'Geluk wordt niet meer gewaardeerd'
Nathalie Cole, uiteindelijk een 'grande dame' van de jazz
e
'USKE V\
'AIVIBONE
C
GIDS
DE STEM
DONDERDAG 17 JUNI 1993
Nathalie Cole: „Ik kan nu alle
stijlen van rock tot klassiek
aan. Variatie, dat is het mooi
ste wat er bestaat".
DE STEM
I
'Om bij 'Unforgettable' de stem van mijn vader door de
koptelefoon te horen, daar heb ik niet van geslapen. Ik kreeg
geen noot uit mijn keel, alleen tranen in mijn ogen foto de stem
Eindelijk is ze gewoon Natalie
Cole en niet langer 'Natalie,
dochter van Nat King Cole'. Al
was het wel een plaat met Pap
pa's repertoire die acht miljoen
maal verkocht. Het gigantische
succes was voor Natalie het einde
van een jarenlange concurren
tieslag die ze met haar (overleden)
vader uitvocht en die haar ook
door de wereld van drugs en duis
tere mannen voerde. Maar Natalie
overwon. Met een nieuwe plaat,
opnieuw vol oud jazzwerk wil ze
de overwinning bevestigd zien.
„Al zal ik waarschijnlijk mijn
hele leven moeten blijven vech
ten".
Door Max Steenberghe
De Monaco-suite van het Londense May-
fai'r-hotel heeft zulke absurde proporties
dat hij in Nederland al niet meer binnen de
Premie-A-regeling voor eengezinswoningen
zou vallen. Het meubilair kan een middel
grote antiquair van een jaartje handel voor
zien. En dan die boeketten! Van zulke
overdadige pracht word je vanzelf stil:
Maar niet iedereen. Uit een openstaande
deur klinken sappige plat-Amerikaanse
vloeken. Of iemand de fucking roomservice
wil bellen waar die fucking speciale
gezondheidscornflakes blijven waar ze al
drie fucking keer om heeft gevraagd.
Maar zie: even later verschijnt geen boot
werker maar een beeldschone dame in de
deuropening. Natalie Cole schrijdt bevallig
naar de sofa, vlijdt zich neer en giechelt:
„Sorry hoor, maar ik word er gek van. Al
dat reizen verpest mijn maag en ik heb
vorige week al laten bellen om te zorgen dat
ze mijn cornflakes in voorraad zouden
hebben. Kan ik het dus weer vergeten. En je
zult zien dat ze dadelijk wel vet op de
rekening prijken".
Ze ziet er schitterend uit. Haar uiterlijk
doet een tikfout vermoeden in haar curricu
lum vitae, dat 43 levensjaren turft. Dat is
des te verbluffender aangezien een flink
deel van die jaren dubbel, zo niet driedub
bel tellen. Het leven van een artiest is op
zich al slopend, maar mevrouw Cole heeft
zich lange tijd tegoed gedaan aan pilletjes
en poedertjes die niet bij de apotheek
verkrijgbaar zijn, en ze weggespoeld met
sloten drank. Niet één, maar twee keer sloot
ze zich op in een afkick-kliniek.
Die ruige tijden behoren tot het verleden.
Ze is een grande dame van de Amerikaanse
jazz geworden: van haar vorige cd Unfor
gettable with love zijn wereldwijd meer dan
acht miljoen exemplaren verkocht. De plaat
werd bekroond met zeven Grammies (de
platenversie van de Oscar), slechts één
minder dan het record dat Michael Jackson
ooit wegsleepte voor Thriller. Nederland
zette er een Edison naast.
Plannen
Het plaatkopend publiek schijnt te denken
dat Unforgettable Natalie's eerste cd is. Er
zitten er zeker een dozijn voor. Natalie's
zangcarrière begon toen ze elf was. „En zeg
nou niet dat dat logisch is met zo'n vader,
want dat was zeker niet het geval", klinkt
het wat snibbig. „Juist omdat mijn vader
zo'n gevierd zanger was, wilde ik er niets
van weten. Mijn moeder, die ooit nog bij
Duke Ellington zong, had ook heel andere
plannen: ze wilde dat ik medicijnen zou
studeren. En daar ging ik dus ook van uit."
