Walesa breekt met Solidariteit Gratis vakantie- adreskaartje? Travelers Cheques? Buitenlands geld? Joegoslaven zoeken rust in Zuid-Afrika Turkije 1 Olifant als collectant |Nog event 4 Poolse president kan zich niet meer vinden in beleid vakbond Kurden hopen op Westerse steun na aanval VS Leider Rode Khmer keert terug naar Phnom Penh s* Afrikaaii Catalaanse nationalists willen niet in regering BUITENLAND Even naar het postkantoor en dan op vakantie. Even naai* liet postkantoor en dan op vakantie. Even naar het postkantoor en dan op vakantie. Even naar het postkantoor en clan op vakantie. DE STEM DINSDAG 29 JUNI 1993 DÉ STEM Johannesburg (rtr) - Uitge rekend het door een rassen- strijd geteisterde Zuid-Afri- ka lijkt het nieuwe toe vluchtsoord voor Joegosla- ven die genoeg hebben van de moord en doodslag in hun eigen land. „Dit is je reinste rust, vergele ken met Belgrado", vindt de 33-jarige dichteres Helena uit Servië. Samen met haar vriend, een grafisch designer, kwam ze zes maanden geleden uit Joegosla vië naar Johannesburg. Ze is zwanger, werkloos en het spaargeld raakt op. Terwijl een groeiende stroom blanke Zuida frikanen emigreert, spreekt He lena over het land van melk en honing in vergelijking met de angst en verwoesting die zij en haar vriend achterlieten. Burgers uit het voormalige Joe goslavië stromen met duizenden Zuid-Afrika binnen, op zoek naar welvaart en vrede. Ze zeg gen dat de bloedige politieke e etnische gevechten die duizer den zwarten per jaar het leve kosten, verbleken in vergeli; king met de brutale slachtpar tijen in hun eigen land. Volgens de Zuidafrikaanse au toriteiten kregen vorig jaar 422 ex-Joegoslaven een permanente verblijfsvergunning, tegen 16 in 1986. Die toename houdt duide lijk verband met de gevechten, aldus het ministerie van Bin nenlandse Zaken. In totaal kre gen de afgelopen zeven jaar 852 personen het begeerde papier. Maar volgens lagere autoritei ten is het werkelijke aantal vluchtelingen uit Joegoslavië veel groter. De schattingen gaan tot 10.000, waarvan 6.000 Ser viërs. De meesten komen op een toeristenvisum het land binnen en duiken onder in de illegali teit. Met allerlei baantjes ver dienen ze hun brood, hopende op een kwalificatie om voor goed te kunnen blijven. Volgens de emigranten is het in Zuid- Afrika veel gemakkelijker de benodigde papieren te krijgen dan in andere Engelstalige lan den zoals Groot-Brittannië en Canada. Binnenlandse Zaken ontkent evenwel dat er sprake is van een aanmoedigingsbeleid voor Joe goslaven. „We doen geen enkele inspanning om immigranten aan te trekken uit gebieden die ooit Joegoslavië vormden", al dus een woordvoerder. Inmiddels begint de aanwezig heid van Joegoslaven langzaam tot uitdrukking te komen in de Zuidafrikaanse samenleving. Café Three Hats in Johannes burg, reeds decennia verzamel- bekken en mecca voor Oosteu- ropese en andere emigranten, telt steeds meer Joegoslavische klanten, al dan niet met heim wee. „Thuis in Belgrado vertellen ze je dat Zuid-Afrika de hemel op aarde is. Veel mensen schrikken als ze, eenmaal hier, ontdekken dat dat niet het geval is", zegt de 22-jarige Michael. Drie da gen geleden kwam hij in zijn nieuwe vaderland aan. Hij hoopt ooit nog eens in een Zuid afrikaans elftal te kunnen voet ballen. Maar voorlopig legt hij zich neer bij de omstandighe den, al moet hij taxirijden. „Ik ben gewoon blij dat ik daar weg ben". Warschau (ap) - De Poolse president Lech Walesa heeft gezegd dat hij zich los heeft gemaakt van Solidariteit, de vakbond die hij in 1980 zelf oprichtte. Walesa ontbrak het afgelopen weekeinde al op het Solidariteit- congres, waar de vakbondsleden een radicale, populistische toon