Nederland eet alleen witte mossel
Lingerie
voor
volumineuze
vrouwen
Bergi
kan
kunst
word
Bij zonde
Bedrijfsongeval
Consument krijgt waar hij verlangend naar uit kijkt
Prijs brandstof hoog door
gebrek aan concurrentie
IComend week
CONSUMENT
LETSELSCHADE
Laatste consumentenbijlag1
Winnende film
Cannes-festival
toch in China
DE STEM
DONDERDAG 1 JULI 1993
Door Jan van de Ven
Yerseke - „De Nederlander eet een witte mossel. Dat is
hij zo gewend. Aan een andere kleur begint hij niet."
Sander Zoeteweij (61) weet wat hij zegt. Hij werkt al 47
jaar in de mosselhandel.
Zoeteweij vergelijkt de mossel
met een aardbei om zijn uit
spraak kracht bij te zetten.
„Breng je een groene aardbei op
de markt, dan koopt niemand
dat produkt. Aardbeien behoren
immers diep rood van kleur te
zijn. Zo is het ook met mosselen.
Rode of oranje kent de consu
ment niet. Dus laat hij die links
liggen."
Op dit moment is de Zeeuwse
mossel niet op kleur. Tikkie aan
de rode kant, nog niet ver ge
noeg in de natuurlijke ontwikke
ling. Volgens Zoeteweij maakt
de kleur niets uit. Ze zijn eet
baar. Al vertelt hij gaandeweg
wel zelf er niet zo weg van te
zijn.
Helemaal lyrisch wordt Zoete
weij aan het einde van zijn ver
haal. „Een Zeeuwse mossel hoort
stevig te zijn. Voor mij is een
middelmaat groot genoeg. Laat
je hem op tafel vallen dan mag
de mossel niet uit elkaar vallen.
Mits goed klaargemaakt, blijf je
ervan eten."
Hangmosselen
Zijn persoonlijke voorkeur
kleurt de uitspraken. Voor hem
is de mossel van percelen alles.
Tegen hangmosselen heeft hij
iets. De laatste mosselsoort ver
keert in experimenteerfase. De
consument merkt, aldus Zoete
weij, geen verschil tussen beide
mosselsoorten.
Naast de mossel van de zandige
zeebodem bestaat nog niet zo
lang de hangmossel. Een gewone
mossel, die in een net of mand
volgroeit. „Een zeer bewerkelij
ke manier van kweken," legt
Zoeteweij - voorzitter van han
delsvereniging De Mosselhan
del - uit. Door de hoeveelheden
per mand beperkt te houden
groeit de mossel sneller dan op
de zeebodem, waar de hoeveel
heden elkaar als het ware ver
dringen.
Op een mosseloogst van 500.000
tot 600.000 ton is de hoeveelheid
hangmossel 3.000 tot 5.000 ton.
De snellere groei van de hang
mossel maakt het mogelijk voor
het officiële seizoen mossels aan
een enkel restaurant aan te bie
den. Op dit moment zijn ze mis
schien al te verkrijgen.
Vraag is of de zogeheten hang
mossel zijn soortgenoot van de
zeebodem kan verdringen. Vol
gens Zoeteweij niet. De kweek in
mandjes vraagt zoveel man
kracht en in vergelijking daar
mee zijn de opbrengsten (gelijk
aan een normale mossel) zo laag,
dat het zout in de pap niet wordt
verdiend.
Geen kunstgrepen
Consumenten mogen niet van
mosselkwekers seizoenverschui-
vende kunstgrepen verwachten.
Wat in het voorbeeld van Zoete
weij met aardbeien aardig is ge
lukt, blijft voor levende wezens
niet te verwerkelijken. „We zijn
volledig afhankelijk van de na
tuur. Soms snappen we zelf niet
waarom iets gebeurt."
„Verwachten we een volgroeiing
van nog enkele weken, dan kan
het resultaat van een week onze
verwachtingen overtreffen." Het
omgekeerde komt ook voor.
Waar een snelle groei van de
mossel wordt voorspeld, kan de
natuur meer tijd nodig hebben.
Een mossel is geen aardbei.
Om toch een goede kijk op ont
wikkelingen te hebben werken
mosselkwekers en -handel nauw
samen. Als voorzitter van de
handelsvereniging heeft Zoete
weij de kwekers gevraagd -zo
kort voor het openstellen van het
seizoen - om monsters van de
percelen te nemen en die te laten
keuren.
