N
Een D66 'er is hoog opgeleid
ambitieus en anti-C DA
BVD
Uïtver]
Liever
zonder
Politiek seizoen eindigt in zomerzotheid
Bier
't CDA
Nationale gehe
koffeman liep
BINNEN- BUITENLAND
De Maupassant
DESTEM
>estem
V
de stem
zaterdag 3 juli 1993
iemand verbaast
zich erover dat een
mus kan vliegen.
Het is een wonder dat zich
vlak voor onze ogen zo vaak
voltrekt, dat wij dit mirakel in
de aviatiek vanzelfsprekend
zijn gaan vinden, alledaags als
het zich aan ons voordoet en
moeiteloos.
Sommige kunstwerken heb
ben ook zo'n natuurlijke van
zelfsprekendheid, het is alsof
ze er altijd zijn geweest in een
vorm die geen andere moge
lijkheid Openlaat; ze zijn zich
zelf genoeg, zoals een handza
me steen, een grillige tak,
voorjaarsbloesem, een meis
jesgezicht.
Wie de verhalen leest van de
Franse auteur Guy de Mau
passant, die een eeuw gele
den, op 7 juli 1893, onder
ellendige omstandigheden
overleed, heeft aanvankelijk
de ontnuchterende gewaar
wording kennis te nemen van
onbelangrijke faits divers, zo
als die te lezen zijn in de korte
berichtjes waarmee een kran
tepagina vol schokkend we
reldnieuws wordt opgevuld,
cursiefjes in de marge van het
officiële leven; over een boe
renmeid die zich voor gratis
wekelijks vervoer naar de.
markt door een koetsier laat
beminnen met alle gevolgen
van dien; over een keurige
dame die aan haar raam geze
ten uit verveling de wervende
glimlach van een publieke
vrouw imiteert en door een
knappe passant dan ook als
zodanig wordt beschouwd en
behandeld, tegen betaling;
over een jongeman die zich
op last van zijn stervende va
der financieel moet ontfer
men over een vrouw die ja
renlang de vriendin van zijn
vader is geweest, wiens plaats
als minnaar hij al vlug in
neemt, - kleine anekdotes,
zonder enige stemverheffing
verteld en bij eerste lezing zo
licht van gewicht, dat De
Maupassant daarmee maar
nauwelijks de erkende letter
kundige handboeken heeft
gehaald en die vaak straffe
loos zijn gepubliceerd in
pocketuitgaafjes met zo'n
wulps omsalg dat men ze eer
der in een sexboetiek dan in
een ordentelijke bibliotheek
zou verwachten.
Maar wie, zoals ik, opge
groeid is in het kleinschalige
milieu van een provinciestad,
met winkelstraten waarin de
burgers elkaar tijdens de ver
plichte zondagmiddagwande-
ling ogenschijnlijk vriendelijk
groetten om elkaar daarna
achter dé rug een Ongeneeslij
ke kwaal toe te wensen, waar
men zich in zorgvuldig onder
houden achtertuinen bij thee
en biscuit eindeloos verveelde
en in de stille, verlaten avond
straten van amoureuze ont
moetingen droomde, herkent
de mannen en vrouwen en de
nog ongehuwde dochters uit
de verhalen van De Maupas
sant, de gezeten burgers, de
vormelijke ambtenaren met
hun kokette achtgenoten, de
ongeletterde boeren en stoere
vissers en vooral ook de yup
pies van toen, die zich bij de
uitspanning 'La Grenouillère'
en op het water vermeiden
met toeschietelijke, rondbor
stige meisjes, gepersonifieerd
in het onvergetelijke alle-
mansvriendinnetje 'de mug',
die elk op hun manier aan
hun lege bestaan proberen te
ontkomen in lichtzinnige
avonturen en voorgewende
hartstocht, allen in feite op de
vlucht voor 'heel die moraal
die door eeuwenlang onder
richt erfelijk in ons ligt opge
tast'.
Men heeft, niet op de laatste
plaats om zijn aanvechtbare
levenswandel, in de biografie
van Henri Troyat na te lezen,
De Maupassant wel verweten
dat hij in zijn werk nergens
een zedelijk besef toonde, een
verwijt dat ook Tsjechow,
door zijn vrouw 'de Russische
De Maupassant' genoemd,
heeft moeten incasseren.