aansloegen. Op het congres werd de politieke leiding van Polen na de val van de communisten in 1989 veroor deeld en werd de uitnodiging van Walesa afgewezen om deel uit te maken van zijn niet-partij- dige Blok voor Hervormingen, dat in september aan de parle mentsverkiezingen deelneemt. De driedaagse bijeenkomst in de zuidwestelijke stad Zielona Gora mondde uit in een felle afkeu ring van Walesa en de marktge richte hervormingen die hij heeft doorgevoerd sinds hij in 1990 president, werd. „Voor de eerste maal zijn mijn weg en die van Solidariteit uit elkaar gegaan," zei Walesa. „Ik wil niet behoren tot een dergelij ke vakbond." Hij beschuldigde de vakbond ervan gematigde stemmen niet te hebben toege staan het congres toe te spreken. „De Solidariteit die ik opbouw de en die ik deed herleven (in 1989) stond altijd open voor de bat. Dit is niet de Solidariteit die ik ken." Het vijfde vakbondscongres was het eerste,dat,met.werd. bijge woond door Walesa, de voorma lige electricien op.de scheeps werf van Gdansk, die in 1980 de j vakbond oprichtte in een golf van anti-communistische stakin gen. Solidariteit was de eerste onaf hankelijke vakbond in het voor malige Oostblok. Met tien mil joen leden vormde de bond een zo grote dreiging voor de com munistische auroriteiten dat de Poolse leider generaal Jaruzelski de beweging in december 1981 met militair ingrijpen onder drukte. Walesa en duizenden an dere leden van Solidariteit wer den gevangen ge'zet. Ondanks het verbod bleef Wale sa gedurende de jaren '80 de leider van Solidariteit en proef de hij in 1989 de overwinning toen Jaruzelski toegaf aan de eisen van arbeiders om de vak bond weer toe te staan. Onder de vlag van Solidariteit behaalden de voormalige dissidenten in juni 1989 een verkiezingsover winning, waarna de eerste niet- communistische "regering in Oost-Europa sinds de Tweede Wereldoorlog werd geïnstal leerd. Tijdens het congres veroordeelde de vakbond de leden van zijn eigen parlementsfractie, die de sterk gereduceerde begroting en het omvangrijke privatiserings programma van het hervor mingsgezinde kabinet van pre mier Hanna Suchoka heeft ge steund. „De veroordeling door het con gres van de laatste historische activisten van de vakbond is de laatste regel in de grote legende van Solidariteit," schreef het dagblad Gazeta Wyborcza maandag in een commentaar. De vakbond staat onder grote druk van zijn achterban, die zwaar is getroffen door de eco- .nomische hervormingen, om een meer militant standpunt in te nemen. De arbeiders zien hun aantallen en lonen gekort wor den door managers die streven naar efficiency en winsten om te overleven, nu de subsidies uit het communistische tijdperk zijn verdwenen. De werkloosheid is sinds de val van de communisten gestegen van bijna nul tot 14,2 procent en de fabrieksarbeiders hebben hun voorheen geprivilegieerde posi ties in de 'arbeidersstaat' moeten afstaan aan de nieuwe klasse van ondernemers, particuliere eigenaars en managers. (ADVERTENTIE) postkantoor Een Thaise bewaker van een winkelcentrum in Bangkok wordt opgeschrikt door een olifant die plotseling de winkel straat in komt lopen. De eigenaar van de olifant gebruikt het beest om aandacht de trekken voor een inzamelingsactie voor een lokale tempel. foto ap Voor de thuisblijvers is het een geruststellende gedachte te weten waar u precies vakantie houdt. Daarom heeft PTT Post drie spe ciale vakantie-adreskaarten gemaakt. U krijgt er één gratis bij uw reisverzekering, buitenlands geld,Travelers Cheques of wenspost- zegels. Zo, dat probleem is ook weer handig opgelost. Bangkok (ap) - De president van de Rode Khmer, Khieu Samphan, zal donderdag voor het eerst sinds