Relatie Al
Homeopathische geneesmiddelen uit basis-verzekeringspakket verdwenen
Voortdurende
BINNENLAND
Kerk (1)
Kerk (2)
Realist
Vreemdelingen
Homeopathie
Gericht schot
[door hoofd
doodde RAF-lid
.,s
de stem
vrijdag 2 juli 1993
de stem
'Vooral
chronische
patiënten
de dupe'
Sinds gisteren zitten ho-
meopatische geneesmid
delen niet meer in het
basispakket van de zie
kenfondsen. Inmiddels
zijn de meeste fondsen de
patiënten tegemoet geko
men door de vergoeding
voorlopig onder de aan
vullende verzekering te
laten vallen. Voorlopig.
Maar wat dan?
Van onze verslaggeefster
Marja Klein Obbink
„JAMMER", zegt directeur Boer
van het ziekenfonds AZWZ/ZHE
over het verdwijnen van homeo
pathische geneesmiddelen uit
het basis-verzekeringspakket.
„Want wij koesteren het princi
pe dat de verzekerde een zo
groot mogelijke keus moet wor
den geboden".
„Onbegrijpelijk", zegt op zijn
beurt de Bredase homeopa
thische arts Lex Rutteii over het
wegvallen van de vergoeding.
„Ik verwacht dat vooral de chro
nische patiënten hiervan de dupe
zullen zijn".
Eigenlijk is het heel snel gegaan.
Zeker twintig jaar was de home
opathie onderdeel van het basis
verzekeringspakket en nu, in nog
geen twee jaar na de installatie
van de commissie Dunning ligt
de homeopathie eruit.
„Het is ongelooflijk", zegt de
homeophaat Rutten, die naast
zijn praktijk de pr doet van de
500 leden tellende vereniging
van homeopathische Artsen in
Nederland. „We hebben vanaf
1990, toen Simons de adviesaan
vraag naar de Ziekenfondsraad
stuurde, steeds geprobeerd met
de man in discussie te komen. Er
zijn zeker acht aangetekende
brieven naar hem verstuurd. En
pas op 23 april van dit jaar
komen we in gesprek. Om even
later te horen dat we eruit lig
gen, waarbij er argumenten wor
den gebruikt die nergens op
slaan".
Omgekeerd
Homeopathie. Vergeleken met de
reguliere geneeswijzen is de ho
meopathie een soort omgekeerde
geneeskunst, begrijp je uit het
verhaal van Rutten. „Wij probe
ren het eigen herstelmechanisme
in beweging te zetten. En dat
doen wij door een geneesmiddel
te vinden dat bij iemand per
soonskenmerken past. In feite
proberen we een soort dubbel
ganger op papier te vinden. Dit
middel blijkt dan bij gezonde
mensen de klachten te kunnen
veroorzaken die ze bij de zieke
mensen kunnen genezen. Eigen
lijk lijkt homeopathie het meest
op vaccinatie".
Dat steeds meer mensen baat
vinden bij deze behandelwijze
blijkt uit het feit dat de homeo
pathische artsen er per jaar
90.000 nieuwe patiënten bij krij
gen. Ga je uit van de cijfers van
het CBS dan zou (in 1990) 11,1
procent van de bevolking een
homeopathische huisarts heb
ben. Dit komt neer op ongeveer
1,7 miljoen Nederlanders.
Groei
De groei van de homeopathie is
in Nederland in jaren tachtig
begonnen. Rutten: „Men ging
steeds meer relativeren wat de
gewone geneeskunde is. Die kri
tische houding heeft er ook toe
geleid dat de homeopathie sa
men met andere wat men noemt
alternatieve geneeswijzen zelf
ook weer onder vuur kwam te
liggen. Op zich is dat niet erg,
want daardoor zijn de slechten
afgevallen, maar de hetze zoals
we die de laatste jaren kennen,
gaat alle perken te buiten".
