiqué van de Ser-
■che president werd bekendge-
'lakt dat de oppositieleider en
echtgenote gratie hebben
■kregen. „Hoewel ik er van
rertuigd ben dat Vuk Drasko-
ic persoonlijk verantwoordelijk
voor de gebeurtenissen van 1
en ik denk dat ook het
sche volk hem verantwoor-
acht, vind ik dat de ge-
iürtenissen niet .mogen worden
ibruikt bij de anti-Servische
ïpagne die onze vijanden
ren", aldus Milosevic,
"aarom ben ik tot de conclusie
Elke SL-lamp wordt nauwgezet gecontroleerd. De kwaliteit van de in Pila gemaakte lampa [komen dat het nodig is Dras-
ni
lii
v:
01
hi
v<
te
ld
ld
zijn hoWlz,
demonstranten werden
d. Draskovic en zijn vrouw
erden na hun arrestatie ernstig
lorde politie mishandeld.
gezondheidstoestand van
askovic is zeer slecht. Niet
leen vanwege zijn ernstige ver-
bilisi (rtr) - President Edoeard
'ijdens zijn verblijf in het opstanc
'eer in een week aan de dood ontg
Jet hoofdkwartier van de Geor-
Postbankhypothek 'itche leider ,in Soechoemi, de
Hoofdstad van Abchazië, kreeg
Rente 2 jaar vast: 7,2%(i
Rente 5 jaar vast: 7,2% (1
Rente 7 jaar vast: 7,3% [l
Rente 12 jaar vast: 7,6%
De rentes
hypotheken met
garantie en maandtó
(tussen haakjes staan 4
«iderdagavond enkele voltref-
rs van rebellen te verwerken,
it heeft een medewerker van
jevardnadze vrijdag verklaard,
'ivardnadze is bij de beschie-
ongedeerd gebleven, aldus
i zegsman. „Ik weiger Soechoe-
te verlaten en blijf schou-
ir aan schouder staan met dé
ildhaftige verdedigers van de
id", citeerde hij de 'president,
ievamadze redde zondag het
i lijf toen in Soechoemi en-
meters van zijn auto een
iaat ontplofte,
a felle strijd tussen Georgische
geringstroepen en de opstan
dingen, die op 2 juli een groot-
heeps offensief begonnen tegen
lechoemi, duurt volgens de
oordvoerder voort. De rebellen
achtten in de nacht van don-
op vrijdag een landing
t te voeren bij de haven van
lechoemi. „Een van de drie
hepen werd tot zinken ge
acht en de twee andere keer-
Wilt u meèr weten over
Postbankhypotheken?
Bel gratis 06-0401t
de folders over hypothe»
haal deze op het postkant:
fectieve rentes vermeld]'
Voor spaarhypotM
geldt een 0,2% hogeren daarop7erüg"~ zei hij
:t Georgische ministerie van
ïfensie beschuldigde de rebel-
n ervan donderdag in het ge-
DE WAAS van de wetgeving
is in de loop der jaren veran
derd in een constante smog.
Door een gigantische berg
wetsartikelen en voorschrif
ten is de situatie zo geworden
dat aanvragen van een ver
gunning een absoluut on
doorzichtige zaak is gewor
den. Niet alleen voor de aan
vrager, maar ook voor degene
die de vergunning verleent is
alles niet even duidelijk en
wordt schijnbaar willekeurig
een greep in de bak met voor
schriften gedaan.
De absolute top op dit gebied
is wel de drankwet. Chaos,
berekening, wanhoop, onkun
de, chantage, speculatie en
willekeur strijden om de eer
ste plaats in de toepassing
van deze wet, een labyrintwet
met oneindig veel willekeuri
ge in- en uitgangen, een gees
telijke milieuvervuiler van de
eerste orde. De gevolgen laten
zich zien.
Voor een zogenaamd goed
doel ƒ1,- netto) zijn
dranktentfeesten op een wil
lekeurige lokatie al gemeen
goed, maar een Chinees of
een cafetariahouder moet
voor een paar glaasjes bier
per dag een bedrijfsleider en
een beheerder inhuren tegen
ten minste het minimunloon
ofalles onder de toonbank
en een inval riskeren.
De ene cafébaas moet naast
zijn drankvergunning nog een
speelautomatenvergunning
en een muziekvergunning
hebben en als er levende mu
ziek komt of gedanst wordt
dan is er weer een vergunning
nodig (voor dansen en leven
de muziek apart! en per dag
te betalen). Als je dan op
koninginnedag een uurtje
langer open wil blijven, dan
kan dat met een.... ja vergun
ning en dan nog eentje voor
het terras en nog eentje voor
de uithangborden en alle ver
gunningen hebben een prijs
kaartje.
Waarom mag het ene café
met vergunning niet openen
en draait een ander al jaren
helemaal zonder vergunning
op vergelijkbare lokatie. Be
staan er ook in de drankwet
ongeschreven voorrechten en
voorwaarden, al of niet ge
koppeld aan functie of fami
liebanden, of verschuilen on
ze bestuurders zich achter de
door hen geproduceerde berg
wetgeving. En waarom be
staan alle ongemakken
schijnbaar niet voor direct en
indirect gesubsidieerden en
multifunctionele volkseigene
bedrijven?
Ossendrecht
A. Doorduijn,
DE MAATREGEL die de re
gering voor ogen staat om de
loodsplicht voor grote sche
pen te omzeilen, zou men
kunnen kenschetsen als
'Penny wise and Pound
foolish'. Dankzij een goed
functionerende loodsdienst
met uitstekend opgeleide
loodsen heeft Nederland op
het gebied van een veilige
vaart naar en van de Neder
landse havens een reputatie
hoog te houden.
