kkooi
eeltijc
HET BUIKJE V
CAROL NE'/T
Het totalitaire spook waart nog steeds rond in de ex-Sovjetuni
Een overval staat in het geheugen van de slachtoffers gegrifd iTentenkai
loop voor de
Er is nog hulp
DE STEM
JE STEM
De pil
BINNENLAND BUITENLAND
L 0pZetten van tentenkampen
■in de praktijk minder snel
lealiseerd dan het lijkt. Zo is
Itoestemming van de gemeente
Lig Voordat dat groene licht
lis kunnen dagen of weken
Istrijken. Opvang in tenten ge
kirde eerder in Nederland. In
T verleden is gebruik gemaakt
_h tenten van de Vierdaagse in
ONTHULLENDEFOTgSl
[hetzaltoch n
DE STEM
Op geen punt heb
ben de wegen in de
Rooms Katholieke
Kerk zich zozeer gescheiden
als ten aanzien van 'de pil'.
De geschiedenis is bekend.
Op 25 juli 1968 verscheen de
encycliek Humanae Vitae,
waarin paus Paulus VI elke
vorm, van kunstmatige anti
conceptie categorisch ver
bood. Vandaag de dag maalt
de grote meerderheid van de
katholieke echtparen daar
niet om. Het gebruik van
voorbehoedmiddelen is voor
hen de gewoonste zaak van de
wereld.
Van de weeromstuit, zo lijkt
wel, heeft het celibataire
leerambt zich de afgelopen 25
jaar steeds harder vastgebeten
in dat verbod. Zelfs als mid
del in de strijd tegen aids kan
het condoom geen enkele ge
nade vinden in pauselijke en
andere leerambtelijke ogen.
Pogingen van theologen of
zelfs bisschoppen om het ver
bod ter discussie te stellen,
werden tot nu toe, waar mo
gelijk, steeds harder afge
straft.
Dieptepunt - of hoogtepunt,
het is maar hoe je het be
kijkt - was een paar jaar gele
den het optreden van mgr.
Carlo Caffarra, hoofd van het
Pauselijk Instituut voor Hu
welijk en Gezin in Rome.
Zich tegen het pauselijk leer
gezag aanschurkend, verkon
digde hij dat anticonceptie ge
lijk stond aan moord, in elk
geval althans getuigde van
een moorddadige, tegen het
leven gerichte mentaliteit.
Maar, wonder, o wonder, na
25 jaar vertoont zich de eerste
duidelijke scheur in het cleri-
caal-leerambtelijke bolwerk
tegen de pil. Zoals gebruike
lijk via een omweg, want
vrees voor vermeend gezags
verlies verhindert de hoogste
kerkleiding om gemaakte fou
ten ooit toe te geven. De
enige correctiemethode is om
fouten en misrekeningen zo
lang dood te zwijgen tot de
tands des tijds zijn werk heeft
gedaan, om vervolgens te
doen of er nooit iets aan de
hand is geweest.
De omweg loopt deze keer
over het jezuïetentijdschrift
Civilta Cattolica dat in Rome
wordt uitgegeven. Aan het
Vaticaan worden elke keer
vóór verschijning de druk
proeven ter correctie voorge
legd. weet onze correspon
dent in Rome. Dat geeft dus
aan het recente artikel van
moraaltheoloog Giacomo Pe-
rico s.j. een veel groter ge
wicht. Hij betoogt erin, dat de
pil geoorloofd is als zelfverde
digingsmiddel tegen zwanger
schap door verkrachting.
Hij heeft hierbij oorlogssitua
ties op het oog zoals nu in
Bosnië. Maar pater Perico
herinnert ook aan de missie
zusters die in de zestiger jaren
in turbulente delen van Afri
ka de pil kregen. Dit feit heeft
het Vaticaan nooit willen toe
geven. Nu heeft het voor het
eerst, zij het officieus, zijn
categorische nee tegen de pil
teruggenomen door een uit
zondering te erkennen. Na 25
jaar wordt het moreel juist
genoemd, dat vrouwen zich in
tijden van groot gevaar voor
gewelddadige schending van
hun lichaam aan een mogelij
ke zwangerschap proberen te
onttrekken door een voorbe
hoedmiddel.