Hetze? „Ja, sinds de installatie
van de commissie Dunning staan
de kranten bol van de negatieve
stukjes. De argumenten die
steeds de kop opsteken is dat
men niet kan verklaren hóe de
homeopathie werkt en dat er
geen effectiviteitsonderzoek is
gedaan. Wat dat eerste betreft:
„Dat men niet weet hoé een
geneesmiddel werkt, is niets
vreemds in de geneeskunde. Van
aspirine bijvoorbeeld heeft men
honderd jaar niet geweten hoe
het werkt. En hier", Rutten pakt
de jongste aflevering van het
Tijdschrift Geneeskunde, „staat
zen? Maar wij krijgen daar geen
antwoord op",
A. Rutten: 'Mensen zullen zich bij moeten verzekeren'.
zwart op wit dat men nooit heeft
geweten hoe ergotaminen, dus
de ouderwetse middelen tegen
migraine, waar Simons maar
aan vast wil houden, werken.
Dat moeten we nü pas lezen. En
laatst nog... op het huisartsen
congres, werd gemeld dat slecht
vijf procent van de huisartsenge-
neeskunde bewezen kan wor
den".
Maar dat is niet het ergste,
rpeent Rutten. „Dat de homeo
pathische geneesmiddelen wor
den afgewezen omdat er geen
wetenschappelijke basis voor
zou zijn, dat is nu echt flauwe
kul. Men gebruikt argumenten
zoals ze te pas komen. Zo is er in
'91 in een Engels tijdschrift (op
vallend trouwens dat dit niet in
een Nederlands tijdschrift was
opgenomen) een artikel versche
nen over het onderzoek van de
universiteit van Maastricht naar
de kwaliteit van de onderzoeken
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
naar het effect van homeopathie.
De conclusie is dat 80 procent
van een slechte kwaliteit is. Voor
veel tegenstanders stopt het hier.
Maar wat blijkt nu van de overi
ge 20 procent, die van goede
kwaliteit is? Daaruit blijkt dat
van de 22 onderzoeken waar het
dn om gaat, er 15 een positief
resultaat opleveren".
Onze vraag richting Simons is
steeds: wanneer is nu iets bewe-
Middelen
Komt bij, vervolgt Rutten, dat
het de homeopathische genezers
ontbreekt aan de middelen en de
mankracht om zelf goed onder
zoek te doen, simpelweg omdat
de homeopathie niet geïnte
greerd is in de gezondheidszorg.
Rutten: „Als wij iets willen tes
ten hebben wij wel specialisten
nodig die mee willen werken,
maar omdat niemand van de
specialisten volgens de homeo
pathie werkt, krijgen we nie
mand. Het is het verhaal van de
kip en het ei. In Engeland ligt
dat anders. Daar is de homeopa
thie geïntegreerd in de gezond
heidzorg. Ook in de ziekenhui
zen zijn homeopathische artsen.
Trouwens de hele Britse konink
lijke familie wordt behandeld
door homeopathische artsen".
Om 'Den Haag' tegemoet te ko
men - want er moet tenslotte
bezuinigd worden op de genees
middelen - hebben de home
opathische belangenorganisaties
voorgesteld om de homeopa
thische zelfhulpmiddelen (die je
dus zonder recept bij drogist en
apotheek kunt halen) uit het ver
strekkingenpakket te laten. Dat
zou een besparing van 40 pro
cent opleveren, oftewel 80 mil
joen gulden. Rutten: „Maar Si
mons heeft daar niet op gerea
geerd. Integendeel, hij heeft be
sloten alles maar te schrappen".
En wat de consequenties zijn?
Rutten weet het wel: „In ieder
geval zullen de mensen zich
moeten bijverzekeren. Omdat de
maatregel toch heel onverwacht
kwam, zullen de meeste zieken
fondsen de vergoeding nog even
in de aanvullende verzkering
houden".
Chronisch zieken
En dan zijn er de chronisch
zieken. Juist deze mensen heb
ben veel baat van de homeopa
thie, zegt Rutten. Zoals de men
sen en kinderen met infecties
aan de luchtwegen, degenen met
darminfecties en ook met reuma
tische aandoeningen. Ook op
mensen met angsten en depres
sies hebben homeopathische
middelen een gunstig effect.
Rutten: „Deze mensen, dus de
chronisch zieken zijn per defini
tie minder draagkrachtig. Als zij
zich aanvullend moeten gaan
verzekeren scheelt ze dat toch
weer een paar tientjes per jaar".