„Ondertussen speelde muziek wel een
hoofdrol in ons huis en in mijn leven. Count
Basie, Duke Ellington, Frankie Sinatra,
iedereen zat 's avonds bij ons aan tafel. En
mijn zus en ik liepen de hele dag te zingen."
Op haar elfde kreeg Natalie een tape-recor
der van haar vader. De volgende dag gaf ze
hem een tape terug: met nummers van Ella
Fitzgerald. Nat reageerde enthousiast en
liet Nelson Riddle, die juist een musical
voor Cole schreef, een rol erbij verzinnen.
Zodat vader en dochter even later daadwer
kelijk zij aan zij op het toneel stonden.
Het enthousiasme bekoelde aan beide kan
ten voordat de plannen serieuzer konden
worden. „Mijn moeder bleef tegen het hele
idee. En ik kreeg ook bedenkingen, want
mijn vader zag ons al duetten zingen. Maar
als tiener voelde ik er niks voor om aan
pappa's handje te lopen. Het was het begin
van de sixties: ik was dol op rock 'n' roll.
Mijn vader haatte dat, zodat het voor mij
weer des te aantrekkelijker werd. Ik dwong
hem Beatle-platen mee te nemen, want
omdat ze bij dezelfde platenmaatschappij
zaten kon hij ze gratis krijgen. Daar stopte
hij dan wel eens een jazz-plaat tussen, maar
die gaf ik terug. Waarop hij weigerde de
Beatles in de huiskamer aan te horen."
Zakcentje
De zang raakte helemaal op de achtergrond
toen haar vader in 1965 stierf aan longkan
ker. Natalie gooide zich op haar schoolwerk
en studeerde een paar jaar later kinderpsy
chologie aan de Universiteit van Massachu
setts. En daar begon ze weer te zingen in de
weekeinden, om een zakcentje bij te verdie
nen. „Maar bij het eerste optreden had ik
moeten weten wat me de rest van mijn
leven te wachten stond, want de posters
riepen 'Nat King Cole's Dochter Zingt hier'.
M'n naam stond er niet eens bij
Van het een kwam toch het ander. Natalie
zong steeds vaker, kreeg een eigen groep,
ging naar andere steden, ontmoette een
producer, maakte een proefopname, een
eerste plaat, kreeg een contract en, tot
ieders verwondering behalve de hare,
wereldsucces. Het album Inseparable kreeg
meteen twee Grammies en verkocht miljoe
nen malen. „Zelf stond ik er niet van te
kijken, ik was eerder verbaasd over de
verbazing van anderen", glimlacht ze. „Ik
was van platen niet anders gewend dan dat
er miljoenen van verkocht werden."
Natalie, inmiddels getrouwd met producer
Marvin Yancy, bleek te gemakzuchtig. Ze
liet zich de roem aanleunen en zwichtte
voor drank en drugs. „Natuurlijk is het
mijn eigen schuld", zegt ze peinzend. „Maar
ik wil wel verzachtende omstandigheden
aanvoeren. Succes betekende juist in die
jaren dat alles mogelijk was. En helemaal
als je nog jong bent. Ik had geen vader die
me waarschuwde, mijn man zat in dezelfde
business en ik zag geen enkele grens".
„Niemand is voorbereid op een leven in de
spotlights, helemaal niet van jongs af aan.
Ze zouden er in Hollywood een school voor
moeten maken, het je moeten leren. En
zolang dat niet gebeurt krijg je excessen.
De junks en de Jacksons. Want wat Michael
doet is natuurlijk ook een grote vlucht".
Kurk
Het ging snel bergafwaarts met Natalie, en
op een ochtend ontwaakte ze in een ont
wenningskliniek. Dat bleek geen succes.