april, toen de guerrillabeweging wegtrok uit de Cambodjaanse hoofdstad, weer terugkeren naar Phnom Penh, Dat heeft het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren gemeld. Khieu Samphan en andere verte genwoordigers van de Rode Khmer vertrokken in april naar voor hen veiliger oorden in het noordwesten van Cambodja. Zij zeiden toen dat het voor hen niet langer veilig was om in de hoofdstad te blijven omdat hun plan om de verkiezingen te boy cotten werd bekritiseerd. Een functionaris van het minis terie zei dat de leider van FUN- CINPEC, prins Norodom Rana riddh, de Thaise minister van Buitenlandse Zaken Prasong Soonsiri gisteren van de voorge nomen terugkeer van de Rode Khmer op de hoogte had gesteld. De royalistische FUNCINPEC versloeg bij de parlementsver kiezingen van vorige maand de in 1979 door Vietnam geinstal- leerde communistische regering. De verkiezingen maakten deel uit van een VN-vredesplan dat een einde moet maken aan de burgeroorlog tussen de regering en drie verzetsgroepen, waaron der FUNCINPEC en de Rode Khmer. Prins Ranariddh wordt de pre mier van een interimbewind dat regeert tot augustus, wanneer een nieuwe grondwet zal worden aangenomen en een definitieve regering zal worden geinstal- leerd. Vorige week zei het staatshoofd prins Sihanouk dat de Rode Khmer van harte welkom was om een vertegenwoordiger naar Phnom Penh te sturen om met de regering samen te werken. Maar zowel Sihanouk als Ranariddh zei dat de guerrillabeweging geen deel zal uitmaken van het interimbewind. Zaterdag zei Sihanouk dat wan neer de Rode Khmer zijn best doet voor nationale verzoening, dit het herstel van de vrede in Cambodja zal bespoedigen. Istanbul (ips) - Iraakse Kur den juichen de Amerikaanse aanval zaterdagavond op Baghdad hartelijk toe. Ver armd door de Iraakse blokka de en met het gevoel aan hun lot te zijn overgelaten, ontle nen zij hier nieuwe hoop op Westerse steun aan. In de nasleep van de raketaanval doen Kurdische leiders hun best de roep om hervatting van de onderhandelingen met de Iraak se president Saddam Husayn af te zwakken. Daarin zien velen de enige mogelijkheid om de groeiende economische crisis in de semi-onafhankelijke Kurdi sche staat" in Noord-Irak op te lossen. „De aanval was geweldig. Daar door gaan er minder stemmen op de banden, met Saddam weer aan te halen. Dit was het teken waar we op zaten te wachten. Het is niet genoeg maar voldoen de om geduldig te zien wat er eventueel nog meer gaat gebeu ren", zegt Najat al Sorchi, woordvoerder van de Kurdische Conservatieve Partij (KCP) die diverse Iraaks-Kurdische etni sche groepen vertegenwoordigt. Hervatting van het overleg tus sen de Kurden en Baghdad zou indruisen tegen de pogingen van de Amerikaanse president Bill Clinton om Husayns regime te vervangen door een democrati scher bewind. De Verenigde Sta ten ondersteunen het oppositio nele Iraakse Nationale Congres (INC) waarin Iraaks-Kurdische leiders een prominente rol spe len. Iraaks-Kurdische gesprek ken zouden ook de strijd van de Turkse regering tegen de Koer dische Arbeiderspartij (PKK) in gewikkelder maken. De PKK voert al sinds augustus 1984 een gewapende strijd voor de erken ning van de rechten van de Turkse Kurden, waaronder het recht op zelfbeschikking. Eind vorige week vestigden Turkse Kurden de aandacht op de oorlog in zuidoost-Turkije via gelijktijdige acties tegen Turkse doelen in Europese steden. Evenals de overige bondgenoten werd Turkije zaterdagmiddag door Washington op de hoogte gesteld van de voorgenomen ra ketaanval op Baghdad waarmee de Verenigde Staten Irak wilde afstraffen voor de geplande moordaanslag op oud-president George Bush. Ankara onder steunde