In de week van de 24e juni
waren er 125 monsters genomen.
Zoeteweij spreekt vol lof over
deze medewerking. Op grond
van de monsters is vastgesteld
kunnen worden, dat de mossel
aan gewicht moet winnen. Gelijk
daarmee krijgt het zeedier een
andere kleur. Monsters in ko
mende weken gaan dat uitwij
zen.
Computertabellen
Computertabellen geven aan hoe
verschillend de percelen erbij
liggen. Hier en daar komen de
In het verleden liepen de verhoudingen tussen vraag en aanbod zodanig scheef, dat de consumentenprijs voor mosselen het hele
seizoen verstoord is geweest.
FOTO ARCHIEF DE STEM
kwekers aan bijna 25 procent
vleesgewicht. Op teveel percelen
is het vleesgewicht nog 21 pro
cent of minder. Zoeteweij noemt
een vleesgewicht van 27 procent
ideaal.
„Nog een week, enkele weken
misschien en dan zijn de percen
tages vleesgewicht voldoende
toegenomen om met opvissen en
veilen te beginnen." Uit de les
van voorgaande jaren trekt hij
de lering vooral niets over een
mogelijk tijdstip te zeggen.
Handelaren en kwekers bepalen
in samenspraak het moment van
aanvoer. „We hebben gevraagd
in ieder geval in de eerste week
van het seizoen 30.000 ton aan te
voeren. Daarmee kan de handel
aan de slag." De van elkaar
afhankelijke groepen proberen
met het tijdstip van aanvoer en
de hoeveelheden op de veiling
een evenwichtige ontwikkeling
van de prijs te bereiken.
In het verleden, vorig jaar eigen
lijk nog, liepen de verhoudingen
tussen vraag en aanbod zodanig
scheef, dat de consumentenprijs
het hele seizoen verstoord is ge
weest. Met een (nog) betere orga
nisatie hoopt Zoeteweij alle be
trokkenen -van consument tot
kweker - een redelijke prijs voor
de mossel te laten betalen of te
krijgen.
Lingerie wordt vaak automatisch geassocieerd met
slank en jong. De Eindhovense Nicole Raymakers,
zelf niet een van de slankste, was dat een doorn in
het oog. Zij 'doet' nu in lingerie voor vrouwen met
grote maten. Uit binnen- en buitenland komen de
klanten naar haar toe.
Door Ilse Wetzel
Machtige dijen en omvangrijke
boezems waren voor de zeven
tiende eeuwse schilder Rubens
bronnen van inspiratie. Wat zijn
modellen als bovenkleding droe
gen was niet zijn zorg.
Net zomin als het voor 'Rubens
vrouwen' van deze tijd een zorg
hoeft te zijn. Niemand van enig
gewicht hoeft zich nog in saaie
lappen te verbergen; in elk win
kelcentrum is wel een boetiek
met modieuze kleding voor gro
tere maten te vinden.
Probleem is echter nog vaak de
onderkleding. Slechtzittend on
dergoed betekent een deuk in het
zelfvertrouwen van elke vrouw.
Een mooi setje lingerie of een
prachtige body kopen is een
vorm van zelfverwennerij ge
worden. Voor legio vrouwen is
het vinden van mooie en passen
de lingerie een nachtmerrie, om
dat vaak blijkt dat de allergroot
ste maat toch nog te klein is.
Uniek
De 25-jarige Nicole Raymakers
uit Eindhoven maakt sinds een
klein jaar een eind aan dit pro
bleem. Zij is - als enige in Ne
derland - gespecialiseerd in lin
gerie voor grote maten. Nicole
Raymakers zelf, 1.83 lang en 150
kg, nam ook steeds genoegen
met een veel te kleine beha. En
'toen ze voor haar trouwdag
- nadat ze de hele Benelux had
afgereisd- uiteindelijk uit drie
beha's een passende had ge
maakt, kwam ze op het idee een
lingeriezaak te starten.
Dat er een grote behoefte be
stond, wist ze wel, maar dat in
zo'n korte tijd vrouwen uit Gent,
Groningen en zelfs uit Frankfurt
de weg naar haar zaak in Eind
hoven zouden vinden, verraste
haar enigszins. Het inkopen
bleek niet zo makkelijk, ze moest
ervoor naar de Verenigde Staten
en Engeland reizen.