Men vindt bij beide auteurs
inderdaad geen geformuleer
de ethische levensbeschou
wing. Hun moraal zit in de
modulatie van hun verhalen,
in die overgang van aanvan
kelijke spot naar deernis
waarmee ze het menselijk be
drijf hebben verbeeld en
vooral ook in het verzet dat
zij hebben aangetekend tegen
de burgerlijke gedragsregels
en de conventies van de mid
delmatigheid die zoveel hui
chelaars hebben opgeleverd
en dromen hebben geblust.
De Maupassant lééfde. En
leeft!
Dialoog in een cafeetje:
Zij: 'Heb je die man gezien? Dié heeft plooien in z 'n gezicht!'
Hij: 'Kijk naar jezelf. Jij hebt een gezicht als een trekharmonica.
Zij: 'Nou, bij jou vergeleken ben ik anders een fris bloempje.
Hij: 'Je bent niet goed bij je hoofd.
Op de radio is deze dialoog te horen in Maastrichts dialect, als
onderdeel van een reclamespot voor het biermerk 'Wieckse Witte'.
Dan volgt een mannenstem die in het Nederlands vrolijk roept: „Je
hoeft geen Maastrichts te kunnen verstaan, om van Wieckse Witte te
kunnen genieten
Gelukkig maar. Want wie het wél verstaat, mocht kunnen denken
dat het drinken van dit witbier tot ordinaire omgangstaal leidt. (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie; H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerskontakt @06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,S 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginneken-
weg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 17.00 uur
076-236442, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
D66 is een partij van
goed opgeleide, ambiti
euze mensen. Een grote
meerderheid van hen
kiest voor een coalitie
van D66, PvdA en WD.
Dat zijn enkele uitkom
sten van een onderzoek
van de VNU-dagbladen,
waaronder De Stem, on
der de D66-leden. Doel
van het onderzoek was
een beeld te krijgen van
D66 als partij. Wie zijn
de leden, welke proble
men vinden ze belangrijk
en hoe is hun opstelling
tegenover andere par
tijen?
066/Con
7,5%
Stemde eerder
andere partij
De politieke komaf van
nieuwe D66-kiezers
Leeftijd van
D66-kiezers
D66/CDAT
PvdA
9,8%
Welke
coalitie?
Door David van der Houwen
DE MEESTE D66'ERS hebben
niets met het CDA. Slechts een
beperkt deel van de leden stem
de vroeger op een christen-de
mocratische partij of was er lid
van. Ook als het om politieke
samenwerking gaat in een nieuw
kabinet is het CDA veel minder
geliefd dan PvdA of WD. De
zogenoemde paarse coalitie
- met PvdA en WD - is de
eerste keuze van maar liefst 75,6
procent van de leden. De combi
naties D66/CDA/WD en D66/
CDA/PvdA scoren niet hoger
dan 9,8 procent.
Lid worden van D66 - momen
teel 14.000 leden - is nadrukke
lijk gekoppeld aan het succes
van de partij. 41 Procent heeft
zich pas de afgelopen drie jaar
aangemeld. Tussen 1975 en 1983
sloten zich ook veel mensen aan.
6,3 Procent is al vanaf het begin
lid.
Het ambitieniveau van de deel
nemers aan het onderzoek is op
merkelijk hoog. Ruim 48 procent
vervult een of andere functie in
de partij. Mannen en vrouwen
zijn in gelijke mate actief.
57,5 Procent van de D66'ers wil
in de toekomst lid worden van
een vertegenwoordigend
lichaam. Mannen zijn wat ambi
tieuzer dan vrouwen. Het ver
schil is tien procent. Hoe jonger
men is, hoe groter de ambitie. De
meeste leden - 83 procent - kie
zen voor de gemeenteraad. 28
Procent wil in provinciale staten
en 24 procent ziet voor zichzelf
een toekomst als parlementariër.
Over wie na Van Mierlo de partij
moet leiden bestaat, grote een
stemmigheid. 29 Procent heeft
geen antwoord op die vraag
maar van-de leden die dat wel
hebben, kiest 66 procent (47,6
procent van allen) voor Gerrit-
Jan Wolffensperger. Met ruim
veertien procent van degenen die
al een keus hebben gemaakt, is
het Kamerlid Jacob Kohnstamm
tweede op afstand. Niet meer
dan anderhalf procent kiest voor
Wim Dik, oud-staatssecretaris
en tegenwoordig president-di
recteur van PTT Nederland. De
populariteit van Wolffensperger
leeft in de hele partij, jong en
oud, man en vrouw en laag en
hoog opgeleid.
