DE STEM
rtje
e Beaujolais biedt
meer
lOSTCODE
I0DE...!
IG
iSPRMS!
Olijfolie: goed voor lijf en leden
I i
15 CM 5904
Jonzoekers stuiven elk jaar onwetend voorbij aan schitterend wijnoord
BHülSI
mt
tnmode in
ictie
(lijst in de
id naar
ff uw post-
roordeel
Eerste Nederlandse boek over Zuidèuropese spijsolie
j-OKKEN
(ometersI
.-a
um
DONDERDAG 1 JUL11993
DEEL
•c?f
Bergoss
"Orleans"
Nu van f 269,-
voor f 199,- p.slr.m.
irfuèÈÉu-
[eld. Mei een synthetische
cm. Maar haast u, wam
lussen u en ons.... Heeft u
Kende meter verdiend?
Lau
tonder aciueel Lusseniapiji in
Lurige. hoogwaardige polyamide-
Rug loam en aciion back.
r in io irendy kleursiellingen
OO o( 500 cm. Per strekkende
trormaal r a r-
|[400cmi OU J 145)'
Iers
01140-14120
or Hein Sluijter
«roubles - Zo bekend
s Beaujolais-wijnen over
gehele wereld zijn, zo
bekend is het landschap
iar die wijnen geboren
prden. En zo onbekend
sde betere Baujolaiswij-
n zijn, zo goed bekend
in de gewone kwaliteiten
als bijvoorbeeld de Pri-
iur-wijnen die wereld-
jd een grandioos com-
ercieel succes zijn ge
urden. De de makers er-
(i drinken die wijn even-
i niet en dat geeft te
nken.
es bij elkaar een vreemde si-
itie. De Beaujolais is een van
Franse gebieden, waar hele
den toeristen op weg naar het
in hun snelle auto's elke
ter aan voorbij razen. De
este Nederlanders doen dat
cal gedurende de middag om-
ze nog diezelfde ochtend
eg van huis vertrokken zijn.
aruit volgt, dat de Beaujolais
echt ver is. Vanuit het zui-
van Nederland is die 800
ometer gemakkelijk in één
g te rijden. Stoppen in de
aujolais en daar een tijdje
jven, loopt onherroepelijk uit
een openbaring. Je komt er
echt in een schitterend land-
lap dat hier en daar zelfs
gerust is met een welhaast
radijselijke schoonheid,
mensen daar zijn opvallend
endelijk, gastvrij en goed-
hs Je kunt er gemakkelijk
1 het ene feest in het andere
melen. En aan wijn is natuur-
nooit gebrek. Het is net of de
woners er voortdurend blijk
1 willen geven, dat ze blij zijn
igen wonen,
t langgerekte Beaujolais-ge-
d strekt zich uit westelijk van
snelweg A6 (de Autoroute du
leil), ruwweg tussen de steden
icon en Villefranche sur Saö-
De wijngaarden horen bij
argogne en vormen het zuide-
re deel daarvan. De meeste
ujolais-wijnen komen uit het
ffite zuiden. Hier komt de
tende Primeur vandaan. Een
)rme plas, waarmee goed geld
rdt verdiend. Elk jaar bestaat
tot 40 procent van de totale
aujolais-produktie uit Pri-
Vwijnen.
er bevindt zich ook de baker-
it van twee betere kwaliteiten,
de consument op het etiket
herkennen aan de medede-
ig 'Beaujolais' zonder verdere
tyoeging of 'Beaujolais Villa-
die bijna altijd wat beter is
Bi zijn enkelnamige broertje,
nts tref je ook nog de toevoe-
Het beeld van Victor Pulliat,
de Redder van de Wijn, in
Chiroubles. Achter het beeld
het spandoek ter ere van het
Beaujolais-feest. (Foto links)
FOTO'S DE STEM
ging 'Superieur' aan, maar die
aanduiding moet je maar verge
ten, want die heeft geen enkele
serieuze betekenis.
De echte topkwaliteiten vind je
echter in het noorden van de
Beaujolais. Voor de gemiddelde
consument is het niet altijd dui
delijk dat het hier in de noorde
lijke regionen van de streek om
Beaujolais-wijnen gaat. Het
woord 'Beaujolais' ontbreekt
juist hier, bij de beste wijnen,
vaak op het etiket. De meeste
van deze mooie Crus du Beaujo
lais dragen alleen de naam van
het dorp waaruit ze afkomstig
zijn. Een paar andere benamin
gen hebben betrekking op een
groep van dorpen.
