rij OU Dl in Betalingsverkeer in één hand A<4 I P Meer werklozen ondanks economisch herstel Hffi BankGiroCentrale, BeaNet en Eurocard Nederland worden samengevoegd Scherpe controle aan Duitse oostgrens Audax moet ex-topman excuses aanbieden Malafide kopers plukken veel Oostduitse bedrijven kaal Nyrnf Linda Adressen 06-96.74 Sex voor 2 Chinese order voor Van Opstal op eigen kracht ECONOMIE Péchiney wacht op korting prijs energie Overdracht van aandelen Coca- Cola in Dongen ECONOMIE KORT lm) ond, éten Sieve lluize ■f Wall Street 10/06 01/0? fl H allied signal 66V, 65 amer.brands 3316 33 1 amer.tei tel 63 62% 1 H amoco corp 64 55% H asarco mc. m 19% 1 M berfii. steel 18% 18% 1 H boeing co 37 37% can pacific IS 16% Ie chevron 87% 86% chiquita 10% 10% 1 chrysler 47% 46% 1 Citicorp 30% 30% I H cons.edison 35% 35% I digit equipm 42/4 41% 1 duoonr nemours 46 46 I eastman kodak 50 50/7 exxoncorp 66% 65'/* 1 K ford motor 52% 51 I gen electric 95% 95 I gen. motors m 43 1 goodyear 42% 41% IS 1 hewlett-pack. 81% 79 1 int bus.mach 49% 49% 85% 85 I W int. tel tel. 1 kim airlines 13% 13% I 1 mcdonnell 74% 72 I 1 merek co. 35% 34 I 1 mobil oil 74% 74% 1 penn central 32 32% I I philips m 16 1 primerica 52 51% I 1 royal dutch 92% 48 w 1 sears roebuck 54 55% il 1 sfe-south.pac. 18% 18 1 texaco inc. 63% 63% li* I united techn 54 52% 1^ 1 westinghouse 15 16 |T whitman corp 13% 14% I f 1 woolworth 27 27% I* Goud onbewerkt 22.970-Z3.570 per kq 1 bewerkt 23,570 per kg II Zilver onbewerkt 240-310 per kg I J bewerkt 350 per kg I ■Ai *3 iE STEM VRIJDAG 2 JULI 1993 A7 M_ ECONOMISCHE GROEI verandering in procenten t.o.v. 2,7 2 voorgaande periode 1.4 1.5 1,4 Ui_ •0,3 JA Siaten Japan Duitsland Nederland OESO totaal 5,4 4,9 1992 1993 M1994 lUklL Verenigde AA n rV-^L V 1 ss JapanDuitslandNederland OESO totaal ©De Stem/anp Bron: OESO 2.2 2,5 L5 Vb 71 MM Japan Duitsland Nederland OESO totaal Den Haag/Parijs (anp) - De economie van Nederland zal dit jaar in het kielzog van de omringende landen krimpen. Volgend jaar groeit de economie naar verwachting weer, als ook de rest van Europa opveert en de rentetarieven aanzienlijk zijn gedaald. De werkgelegenheid zal echter ook in 1994 blijven afne men. Dit zegt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) in haar halfjaarlijkse rapport over de vooruitzichten van de 24 aange sloten industrielanden. De Oeso onderstreept in het hoofdstuk over Nederland nog eens dat de Nederlandse econo mie mee omlaag of omhoog gaat met ontwikkelingen in de omrin gende landen, in het bijzonder in Duitsland. De huidige inzinking wordt in Nederland echter veel minder diep dan bij de oosterburen, ver wacht de Oeso. In Nederland krimpt het bruto binnenlands produkt dit jaar met 0,3 procent tegen 1,9 procent in Duitsland en zelfs 2,4 procent in West- Duitsland. Voor 1994 voorspelt de Oeso voor zowel Nederland als Duits land een groei van 1,4 procent. Dat percentage zal gezien de onzekerheden eerder lager dan hoger kunnen uitvallen, aldus het rapport. De onderzoekers houden er reke ning mee dat de positieve gevol gen van de rentedaling minder sterk en minder snel zullen zijn dan in de prognoses is aangeno men. Verder kan de consumptie tegenvallen door het geringe vertrouwen van de consument en het nadelige effect van loonma tiging op de besteedbare inko mens. Nederland zal van een opleving in Europa in eerste instantie profiteren via een toeneming van de export. De gezonde financiële positie van de Nederlandse be