Van vier met name genoemde
problemen houdt het milieu de
D66'ers het meest bezig. Bijna
48 procent zette dat bovenaan
het lijstje. Ruim 38 procent deed
dat met de werkgelegenheid, 9,4
met de bestrijding van de crimi
naliteit en voor 7 procent van de
leden is de toekomst van de
verzorgingsstaat het belangrijk
ste probleem.
Door Henk Bouwmans
en Jan Greyn
D66-voorzitter Wim Vrijhoef is
opgetogen dat maar liefst 75,6
procent van de D66-leden na de
volgende Tweede-Kamerverkie
zingen een kabinet van D66,
PvdA en WD wil. Combinaties
met het CDA scoren niet meer
dan 9,8 procent. Vrijhoef wil
daaraan géén verstrekkende
conclusies verbinden. „Het
CDA is voor ons in elk geval
niet besmet", zegt hij in een
vraaggesprek over de uitkom
sten van een onderzoek door de
VNU-Dagbladen naar het pro
fiel van D66.
Zelf is Vrijhoef al zestien jaar
lid van D66. Hij heeft al twee
maal meegemaakt dat het le
dental van D66 tot onder de
duizend zakte. Dat D66 nu fors
in de lift zit, heeft volgens Vrij
hoef alles te maken met de zijns
inziens duidelijke standpunten
van zijn partij en de mogelijk
heden voor mensen om hun am
bities waar te maken. Dat men
sen weglopen bij de PvdA heeft,
zo relativeert Vrijhoef, ook te
maken met de regeringsverant-
woordelijkheid die de sociaal
democraten dragen. „Dat scoort
vaak niet zo."
De relatie met het CDA is voor
veel D66'ers gespannen. Is er
sprake van een 'bloedhekel'?
„Dat geloof ik niet, zo zit het
niet. Kijk, het CDA is voor veel
dingen verantwoordelijkheid in
dit land. Ruim zeventig jaar
lang. Het is het bekende ver
haal. Wetten en regels zijn
doordrenkt van het CDA. Lang
zaamaan dringt het besef bij
Wim Vrijhoef rechtskrijgt de felicitaties van fractieleider Hans van Mierlo bij zijn benoeming
tot partijvoorzitter van D66 in november vorig jaar. foto anp
politieke partijen dpor dat het
misschien verstandig is zonder
het CDA te regeren."
De kiezer heeft volgens Vrijhoef
steeds meer reden tot twijfel
over de rol van het CDA. Dat
blijkt uit de absolute voorkeur
voor een paarse coalitie van
D66, WD en PvdA, en even
tueel Groen Links. Maar het
CDA blijft een'mogelijke rege
ringspartner voor D66. „Maar
dan heb je de keuze uit de wijze
waarop je electoraal nadeel
lijdt: CDA/PvdA/D66, CDA/
WD./D66 of. CDA./D66. Het zal a
hoe dan ook voor ons geen
reden zijn de verantwoordelijk
heid te ontlopen."
D66 was bijna in deze coalitie
terecht gekomen, weliswaar
met een bescheiden inbreng.
Maar D66 haakte af onder druk
van het CDA, terwijl de PvdA
weinig hartstocht toonde om
D66 binnen boord te houden.
Het verleden heeft D66 geleerd
dat samenwerking met het CDA
desastreus is voor de democra
ten. De coalitie met het CDA
van Van Agt bracht D66 in
1982 aan de rand van de af
grond. „We hadden toen maar
acht wethouders en drie burge
meesters. Dat is een te smalle
basis. Nu hebben we zo'n ruime
bestuurlijke ervaring dat ik niet
verwacht dat we in dezelfde
soort vallen tuimelen."
Vrijhoef is niet echt bevreesd
dat bij toetreding van D66 tot
een kabinet een kloof ontstaat
tussen het hoog opgeleide D66-
lid, dat zich laat behagen door
de VPRO en het landelij
avondblad NRC als lijfkrj
heeft, en de gewone kiezer
zich vooral thuisvoelt bij
flitsende oppervlakkige weij
van Veronica.
