Het verval van Belgrad
cties
LSVb: Studie
Een bonte stoet van verschoppelingen
KSSSSSj Plui!'nd
|£S;,le-,a"wc is «k
Olifant
DESTEM-
Rotterdamse ha
1ESTEM
liet vrijblijvend
BINNENLAND BUITENLAND
Seks
DE STEM
Lang, lang geleden, in
de eerste jaren van
mijn jeugd, werden
kinderen nog geboren uit een
rodekool of gebracht door
een ooievaar, die dan meestal
bij die gelegenheid de moeder
ook nog even in een been
beet, zodat ze een paar dagen
in bed moest blijven.
Dat een kind in de moeder
schoot groeide, was wat later
een even ongeloofwaardig en
slechts aarzelend aanvaard
mysterie als de jaarlijkse
komst van die Spaanse bis
schop die met een wit paard
over de daken reed en door
de nauwe schoorsteentjes
toch de gevraagde geschenk
jes op de huiskamertafel wist
te krijgen. Geheimen van ons
toen nog heilig geloof.
De kapelaan die bij de biecht,
die aan de Eerste Heilige
Communie voorafging, zin
speelde op onkuisheid, met
zichzelf of anderen bedreven,
maakte bij de prille biechte
ling alleen maar angstige
nieuwsgierigheid wakker, in
de daarop volgende jaren be
vredigd door de gesmiespelde
voorlichting, op een straat
hoek door vrouwelijke leef
tijdgenoten gegeven, die daar
bij de verboden woorden ge
bruikten die ik wel eens in
grote krijtletters op blinde
muren en schuttingen had
zien staan, angstaanjagende
aanduidingen van lichaamsde
len waarvoor blijkbaar geen
fatsoenlijke namen bestonden
en die dan ook wel met zonde
te maken zouden hebben.
Op de door de middelbare
school georganiseerde meer
daagse retraites werden we
door wereldvreemde redemp
toristen ernstig gewaarschuwd
voor vroegtijdige omgang met
meisjes, die met hun mouwlo
ze jurken en vleeskleurige
kousen een gevaar voor onze
kuisheid waren, onder verwij
zing naar het paradijsverhaal
waarin Eva arglistig Adam er
toe had gebracht van die fata
le appel te eten, waarna ze
beiden zagen dat ze naakt
waren.
Naakt. Was dat geen ander
woord voor zonde, zoals dat
ook met liefde het geval was,
een woord dat hoorde bij de
paartjes die wij in de heimelij
ke schemering van hoogop-
gaand struikgewas afloerden
en elkaar zagen kussen Was
kussen ook zondig
Andere tijden, andere zeden.
De deuren van de bedstee zijn
opengeslagen en ook in de
slaapkamers werden de over
gordijnen van de ramen weg
geschoven. We mogen nu
ooggetuigen zijn van alles wat
zich daar open en bloot af
speelt. Voor een paar gulden
IfÊ 1
doet een hitsige vrouwenstem
door de 06-telefoon ons de
meest schaamteloze voorstel
len.
Voorbehoedmiddelen in alle
mogelijke vormen en kleuren
en zelfs met allerlei smaken
worden de jongeren om veilig
te vrijen met nadruk aanbevo
len. In dagbladen bieden vol
slanke negerinnen, rondbor-
stige tieners en rijpe blondi
nes zich aan om het op zijn
Frans, Grieks of Russisch met
ons te doen. Maar hoort dat
alles niet bij een in de scha
duw gelegen, sociaal nauwe
lijks aanvaarde zelfkant
De oude erfenis is nog niet
verdeeld. We weten nog
steeds niet goed raad met on
ze naaktheid. Bij de voorlich
ting moeten we ons nog zien
te redden met schuttingtaai of
het vocabulair van de gynae
coloog.
De schijnbare vrijmoedigheid
en openhartigheid waarmee
in bepaalde tv-programma's
over alles wordt gespoken
waarop vroeger een maat
schappelijk en moreel taboe
rustte, worden weerlegd door
het dagelijks waarneembare
feit dat de meest sadistische
folteringen, brute vechtpartij
en en perverse mishandelin
gen op ieder uur van de dag
als vermaak worden ver
toond, terwijl bloot nog altijd
doodslaat en verbannen is
naar de late avond of de nach
telijke uren.