Voor ieder weldenkend mens
heeft moraaltheoloog Perico
s.j. met officieuze instemming
van het Vaticaan alleen maar
een wagenwijd openstaande
deur ingetrapt. Misschien vol
gen er nog wel meer. Want
lopen vrouwen alleen in oor
logssituaties gevaar om ver
kracht te worden? Een vraag
voor voortgaande casuïstiek,
toch? En wat te zeggen van
Perico's standpunt dat de 'wet
van opening naar het leven'
die inherent is aan de ge
slachtsdaad, alleen voor de
liefdesdaad tussen twee echt
genoten geldt? Dat biedt per
spectief voor al die vrouwen
die zich, bijvoorbeeld in de
macho-cultuur van Latijns-
Amerika, vaak gedwongen
voelen. Casuïstiek kan het on
denkbare mogelijk maken,
leert haar geschiedenis.
25 Jaar na dato blijkt Huma
nae Vitae het pauselijk gezag
meer kwaad dan goed te heb
ben gedaan. Verdedigers van
de encycliek stellen dat zij in
haar ware bedoelingen nog
nooit goed is begrepen. Het
komt mij voor dat de ency
cliek een verkeerd middel
voorschrijft om het door haar
gestelde doel te bereiken. Dat
doel is in wezen: de geslachts
daad moet als iets heiligs, sa
craals, bovenaards beleefd en
gesteld blijven worden. Zo sa
cramenteel hoeft het echter
van de meeste niet-celibataire
katholieken niet.
Zijn er nog mensen die zich om hun medemens bekommeren?
Gelukkig wel. Een fijn staaltje van hulpverlening, gistermorgen op
de stoep van een grootwinkelbedrijf in de binnenstad van Breda.
Een oude man zakt plotseling in elkaar. Omstanders schrikken, een
van hen, zelf ook niet meer een van de jongsten, snelt toe. „Help
eens een handje, mensen, we kunnen deze man niet zo maar laten
liggen", zegt hij gebiedend. Drie anderen komen nu ook in actie,
een vierde belt om een ambulance. Een vijfde haalt een stoel, een
zesde loopt om een deken. Drie minuten later is de ambulance ter
plekke. Vermoedelijk een beroerte, nog weer luttele minuten later
ligt de oude man in een ziekenhuisbed. Prima werk. De mooiste
beloning zou zijn als de oude man er weer snel bovenop is. (JvZ)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per halfjaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginneken-
weg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 17.00 uur
S 076-236442, zondag van 18.30 tot 20.30 uur S 076-236394/236911
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
DE GEHEIME LIEI
FRITS BOLKESTEIh
VRIJDAG 9 JULI 1993
'Dat
gevoel
van
angst
blijft'
Langzamerhand lijkt het een kwestie van lijdzaam
afwachten. Welk postkantoor of welke bank is er
morgen aan de beurt? Al maandenlang wordt West-
Brabant geteisterd door een golf van overvallen op
banken en postkantoren. In Breda, Oosterhout, Te-
teringen, Made, Wouwse Plantage, Bavel. Er lijkt
geen einde aan te komen.
Deze week werd bekend dat bankovervallen,
roofovervallen en straatroof de samenleving jaarlijks
300 miljoen gulden kosten. Maar wie praat er over de
emotionele schade van het personeel? Wat gebeurt er
met je als je minutenlang recht in de loop van een
revolver hebt gekeken?
Van onze verslaggeefster
Biet Pijnappels
Een wetenschappelijk onderzoe
ker tekende onlangs uit de mon
den van gedetineerde overvallers
de volgende citaten op:
„Ja, en dan zeggen ze: 'Het per
soneel gaat er psychisch onder
door.' Ja, ik bedoel, als ze na een
overval vragen 'God, zijn jullie
geschrokken?', dan willen die
mensen allemaal wel interessant
doen, en dan zijn ze allemaal
verschrikkelijk geschrokken. Er
zullen heus wel mensen bij zijn
die geschrokken zijn, maar dat
dat echt zo ingrijpend is als de
rechterlijke macht doet voorko
men, nee, dat kan er bij mij niet
zo in."
Zijn collega-overvaller: „Ik zet
daar mijn vraagtekens achter, de
geestelijke schade. Als je later
die getuigenverklaringen leest
van die mensen, nou ze maken er
wild-westverhalen van."
Wat je een wild-west-verhaal
noemt... De 34-jarige Martin uit
Bergen op Zoom schaamt zich
niet voor de brok die, maanden
na de overval, nog in zijn keel
schiet. Toen, op die ellendige,
donkere vrijdagavond, 9 decem
ber vorig jaar, gooide hij zich na
de overval jankend op de motor
kap van zijn auto.