„Wanneer je in het kabinet
word je gedwongen tot blibj
nauwing. Je moet goed om|
heen kijken en je ervaring
organisatie zo inrichten
contact houdt met de samaj
ving. Je kunt ook niet in
kabinet gaan maar dat zoue|
gemakkelijk zijn."
Het onderzoek wijst uit
meer dan tachtig procent
de D66-leden hoger beroepsl
derwijs of universitèit of hoB
school heeft gevolgd. „Het ter
kent dat D66-leden mensem
die nadenken over de samq
hang van problemen in de
menleving. D66-leden zien
den iets door één bril. Ik dij
dat dat aanspreekt. We trekfl
leden aan voor wie de nuai]
telt."
Is D66 daarmee een politii
zelfbedieningsmarkt? VrijtB g'
wijst er op dat voor D66 indi™
dualisering en solidariteit
gangspunt blijven. Hij erke
dat dat een zekere
oplevert. „Maar ik vind dat1
de tegenstelling tussen die ftjn,
heel goed kunt verenigen,
moet zo min mogelijk roq]
dat je aan het een of de ai
de prioriteit geeft. De Pij
staat voor solidariteit, de ïl|
staat voor individualisme,
staan voor beide."
Als D66 toetreedt tot het k
net, moet de huidige vice-i
tievoorzitter Gerrit-Jan 7
fensperger de nieuwe fractie!
der worden, vindt bijna dehe
van de D66-leden. Vrijhi
vindt dat volgens de zuiverki
van de regels van het
recht de politiek leider van Dl
in de Tweede Kamer moetq
ten. Van die regel wil hij
afwijken als de huidige polili
leider Hans van Mierlo prem
of 'gewoon minister' wo:
„Individuen maken het bs
van wat een partij is", red
vaardigt Vrijhoef die afwijki
van de regels.
Het profiel van de gemiddelde
D66-lid dat opduikt uit het on
derzoek spoort niet met dat van
de gemiddelde D66-kiezer, van
wie via continu-marktonderzoek
gegevens bekend zijn.
De leden van de partij zijn greti
ge lezers. Maar liefst 93,3 pro
cent heeft een abonnement op
een krant. Bij de kiezers is dat
69 procent. Tijdschriften komen
bij een kleine 69 procent van de
leden in huis.
Van de leden is 74,1 procent
omroeplid. Daarvan kiest ruim
63 procent voor de VPRO. Bij de
kiezers is dat 9 procent, zij het
dat de tientjesleden daar niet bij
zitten. De Vara heeft de voor
keur van ruim dertien procent
van de leden, de KRO van bijna
elf terwijl Veronica met tien pro
cent de rest voorblijft. Bij de
kiezers staat Veronica nummer
één, gevolgd door de Vara en de
Tros.
De leden van D66 zijn maat
schappelijk actief. Bijna 73 pro
cent heeft een baan, een kleine 7
procent studeert en ruim 6 pro
cent noemt zichzelf huisman of
-vrouw. Een kleine zestien pro
cent is om andere redenen niet in
het arbeidsproces opgenomen.
Van de kiezers werkt 61 procent
en studeert 15 procent.
Bijna 70 procent van de D66'ers
heeft een eigen huis tegen 53
procent van de mensen die op de
partij stemmen. Ruim 64 procent
is niet aangesloten bij een kerk
genootschap. Bij de kerkelijken
scoren de katholieken het
hoogst.
Zeer opvallend is de hoge oplei
dingsgraad van de partijleden.
Meer dan tachtig procent heeft
hoger beroepsonderwijs (38,5
procent) of een universiteit of
hogeschool (43,4 procent) be
zocht. De leeftijdsopbouw is ta
melijk stabiel. D66 is niet een
echt jonge partij.
D66 is ondanks het geëffij
peerde imago nog wel eer
mannenpartij. Slechts 27.
cent van de leden behoort tol
vrouwelijk geslacht.