Alsof de uitdagende boezems
van Tiroler dienstertjes en de
bedprestaties van superpoten-
te macho's niet behoren tot
die merkwaardige folklore,
waarin ook schuine moppen
en de dubbelzinnige cartoons
uit Playboy en Penthouse pas
sen, voorstellingen die ons
slechts besmuikt doen lachen,
omdat die paradijsappel ons
nog altijd zwaar op de maag
ligt.
In alle vuur na het heengaan van het olifantje Bo Gyi rinkelt de
telefoon. Aan de lijn een heer die nog hoorbaar onder de indruk is
van het verscheiden van Nêerlands troeteldier. Maar boos is 'ie ook.
Het Noorder Dierenpark heeft geen gebruik gemaakt van zijn
aanbod om Bo Gyi via paranormale genezing weer gezond te
krijgen.
Dierenartsen, acupuncturisten, manueel therapeuten, verzorgers,
fysiotherapeuten en dan paranormale genezers voor een olifant. En
staatssecretaris Simons maar bezuinigen op de gezondheidszorg
voor mensen. HV
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact @06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per halfjaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginneken-
weg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 17.00 uur
076-236442, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
Ruim vier jaar woonde
correspondent Gert van
Wijland in Belgrado, dat
bij zijn aankomst nog de
hoofdstad van Joegosla
vië was. Aanvankelijk
versloeg hij de revoluties
die in de Balkan een ein
de maakten aan het com
munisme, later eiste de
oplaaiende burgeroorlog
in het uiteenvallende
land der zuid-Slaven zijn
aandacht op. Nu heeft hij
zijn standplaats verlaten.
Door Gert van Wijland
DOOR ZIJN onzekere ge
drag valt de man in de
bruine regenjas al van ver
re op. Dat er een zigeuner
in de vuilniszakken rom
melt zijn we wel gewend,
maar deze keurige burger
man hadden we een betere
baan toebedacht. Een luid
toeterend over het plein
rijdende Mercedes-sport-
wagen completeert onge
wild de symboliek. „Het
gaat niet goed met de
stad", mompelt een colle
ga.
Toch is het nog niet eens zo lang
geleden dat Belgrado een pretti
ge stad was om in te leven. Toen
ik vier jaar geleden naar de
Balkan afreisde gold de stad niet
als mooi, maar wel als vrolijk en
als de meest verlichte plaats van
de - toen nog bestaande -
communistische wereld. Als
hoofdstad van het - toen even
eens nog bestaande - Joegosla
vië, fungeerde Belgrado als
draaischijf tussen Oost en West,
als centrum waar kapitalisme en
socialisme elkaar konden ont
moeten.
Dè plaats dus om je midden 1989
als free-lance journalist te vesti
gen. Veel nieuws was er nog niet
te melden, maar de zich voor
zichtig aandienende veranderin
gen in Balkan en Oostblok lieten
zich van hieruit goed overzien.
De vele terrasjes, de restaurants,
de centrale ligging en de redelijk
voorzieqe winkels maakten de
beslissing om er te gaan wonen
alleen maar makkelijker. Belgra
do was toen nog een bruisende
stad.
Niet dat mijn vrouw en ik dat bij
aankomst onmiddellijk doorhad
den: met onze rugzak in de naar
geestige en verpauperde ,j sta-
tionsbuurt ronddolend hadden
we moeite genoeg de gezegde
charme, van de hoofdstad te ont
dekken. Het uitzicht vanuit ons
flatje in de buitenwijk Novi Beo-
grad deed ons hart ook al niet
van vreugde overslaan. De ein
deloze rijen Stalinistische toren
flats die plompverloren uit de
kale vlakten oprezen, deden vre
zen dat we in een sterk uitver
grote Bijlmermeer terecht waren
gekomen.
Hartje Balkan was het wel, zo
veel maakten de bedelende
zwerfkinderen, de wild om zich
heen spugende wandelaars en de
uitpuilende bussen richting het
ver weg gelegen centrum al snel
duidelijk. Veel waren we ook
nog niet gewend. De bloeddoor
lopen ogen van de dansende beer
die juist de trap naar een onder
gronds winkelcentrum afdaalde
terwijl ik naar boven wilde, le
verden het bijhorende zigeuner
orkestje al snel een buitenspori
ge fooi op, de bezoeken van de
geheime dienst maakten ons nog
zeer van streek.