En dan zijn er nog degenen die
straks voor de eerste keer met de
homeopathie in aanraking, ko
men en daar helemaal niet»
verzekerd zijn. Wat gaat het]
kosten? Rutten: „Het ha
helemaal vanaf hoe
arts is die de middelen
schrijft. Een goed arts, met]
goede homeopathische oplet]
zal in één keer het middel
dat bij de persoon past. D
iemand al voor zes tot
gulden klaar zijn. Maar et]
ook de zogenaamde dun
complexmiddelen, die veelt
den voorgeschreven bij
overgangsklachten en reu
sche klachten. Die kosten;
zo'n 50 tot 60 gulden en daar]
je dan maar een paar
mee."
„Dat is een van de redt]
waarom we er bij het minist
op aandringen om de homeo
thische middelen te registre
Want als je ze kunt
kun je ze ook limiteren. Als]
fabrikant dan met iets nieutj
de markt komt zal hij tocht
ten aantonen waarom het;
nieuws is en hoe het werkt.]
zoals in de reguliere farmaciij
Lijken de homeopathische
langenorganisaties in 'Denl
tegen dovemansoren te pn]
de ziekenfondsen komen het]
tegemoet. Zo zegt directeut]
Boer van het ziekenfcf
AZWZ/ZHE het 'jammer' te]
den dat de homeopathische]
neesmiddelen uit het basisj
ket verdwijnen. „Wij weten]
ze omstreden zijn, maar wij J
nen dat we de verzekerde:
een zo groot mogelijke
moeten geven. En of het 1
Soms wel, hoewel we daar®]
onderzoek naar hebben gedaif
Ongeveer drie procent van]
verzekerden bij de AWZW/Z1
gebruikt homeopathische
troposofische geneesmiddel®!
de opgave van Boer. Dat i
15.000 verzekerden. Goed
2,5 miljoen gulden op jaarbai
Om hen tegemoet te komen i
den die geneesmiddelen nu]
dergebracht in de aanvullej
verzekering, zoals eerder al i
de homeopathische consulten]
beurde. Zeker 90 tot 95 prot
van de ziekenfondverzekei
heeft zo'n aanvullende ver;
ring.
De overgangsperiode duurt I
januari. „Daarna moeten we]
kijken of we een premieve;
ging moeten doorvoeren",
Boer. Uitgaande van die
miljoen zou dat neerkomen
een premieverhoging van
tot vier gulden per maand t]
de aanvullende verzekering,
komt neer op een verdubbe]
van de premie. Dus of dat 1
baar is? Ik betwijfel het".
In De Stem van 25 juni j.l.
haalt Jan Bouwmans weer
eens lekker uit naar de door
hem zo verfoeide paus die
geprotesteerd heeft tegen o.a.
het publiceren van onjuiste
cijfers, gebruikt door bepaal
de media inzake de' afschu
welijke seksmisdaden van
zo'n 400 priester in de VS.
Sensatiescheppers maakten
10% van 1%. Net als in de
bedroevende affaire rond de
nobele mgr. Bar schaart
Êouwmans zich ook nu weer
bij de smerigste modder-
gooiers.
Goede journalisten vertellen
en zoeken de waarheid. Om
trent de betreffende misdadi
ge priesters verwijst de paus
naar het evangelie waar
staat: 'Het ware beter dat de
ergernisgevers met een mo
lensteen om de hals in zee
werden gegooid'. Dat ver
zweeg Bouwmans. Dat het er
bij gesleepte celibaat totaal
niets met seksueel wangedrag
te maken heeft blijkt o.a. uit
de affaire Epe en andere der
gelijks gevallen. Het is dan
ook geen wonder dat het
overgrote deel van de Stem-
lezers meer belangstelling
hebben voor de belevenissen
van Suske en Wiske en Boes
dan voor de slooppogingen
van'Jan Bouwmans.
Rucphen
P.O. Marijnissen.