„Het was een rijkeluisbedoening voor Hol-
lywoodsterren. We moesten tweemaal daags
met een psychiater praten, die ons vertelde
dat we zo zielig en zo ziek waren. Na zes
weken mocht ik er uit, na acht weken had
ik mijn eerste fles alweer op."
Natalie was inmiddels zo wijs haar
gewoontes te verstoppen. De eerstvolgende
plaat werd door de platenmaatschappij uit
gebracht onder de jubelende titel I'm ready.
„Ik heb ze nog gesmeekt om een andere
titel, maar durfde niet te zeggen waarom."
Twee maanden later snapten ze het, toen
Natalie zich inschreef bij de Hazelden-kli-
niek in Minnesota. „En dat werkte beter.
Nu kreeg ik te horen dat dit mijn laatste
kans was, dat ik een volgende keer zou
sterven, dat ik in feite iedereen bedroog die
van me hield en dat ik mezelf het meest
voor het lapje hield".
Natalie besefte dat en wist dejturk op de
fles te duwen. Ze schoonde haar hele leven
op, scheidde van haar echtgenoot, herkreeg
zeggenschap over haar zaken en haar zoon
Robbie. Die heeft inmiddels te kennen
gegeven ook de muziek in te willen, als
drummer. „Nee, ik ben er niet op tegen. Ik
weet dat het niet tegen te houden is en
eerlijk gezegd vind ik het te gek", lacht ze
met de trotse lach die voorbehouden is aan
ouders.
Het lijkt moeilijk om in het nog altijd door
cocaïne ondergesneeuwde Hollywood een
opgroeiende zoon in toom te houden.
Temeer als die voorbeelden te over heeft
hoe zijn moeder de beest uithing. Natalie
ziet er geen enkel probleem in. „Ik heb hem
meteen na mijn afkicken verteld wat er met
me aan de hand was, al zal hij het toen niet
helemaal hebben gesnapt. Hij was daarna
snel verveeld door alle roddels. Hij vraagt
zich af waarom ze het altijd over drugs
hebben en er zelden over zingen, terwijl hij
me altijd ziet zingen en nooit ziet spuiten.
Als hij vijftien is, gaan we er nog eens over
praten. En ik hoop, nee ik denk, dat hij
mijn waarschuwingen beter aanneemt
omdat ik het allemaal zelf heb meegemaakt.
Ik weet waar ik het over heb".
„Iedereen vraagt altijd naar die tijd, maar
verwacht dan ook dat je in twee zinnen een
jarenlang lijden verklaart. Dat kan niet en
daarom praat ik er liever niet over. Ook
omdat praten nog steeds moelijk valt. Ik
ben van plan om er een boek over te
schrijven, om het geheel in het juiste per
spectief te zetten".
„Eenmaal een alcoholist, altijd een alcoho
list, luidt een gezegde en dat klopt. Licha
melijk lijk je het snel achter je te hebben,
maar psychisch ben je er lang niet over
heen". Haastig: „Maar zie dit niet als
zeuren of zielig doen, ik prijs mezelf elke
dag gelukkig, anderen die het meemaakten
zijn dood of lijken dood".
Gage
Een ander gevecht dat Natalie bleef voeren
was dat tegen het imago van haar overleden
vader. „Van het begin af aan zei iedereen
dat succes voor mij erg makkelijk kwam
met zo'n bekende naam. Vergeet het maar.
Hij dwarsboomde me omdat ik volgens hem
het verkeerde repertoire koos, maar ieder
een vergeleek me later ook met hem. 'Ze
zingt wel aardig, maar haar vader klinkt
mooier' las ik dan de volgende dag. Als een
zaaleigenaar me dat durfde te zeggen, vroeg
ik of ik ook dezelfde gage kon krijgen als
pappa".