Tien Cru's
De wereld moet het doen met in
totaal tien van deze Cru's:
Brouilly, Chénas, Chiroubles,
Cóte de Brouilly, Fleurie, Julié-
nas, Morgon, Moulin-è-Vent en
Régnié, ook wel Régnié-Durette
geheten (enkele jaren geleden
nog was er sprake van twee
naast elkaar gelegen zelfstandi
ge gemeenten, nu echter samen
gevoegd tot één: Régnié).
Het zijn namen om op te letten.
Echt goedkoop zijn ze niet,' maar
voor wat ze bieden zijn ze ook
niet uitgesproken duur. Tussen
10 en 20 gulden heb je in Neder
land een fles.
De herkomstgebieden liggen al
lersaai dicht bij elkaar in een
streek die niet breder is dan 6
kilometer en niet langer dan 15
kilometer. Elke wijnliefhebber
en elke toerist kan hier zijn hart
ophalen, want hier groeien niet
alleen de druiven voor de waar
lijk karakteristieke Beaujolais-
wijnen, hier is ook het landschap
op zijn mooist.
Vanaf de A6 hoef je maar de
afslag Belleville te nemen en na
nog geen kilometer ben je er.
Het is net een eiland temidden
van wat minder bedeelde gron
den. De heuvels zijn er door
gaans zacht glooiend en soms
onverwacht wat steiler. Vaak
zijn de in hoogte wisselende top-
pen bedekt met bossen die in het
vergezicht als groene, kronke
lende slangen hoog tegen de ho
rizon liggen geplakt.
Hier en daar houden die slangen
op en zie je op een heuveltop een
dorp met oker als overwegende
kleur. Dat oker komt door de
kalkstenen die hier overal ge
bruikt worden voor huizen,
boerderijen en andere bebou
wingen. Vanwege die alom aan
wezige okerkleurige stenen
wordt dit gebied ook wel 'Het
Zicht op de kerk van Chirou
bles. Het dorp heeft 390 inwo
ners en toevallig ook 390 hec
tare wijngaard. (Foto rechts)
land van de gouden stenen' ge
noemd.
In dit land wemelt het van mooie
vergezichten, van lieflijke dalen,
van groepjes groen met bochtige,
romantische beekjes maar ook
van smalle, hevig slingerende
weggetjes die je onvermijdelijk
moet berijden om bij de wijn
boeren en de vele fraaie kastelen
te komen. En uiteraard kom je
overal wijngaarden tegen waarin
je tijdens de oogsttijd nooit ma
chines kunt ontwaren omdat alle
druiven hier bewust met de hand
worden geplukt.
Bijna al die druiven zijn van het
ras Gamay. Nergens ter wereld
geeft deze druif zo'n breed-frui-
tige, rode wijnen als hier.
Er wordt nog één ander druiver-
as verbouwd. Dat is de Chardon-
nay. Daar wordt de witte Beau
jolais van gemaakt. Maar dat is
tevens een witte raaf. Slechts 2
procent van de totale wijnpro-
duktie in het gehele Beaujolais-
gebied bestaat uit witte wijnen.
Daarvan wordt maar 1 procent
naar het buitenland geëxpor
teerd. Kun je nagaan wat er in
Nederland terecht komt. Wie
hem echter ergens tegenkomt,
moet hem beslist eens proberen.
De geur stuift zoals gebruikelijk
bij Chardonnay-wijnen uit het
glas: je ruikt allerlei tropische
vruchten, ook een boterig aroma
en een vleugje drop. De smaak is
ook zo, heel rijk en vol en toch
verfrissend.
Campagne
Als ik alle Franse gebieden die
ik ooit bezocht heb (heel wat, in
alle bescheidenheid gezegd) met
elkaar vergelijk, dan denk ik dat
dit stukje met de tien Cru's wel
het leukste is. Enkele heldere
geesten, die kennelijk beseffen
wat hun streek toeristisch gezien
waard is,'hebben nu een plan de
campagne opgezet om de naar
het uiterste Franse zuiden voor
tijlende automobilisten in hun
uitnodigende netten te vangen,
minstens voor enkele dagen.