Het onderzoek is gehoudet
der alle D66-leden. Bijna dertic
cent stuurde de vragenlijst
vuld terug. Het onderzoek is
voerd door de afdeling mail
derzoek van VNU-Dagblad»
gegevens werden verwerkt1
marktonderzoekbureau M4
burg.
de stem
Van onze verslaggever
Rinze Brandsma
pen Haag - De Binnenlandse
blijft intensief betrokken bij
bomaanslagen door de terrorist
Sinds de eerste aanslagen en he
brandstichtingen door RaRa la;
jaagt de nationale geheime jor
dienst continu achter de veron- de
derstelde groepsleden aan. Vol- la)
gens BVD-directeur Docters van die
Leeuwen bestaat de gewelddadi- in
ge harde kern van RaRa nog va
steeds globaal uit dezelfde tien fr;
vijftien mensen als eind jaren trc
'80. ve:
Via haar woordvoerder van het Nó
ministerie van Binnenlandse Za- ve:
ken verzet de BVD zich tegen het va
gisteren opgeroepen idee, dat de Ju
inlichtingendienst niet meer ac- Bi:
tief meedoet aan het onderzoek B\
naar de RaRa-bomaanslag van de
donderdagochtend in het minis- d»
terie van sociale zaken. Hi
Weliswaar zit de BVD niet in het da
nieuw geformeerde speciale re- wg
chercheteam, maar wel wordt 19
door dat team volop gebruik W<
gemaakt van de in de loop der tei
jaren door de BVD verzamelde da
informatie over RaRa. De BVD gei
blijft die informatie ook verza- eei
melen, los van het opsporing- ee:
steam. ja:
Volgens de zegsman hebben H(
BVD'ers ook in het verleden ja;
nooit direct meegedraaid in het w3
RaRa-opsporingsteam. „Volgens De
de rechtsregels kan een BVD'er va
nooit rechercheur zijn en ook mi
nooit zij-aan-zij met recher- zo
cheurs werken. Wel kan elk poli- Ra
tiekorps via zijn eigen inlichtin- ch
gendienst putten uit door de ve
BVD ingezamelde informatie." da
Docters van Leeuwen benadrukt be
via zijn woordvoerder dat zijn do
"ienst nooit het RaRa-team op- St
geheven heeft. Hij verzet zich ge
tegen het beeld, dat de BVD Dc
alleen maar gefaald heeft. „Dat ge
de BVD geen succes heeft gehad de
geldt alleen in zoverre dat RaRa zij
og bestaat, dan wel lijkt te zij
bestaan. De BVD houdt pas op wt
achter RaRa aan te zitten als nu
is dat ze niet meer be- op
staat." B\
Volgens de BVD-woordvoerder sla
gaat het om een 'vals licht-" dat dij
WD-kamerlid Dijkstal op het Lel
ook
""■zeker
(ADVERTE!
Op babykamers, kini
kinderstoelen, aut<fl
boxen, posinemcT
en peutermodel
behang en vel J
artikelen.
HET MEEST COMPLETE WAREfsfc
I Aalsm««r> Oosteinderweg 249 02977-55555 RotM
D«n Botch Balkweg 17 073 - 42 4108 Zwol!
COMMOTIE alom in de laat
ste vergaderweek van de
Tweede Kamer en de een na
laatste van de Eerste Kamer.
Dreigementen, crisisgeruch
ten. Een nacht van Walter
Paulis (CDA)? Senator Wil
lem van de Zandschulp
(PvdA) als de man die de
PvdA verlost uit haar con
stante coalitiepijnen? Kers
verse staatssecretaris Walla
ge, PvdA's hoop in bange
dagen, voorlopig uitge
speeld? Het hele kabinet uit
gespeeld?
De Tweede Kamer is in de
nacht van donderdag op vrijdag
met vakantie gegaan. Na een
vergaderweek die, zoals ge
woonlijk aan de vooravond van
het zomerreces, te gek voor
woorden was. De kamer slaagt
er maar niet in haar werkwijze
zo in te richten, dat het werk
dat gedaan moet worden zich
niet ophoopt. Daar komt dan
nog het onuitroeibare verschijn
sel bij dat kamerleden voordat
ze hun koffers pakken kennelijk
hun werkkamers opruimen.
Dan vinden ze de nog niet afge
werkte dossiers en dat leidt in
te veel gevallen onherroepelijk
tot een mondeling overleg. Af
gelopen week was er zo'n twee
honderd uur uitgetrokken voor
overleg met bewindslieden. Of
dat in alle gevallen echt zin
had? Kamerleden klagen in de
wandelgangen over onnodige
vergaderingen, maar als ook
maar één lid een mondeling
overleg aanvraagt, doen alle an
dere commissieleden alsof zo'n
vergadering geen uitstel meer
verdraagt. Voor elkaar durven
ze niet onder te doen.