Maat 58
Tot haar grote verbazing bleek
het hele kleurenassortiment
- van champagne, via oud-roze
tot aan jadegroen - ook in grote
maten te verkrijgen. Evenals het
feit dat delicaat kant en super
dunne elastische materialen ver
werkt worden.
„Eindelijk geen striemende
bandjes, omklappende beugels of
'n soort harnas meer," aldus Ni
cole Raymakers. Zelf kwam ze
tot de ontdekking dat haar be
ha-maat nu 105 E is in plaats
van de 95 DD, die ze altijd
genoodzaakt was te dragen. En
dat ook zij met confectiemaat 58
zorgeloos een body zonder balei
nen of ander verstevigend bin
nenwerk kan dragen.
Zij geeft nu adviezen aan ieder
een. Die adviezen zijn gebaseerd
op haar eigen ervaringen, want
geen enkel probleem of onge-
makje die volumineuze vrouwen
plagen is haar onbekend. In haar
collectie lingerie (80 t/m 130,
cup C t/m GG binnenkort zelfs
H) is bovendien te zien dat voor
al de beha's met veel zorg zijn
gemaakt: bandjes hebben bij
voorbeeld ingebouwde schouder
kussentjes en een aantal beugel
modellen zijn U-vormig om te
voorkomen dat de borsten tegen
elkaar geperst worden.
De badpakken tot en met maat
64 hebben een verjongingskuur
ondergaan. Vrolijke kleuren, ei
gentijdse bloemenprints en het
ontbreken van cups, maakt ze
voor jong en oud geschikt. Het
allerleukste vindt Nicole het en
thousiasme van leeftijdgenoten.
Want ook meisjes met ranke
leesten en zware borsten vinden
bij haar lingerie die zij willen.
Door mr. L.J.A.M. Hanssen
De advocaat mr. L.J.A.M. Hanssen behandelt op deze
gevallen van personen die als gevolg van letsel schade
opgelopen. Hij legt uit hoe de daardoor ontstane financi
emotionele of psychische nóód via juridische weg kan worj)
gelenigd.
Kennelijk was de snijmachine
niet voldoende beveiligd, an
ders had hij zijn twee vingers
nog wel gehad. Hij kan er zich
weinig meer van herinneren.
Hij weet nog wel dat zijn hand
hevig bloedde en dat iemand
hem naar het ziekenhuis
bracht. Vandaar werd hij per
ambulance naar een zieken
huis in Rotterdam vervoerd.
De Arbeidsinspectie, die vrij
wel direct was gekomen, kon
aan de snijmachine niets ont
dekken. Alles functioneerde
goed, ook de beschermkap.
Zelfs als het slachtoffer zijn
hand moedwillig onder het
snijmes zou hebben gelegd,
dan nog was het ongeluk niet
te verklaren. Daarvoor was de
machine te goed beveiligd.
Het Buro voor Rechtshulp
schakelde de letselschade-ad
vocaat in. Die kende de juris
prudentie op dat gebied. Het
enkele feit dat de jongeman
bij zijn werk ernstig gewond is
geraakt, is onvoldoende om de
werkgever - die moet zorgen
voor de veiligheid op de werk
plek - voor de schade te laten
opdraaien. Het slachtoffer zal
moeten bewijzen dat de werk
gever tekort is geschoten.
In dit geval is dit echter on
mogelijk. Er zijn geen getui
gen van het ongeval en zelf
weet het slachtoffer niet meer
hoe het is gekomen. Bovendien
heeft de Arbeidsinspectie
vastgesteld dat de machine in
orde was.
De vraag is of het bewijs dat
de werkgever tekort is gescho
ten ook geleverd moet worden
als het volkomen onduidelijk
is hoe het ongeluk is gebeurd,
maar wel absoluut zeker is dat
de verwonding alleen door de
machine veroorzaakt kan zijn.
De conclusie zou getrokken
kunnen worden dat de machi
ne kennelijk toch niet veilig
genoeg was. En daarvoor is de
werkgever verantwoordelijk.