„Na sluitingstijd reed ik zoals
altijd met de opbrengst van de
winkel, ruim achtduizend gul
den, naar de bank. Het regende
en het was hartstikke donker. Ik
stapte uit de auto en liep naar de
kluis, toen ik opeens snelle voet
stappen achter me hoorde. Op
het moment dat ik omkeek,
stond er iemand naast me die
iets in mijn zij duwde en riep:
'Cassette!' Het klonk heel kort
en krachtig. In die ene tel dacht
ik: 'Het is gebeurd.' De gedachte
aan mijn vrouw en kinderen
schoot door mijn hoofd. Het eni
ge wat ik zag was donker haar
en een ding in zijn handen. Ik
denk dat het een mes was. Toen
kreeg ik een duw, ik schoof on
deruit en in mijn val nam hij de
cassette mee. Ik lag op de grond
en huilde. Dat was het enige wat
ik kon. Huilen."
Totaal ontredderd was 'ie. Hij
krabbelde weer overeind en ren
de naar de auto's, die voor een
stoplicht wachtten. Sloeg op de
ruiten en riep: „Help me! Help
me!" Niemand reageerde. Hij
rende naar zijn eigen auto en
viel huilend op de motorkap.
Stapte toen in en reed als een
blinde dolleman naar het politie
bureau. Keek niet naar links of
naar rechts.
'Daar moet ik heen', dacht ik
steeds. 'Daar is het veilig'. Ik heb
op de ruiten staan bonzen en
schreeuwde: 'Laat me asjeblief
binnen!'" Even valt hij stil.
Slikt: „Ik ben nog nooit zo over
mijn toeren geweest."
Een overval duurt meestal niet
langer dan tien minuten. Tien
minuten waarin veel ge
schreeuwd en gedreigd wordt.
Gebleken is dat fysiek geweld,
vastbinden, trappen en slaan,
minder voorkomt dan verbaal
geweld. Zelden worden er
slachtoffers meegenomen, gegij
zeld, met een vuurwapen be
schoten of met een mes gestoken.
Maar desondanks, wat gaat er in
die tijd in de slachtoffers om?
Ruim de helft van de slachtoffers
voelt zich enorm machteloos en
geschrokken. Zo blijkt uit het
onderzoeksrapport 'Slachtoffers
van bankovervallen' van het In
stituut voor Psychotrauma.
Eén op de drie is zeer verrast of
bang. Eén op de vier voelt zich
erg verward. Eén op de vijf er
vaart doodsangst of veel ver
driet.
•„Als me wat overkomt, ben ik
weg", riep de drieëntwintigjari-
■f, 'o
^ERVOLG VAN VOORPAGINA
imegen- ,A
[nister D Ancona hoopt dit
L vooral op kleine gemeenten
I een tentenkamp voor kleine
Lallen asielzoekers willen op-
an onze verslaggever
nsterdam - Werknemers
Ie in deeltijd werken moeten
|zelfde rechten krijgen als
(erknemers met een volledi-
werkweek. Maar per cao
hn de regeling voor over-
jerk of onregelmatig werk
Irschillend uitpakken voor
lerknemers met een volle
brkweek en deeltijdwer-
fers.
it is de uitkomst van het over-
r dat werkgevers- en werkne-
érsorganisaties de afgelopen
[gen in de Stichting van de
'beid voerden over maatrege-
ter bevordering van het deel-
lwerk. De uitkomst zal als een
ibeveling worden voorgelegd
in cao-onderhandelaars. Bo-
indien wordt minister De Vries
in Sociale Zaken, die de Stich-
ng om advies had gevraagd
ier deeltijdwerk, aangeraden af
zien van wettelijke maatrege-
ri om deeltijdwerk te bevorde
rt De sociale partners geloven
it ze met de aanbeveling aan
cao-onderhandelaars een con
(AD VER
ONTRO
Een bankoverval duurt meestal slechts tien minuten.
ge Karin uit Bergen op Zoom
toen ze een paar jaar geleden op
een bijkantoortje van een bank
ging werken. Wat ze vreesde,
gebeurde ook. Op maandagoch
tend 9 november vorig jaar.
„De bank was net een halfuurtje
open. Mijn baas en ik hoorden
plotseling piepende autobanden.