Nog een ander verschijnsel lijkt
samen te hangen met het uit
breken van de zomervakantie.
Een verklaring heb ik er niet
voor. Hoe meer de zomerhuisjes,
tenten en trektochten hier of in
verre landen lokken, hoe sneller
de politieke temperatuur op
loopt. Noem het zomerzotheid.
Neem zo'n Paulis, die doet alsof
de problematiek van de over
heid - het logge ambtenarenap
paraat, de verkokering - 'kan
worden opgelost door in de lo
pende begroting vast te leggen
dat er niet zesduizend, maar
zevenduizend ambtenaren zul
len zijn weggewerkt voordat het
jaar 1993 is verlopen. Paulis
toeterde zijn duizend-extra-eis
van de allerhoogste daken. Wat
is er mooier dan tijdens je va
kantie aan een Italiaans meer te
kunnen mijmeren over je flink
heid?
Minister Dales werd van het
nummertje dat de CDA'er
maakte warm noch koud. De
grote efficiency-operatie, die
meer is dan een kwantitatieve
aanpak, loopt volgens haar zo
naar wens dat die zevenduizend
waarschijnlijk toch wel worden
gehaald, maar dan tegen eind
1994. De minister kon dus mak
kelijk toezeggen dat ze de motie
Zijlstra - Paulis, die eerder
werd aanvaard en waarin ook
op 7000 ambtenaren minder
werd aangedrongen, zal uitvoe
ren. Voor de zekerheid liet Da-
les toch maar doorschemeren
dat als Paulis haar 'te zeer zou
blijven tergen' en de ambtena
ren zou blijven 'sarren en pes
ten' zij snel verdwenen zou zijn.
Een ongebruikelijke formule
ring van een machtswoord, dat
dan ook volgens de minister
niet zo geduid mocht worden.
Politieke spanning dus. Zou
Paulis zijn zin doorzetten of
zich gewonnen geven? Tot woe
de van enige van zijn fractiege
noten, die het wel een goed
onderwerp vonden om de Pv-
dA-bewindsvrouwe en de Pv-
dA-fractie een hak te zetten,
ging Paulis door de knieën. On
der de hoon van de PvdA en van
de WD, de enige fractie die
hem had willen steunen. Paulis
blij met een dooie mus, hoewel
hij kort daarvoor zijn inzet nog
had gekarakteriseerd als een
bijdrage aan 'een stuk geloof
waardigheid van de politiek.!'
'Nee, serieuzer dan de Tweede
Kamer haar laatste kamerweek
vulde, was de Eerste Kamer
deze week bezig. Maar ook daar
ligt de zomerzotheid op de loer.
Daar speelde het zoveelste be
drijf in het jarenvullend wao-
drama. Met op het toneel een
nieuwe hoofdrolspeler: Jacques
Wallage, staatssecretaris van
politiek gevoelig liggende za
ken. Hij beheerst het politieke
spel tot in de vingertoppen. Hij
kan flemen en dreigen tegelijk.
Maar al bij zijn eerste optreden
in de senaat moest hij vooral
dreigen.
Ook Wallage gebruikte een niet
alledaagse formulering om aan
te geven dat het kabinet des
noods met staatsrechtelijke
dwang het jawoord van de Se
naat zal eisen. Als de Eerste
Kamer er voor kiest de wao -
wet volgende week niet af te
handelen, is hij genoodzaakt
zijn 'positie tegenover de Eerste
Kamer te reserveren'. Dan moet
hij 'voor ernstig beraad' terug
naar het kabinet. Daarmee gaf
hij het sein dat Lubbers c.s. er
zeer aan hechten dat de Senaat
volgende week een positief be
sluit neemt.