Als in een warm bad doken we
onder in de couleur locale. De
krijgshaftige cultuur was eerder
amusant dan een reden tot grote
zorg. De peuter die tijdens een
bruiloft wankelend onder het ge
wicht van zijn vaders revolver in
de lucht stond te schieten,
prachtig vonden we het. Pas
vanaf het moment dat de buren
niet meer met pistolen maar met
machinegeweren op het balkon
verschenenom de Europacup
successen van Rode Ster te vie
ren, drong de gedachte zich op
de stem
Jtrecht (anp) - De Landelij-
Studentenvakbond LSVb
,eeft het profijtbeginsel als
asis genomen voor een alter-
jatief stelsel van studiefinan-
:iering.
Vie veel van zijn studie profi-
Krt wat blijkt uit een hoog
nkomen - moet meer terugbeta
len dan iemand die na zijn afstu-
leren niet zoveel verdient. Ook
moet
terug;
de st
de st
even
prese
terna
De 1<
stelsel
in zei
ciële
De demonstratie op 9 maart 1991 in Belgrado. 'Voor het eerst zagen we bloed op straat.'
(otterdam (anp) - De acties van
;v hele land worden harder. Me
panning. Dat was gisteren vooral
>n Lelystad.
te Rotterdamse haven begint
mgzamerhand last te krijgen
in de acties. Een zeeschip met
,j.000 ton graan is al uitgewe-
ten naar een Duitse haven om-
lat de lading via de Maasstad
iet verder kon.
Kampen hebben enkele tien-
jllen schippers gistermorgen de
jude IJsselbrug bezet om te
toorkomen dat die open ging
de 'Lucia II'. Dat schip lag
koor
hun
dat de Joegoslavën misschien
wat veel wapens in huis hadden.
Maar het bleef goed toeven in
Belgrado, de incidentele klank
van naderende oorlog was mak
kelijk te negeren.
Toch kondigde hetverval van
Joegoslavië zich eind 1989 al
nadrukkelijk aan. President Mi
losevic was er zojuist in geslaagd
Kosovo weer onder Servisch ge
zag te brengen. Heel Belgrado,
nee, heel Servië jubelde. Binnen
een maand hadden we al afge
leerd om in discussie te gaan
over 'het probleem Kosovo'. Al
wat Servisch was, stond achter
de man die Servië weer groot
zou maken. Zelfs de meest rede
lijk denkende kennissen verloren
zich in emotionele geschiedkun
dige verhalen over hoe hun cul
turele erfland door vuig Alba
nees separatisme bedreigd werd.
De kritiek die er was, richtte
zich vooral op de federale rege
ring van premier Ante Markovic.
Hij werd verantwoordelijk ge
steld voor de economische chaos
die de Joegoslavische crisis als
een vliegwiel op gang aan het
brengen was. De inflatie bedroeg
- ook toen al - duizenden
procenten.
Gewend aan de harde gulden
werd boodschappen doen er voor
ons niet makkelijker op. Had ik
na lang zoeken een paar niet al
te plastic uitziende halfhoge
schoenen gevonden, moest ik na
tuurlijk eerst naar het postkan
toor. We wisselden per dag om
koersverlies zoveel mogelijk te
voorkomen. Na een uur in de rij
te hebben gestaan was ik precies
op tijd terug om het winkelper
soneel een nieuw prijskaartje te
zien schrijven. In plaats van de
gewisselde zeventigduizend di
nar - ongeveer 40 gulden -
moesten de schoenen nu 2,4 mil*
joen opbrengen.