Het mag een goede zaak ge
noemd worden wanneer een
krant als De Stem en haar
redacteur geestelijk leven zo
duidelijk en onomwonden
stelling nemen tegen de als
maar voortdurende hypocre-
sie van het Vaticaan, dat tel
kens opnieuw weer tracht de
eigen straat schoon te vegen
door tal van onverkwikkeÜij-
ke zaken, die het daglicht
niet mogen zien, in de grote
kerkelijke doofpot te stoppen.
Als de paus zelf berichten
over seksueel misbruik van
parochianen door priesters
afdoet met sensatieberichten
over schandalen, die een ge
vaar voor de moraal zijn, dan
vraag je je af welke moraal
hij hier eigenlijk bedoelt. De
moraal van de institutionele
kerk is in ieder geval al zo
dikwijls niet weinig onbe
trouwbaar gebleken, dat alle
geloofwaardigheid van de
R.K. kerk tot een nulpunt is
gereduceerd.
Wat steeds duidelijker blijkt,
Lezersi
°P De Stem'
Brieve..
'^^ar deze rubriek
te korten en te h nef
sii
CC «tonufy,'XX7niet
LU factie het m jde
is dat bisschoppen en pries
ters niet minder slachtoffer
zijn en worden van tal van
wetten en voorschriften de
menselijke sexualiteit betref
fende, waaraan het bestuur
van deze kerk in haar zelfge
noegzaamheid (gelovig zelf-
verstaan van de kerk noemt
men dit in Roomsche kringen)
tegen alles en iedereen star
blijft vasthouden. Zijn de be
werkers van seksueel mis
bruik binnen de kerk immers
ook niet, evenals de slachtof
fers, die zij maken, de dupe
van smadelijk onrecht en van
afbreuk aan menselijke inte
griteit, hen door de kerk aan
gedaan? Zelfs een bisschop
Bar van Rotterdam, wie toch
geen seksueel misbruik kan
worden verweten, is goed be
zien evenzeer slachtoffer van
een rigide seksuele moraal
van de kerk als zijn collega
bisschop Sanchez van Santa
Fe, wiens (onverantwoorde
lijkheid niettemin onverlet
blijft.
Hoe zeer de seksuele moraal
van de R.K. kerk het produkt
is van misleid en misleidend
denken, mede onder invloed
van deze strenge celibaats
verplichting, komt meer en
meer in de openbaarheid. Met
zulk moreel geweld menselij
ke seksualiteit willen beteu
gelen (onderdrukken) dan wel
trachten te sublimeren kan
op de lange duur niet anders
dan tot grote schade en
schande voor de kerk zelf en
juist die leden leiden, die in
opzet slechts bedoeld hebben
deze kerk en mensen te die
nen. Hebben zij evenwel niet
al te zeer eigen ontoereikend
heid onderschat en zijn zij
niet voorbijgegaan aan de
werkelijkheid van mensen
van vlees en bloed, waar zij,
hun wijding(en) ten spijt, on
ontkoombaar deel van uit
blijven maken?
Het ongehuwd zijn omwille
van het rijk der Hemelen
heeft Christus nooit als een
verplichting, voor al zijn vol
gelingen-bedoeld; doch alleen
voor hen, die het kunnen be
vatten en er naar kunnen le
ven zonder onder zo'n leef
wijze gebukt te gaan of er
ernstig door gefrustreerd te
geraken. Wie dat als vrijwilli
ge aankan, zal er zijn eigen
geluk en dat van anderen mee
kunnen bereiken. Helaas zien
we in deze kerk en in deze
tijd maar al te vaak het ver
woestende tegendeel.
Breda
A.W. van Mil
In het NRC/Handelsblad van
8 mei 1976 stond het inter
view wat redacteur H.A.
Berkhout had met de oud-mi-
nister-president Willem
Drees Sr. Over de in Neder
land verblijvende buitenlan
ders - en dat waren er veel
minder dan thans - zei hij:
„Natuurlijk kan men niet
plotseling al die (buiten
landse) arbeiders verplichten
te vertrekken, dat zou on
menselijk zijn. Dat moet in
categoriëen en naar de tijd,
dat ze hier zijn geweest. Men
moet ze ook nog schadever
goeding geven, al is daar kri
tiek op geweest. Het is anders
met diegenen die hier zonder
vergunning zijn, dat zijn er
tienduizenden. In plaats van
te zeggen, die moeten alle
maal weg, waartoe men volle
dig het recht heeft, zegt men
nee, laat velen blijven. Na
tuurlijk, we hebben voor alle
mensen verplichtingen, maar
toch grotere, meer directe
verplichtingen tegenover de
eigen bevolking."