„Ook raadde iedereen me aan om zijn
materiaal op te nemen. In het begin van
mijn carrière peinsde ik er niet over omdat
ik het flauwe songs vond. Een tiental jaren
geleden, toen ik begon in te zien dat het
toch wel erg goed materiaal was, durfde ik
het niet aan omdat ik dacht nooit in zijn
voetsporen te passen".
Natalie zette haar muzikale carrière voor
zichtig opnieuw op de rails met onduidelij
ke platen als Everlasting waarop ze werk
zingt van Burt Bacharach, Bruce Spring
steen en Nat Adderly. En toen, jawel, het
bloed kruipt waar het niet gaan kan, begon
ze alsnog aan Het Plan: een verzamelaar
met pappa's hits. „Uiteindelijk wist ik dat
ik zijn last mijn hele leven met me mee zou
dragen, ze zouden me altijd met hem blij
ven vergelijken. Toen draaide ik het om: If
you can't beat them, join them."
Boud gesproken, maar Natalie durfde het
toch niet alleen. Oom Ike, die destijds piano
speelde, klom ook nu weer gchter de toet
sen, broer Kelly diepte de arrangementen
uit historische archieven op en zus Tim was
continu aanwezig voor moral support die
met name tegen mamma Cole in stelling
werd gebracht. „Want zij vond het aanvan
kelijk heiligschennis", klinkt het bedacht
zaam. „Maar ik geloof dat ze het nu, na al
het succes, wel leuk vindt".
Posthuum
Succes had het project zeker. Unforgettable
with love vloog over de toonbank en Nata
lie kon een prijzenkastje laten timmeren om
de vele trofeeën in op te bergen. Opvallend
ste van de 22 werkjes is het titelnummer
Unforgettable: door technische truukjes
zingt Natalie een posthuum duet met haar
vader. En ook op de clip staan vader en
dochter door digitale opschoning van film
beelden opeens naast elkaar te croonen.
„Dat was een enge ervaring", bekent ze.
„Vooral bij de eerste nummers had ik het
idee dat hij, vanaf een wolkje of zo, over
mijn schouder meekeek. En hoewel ik in het
begin erg onzeker was, overtuigde mijn
familieleden me van de kwaliteit en kreeg
ik zelf ook het gevoel dat hij moest glimla
chen. Dat sterkte me voor de rest van de
plaat. Maar
Na het overstelpende succes heeft Natalie
opnieuw een cd met klassiekers uit de
fifties opgenomen. Op Take a look staan
werkjes als I wish you love van Charles
Trenet, I'm beginning to see the light van
Harry James en Duke Ellington, As time
goes by uit Casablanca, Cry me a river, Too
close for comfort en, weer van pappa, Let
there be love.
Mooi werk, daar niet van. Maar is de keuze
wel verstandig? Unforgettable zal ze nooit
kunnen overtreffen. „Never say never", zegt
ze. Serieuzer: „Juist daarom doe ik het.
Achteraf zeggen veel kritikasters dat het
succes van Unforgettable weer deels op het
conto van mijn vader staat, het was zijn
materiaal. Met deze plaat wil ik voor eens
en altijd bewijzen dat deze stijl mij
een handschoen. En daarmee bewijs ii
tevens dat ik als vocaliste
De hele cd handelt over één thema: tij
bevat allemaal liefdesliedjes. In haar vrij!
tijd besteedt Cole veel tijd aan liefdadig
heidswerk, onder meer ten behoeve van
aids- en kankerpatiëntjes. Ze voelt blijk
baar niet de behoefte die boodschappen ook
muzikaal uit te dragen. „Nee", klinkt he!
heel beslist. „Die dingen houd ik geschei
den. En eigenlijk vallen ze ook onder hel
thema liefde. Dat is nog steeds het beste
medicijn voor de menselijke geest. En ei
zijn vreselijk veel soorten liefde. Ik bezing
ze allemaal: verliefd zijn, onbeantwoorde
liefde, afgewezen liefde, voorbijgegane lief
de, pijnlijke liefde, geestelijke liefde en
lichamelijke liefde".