Ik zag een grijze auto de stoep
oprijden. We wisten meteen dat
er iets ging gebeuren. Mijn baas
trok me van de stoel en sleurde
me mee. Voor ik het in de gaten
had, zat ik op de wc, met de deur
op slot. Ik keek nog of ik door
het wc-raampje kon klimmen,
maar nee hoor, dat lukte niet. Ik
zat zo stil mogelijk, durfde bijna
geen adem te halen, doodsbang
dat ze me zouden horen. Het was
idioot, aan de ene kant hoorde ik
de overvallers schreeuwen en al
les kort en klein slaan, terwijl ik
door het wc-raampje schoolkin
deren hoorde gillen.
Toen waren ze plotseling weg. Ik
hoorde dat het stil was, maar ik
was verstijfd van schrik. Mijn
baas zei, heel rustig: 'Het is
goed, doe de deur maar open',
maar ik durfde niet. Het was
heel vreemd. Heel akelig."
De eerste week na de overval
wist ze nauwelijks dat ze leefde.
Alles ging langs haar heen. „Je
ziet mensen, je herkent ze, maar
je leeft in een andere wereld. Je
hebt geen emoties, geen gevoel,
je bent helemaal leeg. Dat kun je
niet uitleggen. Maar geloof me,
zoiets wens je je ergste vijand
nog niet toe."
De heftige emoties die slachtof
fers bij een overval voelen, resul
teren vaak in psychische trau
ma's. Uit het onderzoek 'Slacht
offers van bankovervallen' bleek
dat èèn op de drie geïnterview
den last had van ernstige ver
werkingsproblemen. Die kunnen
zich uiten in slapeloze nachten,
hoofdpijn, nachtmerries, prik
kelbaarheid, depressiviteit.
Martin herkent het. De weken na
de overval was hij kort aange
bonden. Gaf de kinderen regel
matig een snauw en de hond een
trap. „Mijn vrouw zei dan: 'Moet
dat nou?"'
De angst speelde hem parten.
„Plotseling, in een paar secon
den, blijkt dat er mensen rondlo
pen die je van de wereld kunnen
helpen," vertelt hij emotioneel.
„Dan word je doordrongen van
het feit dat het in een flits ge
beurd kan zijn." Hij is er door
veranderd. Selectiever geworden
in de omgang met mensen. „Hij
(de overvaller, red.) heeft me
mijn spontaniteit afgepakt. Dat
is zijn schuld. 'Misselijke kwal',
denk ik soms, 'dat heb jij ge
daan'."
Toch ziet hij nog wel een positie
ve kant. Hij, zijn vrouw en de
kinderen staan elkaar sinds de
overval meer na dan ooit tevo
ren. Ze praten veel. Ruzies moe
ten onmiddellijk uitgepraat wor
den. „Vroeger liep ik wel eens
weg voor een conflict. Nu zeg ik:
praten! Dat is een positieve ver
andering. maar ik ben boos dat
iemand anders die verandering
heeft veroorzaakt. Ik had dat
liever zelf willen uitzoeken."
Noch de man die Martin van de
cassette beroofde, noch de over
vallers van de bank waar Karin
werkte, zijn tot nu gearresteerd.
Het kost vooral Karin moeite dat
te accepteren. „Ik heb nog steeds
hoop dat ze gepakt worden. Ze
hebben mij wat aangedaan, ze
verdienen het om lang achter de
tralies te zitten. Ze hebben me
veranderd. Vandaag leef je, mor
gen kan het afgelopen zijn. Ik
kijk nu anders tegen het leven
aan. Het gevoel van veiligheid is
weg. Ik ben eerder bang, angstig.
Als ik een vreemd geluid hoor,
slaat mijn hart een paar keer
over."
Sinds Karin deelnam aan een
gespreksgroep van het Buro
Slachtofferhulp en het Riagg in
Roosendaal, speciaal voor
slachtoffers van overvallen in
een werksituatie, voelt ze zich
beter. De opluchting was
toen lotgenoten haar
problemen herkenden. J
heel veel van me kunnen:
ten. We gaven elkaar tipsl
beter met die angst om k
gaan. Van iemand die hel
heeft meegemaakt,
veel eerder aan."
Martin was lid van
spreksgroep. „Ik kon er
praten in mijn omgeving,
de mensen begrijpen jet:
Op een dag zei de bui
'Ben je daar nou nog mee
En een kennis zei op
'Die achterlijke, die hebbei|
pakken gehad.' Ze
niet. Over angst willen
praten."