Het verhaal doet het nog steeds
goed in familiekring, maar
maakte wel een einde aan een
van onze heilige voornemens:
met de Joegoslaven, onder de
Joegoslaven en als de Joegosla
ven te leven bleek niet vol te
houden. Kleren en schoenen
kochten we in het vervolg maar
'gewoon als we in Nederland wa
ren. Collega Dick Verkijk bracht
al jaren alles - tot en met zijn
waspoeder - mee uit Neder
land. We hebben hem er harte-
C, jo-:MACEDONIËÏ
z
rrt
GRIEKENLAND
lijk om uitgelachen, maar nadat
onze kleren dezelfde grauwsluier
hadden ontwikkeld als die van
de Joegoslavische benedenburen,
zijn we toch ook maar Dash 3
gaan importeren. En dat was
nog maar het begin. Ter voorbe
reiding van onze laatste winter
in Joegoslavië schaften we be
halve blikken bruine bonen ook
maar meteen een paar kogelvrije
vesten aan. Noodzakelijke uit
rusting in Bosnië, al leek het
raadzaam ze ook in Belgrado bij
de hand te hebben.
Bezoekende vrienden vanuit Ne
derland viel het niet altijd op,
maar ondanks alle kleine onge
makken bleef Belgrado het eer
ste jaar van ons verblijf een
economische oase binnen de Bal
kan.
Tot de Sloveense oorlog (juni
1991) vonden we nog tijd om
naar Albanië, Bulgarije en Roe
menië te reizen. Bij terugkeer in
onze standplaats vergaapten we
ons aan de relatieve welvaart.
Nu mag er op het oog alles te
koop zijn en mogen de terrasjes
deze lente net zo vol zitten als
vier jaar geleden, de oorlog, boy
cot en staatsterreur hebben hun
verloederende effect op de stad
en haar bewoners niet gemist.
Het breekpunt lag rond de de
monstratie van de oppositie die
op 9 maart 1991 in een ware
veldslag ontaardde. Twee men
sen verloren het leven. Voor het
eerst zagen we bloed op straat,
voor het eerst zagen we tanks
rollen.
Milosevic sloeg als een wilde om
zich heen, Belgrado verloor defi
nitief zijn onschuld. Vanaf dat
moment zou de oorlog worden
geëxporteerd, eerst naar Kroatië,
later naar Bosnië. Alleen een
gezamenlijke vijand kon de Ser-
ven weer verenigen.
Het was de slag om Vukovar die
het failliet van deze politiek
aangaf en die als een boemerang
op de Serven zelf terugsloeg.
Honderdduizenden dienstplich
tigen sliepen elke avond op een
ander adres, bang om als dienst
plichtige naar het front gestuurd
te worden. Tienduizenden ande
ren vluchtten het land uit en de
uittocht van meestal goed opge
leide jongeren gaat tot op de dag
van vandaag door. Een groot
aantal extreem nationalisten
meldde zich echter vrijwillig
voor de strijd.
Opgehitst door oorlogszuchtige
nieuwslezers en journalisten be
ging het schuim der natie mis
daad op misdaad, om na de
overwinning overladen met tro
feeën en lof terug te keren naar
Belgrado.
Maandenlang werd het straat
beeld overheerst door in bijeen
geraapt camouflagegroen gesto
ken wildemannen, die dronken
door het centrum trokken. Menig
café werd opgeblazen, al dan
niet per ongeluk door met hand
granaten spelende tieners. De
criminaliteit steeg tot record
hoogten, de terugkerende troe
pen zochten hun kicks in het
stelen van auto's en het omleg
gen van agenten of vijandige
bendeleden. Op de groentemarkt
naast het busstation lagen de
machinegeweren open en bloot
naast de - steeds schaarser
wordende - bloemkolen.
Bijna had ik me zo - voor vijf
mark - een handgranaat aan
geschaft. Het leek me echter wij
zer om de autoriteiten geen al te
makkelijke aanleiding te geven
ons het land uit te zetten.
Buitenlandse journalisten wer
den toch al bedreigd en openlijk
afgeluisterd. Regelmatig moes
ten we rechtstreekse radio-uit
zendingen voor BRT en NCRV
onderbreken omdat de geheime
dienst zich via dezelfde telefoon
lijn met het gesprek ging be
moeien. „Ah, Sarajevo, ze praten
over Sarajevo", hoorden we dan
in het Servisch. Meestal werd
enige seconden later de verbin
ding verbroken.
Mijn ouders waren eerder al eens
midden in de nacht opgebeld
met de medeling dat ik een ern
stig ongeluk gehad in Kosovo.
Pas na uren zoeken wisten ze me
- gezond en wel - op te spo
ren in het beruchte hotel Grand
in Pristina.