Allereerst is het de bedoeling om
de geografische wijnroutes die
toeristen en wijnliefhebbers
langs de interessantste wijngaar
den voeren, te vervangen door
zogeheten thematische routes.
Dan gaat het niet alleen maar
om wijn, maar ook om land
schappen, musea, kerken, kaste
len en andere bijzondere zaken.
In het hele Cru-gebied zouden
dan centra moeten worden inge
richt waar iedereen alles aan de
weet kan komen over de regio
nale cultuur, geologie en econo
mie. Volgens de plannenmakers
gaat het om een project dat
uniek is voor Frankrijk.
Gerealiseerd is inmiddels de ver
nieuwing van het sinds 1952 be
staande Maison de Beaujolais,
het Beaujolais-huis in St. Jean
d'Ardières bij Belleville. Op de
eerste plaats wordt hier infor
matie gegeven aan iedereen die
dat wenst. Hoofddoel is om te
laten zien, dat er méér is dan
alleen Beaujolais Primeur of ge
wone Beaujolais. Specialisten
vertellen er alles over de tien
Cru-wijnen en hun verschillen
onderling. Ook de gewone Beau
jolais komt daar, ter vergelij
king, ter tafel. Je leert er de fijne
kneepjes.
Zoals de eigenschappen van een
Brouilly die naar kersen en an
der rood fruit ruikt maar ook
naar perziken en pruimen. Of
van een Fleurie met een neus
van iris, andere bloemen en
fruit. Dan wel van een Morgon
die tijd nodig heeft om te rijpen
en wel twintig jaar oud kan
worden.
Helemaal aan de top van de tien
Cru's staat de Moulin-è-Vent,
die eigenlijk meer op een grote
Bourgogne kan lijken dan op een
Beaujolais. De '89'er die ik daar
geproefd heb; had echt klasse
met een mooi ruikbaar even
wicht tussen hout- en fruitaro-
ma's en een smaak die hem nog
een lang en goed leven voorspel
de.
Behalve het Beaujolais-huis
maakt ook een centrum voor
geologie, toegespitst op wijn,
deel uit van het tamelijk ambiti
euze project. Het draait inmid
dels in St. Jean des Vignes.
Daarnaast zijn er op diverse lo-
katies plannen om in exposities
aandacht te gaan besteden aan
het wijnwordingsproces, de ge
schiedenis van de wijneconomie
en aan literatuur over de Beau
jolais.
We hebben hier dus te maken
met een veel veelzijdiger streek
dan menigeen veronderstelt. Of,
om het met de Franse journalist
en wijnschrijver Michel Aulas te
zeggen: „Beaujolais is niet in een
glas te vatten."
Eten
Veelzijdig: het eten bijvoorbeeld
in al die kleine, maar o zo ieuke
en gemoedelijke restaurantjes is
een feest voor relatief weinig
geld. Dan merk je pas hoe goed
Beaujolais-wijnen bij de eigen
streekgerechten passen.
Zoals bij andouillettes, worstjes
van varkenspens en andere goed
eetbare ingewanden zoals ko-
ponderdelen, hart en maag. Of
bij grenouilles, kikkerbillen, ge
drenkt in een knoflooksaus.
Toch is het hier niet altijd drui-
vegeur en zonneschijn. Zorgen
zijn er ook.
Armand Desmures, voorzitter
van de Cru Chiroubles, vindt dat
er in hele verkoopsysteem van
dit jaar naar buiten toe nog te
weinig nadruk is gelegd op de
goede kwaliteit van het wijnaan
bod. Hij legt uit, dat de huidige
economische crisis niet voorbij
gaat aan de wijnwereld en dus
ook niet aan de tien Cru's.
„Daarom moeten we ons pro-
dukt alsnog goed promoten,"
vindt hij. „Dat is nu de hoofd
zaak. Alles hangt daarvan af."
Het zijn zorgen op langere ter
mijn. Want momenteel is er nog
sprake van goede verkoop en
genoeg inzet bij de boeren.
Met die inzet en dat enthousias
me lijkt het inderdaad wel goed
te zitten. Want er worden hier
onderling nogal wat wedstrijden
gehouden met als hoogtepunt elk
jaar het Cru du Beaujolais-feest.
Het duurt twee dagen. Het be
langrijkste onderdeel is de prijs
uitreiking aan tien boeren, die
elk een van de tien Cru's verte
genwoordigen.