drijven maakt het mogelijk dat de exportgroei snel kan worden gevolgd door een herstel van de investeringen. De daling van de rente en de verbetering van de inkomens vooruitzichten kunnen zorgen voor een opleving van de huizen markt en een herstel van de particuliere consumptie. Loon matiging kan de consumptie echter weer drukken. Hoewel de Oeso uitgaat van ma tiging van de lonen, zal de geld ontwaarding, gemeten aan de consumentenprijzen, toch licht toenemen van 2,3 procent dit jaar tot 2,4 procent in 1994. De oorzaken daarvan zijn stijgende huren, milieuheffingen en medi sche kosten. De inflatie blijft echter ruim onder het niveau van vorig jaar (3,2 procent). De werkgelegenheid blijft afne men en het percentage werklo zen onder de beroepsbevolking zal oplopen van gemiddeld 6,8 in 1992 tot 8,5 dit jaar en 9,3 in 1994. Volgens de Oeso heeft de ver slechtering van de economische omstandigheden in de eerste maanden van dit jaar gezorgd voor een 'lang uitgestelde uit stoot van arbeid'. vk vorige koers sk slotkoers gisteren a laten b bieden c ex claim e gedaan/bieden d ex dividend f gedaan/laten g bieden en ex dividend h laten en dividend k gedaan en laten ex dividend I gedaan en bieden ex dividend Curocard Nederland. De ze verwerkingsinstellingen beginnen 1 januari 1994 met de integratie en zullen daar enkele jaren mee bezig zijn. De huidige organisaties, die ei- nisch transport ten behoeve van betalingen met bankpas en pin code en Eurocard Nederland in 234 3,20 4,00 1917 1,10 1,60 a 649 1,80 2,20 1045 0,70 1,00 1219 1,30 1,80 351 11,40 12,00 531 6,30 6,90 302 1,50 a 1,50 400 6,80 7,60 a 444 3,00 2,90 310 1,80 2,00 300 7,50 a 7,00 401 0,80 1,30 973 3,40 3,20 926 1,30 1,20 b 411 9,80 a 10,20 a 312 6,50 6,80 254 12,50 b 12,50 b 267 466 0,70 1,60 0.60 1,40 Ioo 1036 3,30 3,00 100 464 6,50 a 6,00 foo 242 3,50 3,40 Eoo 227 1,80 1,60 Ioo 505 ,.,2,50 2,70 1.00 360 1,20 1,00 1,00 266 2,40 2,10 1.00 314 3,20 3,20 Ioo 267 8,00 8,00 1,00 430 5,60 6,00 50 245 1.10 1,50 00 247 5,10 5,40 ,50 363 2,60 2,90 1,00 878 0,70 0,80 a 5.00 364 5,60 5,90 r,5o 602 3,60 3,80 700 2594 190 2,10 2,50 2976 0,90 1,00 1,00 459 2,70 2,80 1.00 1502 12,20 12,30 >00 416 4,10 4,30 !,50 290 11,50 11,70 3,00 1110 7,30 7,40 2,50 258 2,90 a 2,70 7,50 228 1,00 0,90 5,00 391 6,60 6,50 3,00 245 30,00 32,00 3,00 250 35,00 36,00 a ,00 221 7,00 6,50 .00 227 4,20 4,00 Geniet van 2 kanten. 100 cpm 06-320.320,14 Griekse sex 100 cpm 06-320.320.06 Nympho Annet 100 cpm 06-320.320.08 Tiener Grieks 100 cpm 06-320.320.07 06-320.330.70 In de sandwich 100 cpm I Perverse sex met jonge vrouwen 06-340.340.90 (50cphm). Ze vertellen wat over zich-1 zelf geven hun adres en I telefoonnr. Wachten dat jij ze belt. nOOcpm) pg). he bpm). voor hete jongens en meiden 06-320.325.00 Brabants/zeeuws vlugged)® I 06-320.325.92 1,- p.m. Homo Contact direct apart met iemand v' je eigen regio 75 ct. p.m- 06-9519 1.- pm Sappige Live Se* 06-9714 homo-direkt-apartlijt1 Direkt apart met een hete gay bij jou in de buurt. Gay Privé Brabant 06-320.322.74 (75 cpm). [gendom zijn van de banken, zijn I nu belast met afzonderlijke acti- uitaten in het betalingsverkeer [tussen de banken. [üeBGC, met computercentra in [Amsterdam en Leusden, houdt [zich bezig met betalingen per en cheque, BeaNet in Hoofddorp regelt het elektro- Den Haag - De aluminiumsmel- Iterij Péchiney in Vissingen krijgt [de korting op de energieprijs [voorlopig niet uitbetaald. [Minister Andriessen (Econo- I mische Zaken) wacht