Na een reis langs de fronten in
Bosnië voor onze rust terugkeren
naar Belgrado was er niet meer
bij. Meer en meer weken we naar
Nederland uit om even bij te
komen.
Want hoe de inwoners van Bel
grado ook hun best doen, de
gevolgen van oorlog en boycot
laten zich niet eenvoudigweg ne
geren. De stad is in handen ge-
vallen van smokkelaars en
zwarthandelaren die miljoenen
verdienen aan de sancties en de
inflatie. „Change, change",
klinkt het op elke straathoek. De
vrijwilligers van weleer hebben
hun legergroen afgelegd en dra
gen nu leren jekkies en glim
mend trainingspakken.
Honderdduizenden mensen leven
op de armoedegrens, maar de
nouveau riche koopt Mercedes
na Mercedes en eet in de duurste
restaurants, die ze meestal bezit
ten. Geen broodjestent ontkomt
aan het betalen van protectie
geld. Een enkele afgebrande res
taurantboot op de Sava getuigt
van de gevolgen van 1
idden op de IJssel voor anker
21 binnenschippers met
schepen de kade blokkeer-
len. Uiteindelijk beëindigden zij
lun actie aan het begin van de
ddag.
Lelystad hebben protesteren
de' schippers een paar duizend
ruiden schade aangericht aan
deur van de Houtribsluizen.
tijd afdragen van de \i )m een duwbak te verhinderen
ringspremie. jaar ujt te varen hadden zij de
Iedereen dient zijn plid
.kennen. De maffia heeft i
ook haar vaste lasten eni Til
op haar beurt keurig w
tieke en politionele bescht VERVOLG VAN VOORPAGINA
Toch is het in Belgrado) n een Turks café in Breda ver-
correct om de betrokken) elt E. Ates: „Roemenen leuren
de strijd in Bosnië te mi! let kannen benzine die ze zwart
seren. De wereld moeto» n duur verkopen. Je moet wel
worden van de goede ta etalen, anders sta je met een
gen van de Serviers. I lege tank. Maar de reis wordt
Vrijwilligers die na het m
terugkeren uit Bosnië
hun kloffie uittrekken,
men worden geweerd,
moet het zijn, Belgrado is
oorlog en is dat nooit g >rwijl de politie toekijkt,
ook. „Hoe kunnen zet rolgens de ANWB wordt een
boycotten, we doen tod eel van de problemen veroor-
verkeerd. Het Westen b aakt door de grensbeamten, die
gewopn niet dat wij i er 1 juli met een nieuw import
maken hebben met de n ;elsel zijn gaan werken. Begin
Rncniö" HasoHo oor, m^eze maand heeft Roemenië btw
agevoerd, de grensposten zijn
aar nog niet op ingesteld. Mas
s's vrachtwagen hebben zich
an de grens opgehoopt,
oor het beroepsvervoer advi-
eert de ANWB inmiddels alter-
atieve routes. Volgens een
richtten zich nog uitsluit oordvoerster van het ministerie
de moslim-fundamentalï an Buitenlandse Zaken zijn er
it het land zelf nog geen con-
Bosnië", klaagde een reji
woordvoerder laatst
zoveel onbegrip.
Met de hoerige flexib!
goed Servisch journalisl
spreken de nieuwslezers
ten dagen ook niet meers
Kroatische fascisten. De
Bosnië. We hadden erop:
voorgedragen.
En niet alleen de pers w
de boterhammen in Seri
tert. Oppositieleider Vul
kovic mag door de
ziekenhuis zijn ingeslage
toch al totaal
lectuele circuit draaide
met het regime mee.
als vredestichter,
vriend en vijand ui
Voor de internationale jj
schap komt de nieuwe ri
ling blijkbaar niet
Onderhandelaar Lord 0«<
nog als oorlogsmisdadige
schilderde Milosevic
fotograferen. Bosnië
deeld, Belgrado verloedert
de politiek in Servië
juicht.
an nog duurder dan wanneer je
iet het vliegtuig gaat."