Nog niet eerder heeft een
rechter zich over die vraag
stelling gebogen. Daarom be
sloot de letselschade-;
de zaak aan de rechter voor"
leggen. Voor de jongen is t
van het grootste belang, on
dat bij arbeidsongeschikt^
zijn recht op een uitkering
de toekomst aanzienlijk woi
beperkt. Hij krijgt dan inu*
maar voor beperkte duur
WAO-uitkering van 70
cent van zijn laatstverdiem
bruto loon. Daarna is hij
gewezen op een uitkering 4
iets boven het bijstandsniït;
ligt. Dat komt door de voor
stelde nieuwe WAO.
Omdat tot voor kort de Wi
ongeacht de oorzaak van
arbeidsongeschiktheid, v
het grootste gedeelte de ink
mensschade opving, behoefi
er niet zoveel aandacht
steed te worden aan de vra,
wie er aansprakelijk was vo
de schade. Het belangrijks
deel daarvan zou immers tn
door de WAO betaald wordt
Nu dat in de toekomst nj
meer zo is, wordt de vras
voor de aansprakelijkheid vs
actueler. Er zal onderzot)
moeten worden of het
lijk is de inkomensschade
verhalen.
Het slachtoffer verdiende
zijn baas netto 2.500 guide
per maand. De arbeidsongt
schiktheidsuitkering zal raas
maal netto 1750 gulden bedrs
gen. En dat maar gedureni
een jaar. Daarna zal hij terug
vallen naar ongeveer 1400;
den per maand. Dat is
meer de helft van zijn t
spronkelijke inkomen.
Bij dat minimale bedrag
hij zijn auto en caravan mot
ten verkopen; de daarvoor gt
sloten leningen kan hij immer
niet meer aflossen. Het
van het slachtoffer bij et
schadevergoeding door
werkgever is dus erg groot,
de werkgever verplicht is ir
de schade te vergoeden,
rechter nog moeten beslissen
Zo'n procedure duurt
de uitslag ervan staat
niet vast.
Van onze verslaggever
De prijsconcurrentie tussen de pomphouders is zo g
als verdwenen. De helft van de pomphouders brt
tegenwoordig de adviesprijs van de benzinemaatschapp:
in rekening voor benzine en diesel.
De oorzaak ligt waarschijnlijk
is een juridisch waterdicht
systeem, waarbij de maat
schappijen korting geven aan
pomphouders, wanneer in hun
buurt een pomphouder zijn
prijzen verlaagd heeft.
Een onderzoek van de Consu
mentenbond brengt aan het
licht, dat de handelsmarge wel
met een cent of vier toegeno
men is, maar dat de handela
ren zelf wel meer moeten be
talen voor beveiliging en mi
lieumaatregelen. De bond wil
met Economische Zaken pra
ten over het ontbreken van de
prijsconcurrentie.
De automobilist betaalde in
1985 aan de pomp gemiddeld
een dubbeltje minder dan de
maatschappij als adviesprijs
aangaf. Die korting is inmid-
dèls, aldus de Consumenten
bond, gezakt tot minder dan
één cent. De autobrandstoffen
zijn ook duurder dan drie jaar
geleden.
Het verschil tussen de advies
prijs (zonder heffingen, belas
tingen en accijnzen) en de ba
sisprijs voor brandstof, de
handelsmarge, is gegroeid.
Dat zou veroorzaakt zijn door
hogere kosten voor beveiliging
en milieu en daardoor zijn de
adviesprijzen gestegen.
Klakkeloos
Het ontbreken van prijscon
currentie tussen de benzine
pompen leidt ertoe dat een
groep pomphouders bijvoor
beeld klakkeloos de advies
prijs van marktleider Shell
overneemt en daar soms een of
meer centen bovenop zetten.
De Consumentenbond stelt
vast, dat ook de witte popmp
tegenwoordig geen garantie
biedt voor een lage prijs. Want
bij ruim een kwart van die
pompen wordt gewoon de ad
viesprijs gevraagd. Eén op de
drie witte pompen geeft nog
een korting van drie cent of
meer. De bond vermoedt dat
het 'marge-bijdragesysteem'
van de benzinemaatschappij!
de oorzaak is van het
aan concurrentie. Wann#
een pomphouder ergens
prijs verlaagt, biedt de n
schappij de nabijgel
pomphouders korting op
brandstof. Zij kunnen dan 4
kroting geven, die de an*
pomphouder uit eigen zak I*
taalt.