daarmee [op de uitspraak van een arbitra gecommissie over de opslagkos ten van nucleair afval uit de [kerncentrale Borssele. Het be- drijf betrekt uit Borssele vrijwel [al zijn elektriciteit. [Dat staat in een brief die [Andriessen gisteren naar de I Tweede Kamer heeft gestuurd. [Péchiney heeft bij het Zeeuwse I elektriciteitsbedrijf een rekening I openstaan van 100 miljoen gul- den. De aluminiumsmelterij be- I twist de hoogte van die rekening. I De kwestie is voorgelegd aan een I commissie. Andriessen is met het verliesge- vende bedrijf overeengekomen dat de korting op het stroomta- rief pas uitbetaald wordt als I Péchiney aan al zijn verplichtin- heeft voldaan. Het tarief I wordt verlaagd met 19 procent. 1 De korting komt neer op 26 miljoen gulden, over een periode j van twee jaar. Péchiney moet het 1 weer terugbetalen zodra de i wereldmarkt aantrekt. Dongen - Coca-Cola Beverages Nederland, met bottelarijen in 'Dongen, Ede en Schiedam, is sinds gisteren officieel geen dochter meer van Coca-Cola I Company. Dat is het gevolg van de aande- I knoverdracht gisteren tussen Coca-Cola Company en Coea- Cola Enterprises. Ondanks de overeenkomst in naam, is laatst genoemde onder neming een zelfstandig beurs- fonds, al heeft de Coca-Cola Company met 44 procent van de aandelen er wel een flinke vinger I® de pap. Het bestaan van aparte, zelf- I sfandige bottelarijen past in de strategie van Coca-Cola Compa- |ny om de produktie van haar 'tanken-assortiment (waar- onder ook Fanta en Sprite) uit te besteden aan licentiehouders. Coca-Cola Company is in die nptiek uitsluitend houdster van de merknaam en het recept van net beroemde frisdrankje en toe- I 'everancier van het extract waarmee de coke wordt gebrou wen. S^a-Cola Beverages Nederland CB) was tot eind vorig jaar nog mede-eigendom van Allied Breweries uit Breda en het Bel- I gische Stella Artois. Toen deden oeze twee bierbrouwerijen hun belang over aan Coca-Cola Com- Pany. Op dat moment werd ook Meteen al aangekondigd dat Co ca-Cola Company CCB Neder- and onder wilde brengen bij Coca-Cola Enterprises. LLB Nederland heeft met een produktie en verkoop van 460 ®ujoen liter frisdrank veertig Procent van de Nederlandse JU m handen. Er werken 850 mensen, waarvan 400 in Dongen. Rotterdam is namens de banken belast met de uitgifte van credit cards (Eurocard/Mastercard) en met de betalingen die daarmee worden verricht. Onderzoek van het adviesbureau KPMG heeft aangetoond dat de drie organisaties tot één groep kunnen worden samengevoegd. Er komt een bedrijfseenheid voor het giroverkeer tussen ban ken en een eenheid voor het betalingsverkeer met bankpas sen, cheques, travelier cheques en credit cards. Bij de voorgenomen integratie zijn 1300 werknemers betrok ken. In de nieuwe opzet komen in de toekomst ongeveer 70 ar beidsplaatsen te vervallen, maar het is de bedoeling gedwongen ontslagen te voorkomen. De BGC zorgt er met 870 men sen voor dat het betalingsver keer tussen ongeveer 70 banken in Nederland, behalve de Post bank, gladjes verloopt en dat de zaken van de banken met De Nederlandsche Bank worden af gewikkeld. In het najaar van 1988 hebben de banken BeaNet opgericht voor de verwezenlijking van een gemeenschappelijke stelsel van verbindingen voor het elektro nisch betalingsverkeer in Neder land. Als centrale schakel tussen de betaalautomaten in winkels, bij benzinestations en dergelijke - er zijn er inmiddels ruim 15.000 - en de centrale computers van de banken