Pk de politie is corrupt, vertelt
ij. Complete auto's worden ver
leid door de Roemeense maffia,
reid moeten zijn, maarts rete klachten binnengekomen,
eens Kroatische monnils We willen best iets onderne-
tv te zien uitgebeeld alsslr len, ook in samenwerking met
^ldere landen, maar dan moeten
Dncrete incidenten worden ge-
halve maand eerder wïBield."
zelfde geestelijken nogalj ibrihin uit Den Bosch gaat ook
als de baarlijke duivelen p weg. „Maar ik kies de route
hun kerken nog ter veriwor Italië, en ga dan in Brindisi
de boot. Dat is wel een paar
ïizend gulden duurder, maar
'aarschijnlijk kom ik dan weer
"alig terug."
gen
heeft
ren i
aantc
extra
noevJ
Nefkf
de s
meer
menti
actiei
stadsi
remt
De s:
hun
te st:
Ruite]
mens
is mi
send
van
lijk.
„Er z
werki
België
uit B
schre'
wij st
tenbei
wacht
van a
komei
zal sti
Emo
De afj
nensc
gen d
op v
doorg
lega's
ties b
binne:
spann
duwbi
Beijer
provoi
tor J.
van d<
en is
seerd
buiten
De bl
voorm
versch
ren
week c
Door Theo Hoeymakers
ZE KOMEN uit zulke uit
eenlopende landen als Irak,
China, Afghanistan en Sri
Lanka. Ze werden daar on
derdrukt óf zouden er bij
terugkeer, in het gunstigste
geval een hoogst onzekere
toekomst tegemoet gaan.
Onderling zijn de etnische, reli
gieuze en politieke verschillen
zeer groot. En plotseling zitten
ze naast elkaar. Op een Eindho-
vens maisveld bijvoorbeeld; een
gevluchte Kurd uit Irak en een
Tamil Tijger uit Sri Lanka. Een
Afghaanse guerrillastrijder en
een Chinese student. Een bonte
stoet van - grotendeels -
verschoppelingen.
Als we de 'Europese' vluchtelin
gen, met name uit Bosnië, bui
ten beschouwing laten - de
gruwelen in hun land van her
komst zijn inmiddels genoeg
zaam bekend - komen de
meeste vluchtelingen die recent
in Nederland arriveerden, uit
Somalië, Iran, Irak, Sri Lanka,
Afghanistan, het oostelijk deel
van Turkije, China en Ethiopië.
Somalië werd tot voor kort ge
teisterd door hongersnood en
anarchie, veroorzaakt door de
vele bewapende bendes die het
land onveilig maakten. Door de
interventie van de Verenigde
Naties is de situatie ontegen
zeggelijk verbeterd. In een groot
deel van het land blijft het
echter onrustig en van politieke
stabiliteit is vooralsnog geen
sprake.
De meeste Iraanse vluchtelin
gen namen de wijk voor het
rigide fundamentalistische aya
tollah-bewind. Vooral leden van
de verboden oppositiebeweging
Mujaheddien Khalq, maar ook
individuen die in woord en ge
schrift de rechte leer van de
mullahs betwisten, moeten voor
hun leven vrezen.
In Irak zijn de laatste berichten
voor de Kurden in het noorden
van het land uitgesproken som
ber. Saddam Husayn, wiens ar
senaal aan provocaties ondanks
Amerikaanse vergeldingsacties
nog lang niet uitgeput lijkt, zou
een grootscheeps offensief tegen
de Kurden voorbereiden. In
middels worden Kurdische dor
pen regelmatig door de Iraakse
luchtmacht bestookt. In een
eerder dit jaar verschenen rap
port van VN-rapporteur Max
van der Stoel staat voorts on
omwonden dat Irak honderden
mensen in 'dodenkampen' om
het leven heeft gebracht. „Mar
telingen, executies en deporta
ties zijn er aan de orde van de
dag, vooral tegen etnische en
godsdienstige minderheden."
Ingewikkelder is de situatie op
Sri Lanka, waar 'bevrijdingsbe
wegingen' van de Tamil-min-
derheid tegen de Singalese
meerderheid vechten. In het de
ze week verschenen jaarrapport
van Amnesty International
wordt weliswaar nog kritiek ge
leverd op het mensenrechtenbe-
leid van de regering, maar wor
den ook de Tamil Tijgers be
schuldigd van massale moord
partijen tegen onschuldigen. In
het door de Tamils beheerste
noorden van het eiland oefenen
ze een waar terreurbewind uit.