Pijn
Veel van de liefdes die Natalie opsomt
heeft ze zelf meegemaakt. Veel hebben haar
pijn gedaan. Kwam de pijn weer terug toen
ze de cd opnam? Ze peinst. „Niet echt. Ik
heb het allemaal achter de rug, verwerkt op
mijn eigen manier. En ik ben blij, nee,
drinkbaar dat ik die dingen heb meege
maakt. Het geeft mijn interpretaties diepte-
Ik kan me de pijn nog herinneren en p®
daar wel uit, maar dat doet nu geen pijn
meer. Ik heb een scheiding doorgemaakt,
ben geliefden kwijtgeraakt, heb ouders ver
loren en mijn eigen tragedies
Maar daar ben ik overheen g
„Dat wil ik nog meer wil uitdragen,
dat wordt heden ten dage onders>
Geluk wordt niet meer gewaardeerd, of®
ieder geval ondergewaardeerd. Het publi®
is daar erg dubbel in. Als een art»
gelukkig is, verveelt dat. Een
ongelukkig' j
artiest verveelt ook. Ik merk dat ik oir"
wachte steun krijg, nu ik over alles
hen. Toen ik gewoon gelukkig was vond®
ze me oninteressant en verwend. Toen ik
de put zat was ik een zeur. Nu zien ze u'
wel zitten".
„Als ik terugkijk op mijn leven schaam
me niet. Ja, ik heb fouten gemaakt, maan8
heb toch ook de kracht gehad om er over
heen te komen. Trots is daar niet het ju®
woord voor, ik ben weer dankbaar voor»
ik heb meegemaakt. Ik ben er sterker door,
„Ik zou het ook niet hebben willen missen
Pijn is pijn, en dat is voor een artiest W
een aparte ervaring, een bron. Pijn snlj?
diep en wreed, het is een sterke emotie-
als je in staat bent om die emotie in
kracht ook vorm te geven in een beet
houwwerk, neer kunt zetten op een st'
linnen, in woorden, of in zang, dan merk)
dat die werken het publiek heel d»
aanspreken. Dat raakt de mensen W
dan andere emoties. Drit is-ware kunst'.
RADIO 1
heel uur en 7.30, 8.30, 12.30,
(Is,II 17 30,18.30 en 06.30 Nieuws.
In 107 Tijdsein. KRO: 12.07 Echo.
iinl Dingen die gebeuren. AVRO:
W Radiojournaal. KRO: 20.04
onbewolkt, 20 graden. AVRO: 22.04
r, 5 de oren. NOS: 23.07 Met het
OP morgen. VPRO: 0.04-7.00
Nacht van Omeros(live)
RADIO 2
ÓJ heel uur nieuws. NCRV: 7.04
cnndemorgen Nederland. (Met om
753 Woord onderwegl 9.04 Wie
„'„Pt waar Willem Wever woont?
X Muziek bij de koffie. 11.04
pYpin nubliek. 12.04 Vakantie-maga-
5,8 (Met om 13.04 NCRV's Hier en
Mn) 14 04 G'oud en Nieuw. 15.04
Reislustig, reislastig. 16.04 Disco-
am lets anders- E0: 17-04
S Ie mensen. VPRO: 18.04 Ekkel
horizontaal. TROS: 19.04 Poster.
K Music all in. 21.04 Voor wie
„raag luisteren wil. 22.30 Coulissen.
23.04-24.00 Sesjun
RADIO 3
ÉI heel uur nieuws. AKN: 6.02
Breakfast-club. 9.04 Arbeidsvitami
nen 11.04 Baas van de dag. VARA:
1204 Denk aan Henk. 14.04 Carola.
AKN 15 04 Popsjop. VOO: 17.04 Rin-
keldekinkel. NOS: 18.04 De
avondspits. EO: 19.04 Spoor 7.
NCRV' 20.04 Paperclip magazine.
VPRO:' 21.04 Villa 65. TROS: 0.04
Nachtwacht. VARA: 2.02 Zone.