Indien de maatregel in 1994
ingaat is het veertig jaar gele
den dat het Engelse schip
'Spanker' op het Noorder-
hoofd te Hoek van Holland
strandde, kort nadat de loods,
op verzoek van de kapitein,
het rivierafwaarts varende
schip aan de berghaven had
verlaten. De historie vermeldt
,e korten en te t ef 'n
niet of de kapitein met zijn
schip de haven van Rotter
dam al dan niet tenminste
achttien keer was binnenge
varen.
Waar haalt men het getal
achttien vandaan Is dit ge
tal een afgeleide van het door
de loodsenorganisatie gehan
teerde getal 24 voor de ont
heffing van de loodsplicht
voor kleine schepen Naar
mijn mening is het geen
kwestie van getallen, doch
een kwestie van verantwoor
delijkheid!
Juist met het oog op de eco
nomische belangen moet aan
de veilige scheepvaart hoge
prioriteit gegeven worden.
Stel dat een geladen super
tanker als gevolg van deze
maatregel op het Noorder-
hoof d strandt, in stukken
breekt en onze belangrijkste
verkeers(handels)ader voor
kortere of langere tijd af
snijdt. En dan nog maar niet
te spreken over het milieu
Een gezagvoerder, bewust
van zijn verantwoordlijkheid,
zal mijn inziens niet zo snel
tot deze maatregel besluiten,
indien hij aan eigen be
kwaamheid om het schip
naar zijn bestemming te
brengen twijfelt. Gelet op de
vele 'substandard ships' on
der goedkope vlag, met goed
kope, minder goed opgeleide
en minder vakbekwame men
sen aan boord, zal de soep
misschien minder heet wor
den gegeten als ze wordt op
gediend.
St. Willibrord
F.G. Hitzert
HET IS al weer enkele maan
den geleden dat we in Breda
verblijd werden met het feno
meen gescheiden afvalinza
meling. Met gemengde gevoe
lens heb ik de toelichting ge
lezen; wat waar in moest,
wanneer het opgehaald werd
dan wel aangeleverd moest
worden.
Ondertussen had ik dus een
milieubox, twee levensgrote
vuilcontainers en daarnaast
nog enkele plastic zakken
voor het overige afval. Die
hele verzameling in mijn ach-;
tertuin confronteert me dage
lijks met de hoeveelheid afval
die wij als doorsnee gezin
produceren.
Vervolgens sta ik me iedere
keer af te vragen in welke
bak ik de zooi nu weer moet
kieperen, waarbij mijn stem
ming daalt maar mijn kennis
van afvalsoorten toeneemt.
Hoewel ik doorgaans toch re
delijk gezagstrouw ben, moet
ik bekennen dat ik bij herha
ling de neiging heb om alle
troep maar weer op één hoop
te gooien.
Een onderdrukte neiging die
doorgaans met het nodige ge
mopper gepaard gaat, wat het
aanzien bij mijn dochters ook
weer niet ten goede komt. Zij
vinden het een kleine moeite
en een goede bijdrage aan het
milieu, waarmee ik beweer zo
begaan te zijn.
Wat heb ik nu al met al
geleerd 1. Dat het gemak
kelijker is te zeggen, dat je
vervuiling wil tegengaan dan
er daadwerkelijk aan bij te
dragen. 2. Dat er een veelheid
van afval is. 3. Dat een gezin
van vier personen gigantisch
veel afval genereert. 4. Dat je
het afvalprobleem daarom bij
de bron zou moeten aanpak
ken. 5. Dat de milieubewust-
zijnsscholing die de jeugd
ontvangt, effectiever is dan ik
gedacht had.
Einde verhaal zou je zeggen,
totdat ik in De Stem van
vrijdag een verhaal lees over
het floppen van een soortge
lijk project in Oosterhout.
Het zou veel te omslachtig
zijn, stinken en weet ik wat
niet meer. Enfin het project
wordt afgeblazen. En dat na
dat ik nog maar enkele weken
geleden van de Bredase ge
meente een juichend rond
schrijven in de bus heb gekre
gen hoe voorspoedig het hier
loopt.
Zouden Bredanaars
zijn dan OosterhoutersïW
artikel trof ik geen ef'
verwijzing naar het Bi
experiment, dus Schiji
toch verschillen te besta®
Stinken, ja dat doet het
in de Bredase afvata*
ners, zeker in het
fruit- en tuinafval-cori!
ment. Maar vorige
kreeg ik een aanbieding®.'
bus van de een of
firma die daar de oph
voor heeft gevonden,
milieuvriendelijke wij®
de man me van mijn
stank afhelpen.
Een van de argument®
met hem in zee te gaan tf
het ook goed voor de w®
legenheid isEn we®
sitief ingestelde °F
zwicht nou niet voor
goede
1 (afp/rtr) - Als Bagdad blijft
1 om de Iraakse raketbases te la
aal antwoord' te verwachten van
r "eeft de Amerikaanse presiden
Kegd, waar hij de G-7-top bijwoon1
sloot de mogelijkheid van ei
shington die onlangs uitvoerde
u-lateraal (dus door meer la:
pieten zijn." Hoe dat antwoord e:
'-inspecteurs mochten onlangs gel
w®arna zij Irak verlieten. Van
JQad om de bases te verzegelen,
i «s proeven wil nemen voor de la
argumenten
gedot
eindelijk heb overgeb0f]|
van het hele gedoe i
is de overtuiging dat het5
ons milieu inderdaad®,
dat]
best is gesteld, maar
voor velen een gouden
aeeipan m ïSet 2' 3 en 4 ltr-
hcennnf' fleksel ltr.
norm:>=,9rljs/ver9"l<l
m
Breda
Hans-Rudy Bos
njrmaal
nü