Ik heb deze historische uit
spraak van de alom gewaar
deerde Willem Drees Sr. vol
ledig geciteerd, om geen mis
verstand te laten ontstaan
over wat hij bedoelde. In het
betreffende interview deed de
heer Drees nog meer belang
rijke uitsprak: - het uitgave
nbeleid is uit de hand gelo
pen; - loonmatiging is nood-,
zakelijk (in 1976!); - de kos
ten voor de bedrijven zijn te
hoog; - verruiming van het
begrip passende arbeid is een
dringende noodzaak; - er zou
bijna geen werkeloosheid
zijn, als de Nederlanders het
werk weer zouden gaan doen,
dat ze door buitenlanders la
ten doen; - de grootste zorg
betreft het 'arbeidsongeschikt
verklaren'.
In 1993 heeft de Tweede Ka
mer allerlei commissies no
dig, waaronder zelfs een zwa-
mm
4
Paus Johannes Paulus II
re enquête-commissie, om
vast te stellen wat de oude
heer Drees in 1976 in een
interview al keurig op een
rijtje zette. Hij ging daarbij
verder dan Bolkestein in 1993
durfde te gaan. Met deze uit
spraken zou dr. Drees uitste
kend passen in de gelederen
van de politieke partij Realis
ten Nederland, en niemand
zal het wagen de heer Drees
te beschuldigen van racisme.
Zelfs de redactie niet van de
dagbladen die zo snel het
woord racist uit de pen laten
vloeien. De heer Drees was
meer een praktiserend realist
met een groot sociaal gevoel,
dan een socialist, die blinde
lings wil vasthouden aan de
uitgezette koers.
Putte
M.G. Gerts
Tijdens de algemene leden
vergadering van Vluchtelin
genwerk Nederland van af
gelopen zaterdag 26 juni,
hield de voorzitter Jan Nico
Scholten, zoals dat gebruike
lijk is, een toespraak. Hij
blikte terug op de afgelopen
bestuursperiode van 3 jaar en
plaatste deze tegen de achter
grond van de ontwikkelingen
in Europa en de toenemende
stroom vluchtelingen in de
wereld. „Na de val van de
muur, heerst er in Europa
wanorde en onrust", zei hij.
Ook de politieke verdragen
die op dit moment genomen
worden om Europa te be
schermen tegen vluchtelin
gen, bracht Scholten ter spra
ke. Dit zette me ernstig aan
het denken. Ik vroeg me bij
deze toespraak plots af: Wat
was die vrede van na de
Tweede Wereldoorlog eigen
lijk waard? Kon die niet enkel
bestaan omdat er ook een
vijand was, namelijk: het
communisme (Het Rode Ge
vaar)? Met andere woorden:
kan onze vrede of beschaving
niet enkel bestaan als er ook
een vijand is? En als dat zo is,
is er dan niet eerder sprake
van een valse vrede, in plaats
van werkelijke vrede en ge
rechtigheid?
Wat mij betreft worden deze
gedachten bevestigd door de
manier waarop wij, de poli
tiek voorop, met het vluchte
lingen-vraagstuk omgaan en
de negatieve beeldvorming
die hierover ontstaat. Wordt
hier niet een nieuwe vijand
gecreëerd, waardoor onze
schijnvrede en welvaart kan
blijven bestaan? Cijfers spre-,
ken deze beeldvorming in ho
ge mate tegen. Deze werden
trouwens ook genoemd in het
televisieprogramma NOVA,
ook afgelopen zaterdag. Van
de 30 tot 40 miljoen vluchte
lingen die erop de hele wereld
zijn, wordt 86% opgeno
men door de directe buurlan
den. Slechts 8 komt in
Europa terecht, waarvan
weer een heel klein gedeelte
in Nederland. Ik vraag me
dan af: zouden we ons niet
moeten schamen om dit
vraagstuk als een probleem
en bedreiging te zien?