AKN: 4.02-6.00 Pyjama-FM
RADIO 4
óm 7.00, 8.00, 13.00, 18.00 en 20.00
Nieuws. VOO: 7.02 Ochtendstem
ming. 9.02 Muziek voor miljoenen.
1100 Het ochtendconcert. I. The
Academy of the Begynhof met fluit.
II. Radio Symf. Ork. 13.04 Klassiek
op verzoek. VARA: 14.00 Middag
concert: Uit VARA's matinee
archief: Capriccio Stravagante met
sol 15.20 Pianist Emil Gilels speelt
Beethoven en Weber. 16.00 De
Nederlanden: Willem en Guillaume
Landré. KRO: 17.00 Zin in muziek.
18.04 KRO Klassiek. 19.30 Het orgel.
NOS: 20.02 Holland Fetsival 1993.
Groot Omroepkoor en Radio Symf.
Ork. met sol. KRO: 22.30-24.00 Lau-
date
RADIO 5
Elk heel uur Vm 18.00 Nieuws. NOS:
645-6.50 Mededelingenrubriek met
iid weerbericht en
I scheepsvaartberichten. 7.05 1008
M. IKON: 8.50 Snippers. NOS: 8.55
Waterstanden, TROS: 9.02 TROS
Perspectief. 10.02 De duvel is oud.
RVU: 11.02 Kleur bekennen.
FELEAC: 12.02 Faros (12.30-12.50
Opkomst van het Verre Oosten).
NOS: 13.10 NOS-Bijlage. 14.02 Een
leven lang. NCRV: 15.02 Schuim en
as. NOS: 17.10 Radio UIT. PP: 17.50
CDA. I0S: 18.02 Achtergrondpro
gramma: 18.02 Nederlands: 18.20
Arabisch; 18.40 Turks. EO: 19.00
Waar waren we ook alweer? NOS:
19.15 Nieuws en actualiteiten in het
Turks. 19.50 Nieuws en actualitei-
m het Marokkaans en Berbers.
20.40 Nieuws en actualiteiten in het
Chinees. VOO: 21.00 Club Veronica
trend. TELEAC: 22.00 Knoop in je(
zakdoek. 22.30 De geheugencursus
vanTeleac. 23.00-23.30 Faros. Herh.
23.30-24.00 Bonjour tout Ie monde
I OMROEP BRABANT
Elk heel uur en 07.30 ANP-nieuws,
I door Brabants nieuws en
actualiteiten (behalve 08.00 en
13.00). 7.45 De krant in Brabant. 7.51
Weerman Johan Verschuuren.
7.55-8.00 Nieuwsoverzicht. 8.32|
Brabants nieuws en actualiteiten.
9,07 Muziekkiosk. 10.07 Draai-bank.
11.07 Van harte. 12.00 Brabants!
nieuws, actualiteiten en service.;
12.53 Bericht voor boer en tuinder.
12.55-13.00 Nieuwsoverzicht. 13.32]
s nieuws. 13.34 Muziek,
Brabantse produkties. 14.07|
Muziekkiosk. 16.07 Tussen Amster
dam en Brussel. 17.45 De agenda
17.55-18.00 Nieuwsoverzicht
I OMROEP ZEELAND
ANP-nieuws: Zie Radio 1. - 7.00
Nieuws en actualiteiten. 7.32|
Regionaal nieuwsoverzicht. 7.40 De
dag van... 7.50-8.00 De agenda
12.00 Nieuws en actualiteiten. 12.1Ï
Het weer in de provincie. 12.32
Regionaal nieuwsoverzicht. 12.35|
ie kust en te keur. 12.55-13.00 De
agenda. 16.00 Een vak apart. 17.0C
Nieuws en actualiteiten. 17.15 Hei
weer in de provincie. 17.32 Regio
naai nieuwsoverzicht. 17.35 Zet u
maar. 17.55-18.00 De agenda
OOK I/A
*'W£Af SCHOON MA