de represaillemaatregel maar pleitte voor het nemen van soortgelijke vastberaden acties (ADVERTENTIE) De grotere postkantoren hebben voor u de voordelige Postbank reisverzekering in huis. Met naar keuze een A-, B- of C-pakket, naar gelang de dekking die u nodig. hebt. En uw polis? Die kunt u direct meenemen. om de moslims in Bosnië te be schermen. De Turkse premier Tansu Ciller herhaalde de bereidheid van Turkije om mee te werken aan de strijd tegen terrorisme. „Maar een voorbeeld van die strijd moet ook in Bosnië worden ge geven", zo zei zij. Met haar kri tiek op het westerse falen om de belegerde Bosnische moslims te hulp te schieten verwoordde Cil ler een gevoel dat bij de meeste Turken leeft. „De aanval op Baghdad was een goedkoop suc ces", zegt Ali Eren, een effecten makelaar die in de Verenigde Staten heeft gestudeerd. „Het is duidelijk dat dit gemakkelijker was dan een aanval op Bosnië. De Verenigde Staten meten voor de zoveelste keer met twee ma ten." De Amerikaanse aanval op Bag hdad speelt Turkije in de kaart, omdat hernieuwde regeringscon trole van Iraaks Kurdistan het bondgenootschap van Ankara met de Iraakse Kurden zou on dermijnen. Die voorkomen dat de PKK vanaf Iraaks grondge bied operaties tegen Turkse re geringsdoelen voorbereidt. Vol gens Iraaks-Kurdische bronnen en Westerse deskundigen biedt Irak op zijn beurt de PKK trai ningsfaciliteiten alsmede finan ciële en militaire steun. „Irak voorziet de opstandelingen zo wel van wapens en geld als van trainingskampen. De Irakezen helpen hen met alles", verklaart Al Sorchi. Naar men aanneemt bevinden zich momenteel tenminste acht honderd PKK-strijders in twee grote trainingskampen die negen maanden geleden in het binnen land van Irak zijn opgezet, aldus Westerse deskundigen. Zij bewe ren dat de kampen ten zuiden van Mosul en ten noorden van Hysayns geboorteplaats Tikrit liggen. De PKK beschikt boven dien over bases in de Libanese Beka'a-vallei, die in Syrische handen is. Desondanks zijn de Iraakse Kurden en de Westerse waarnemers het erover eens dat slechts omvangrijke financiële hulp de Iraakse Kurden kan weerhouden van toenadering tot BUITENLAND KORl Vijf doden door wervelstorm in China Beijing - De wervelstorm Koryn heeft zondagavond m provincie Guangdong in het zuiden van China aan vijf mJ het leven gekost. Dat meldde maandag het staatspersbu Xinhua. Eerder eiste de storm al vier levens in Hongkong en zeker i levens in het noorden van de Filipijnen. Vier bemanningsL van een vrachtschip uit Singapore vonden zondag de dood, tta het schip in de Zuidchinese Zee verging door de J Hongkongse en Britse helikopters plukten 24 overlevenden) het water. In Hongkong raakten ook 183 mensen gewond. Massaal toerisme bedreigt Borobudur Jakarta - De grootste Boeddhistische tempel ter wereld beroemde Borobudur in Indonesië, dreigt te bezwijken onderü gewicht van de duizenden toeristen per dag. De krant JaM Post citeerde gisteren een woordvoerder van een maatschap! die zich bezighoudt met de instandhouding van de midden op het eiland Java. Volgens Yuwono Sri Suwito is het niet ondenkbaar dat t aantal bezoekers per dag aan een maximum gebonden word omdat het bouwwerk het gewicht van de toeristen anders 4 meer kan dragen. Het onderzoek naar het draagvermogen 3 de Borobudur is over vijf maanden afgerond, aldus Suwito. De krant meldt dat per maand tot 300.000 bezoekers de ter., beklimmen, een doolhoofachti'g complex van terrassen met ej tien meter hoge stupa, een klokvormig heiligdom, als top, 1 bouwwerk ontstond tussen 750 en 850 na Christus en staat een heuvel. Nadat regenwater eeuwenlang de fundament] aantastte, kreeg het Borobudur-complex na 1970 zijn 1 