neemt BeaNet het berichtenverkeer voor transac ties met alle bankpassen met pin-code voor zijn rekening. Be aNet verwacht dit jaar 24.000 betaalautomaten te hebben aan gesloten en 65 miljoen transac ties te verwerken. Er werken 70 mensen. Eurocard Nederland draagt sinds 1980 namens de gezamen lijke banken in Nederland de verantwoordelijkheid voor het credit-cardsysteem Eurocard/ MasterCard. Nederland telt 1,3 miljoen hou ders van dit plastic betaalmiddel en 55.000 bedrijven die betaling met zo'n kaart aanvaarden. Bij deze organisatie zijn 370 werk nemers aan de slag. Gisteren is rond middernacht de nieuwe Duitse asielloet van kracht geworden, waarmee Bonn de stroom asielzoekers wil indammen. De Duitse douane maakt van de gelegenheid gebruik om ook Polen, die op qrote schaal zwarte handel bedrijven, te weren. foto dpa J. de Leeuw foto marcel bekken Van onze verslaggever Breda - Uitgeversmaat schappij Audax in Gilze moet in de volgende num mers van de tijdschriften Elan en Quote in een adver tentie openlijk haar excuses aanbieden aan ex-topman L. Gorris. De president van de Bredase rechtbank, mr. J. Mendlik, heeft bepaald dat Audax-eige- naar J. de Leeuw zich in inter views ontoelaatbaar negatief over Gorris heeft uitgelaten. Gorris maakte tot 1991 onder deel uit van de Raad van Be stuur van Audax. Hij vertrok na een hooglopend meningsver schil met De Leeuw. Zijn vertrek ging onder andere gepaard met een afkoopsom en de afspraak dat beide partijen in de toekomst geen negatieve uitspraken over elkaar zouden doen. In recente interviews in Elan en Quote sprak De Leeuw deson danks in negatieve bewoordin gen over Gorris. De citaten wekten de indruk dat de ex- topman een 'coup' had willen plegen binnen Audax. Gorris is inmiddels directeur bij het Tilburgse bedrijf Pond- res postreclamediensten en zegt ernstige schade te ondervinden van De Leeuws uitspraken. Hij vroeg de rechter in kort geding Audax te verplichten een rectificerende advertentie te plaatsen in de eerstvolgende nummers van Elan en Quote. Mr. Mendlik achtte die eis re delijk. Ook een tweede eis, de ver plichting dat Audax zich voortaan wel onthoudt van ne gatieve uitspraken, is toegewe zen. De financiële vergoeding die Gorris daarnaast nog ver langde, achtte Mendlik echter niet nodig. Door onze correspondent Frans Wijnands Berlijn - De Duitse justitie heeft drie personen gearres teerd op beschuldiging van oplichting en bedrog. Zij hebben in korte tijd voor eigen gebruik ruim 30 miljoen D-mark uit Oostduitse bedrijven gehaald die zij tevoren, via de Treuhandanstalt, hadden ge kocht. Justitie en politici zijn ervan overtuigd dat er nog meer mala fide investeerders in de voorma lige DDR actief zijn. Waar tien duizenden bedrijven en stukken grond verkocht worden duiken uiteraard ook minder eerlijke zakenlieden op. Justitie schat dat zo'n 10 procent van de ruim 12.000 afgesloten kooptransacties niet deugt. Voor de parlementaire oppositie in Bonn staat vast dat het ministe rie van Financiën in Bonn, dat alle grote Treuhandtransacties moet goedkeuren, in veel geval len slecht werk heeft geleverd. De arrestanten zijn een alom geachte ondernemer, die via de Treuhand liefst 18 bedrijven in oostelijk Duitsland had gekocht en die via allerlei administratie ve trucs leeghaalde. Verder een advocaat uit München die er dezelfde praktijken op nahield en twee Indische broers, textiel handelaren, die de investerings- premies van meer dan 9 miljoen mark naar een