Volgens mensenrechtengroepen
houden de Tijgers er concentra
tiekampen op na en doen ze qua
wreedheid nauwelijks onder
voor groepen als de Rode
Khmer in Cambodja.
In Afghanistan werd het com
munistische regime van presi
dent Najibullah vorig jaar door
een coalitie van islamitische
groepen verdreven. Destijds
moesten sympathisanten van
het 'ancien regime' voor de
wraak van de nieuwe macht
hebbers vrezen. Inmiddels zijn
de islamieten onderling slaags
geraakt en hebben bombarde
menten en gevechten tussen et
nische facties duizenden levens
geëist. Alleen al in het buurland
Pakistan verblijven twee mil
joen Afghaanse vluchtelingen.
Het voornoemde rapport van
Amnesty gispt ook Turkije,
waar volgens de organisatie fol
tering en executies van guerril
lastrijders van de Kurdische
PKK, zelf evenmin een warm
pleitbezorger voor respect voor
mensenrechten, schering en in
slag zijn. Regeringsleger en 'be
vrijdingsbeweging' voeren in
het oosten van het land een
verbitterde strijd, waarbij beide
partijen zich aan wreedheden
tegen de burgerbevolking schul
dig maken. Binnen de EG is de
afgelopen tijd gewezen op een
verbetering van de situatie van
de mensenrechten in Turkije.
Amnesty is daar minder opti
mistisch over.
Sinds de onderdrukking van de
democratiseringsbeweging in
1989 zijn vele Chinezen, vaak
via lange omwegen, hun land
ontvlucht. Er staan in China
EDERLAND ANNO 1993. Vluchtelingen
in een maisveld, op straat en
zich graag met de eer(®®w|de bussen, een minister smeekt
Jb-journaal om woonruimte beschik
'ervolle opvangcentra hebben hun poe
s d'e aankloppen worden doorgestuur
L i van dolende vluchtelingen
w v* geen onderdak kan worden g
Booties losgemaakt, maar er zijn ook ii
oraen noodwoningen geplaatst, het
ih n®er9ezeT particulieren hebben
uermd en een aantal pension- en hot
Jt-".opengezet voor dakloze vluchtelinge
t is hartverwarmend om te constatere
Kan wanneer de nood aan de man
ossing voor het huisvestings-probleer
iLHer we9i Reeds in mei van dit j
ona van WVC en staatssecretaris He
y een dringend beroep op de qei
'ningen beschikbaar te stellen.
ithJ6 e gemeente heeft op dit ve
m«nSlasnïe gereageerd. Men zegt v
iet ai,-??!1 de wer|sen van het kabinet, rr
?et altijd in beleid vertaald.
nog altijd zware straffe»!
zogenaamde contra-re»
naire activiteiten', er
nog strafkampen en er*
herhaaldelijk melding
van het systematisch 0
van politieke gevangene"
VS hebben China inraid*1
in 1989 ingetrokken stat®]
meest begunstigde handelf
ner teruggegeven, maar
sluit lijkt meer ingegeve»
machtspolitieke dan door
mane overwegingen.
De meeste vluchtelinge"
Ethiopië hoopten dat
verdrijven van dictator
gistu in 1991 betere
hun land zouden
Aan de ergste willekeur®
de - volgens Am»®-
'mensenrechtencatastrofe
kwam inderdaad een
ronit9evallen wordt a's reden opgege
en H^ew-,0nc'er de e'9en bevolking groc
hdorK ner om de eigen besluiteloi
6vnoi;LenPen v.an asielzoekers in de
fanden6 estie' waar bestuurders nie'
huidigë paniektoestand geeft aan dal
«noen m"?g van erkende vluchtelir
bn Nph O.nv°'doende. De overeenkom
Lif:e.derlandse Gemeenten en het
en
woning
van het oude bewind enf
vervolgens onderling
Ook hier dreigen etnis»
genstellingen hun bl
te eisen.
fk hun ™ln9 ,was al langer bekend,
'rrien v\/f, nooit tot de noodsituatie
lor h'Watnu te doen staat is duidelij
rinnerri n k6ti dwin^nd aan hun b
erien belofte om vluchtelingen
Pmen- is niet vrijblijvend.