grootscheepse restauratie. Kinderarbeid floreert in Brazilië Brasilia - Acht miljoen Braziliaanse kinderen werken en vorn zo 11,6 procent van de beroepsbevolking. Minstens een i miljoen jeugdigen prostitueert zich, volgens twee zondag vel schenen rapporten. In het land met zijn 147 miljoen inwoners leven 32 miljJ personen in totale armoede. „De uitbuiting en de prostitutievi kinderen en tieners zijn een onlosmakelijk gevolg van uitee vallen families. Ze zijn de vrucht van ellende en honger", a een studie door een parlementaire onderzoekscommissie. Brazilië heeft het trieste privilege in de Latijnsamerikaaj statistieken bovenaan te staan wat betreft de kinderprostitutjl Op wereldniveau staat het land op de tweede plaats, aldus hel rapport. Nigeriaanse kolonel neemt ontslag Abuja - Een kolonel die als minister van arbeid deel het uitgemaakt van de regering van de Nigeriaanse dictator genei raai Ibrahim Babangida heeft zondag ontslag genomen uit hJ leger, omdat dat naar zijn zeggen de invoering van de democrt] tie tegenhoudt.Het ontslag van de kolonel, Abubakar Um wijst op verdeeldheid binnen het leger over het ongeldij verklaren van de presidentsverkiezingen van 12 juni do» Babangida. „Het Nigeriaanse leger, zoals vertegenwoordigd door onz leiders, is een struikelblok geworden voor de ontwikkeling v de democratie van het land", zo stelde Umar in zijn ontslagbriell Zaterdag kondigde Babangida nieuwe verkiezingen aan, zonden echter een datum te noemen. Ook herhaalde hij zijn belofte oij de macht op 27 augustus over te dragen aan een president. Van onze redactie buitenland Ankara - Turkije zal zorj Lt Kurdische guerrillast (jers niet de kans krijgen Let aanslagen schade tor brengen aan de groeie: nurkse inkomsten uit toe: luie. pe regering zal geen terreur c den die zich opzettelijk richt loeristische gebieden met de doeling de wassende stroom f (ADVERTENTIE) postkantoor nY Tsbi PLO-leider Yasser Araf'a zal houden. de Iraakse leider. Onder de bescherming van Ame rikaanse, Britse en Franse ge vechtsvliegtuigen, die in het ka der van operatie 'Provide Com fort' gestationeerd zijn in zuid- Turkije, heeft de Iraakse-Kurdi- sche enclave te lijden onder niet een maar twee economische em bargo's. Het embargo van de Verenigde Naties is nog steeds van kracht, terwijl Iraaks Koer- distan ook wordt getroffen door een blokkade van de Iraakse regering. Husayn wisselt momenteel straf en beloning met elkaar af. Begin mei draaide hij de duimschroe ven verder aan door de Iraakse bankbiljetten van 25 dinar van de ene op de andere dag ongel dig te verklaren. Daarmee pro beerde hij de Kurden van hun voornaamste betaalmiddel te be roven. De maatregel heeft de bodem geslagen uit de Iraaks- Kurdische spaartegoeden en handel en heeft de drie miljoen inwoners van de regio in de ernstigste crisis gedompeld sinds de Golfoorlog. Eerder deze maand moest leider Massoud Barzani van de Kurdi sche Democratische Partij (KDP) met vrijwel lege handen terugke ren van een fondswervende reis door westerse landen. Aangezien de democratisch gekozen instel lingen in het gebied steeds meer moeite hebben de situatie op te vangen, neemt de steun voor hen af, precies wat de Iraakse presi dent zijn maatregel beoogde. Als lokaas liet Husayn onlangs de elektriciteitstoevoer naar Iraaks Kurdistan herstellen, zo hebben Iraaks-Kurdische bronnen be vestigd. Hij benadert stamoud- s'ten en politieke leiders met be loningen als zij de banden met Baghdad zullen aanhalen. „De situatie wordt onverdrage- lijk. Zonder Westerse steun zul len de Iraakse Kurden uiteinde lijk geen andere keus hebben dan toegeven aan Saddams ei sen", zegt Najat Al Sorchi. Zijn vader Omer, leider