privé-rekening in het Verre Oosten hadden overge maakt. De meeste van de kaal geplukte bedrijven staan nu op het randje van het faillissement. Andere be drijven zijn inmiddels gesloten. Duizenden werknemers zitten zonder werk. De Treuhand voelt zich niet verplicht om de stuur loze bedrijven weer terug te ne men. De socialistische SPD wil na de zomer voorstellen een parlemen taire onderzoekscommissie in te stellen die de gang van zaken bij de Treuhand in Berlijn en het ministerie van Financiën moet onderzoeken. Treuhand-presidente mevrouw Birgit Breuel is daar fel tegen, 'omdat het lopende onderhande lingen kan storen en potentiële investeerders afschrikt'. Ze heeft aangekondigd dat binnenkort een 500 man tellende interne controle-afdeling de contracten strenger zal gaan controleren. De afdeling zal vooral moeten assisteren bij de meer dan 400 onderhandelingen met investeer ders die achteraf hun verplich tingen niet (kunnen) nakomen of niet de arbeidsplaatsen bieden waartoe ze zich, bij de overname van het bedrijf, verplicht had den. Een op de vijf investeerders blijft wat dat betreft in gebreke, aldus Hero Brahms, vice-presi dent van Treuhand. Daar staat verrassend positief nieuws te genover: 80 procent van alle in vesteerders heeft meer geïnves teerd dan ze aanvankelijk had den toegezegd. Ze hebben daardoor ook meer arbeidsplaatsen geschapen dan werd verwacht. Ruim 40.000 nieuwe banen en een half mil jard meer geld. Volgens Brahms is er dan ook geen reden om het vooroordeel overeind te houden dat het gros van de investeerders alleen op eigen voordeel uit zou zijn. De Treuhandanstalt is van oor sprong een DDR-onderneming. Opgericht in de nadagen van de Oostduitse socialistische repu bliek, als het staatsapparaat voor het bedrijfsleven. Na de val van de DDR bleef de Treuhand bestaan, door Bonn belast met de sanering en priva tisering van de verkommerde Oostduitse industrie en het be drijfsleven. Staalmanager Detlev Karsten Birgit Breuel foto dpa Rohwedder werd president, maar in 1991 werd hij door een RAF-commando vermoord. Sinsdien staat de 55-jarige CDU-politica Birgit Breuel aan het hoofd van de grootste indus trie-holding van de wereld. Daarvoor was zij minister van Financiën van de deelstaat Ne- dersaksen. Ruim 40.000 grote en kleine be drijven, met in totaal 4 miljoen werknemers, moesten verkocht worden. Daarnaast beschikte de Treuhand plotseling over zo'n 60 procent van het grondoppervlak van de oude DDR. Meer dan 12.000 bedrijven zijn nu ver kocht, plus 16.000 stuks onroe rend goed. Nog ruim 2500 bedrijven - het overgrote deel met minder dan 100 werknemers - moet nog ge privatiseerd worden. Intussen lopen de activiteiten van de Treuhand af. Eind dit jaar stopt de Treuhand. De eind- balans laat bij voorbaat een schuld zien van meer dan 250, misschien zelfs wel 275 miljard D-mark. Daarin zitten ook de 115 miljard mark die de holding heeft moe ten lenen om bedrijven te kun nen saneren, vervuilde grond schoon te maken, schadeloosstel lingen en investeringspremies te kunnen betalen. Ook een bijna even groot bedrag aan schulden van oude DDR-be- drijven heeft de Treuhand moe ten overnemen. Daartegenover staan toegezegde investeringen ter hoogte van 180 miljard mark en 1,45 miljoen gegarandeerde arbeidsplaatsen. Winst Robein bijna gehalveerd Den Haag - De omzet van levensverzekeraar Robein is vorig jaar gedaald met 46 procent van 196,5 miljoen gulden naar 105,6 miljoen gulden. De nettowinst daalde met