De senaat dreigt met uitstel als
Wallage haar volgende week
niet kan melden dat óf zijn
gesprek met de particuliere ver
zekeraars voor chronisch zieken
uitzicht geeft op bijverzekering
tegen een acceptabele premie óf
dat hij de verzekeraars daartoe
bij wet zal dwingen. De staats
secretaris denkt daarbij aan een
solidariteitsfonds, waarin elke
verzekerde die het wao-gat par
ticulier heeft gerepareerd, zou
moeten bijdragen. Voor een wet
voelt het kabinet niets, haaks
als die zou staan op het terug-
dringen van de overheidsbe-
moeiienis met de wao; het eerste
stuit tot nu toe op verzet van de
verzekeraars.
PvdA en CDA in de senaat
hebben op hun beurt hun posi
tie tegenover het wetsvoorstel
en daarmee tegenover de staats
secretaris gereserveerd. Zo hou
den de meerderheid van de Se
naat en de bewindsman elkaar
met al dan niet verkapte dreige
menten vooralsnog in even
wicht.
Komt daar crisis van? Het kabi
net wil dat de nieuwe wao nu
eindelijk in werking kan treden.
Elk verder uitstel kost geld ter
wijl de voorziene bezuinigingen
toch al niet worden gehaald.
Het kabinet wil niet berusten in
nog langer uitstel. Dat kan wei
nig anders betekenen dan dat
het kabinet in uiterste nood
zaak het enige echte machts
woord zal uitspreken: onaan
vaardbaar.
En dan? Dan zullen CDA en
PvdA daarvoor wijken. Als ze
zich tenminste bewust zijn van
de beperkte machtspositie van
de Eerste Kamer. Want het zou
de zomerzotheid ten top zijn als
de senaat een kabinet, dat wel
het vertrouwen heeft van de
rechtstreeks gekozen Tweede
Kamer, naar huis zou sturen.
Niet alleen zou er dan met de
wao helemaal niets gebeuren -
en dat willen CDA en PvdA niet
- ook zou er dan een kabinets
crisis ontstaan. Die kan dan
door
Max de
Bok
alleen worden opgelost door»
uitschrijven van nieuwe verlj
zingen voor de Tweede Ka»
Juist de Kamer waarmee
kabinet geen conflict hef
moet dan worden ontbond*
Want ontbinding van de
Kamer, een theoretische mof
lijkheid, levert geen and
krachtsverhoudingen in de
naat op omdat het kiescollej
de leden van de Provinc
Staten - sinds de vorige verfl
zingen van de Eerste Kal
niet van samenstelling is ve
derd.
Het kabinet zal dus niet
over de WAO vallen. Maar'
neemt niet weg dat het volg®
week dinsdag wel een theah
dagje vol spanning kan woii
aan het Binnenhof. Tenzij ij]
lage, niet voor niets op
post ingehuurd, op het la
moment nog een konijn u#|
hoge hoed weet te toveren.
De zaterdagse politieke
schouwing zal tijdens de wi
tieperiode niet'verschijnen
ER IS NIETS MIS met de enkele
Lubbers uitgesproken opvatting dc
samenleving moeten openhouden. 1
kamer heeft de boodschap van de
Een aantal CDA'ers loopt tijdensS
bedrijven en instellingen.
^CDA-Kamerlid Koffeman heeft zijn
nd voorbij laten gaan. Na enkele 1
et de Koninklijke Marechaussee v.
liet gemakkelijk heeft), is het voor;
net afgewezen asielzoekers moet w
Koffeman, die zei met verschrikken
reerd, vindt dat afgewezen asielzc
vluchten Nederland moeten wordefl
Bsielzoekers die zich verzetten een
krijgen.
De meest voor de hand liggende re;
CDA-politicus is: 'Wie is Koffeman c
Vooraanstaand Kamerlid en is ook
gebied van vreemdelingenzaken. Ee
pe politicus die een onbesuisde uitsf
<o gemakkelijk mag Koffeman e
ÏMvorens zijn ongeremde uitspraken
'ten informeren. Dan hadden terzal:
unnen vertellen dat het praktisch 1
en bepaalde datum een vol charte|
laten vertrekken.
paarnaast dient Koffeman zich te
Van een volksvertegenwoordiger v4
van het Binnenhof. Discussies over
genbeleid balanceren vaak op het ra
Echte kwaadwillenden, maar ook
Pjaat, zullen niet nalaten de zovee
fing van een landelijk politicus te n
beseft dat dit soort uitspraken zulk
rich eens serieus afvragen of hij d
pie hij als Kamerlid heeft wel aankaj
vfl