Vergeten zal hij nooit, wi
tin zeker. „Die ervaring,
voel van angst, dat is er
blijft er. Maar je moet
zorgen dat het je leven
heerst."
Als hij in de kranten
'weer een overval en w(
overval', vliegen zijn
onmiddellijk naar het
„Dan denk ik, die rots
hebben het weer gefl®
meer mensen die met
lens rond zullen lopen,
niet mogen gebeuren."
rssrs-
De namen van de w
den zijn op hun verzoekgefir
Door Rob Vunderink
JELTSIN HEERST in Mos
kou, Kravtsjoek in Kiev en
Aliëv is terug van weg ge
weest in Bakoe. In elf van de
vijftien voormalige Sovjet
republieken maken commu
nisten de dienst uit.
„Zie je wel dat er niets veran
dert", luidt een veel gehoorde
klacht in Rusland en omstreken.
Zeven jaar na het begin van
Gorbatsjovs perestrojka en an
derhalf jaar na het uiteenvallen
van de Sovjetunie is het voor de
meeste Russen nog steeds on
mogelijk om naar het buiten
land te reizen, een winkeltje te
openen of land te kopen. Als
Ivan al genoeg geld heeft,
gooien wetgever of bureaucratie
wel roet in het eten.
Toch houdt de klacht geen
steek. Ex-communist Jeltsin is
aan de macht omdat het volk
hem tot president heeft geko
zen. Hetzelfde geldt voor ex-
communist Brazauskas in Li
touwen, die het startsein gaf
voor de onafhankelijksstrijd
toen hij in december 1989 zijn
partij losmaakte van de Com
munistische Partij van de Sov
jetunie. De recente terugkeer
van ex-communist Aliëv in de
Azerbajdzjaanse top viel goed
bij een groot aantal inwoners
van de hoofdstad Bakoe. „Toen
Aliëv hier aan de macht was,
hadden we eten in overvloed",
zei een oude vrouw met heim
wee naar de Brezjnev-tijd.
De klacht houdt al helemaal
geen steek, omdat de oude lei
ders op geen enkele manier be
zig zijn het lijk van het marxis-
me-leninisme op te graven. De
ideologie zal hun een worst zijn.
Zij willen vóór alles twee din
gen: macht en orde. Zij hebben
daarvoor een basis nodig, als
mede rust en een zekere mate
van welvaart.
De basis voor rust en orde was
de Communistische Partij, die
in de Sovjetunie helemaal geen
politieke partij was: zij was de
staat zelf. Partijmensen maak
ten de dienst uit in Moskou, op
de ministeries, in de regio's en.
steden, zelfs in de bedrijven.
Gemeenteraden en andere sov
jets, maar ook fabrieksdirecties,
waren slechts in naam de baas.
Trouwens, de sovjets werden
bevolkt door partijleden. In
middels zijn de Sovjetunie en de
•partij verdwenen, maar op de
oude posten zitten nog steeds
veel oude partijbonzen. Met die
mensen kunnen teruggekeerde
leiders als Aliëv goed zaken
doen. De oude machtsstructuur
is nog goeddeels aanwezig. Op
die manier hebben de oude ap-
parattsjiki een pré boven de
democratische nieuwlichters,
die niet over een politieke
structuur beschikken en in de
meeste gevallen geen greep op
de macht weten te krijgen. Jon
ge politici beschikken simpel
weg niet over de contacten om
de bureaucratie in te palmen.
De apparattsjiki beseffen dat je
met de oude ideologie geen
monden kunt vullen. De kame
leons, die in de partij steeds op
tijd van kleur verschoten, pas
sen zich in Azerbajdzjan en
Centraal-Azië moeiteloos aan
de geest des tijds. Op hun.
schappen hebben Lenins verza
melde werken plaats gemaakt
voor de Koran. Westerse inves
teringen zijn welkom. Leve het
kapitalisme! Menig bedrijf
wordt geleid door een oude par-
tijrot.
„Onze staat is niet communis
tisch", verklaarde de nieuwe
Tadzjiekse leider Rachmonov,
ook al een ex-communist, on
langs voor zijn parlement. „Wij
bouwen een democratische, we
reldlijke staat en houden ons
aan de wet."