Het festijn rond de prijsuitrei
king vindt steeds plaats in Chi
roubles, waar op het centrale
plein van het dorp het borst
beeld staat van een wereldbe
roemde zoon van het dorp. Dat
is Victor Pulliat, die tegen het
eind van de vorige eeuw de enige
remedie bedacht tegen de drui-
fluis, die toen vrijwel alle Euro
pese wijngaarden had vernie
tigd. Hij wordt de Redder van de
Wijngaarden genoemd.
Tal van genodigden verzamelen
zich dan rond dat beeld. En ook
het hele dorp van 390 inwoners
loopt uit. Achter het standbeeld
hangt altijd een spandoek, met
daarop het thema van dat jaar
geschreven. Dit jaar luidde dat:
'Les Crus du Beaujolais ont fait
leurs Paques'.
Wat zoveel wil zeggen als: de
meeste wijnen hebben korte tijd
na Pasen, na een proces van een
half jaar, eindelijk hun karakte
ristieke eigenschappen ontplooid
en zijn al een beetje op dronk
gekomen. Verder wordt er nieuw
leven mee aangeduid, vrolijk
heid, jeugd en plezier, allemaal
kwalificaties die regelrecht be
trekking hebben op de Beaujo
lais. De hele streek hangt trou
wens tijdens die twee dagen vol
met die spandoeken.
Wel of niet
Een dag eerder waren er dit jaar
allerlei manifestaties in Régnié,
het jongste lid van de Cru's, dat
toetrad in 1988. En het was daar
in het feestende Régnié, waar
Pascal Nigay, wijnboer in het
naburige Thulon, mij verklaarde
waarom op de etiketten van de
Cru's zo zelden het woord Beau
jolais voorkomt, want je zou die
naam toch verwachten, omdat
die in de hele wereld bekend is.
De enorme aantallen flessen
Régnié-wijn die ik daar onder
ogen kreeg, bleken tot mijn ver
bazing wél voorzien te zijn van
de toevoeging 'Beaujolais'. In te
genstelling dus tot de andere
negen Cru's.
Het blijkt alles te maken te heb
ben met zorgen om de verkoop.
En met een enigszins misplaatste
schaamte. Pascal: „Tot 1990
mocht geen enkele Cru-fles de
aanduiding 'Beaujolais' voeren.
Waarom niet? Omdat ervan uit
gegaan werd, dat die vermelding
de consument in verwarring zou
kunnen brengen. Hij zou wel
eens kunnen denken, de namen
van de Cru's niet kennende, dat
het om een 'gewone' Beaujolais
uit het zuiden zou kunnen gaan
en dan zou hij de prijs wel eens
te hoog kunnen vinden. Vanaf
1990 mag het allemaal wel, maar
vele producenten doen het nog
steeds niet om die reden. Daar
om moeten we onze tien namen
ook zoveel mogelijk promoten."
Goed, maar waarom doen de
boeren in Régnié het nu allemaal
wél? Waarom laaten zij de con
sument niet in het ongewisse en
komen zij er op het etiket rond
voor uit, dat het om Beaujolais
gaat, zij het betere?
Pascal: „Régnié was tot voor
kort alleen toegestaan de term
'Beaujolais Villages' te voeren.
Onze Cru is nog maar pas komen
kijken. En om nu te voorkomen,
dat de consument bij het lezen
van het woord Régnié denkt van
doen te hebben met de officieel
een trapje lager staande
Villages - wijn, hebben we beslo
ten om juist wél de mededeling
'Cru du Beaujolais' op het etiket
te zetten".
Inderdaad, Beaujolais is niet in
een glas te vatten.
Door Lonneke van der Spek
Een glaasje olijfolie vormde
net ontbijt van Don Corrado
Prizzi, fameus lid van een
familie voor wie de Ameri
kaanse onderwereld voor
beefde. Een tweede glaasje
was zijn avondeten.
bon Corrado at slechts één
maaltijd per dag: een enorm
middagmaal waarvan iedereen
zich afvroeg hoe hij die hoe-
felheid voedsel moeiteloos in
zijn schriele lichaam verstouw
de. De conclusie is duidelijk:
bon Corrado hield van het goe
de leven. Zijn lijfwachten zorg
den voor zijn veiligheid, de
Olijfolie voor zijn gezondheid.