Een van de problemen is,
de klant machteloos s
wanneer de pomphouders
een bepaalde regio besluit!
de adviesprijzen over te
men en daar nog wat bov®
te zetten. Over het hele W
zijn volgens de Consument®
bond de witte pompen en B
gemiddeld het goedkoopst.
De bond constateert, dat
spaarzegeltjes die bij
brandstof verstrekt word!
over het algemeen neerkom!
op een korting van zo'n t«i
cent per liter. Wie de
heeft tussen een lagere lit®
prijs en zegeltjes, is bijna
tijd beter af met de
prijs. 'Maar veel te we*
klanten wordt die keus
den,' zo schrijft de Consum®
tengids in het julinummer.
De organisatie van vrije-f
phouders Novok erkent dat'
marges smaller worden, ma<
volgens Novok-secret®
Henk Oskam heeft de conss
ment dat mede aan zichzelf
danken. Die dwingt de vrijt
pomphouders te concurred
met spaarzegels in plaats
met lage prijzen. 1
Dit is de laatste consumentenbijlage van dit seizoen,
augustus zal de bijlage weer verschijnen.
„Ik heb voor niemand resp
"agenda door een ander las
Roel in 't Veld, ex-sta
Door onze redacteur
Hans Rooseboom
Bergen op Zoom - „Bergen
kunststad, maar het kan er we
stelling voor de Open Atelierrc
daarom doen we het dit jaar wi
Zo motiveert de Bergse kunst
schilder Sjoerd van den Boom
het organiseren van de tweede
Open Atelierroute Bergen op
Zoom.
Komend weekeinde, zaterdag 3
en zondag 4 juli, houden 28
kunstenaars open huis. „Dat
aantal is het merendeel van de
35 kunstenaars die hier werk
zaam zijn", aldus Sjoerd van den
Boom, ie het evenement samen
Beijing (afp) - De Chinese
film 'Farewell to my concubi
ne', die dit jaar de Gouden
Palm op het filmfestival van
Cannes kreeg, mag deze zo
mer in China worden ver
toond. Dat heeft het dagblad
Wen Hui in Shanghai woens
dag gemeld.
Vanaf augustus zal de film van
Chen Kaige, een van de bekend
ste Chinese regisseurs, te zien
zijn in de biscopen van Beijing,
Shanghai, Kanton, Tianjin en
andere grote steden.
De goedkeuring volgde pas na
heftige discussies binnen de Chi
nese politieke leiding. Volgens
welingelichte bronnen hieïd zelfs
president en partijleider Jiang
Zemin zich met de zaak bezig.
Door Jos Kessels
Het kon niet missen dat regis
seur Martin Scorsese onder de
indruk zou zijn van 'Henry,
portrait of a serial killer' van
John McNaughton. Hij noemde
deze ijzingwekkende cult-film
over een seriemoordenaar het
beste debuut van de laatste tien
jaar.
Scorsese vroeg als producent
aan deze jonge regisseur om het
scenario van 'Mad Dog and
Glory' te verfilmen; een soort
zwarte komedie annex politie
film over de driehoeksverhou
ding tussen een rechercheur,
een gangster en een mooi jong
meisje.
Scorseses lievelingsacteur, Ro
bert de Niro, kreeg de rol van
rechercheur Wayne Dobie, die
vanwege zijn verlegenheid
spottend Mad Dog genoemd|
wordt. Dobie assisteert bij he'
reconstrueren van moorden,]
maar is bepaald geen 'die hard'.,
Dij toeval redt hij het leven vai
de maffia-gangster Milo (Bil
Murray). In plaats van de man,|
die Milo bedreigt neer te schie
'en, plast Dobie bij het trekkei
van zijn revolver in zijn broei
en heeft hij het geluk dat di
moordenaar op de vlucht slaat.
Gangster Milo uit zijn dank
baarheid door de eenzame Do
oie een week te laten verwen
nen door de mooie Glory (Um;
Thurman). Daardoor ontstaa
er een onbedoelde, schuchteri
romance tussen de verlegen po
htieman en het meisje. Dobi
wordt verliefd op Glory en wi
haar niet meer kwijt. Milo doe
vervolgens gevaarlijke pogin
gen om haar terug te krijgen.
Mad Dog and Glory' is gee:
gewone komedie en ook gee:
normale actiefilm, wel een har
de politiefilm met een Europee
tintje, waarin liefde het centra