Rachmonovs boodschap is be
drieglijk. Het communisme mag
dan zijn afgeschreven, maar het
totalitarisme allerminst. Geen
leider zal daar openlijk voor
uitkomen, maar zeer onlangs
verbood Rachmonov nog vier
oppositiepartijen die vorig jaar
aan de macht waren, maar uit
eindelijk de machtsstrijd verlo
ren. Ook in Kazachstan, Oezbe
kistan en de rest van Centraal-
Azië geldt een verbod op be
paalde politieke partijen. Pers
vrijheid heerst hier evenmin.
De leiders in Centraal-Azië
hebben de ideologie niet nodig
om hun regime te schragen. Het
totalitaire karakter van het
communisme sloot uitstekend
aan op de oeroude, strikt hië
rarchische cultuur die inheems
is in vele andere Aziatische lan
den, zoals China en Zuid-Ko-
rea. De oude bestuurstradities
overleefden de val van het com
munisme moeiteloos.
In Moskou spelen aanverwante
problemen. „Ik ben geen demo
craat", verklaarde Jeltsin ooit.
Hij legde uit dat je, als je car
rière maakt in de Communisti-,
sche Partij, geen democraat kan
zijn. Wel zei hij democratie een
schone zaak te vinden. Daarom
laat ik me adviseren door jonge
mensen die meer van democra
tie snappen, aldus Jeltsin.
De goede bedoelingen van 's
lands eerste democratisch geko
zen president sluiten een terug
keer naar het totalitarisme ook
in Rusland niet uit. Toen de
laatste dictator - de Commu
nistische Partij - in 1991 de
macht verloor, had het land er
vijf eeuwen van zorgvuldig op
gebouwd Grootrussisch totali
tarisme opzitten. Daartegen
steekt anderhalf jaar democra
tie wel heel magertjes af.
De kuiperijen en andere streken
waarvan Rusland zich geduren
de de eeuwenlange expansiepo
litiek bediende, heeft Moskou
uiteraard in een, twee jaar niet
afgeleerd. In de voormalige
wingewesten gebeuren vreemde
dingen. Toen het Russische le
sts i
ger wegtrok uit Azerbajl?
kwamen de achtergebleves'
pens terecht bij de rebel B
seinov in plaats van het Az®
jdzjaanse leger. Waarom?11
daag is Hoeseinov zowel
mier als minister van De®
en ex-Politburolid Aliëv
nemend president.
Ook de Russische rol in
roept vragen op. Toen re®
de anti-Russische P'
Gamsachoerdia verdrej
mochten zij op de symp»
van het Russische
nen. Nu zijn ook de anti-B'
sche rebellen verdreven. I»
lisi. zwaait de ex-com®1"
Sjevardnadze de scepter,
oud vriendje van
die tijdens de aug—
1991 samen met Jeltsin M
te Huis van Moskou veri
Sjevardnadze mag nu e®
lossing zoeken voor de oorft
Abchazië op een manier®1;
alleen voor Tbilisi, ®a"
voor Moskou aanvaardbaar
De communisten zijn ter»
communisme hebben z'l
verklaard, maar het totah»
spook waart nog steeds r®
de voormalige Sovjetunie
'ETS NIEUWS te melden van c
telegramstijl zou het verloop
'pontmoetingen van de zeven
eergegeven. Uiteraard product
'°op van weer een mislukte
laar dat was camouflage. De b
aai en eindigden voortdurenc
B9even dat de interne tegen;
eteidheid om samen te werken
e top in Tokyo heeft die resi
r9'e industrielanden hebben
|t'9szins op gang weten te bre
ts zou worden met dit zeven j
"dplaats Punta del Este begon
®t voornemen is om de tc
^beteren waarvoor importtar
,roetd' Hoewel nog veel barri
li,® op totstandkoming
rór« bl' de Gatt-onderhand<
frul tand Trade) betrokken lam
in?,! ,.et succes(je) van Tokyo is
delijk was dat na zoveel mis
ijke industrielanden het zich r
)p 'ront van de hele wereld opr
'®uwe Amerikaanse preside
.betekenis gespeeld. Zijn
i/po 'd or|i concessies te
)nn ^pann'9e Japan over de str
i/ilio ude rijke landen hun e
>"!n, beschermen, krijgen ar
»en op die markten a
je- nd®ring in de huidige situat
"ereld °m te bli'ven Wa1
lirt? ?et- dansen bieden aan an
:Uli„ s'wten. Een vrije markt we
:ekor ?8 '®iders van de aan r
n|et uit het oog hebben ve
tii