hetzelfde percentage van 4,9 miljoen gulden naar 2,6 miljoen gulden. Dat komt vooral door de daling van het aantal koopsompolissen, waarvoor het fiscale regime slechter is geworden. De omzet in de eerste vier maanden van dit jaar ligt aanzienlijk hoger dan in dezelfde periode van 1992. Ook hier spelen fiscale regels weer een belangrijke rol. Mede gezien deze hogere omzet verwacht de directie voor dit jaar een ten minste gelijkblijvende omzet. Aantal faillissementen stijgt minder snel Voorburg - In het eerste halfjaar van 1993 zijn er, volgens voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 3100 faillissementen uitgesproken, 34 procent meer dan in de eerste helft van 1992, maar slechts 14 procent meer dan in de tweede helft van vorig jaar. Bij de faillissementen in het eerste halfjaar waren meer dan 11.000 arbeidsplaatsen betrokken, 75 procent meer dan in de eerste helft van 1992. Dit heeft vooral te maken met het grotere aandeel van bedrijven met meer dan tien werknemers in de faillissementen. Meer omzet en winst voor Unigro Houten - Unigro (Spar, Super, Cirkel) heeft in het op 31 januari geëindigde boekjaar de omzet vergroot met 8,2 procent tot 4,55 miljard gulden. De nettowinst steeg van 32,2 miljoen gulden naar 33,2 miljoen gulden. Het marktaandeel van Unigro be draagt thans 10 procent. Unigro gelooft in de toekomst van kleine winkels, mits deze rendabel geëxploiteerd kunnen worden. Het bedrijf heeft voor deze winkels een nieuw concept ontwikkeld. Uit intern onder zoek is gebleken dat nog 145 kleine winkels op termijn geen toekomst meer hebben. Het gaat om zaken van zelfstandige ondernemers, die zelf bepalen hoe lang zij doorgaan. Unigro zal aan hen blijven leveren. Winst beurs-nv's drie miljard lager Voorburg - Aan de Amsterdamse Beurs genoteerde naamloze vennootschappen hebben vorig jaar 12 miljard gulden winst geboekt, tegen 15 miljard over 1991. Het Centraal Bureau voor de Statistiek leidt dat af uit 110 jaarverslagen over 1992 van beurs-nv's. Jaarverslagen van banken, verzekeringsmaatschappijen en beleggingsinstellingen zijn daar niet bij betrokkenm. De rentabiliteit (winst ten opzichte van eigen vermogen) nam vorig jaar af van 12 tot 10 procent. Dat ligt onder de gemiddelde rentabiliteit in de afgelopen tientallen jaren. Van 110 nv's boekten er vorig jaar 89 winst. Het dividend bleef op het niveau van acht miljard gulden van 1991 steken. Wereldwijde samenwerking digitale video Eindhoven - Philips gaat samen met negen andere fabrikanten van consumenten-elektronica een nieuwe wereldstandaard ont wikkelen voor digitale videorecorders. Hitachi, Matsushita, Mitsubishi, Philips, Sanyo, Sharp, Sony, Thomson, Toshiba em JVC hebben het vaste voornemen om gezamenlijke specificaties af te spreken voor digitale videorecorders. Het grote voordeel daarvan is dat het niet opnieuw tot een strijd tussen verschillende systemen zal komen. Tevens zal rekening worden gehouden met de ontwikkeling van hdtv (hoge definitie televisie). IBM Nederland in de rode cijfers Amsterdam (anp) - IBM Nederland, onderdeel van de Ameri kaanse computergigant IBM, is voor het eerst in zijn bestaan in de rode cijfers terechtgekomen. Vorig jaar zijn de boeken afgesloten met een verlies van 166 miljoen gulden. In 1991 was er nog een winst van 122 miljoen gulden. De oorzaak voor het verlies ligt in de kosten van een grote herstructurering van het bedrijf. Een belangrijk onderdeel daarvan was een afslankingsoperatie, waarbij IBM