van een van de grootste gemeenschappen in Iraaks Kurdistan, heeft onlangs al twee maal Husayns toenade ringen van de hand gewezen. American Express Travelers Cheques zijn 's werelds meest ge bruikte en geaccepteerde Travelers Cheques. U kunt ze overelj ter wereld verzilveren bij banken, en u kunt ermee betalen i vele hotels, restaurants en winkels. Op de grotere postkantoren zijn de cheques in US dollars direct aan te schaffen. Van onze redactie buitenland Cairo - De Afrikaanse eensgezinder naar buiten te voorkomen dat zij wereldorde onder de voe| den. Woorden van die strekking sche president Mubarak gis1 ring van de dertigste verdj Organisatie voor Afrikaanse Mubarak vindt het de hoog nen de OAE een vredesmï Madrid (afp/anp) - De Catalaanse nationalisten willen f- deel uitmaken van de nieuwe Spaanse regering. De Catalai se premier Jordi Pujol heeft een dergelijk aanbod van Spaanse premier Felipe Gonzalez verworpen. Pujol wil l< 'gevangene' worden van de socialisten, zo meldde de invl# rijke krant El Pais gisteren. Gonzalez zou met zijn socialis tische PSOE een minderheidsre gering kunnen vormen. Bij de verkiezingen van 6 juni verwierf zijn partij 159 zetels en verloor daarmee de absolute meerder heid in het parlement. Voor een stabiele regering heeft Gonzalez de medewerking van andere par tijen nodig. Coalitievorming met andere partijen kan deelname in de regering betekenen, maar zou ook kunnen bestaan uit parle mentaire afspraken. De Catalaanse tweepartijenalli- antie CiU (17 zetels) heeft nu de deur voor regeringsdeelname dichtgegooid. De eisen voor gro tere autonomie van de Catala nen, met name op fiscaal gebied, zijn daarbij het struikelblok. Het is echter niet onmogelijk da' Catalanen, die hun eigen te' tingen willen innen, alsnog] lementaire afspraken met PSOE meemaken. De Baskische nationalisten t zetels) beraden zich nog samenwerking met Gonzate eventuele regeringsdeelfi Een ministerspost voor deBail sche PNV wordt in Madrid: zien de goede samenwerking' sen nationalisten en socialist in de Baskische deelregering» uitgesloten geacht. Het Spaanse parlement vandaag voor het eerst sit april weer bijeen. Nog deze® zal koning Juan Carlos1 een kabinetsformateur zen. Naar verwachting Gonzalez zijn. (ADVERTENTIE) postkantoor Op zo'n 500 grotere postkantoren kunt u de valuta va' de populaire vakantielanden zó aanschaffen. Of het not om dollars of peseta's gaat. Hebt u voor een meer exoti sche bestemming gekozen, dan is het raadzaam de valuta vooraf even te bestellen. Brussel - De Belgische ring van premier Jea- Dehaene - die het koi half jaar het EG-voor: schap in handen he heeft al op voorhani troost: ze kan het niet ter doen dan de Dens op dit ogenblik bezij hun vallen-en-opstaan zitterschap af te ronder Van onze correspondent Jo Wijnen De Brusselse Eurocrate ben zich, na de top vail weekeinde, voorgenome wankele Deense optrer snel mogelijk te vergeten marken heeft de afgelo] maanden de indruk gew( een blinde die zich op k door het Europese miji voortbewoog. Het zag zijj voorzitterschap al bij v| vleugellam gemaakt dc 'nee' dat de Deense bevoi juni van het vorig jaar t: Verdragen van Maastria sprak. Het tweede refe' viel ongeveer in het midf het voorzitterschap en 1 Deense regering bijna vr bare maanden in gijzelin Nog erger was dat in jar regering-Schlüter ten va en een groep Euro-rout waaronder de zeer bi| minister van buitenlara ken Ellemann-Jensen 'grote werk' in handei geven van goedmenend! ners die nauwelijks te; taak opgewassen bleken Het EG-beleid in Joe jiep op een volkomen king uit. De valutamark rumoerig. En intus km zware schaduwen

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 4