Italië en ook in de andere
tuiden rond de Middellandse
,ee. wordt al duizenden jaren
olijfolie gebruikt. In Nederland
was het enkele tientallen jaren
srieden een wonder als je in
trof suPermar'tt olijfolie aan-
Nu steeds meer positieve gelui
en over olijfolie te horen zijn,
s dit produkt veel populairder
'Worden. Onderzoeken heb
ben aangetoond dat olijfolie ge-
ond is, een gunstige invloed
eett op het cholesterolgehalte
ln "et bloed en dat ze de kans
op hart- en vaatziekten ver
mindert.
De Europese Gemeenschap
heeft samen met het Olijfolie
Informatie Bureau een campag
ne opgezet om het sap van de
'kleine zuidvruchten' te promo
ten in de noordelijke landen.
„Het verbruik van olijfolie in
Nederland is het afgelopen jaar
met 31 procent toegenomen,"
zegt Theo Hustinx, directeur
van het Bureau Nederland van
de Europese Commissie. „We
kunnen wel stellen dat de cam
pagne is geslaagd."
Onlangs is vanwege de voor
lichtingscampagne het eerste
Nederlandse boek over olijfolie
verschenen. Het Olijfolieboek,
zoals het heet, bevat recepten
van vijf befaamde Nederlandse
cuisiniers die vertellen waarom
zij zo graag met deze olie wer
ken. Twee culinaire auteurs
hebben iets geschreven over het
produktieproces en de gezond
heidsaspecten. Daarnaast gaat
het boek in op de historie van
de olijfolie.
Bij de presentatie van het boek
hoort natuurlijk een proeverij.
Immers, lezen over olijfolie is
aardig, maar het gaat om de
smaak en de geur. Een lange
tafel staat vol wijnglazen met
verschillende soorten olie. Er
wordt gesnoven en genipt aan
de glazen met pure olijfolie.
„Het lekkerste om te proeven is
als je een stukje stokbrood
doopt in de olie en daar een
paar druppels decennia oude
aceto balsamico op doet, een
soort druivenazijn. En dan nog
een snufje grof zeezout erbij,"
zegt Ton van Es, culinair jour
nalist. „Er gaat een wereld voor
je open als je merkt hoeveel
smaken er zijn. Als je olijven
uit dezelfde boom op een ande
re manier oogst en verwerkt,
krijg je oliën' met een heel ver
schillende smaak."
De belangrijkste functie van
olijfolie is volgens de deskundi
gen die van smaakmiddel, bij
voorbeeld bij de verwerking in
sauzen, marinades en dressings.
In een aantal gevallen heeft de
olie een bindende, emulgerende
rol. Ook vlees kan heel goed
bereid worden in het olijfolie.
De olie kan een veel hogere
temperatuur aannemen dan bo
ter, waardoor het vlees meteen
dichtschroeit en geen smaak
verliest.
Olijfolie is even oud als de
westerse beschaving. Koningen
werden ermee gezalfd, reizigers
gelaafd. De oude Grieken mas
seerden hun huid" met de olie,
na het bad en voor het worste
len. Het echtelijk bed van
Odysseus stond op de stronk
van een olijfboom. De Griekse
held Heracles, grondlegger van
de Olympische spelen, plantte
een olijfstok in de grond waar
uit volgens de overlevering een
machtige boom groeide. Van
zijn takken werden kransen
voor de overwinnaars gevloch
ten.
Historici hebben berekend dat
een welgestelde burger in het
oude Griekenland zo'n 55 liter
olijfolie per jaar gebruikte: der
tig liter voor de lichaamsver
zorging, twintig liter voor de
voeding, een halve liter als me
dicijn en drie liter als lampeno
lie. Afgezien van een spraak
makende elite consumeert Ne
derland nog steeds weinig olijf
olie, een fractie van een liter
per hoofd van de bevolking per
jaar. Dat valt in het niet bij de
halve liter per week die iedere
Griek weet weg te werken.
Het Olijfolieboek, uitgeverij Cu
linaire Boekerij, prijs 19,90.
Bij Uitgeverij Schuyt Co ver
scheen het boek 'Olijven en olijfo
lie' van Anne Dolamore; prijs
39,50 gulden. Het bevat een ver
slag van haar .reizen langs olijf
gaarden in Zuid-Europa, tachtig
recepten en informatie over ge
schiedenis en produktie van olijfo
lie.
Olijfolie: Er gaat een wereld voor je open als je merkt hoeveel smaken er zijn.