opzien baarde door vrijwillig opstappende werknemers een forse ver trekpremie te bieden. Eind 1992 had het bedrijf 4714 mensen in dienst tegen 5049 een jaar eerder. De resultaten over de eerste drie maanden van het nieuwe jaar wettigen volgens de directie de verwachting, dat 1993 ondanks de niet gemakkelijke economische onmstandigheden op een behoorlijk positieve manier zal eindigen. Van onze verslaggever Breda - De negende order, die Bredase Machinefabriek Brabant/Van Opstal in China binnensleepte voor de bouw van een veevoederfabriek, stond deze week opeens op het mooie lijstje van minister Andriessen en staatsecretaris Van Rooy. De bewindslieden maakten goe» de sier met voor 140 miljoen gulden aan Chinese orders voor het Nederlandse bedrijfsleven. Bij de ondertekening van de con tracten werden de bedrijven ge vraagd om naar de buitenwacht niet te vergeten dat de orders vooral zijn binnengesleept dank zij de inspanningen van Econo mische Zaken. „En ach, het ging ook wel wat soepeler," zegt alge meen directeur ir. H. van Opstal vergoeilijkend. Andriessen heeft de orders hard nodig, want nadat het kabinet besloot om af te zien van de levering van duikboten aan Tai wan, had de minister beloofd dat op het Chinese vasteland einde lijk de al zo lang beloofde mil jardenopdrachten af zouden ko men. Machinefabriek Brabant/Van Opstal in Breda is een van de bedrijven die deze week een or der in de wacht sleepte. Het bedrijf bouwt een veevoederfa briekje, dat geplaatst zal worden op het platteland in het zuiden van China. Met de order is 'enkele miljoenen guldens' gemoeid, zegt Van Op stal. Het is zeker niet zo dat dankzij Andriessen of Van Rooy opeens een order in Breda te recht komt, blijkt uit zijn ver haal. „Het is de zesde veevoederfa briek die we leveren. De eerste opdracht dateert inmiddels al weer van zes weken terug", zegt hij. De opdrachten worden bin nengehaald met hulp van de ei gen vertegenwoordiging die Van Opstal inmiddels heeft aange steld in China. „We moeten hard vechten voor de contracten", zegt Van Opstal. „De Chinezen plaatsen erg veel orders in het buitenland en be schikken door de ervaring over zeer professionele inkopers". Door de duikboot-affaire staat het Nederlandse bedrijfsleven wat meer in de aandacht, zegt Van Opstal. „Het is daardoor dit keer wel wat soepeler gegaan. Maar eerlijk gezegd, denk ik dat we zonder die duikboten deze order ook hadden gekregen". Om concurrentie-overwegingen wil Van Opstal niet kwijt hoe groot de order precies is. Het zou de fabriek in Breda ongeveer 15.000 manuren werk opleveren, wat overeenkomt met een kleine acht manjaren werk. Ter indica tie: Van Opstal heeft een perso neelsbestand van 110 mensen werken in Breda, waar drie jaar geleden de produktie van Zeven bergen en Breda is geconcen treerd. De Chinese order is toch interes sant. Traditioneel exporteert Van Opstal al de helft van de omzet van gemiddeld zo'n 20 miljoen gulden. Maar Europa wordt door de mestproblematiek en de vastlopende economie steeds minder interessant. Het Verre Oosten lonkt, zegt Van Opstal, want in die landen is nog een hoge economische groei te vinden. In China tussen de tien en twintig procent. Op dit moment kan die markt nog vanuit Breda worden be diend. Maar neemt de export naar het Verre Oosten echt een grote vlucht, dan is een andere organisatie waarschijnlijk, zegt Van Opstal. Er zal meer op loca tie moeten gebeuren.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 7