We leven in een boeiende tijd,
waarin de gevolgen zichtbaar
zijn van enerzijds het ver
dwijnen van het communisme
als natuurlijke vijand van het
kapitalistische Westen en an
derzijds van dit kapitalisti
sche systeem zelf. Het gevolg
van de economische orde van
het kapitalisme is dat de ma
teriële kloof tussen het rijke
Noorden en arme Zuiden
blijft bestaan of zelfs groter
wordt. Armoede is zelden een
FOTO AP
basis voor politiek evenwicht.
Als ons Westers kapitalisme
mede-oorzaak is van de ar
moede in de wereld zijn wij
mede-verantwoordelijk voor
de politieke onrust in landen
waaruit vele mensen vluch
ten. Elke dag komen er zo'n
2700 vluchtelingen bij. De
hand in eigen boezem steken
is niet ons sterkste punt. De
opstelling van het Westen is
nog steeds: wij zijn goed, an
deren hebben het gedaan. Zij
moeten veranderen, niet wij.
Zoals ik reeds zei: het lijkt er
zelfs op als we met z'n allen
hard bezig zijn na de val van
de Berlijnse muur een nieuwe
vijand te ?oeken. Wil er echt
iets veranderen en verbete
ren, dan is het noodzakelijk
uit te gaan van andere stand
punten dan zelfbehoud en een
kapitalistisch systeem dat is
gebaseerd op eigenbelang en
egoïsme. Echte vrede kan
slechts bestaan als ieder mens
welkom is! Als de vreemde
ling geen bedreiging meer is,
maar een verrijking en uitda
ging. Wat dat betreft kunnen
we nu kiezen voor het zoeken
naar werkelijke vrede en
rechtvaardigheid of het vast
houden aan een valse vrede,
die gebttSéèrd is op illusi]
waarbij een zelfgecreeè#
vijand noodzakelijk is.
Tilburg
T. Ribbens
Hiermee wil ik even reage:
op het artikel van dr. Pa;
man, z'n zoveelste ten nade]
van de homeopathie. Ik vra]
me af of de heer Paa
alléén wetenschappelijk wei
leest dat de homeopathie:
kraakt omdat 't niet 'wetei
schappelijk' bewijsbaar
grijpbaar' is. Eenzijdig
tuur is overal te vinden.
hij ook wel eens met men
die er gebruik van maken e
met collega's die ermee wd
ken? Dan zou hij zeker wel]
hoeveel mensen daar baat I
hebben en hoe diep de hou
opathie op iemand in
werken om van daaruit
genezen.
Het voorbeeld van de kinc
ren is zeer schraal gezocht:
zelfs een vraagteken er
achter plaatsen bij het resiij
taat dat te zien was. Als
homeopathie erkenning
zouden de ziekenhuizen
der vol zijn en minder m<
cijnen bebruikt worden,
zullen medicijnen nodig blij
ven maar veel en veel minde
De homeopathie geneest-
werkt op de 'gehele' mens,
altopathie neemt 'n onderde
eruit om te behandelen waa
door van de ene klacht in
andere gevallen wordt. Zij|
artsen als Paalman bang ot
dat ze de gevolgen niet wille
zien? Met de erkenning
de ziektekosten omlaag
maar op deze manier worde
degenen die al twijfelen hel]
maal in vertwijfeling
bracht.
Waar blijft trouwens iede]
vrijheid? Worden velen
doemd medicijnen te gaangt
bruiken of betalen we de
kenfondskosten als een extra]
tje erbij? In deze tijd waar
veel mensen bewust bezig zij
met alle soorten alternatief
geneeswijze - ik ben me
wust dat er ook daar veel l'
onder het koren zit, maar
een zet van waarheid - vi
ik de artikelen van Paalm'
erg conservatief en kortzic
tig, hij zou instens wat me
open kunnen staan en luis!
ren naar de andere kant. D'
zou zeker wat prettiger over]
komen en van meer wijshe
getuigen.
Breda
Ria v.d. Wens
L jzen Israëlische agent buigt zich c
[schietpartij.
Duits
fVan onze correspondent
[Frans Wijnands
jonn - Eén dood RAF-lid ma
[angst los dan een horde vrij ro
misten.
Minister Seiters van Binnen- me1
landse Zaken heeft de aanhou-
ding van de al jaren gezochte nie
RAF-leden Wolfgang Grams en ver
Birgit Hogefeld een succes in de dat
strijd tegen het terrorisme ge-
noemd. °e
'Maar de vreugde over de aan- de
houding is inmiddels stukken de
iminder geworden. Grams werd Ho,
ter plekke geëxecuteerd, of hij val
moet zelfmoord hebben ge- Gri
pleegd. En Hogefeld heeft vanuit nee
haar cel een klacht tegen de toe
overheid ingediend wegens
for|
smaad. Zij zou, volgens de eerste !s d
berichten, geschoten hebben op rite
de man van de GSG 7-eenheid k°r,
die bij de actie op het stationne- Mil
tje van Bad Kleinen om het leven de
[kwam. tro,j
Het zal Birgit Hogefeld niet haar wo
in vrijheidsstelling opleveren, ziel
[maar ze maakt vanuit een 'un- eel1
[derdog-positie' duidelijk dat nog var
èrg veel onduidelijk is over de Zo
schietpartij in Bad Kleinen. .naJ
[Als die actie veertien dagen te- voc
[voren al werd voorbereid, dan Gri
[moet er bedenkelijk veel fout tioi
[zijn gelopen, meent het socialis- Pra
[tische Bondsdaglid Wilfried dal
'enner. Hij eist het aftreden van die
[de federale procureur-generaal we
[Alexander von Stahl, die zich tijc
verj
Jonn - Een gericht, van zéér
dichtbij afgevuurd schot door de
slaap heeft RAF-lid Wolfgang
Jrams afgelopen zondag ge-
jdood.
I Voor de justitie in Schwerin, in
de deelstaat Mecklenburg-Voor-
pommeren, staat dat onomstote
lijk vast. Zij baseert zich op een
gerechtelijke lijkschouwing. De
raag is alleen, wie het fatale
schot heeft afgevuurd. Grams
zelf wellicht, toen hij merkte dat
er'geen ontsnappen meer moge
lijk was, of een lid van de spe
ciale commando-eenheid GSG 7
van de Duitse politie?
'leutrale buitenlandse deskundi
gen zullen worden ingeschakeld
om te achterhalen met welk wa
pen Grams werd gedood toen hij
[op het perronnetje van Bad Klei-
cen in Mecklenburg-Voorpom-
oeren lag, omringd door gewa
pende politiemannen. Grams
vas een van de meest gezochte
leden van de extreem-linkse Ro
te Armee Fraktion, de RAF.
me:
fotJ
pol
hei
De
del
geit
is
blij
aai
ga]
of
WO
hu
zo<
in,
me
bh
All]
eff
kil
DiJ
va:
en
me
da:
ree
zu
de:
gre
zo<
'ze
zij
rei
Het explosieve mengsel
van religieuze
tegenstellingen,
onbuigzaam nationalisme,
de minderheden-kwestie
en een grote dosis
economische malaise heeft
nu ook de relatie tussen
Albanië en Griekenland
vergiftigd.
Zoals vaker op de Balkan was
een klein vonkje, de uitwijzing
van een Griekse priester, de
aanleiding voor een explosie,
die sommige commentatoren al
tot de conclusie heeft gebracht
dat na Bosnië een nieuwe
brandhaard is opgelaaid.
Maar voorlopig is het een woor
denstrijd waarin Tirana en
Athene niet voor elkaar onder
doen.
Een demonstratie van Grieken
voor de Albanese ambassade in
Athene beschrijft het ministerie
van buitenlandse zaken in Tira
na als 'een ernstige fascistische
provocatie'. Het collega-minis
terie in Athene deed een duit in
het zakje door de tegen de mas
sale uitzetting protesterende
Albanese president Berisha te
beledigen. „Berisha bezigt taal
uit een ander tijdperk", riep de
woordvoerder van minister
Andreas Papaconstantinou.
Ernstiger zijn de verwijten over