and
-Dey
Aspergeteelt vervuilt Maas
DIT HAD VADER NIET VERWACHT
j of Sound
Vijf nakomelingen in één beverburcht in de Biesbosch
Protesttocht ambtenaren door Amsterdam
'Marechaussee moet
in Terneuzen blijven'
CDA laat plan-Simons
bijna helemaal varen
IE MAN
IAAG...
>rtainment
Waterwinbedrijf laat al weken geen water meer in spaarbekkens
6Ze hoorden gegilniemand deed iets5
BLACK S, DECKERDE BETROUWBARE KRACHT
Fokker 70 aan de man gebracht
Premie ww en aaw omhoog
MAAR WEER
HETZELFDE
OF Kli
Snelle trein
Iwars door
;roene Hart'
1 - Axel
>-64307
iag.
Merijntje
Ieer campagne
nderzoek
anker vrouwen
jfde overval op
istagentschap
jax polst
omario en
ijkaard
i veel geld aan
luizen betaald
eer aanslagen
Duitsland
Laatste soldaten
ex-Sovjetunie
verlaten Cuba
F|. 219,- Fl. 149,-
993
rr^ïum it
WOENSDAG 16 JUNI 1993
losse nummers:
maandag t/m vrijdag: 1,60
zaterdag: 1,90
133e jaargang
II I I I
'tstraat 13 - Axel
01155-61930
rdstraat 92 - Terneuzen
01150-12680
ian onze Haagse redactie
)en Haag - De Hoge
jnelheidslijn van
yusterdam naar Rotter-
lam moet dwars door het
jroene Hart lopen, vindt
Uister Maij (Verkeer).
m maakte haar voorkeur
fcravond bekend voor de
lOS-tv. Het kabinet neemt
ia de zomer pas een beslis
sen zal dan verschillen-
e verbindingen voorleggen
oor de inspraakprocedure.
[sar verluidt zou ook
mnister Alders (Ruimtelijke
Irdening en Milieu) voor
tander zijn van een recht-
treeks traject Rotterdam-
unsterdam. Zo'n verbin-
ling sluit het beste aan op
r ontwikkelingsplannen
looi woningbouwlokaties
ondom Rotterdam.
ENS.
In.
an
in
lus
lite-
pd.
;k-
|En
jng-
ïa-
Icht
tijd
dat
lijk-
uco.
Tel. 01155-61.930
i^EZE KRAMT:
f Waag 2 KATERNEN
F'wgrond
rtenland
Ptenland
lc°nomie
jeurs
fPOrt
Inland
'ds
'br°gramma's
A2
A3
A4
A5
A6
deel B
deel C
deel D
D2
Maij
harteloos
bezig
Van onze verslaggever
Werkendam - Voor het eerst
zorgen de bevers in de Bies
bosch ruimschoots voor
nakomelingen. Eén ouder
paar kreeg zelfs vijf jonkies.
Inclusief de jeugd wordt het
totale aantal bevers nu
geschat op veertig.
Van twee paartjes staat al vast
dat zij jongen hebben voortge
bracht. Het paar met vijf jongen
is uitzonderlijk produktief.
Bevers krijgen er gemiddeld
twee of drie. Dat zegt R. Koet
sier, medewerker van Staatsbos
beheer in de Brabantse Bies
bosch.
Koetsier en zijn collega's houden
nog tien andere burchten in de
gaten waar mogelijk ook jongen
zijn geboren.
Nadat de dieren in 1988 bij wijze
van experiment in Nederland
waren uitgezet, lijken zij nu dan
toch voor nageslacht te zorgen.
De eerste jaren lieten zij het
afweten: pas in 1990 werden de
eerste twee jongen geteld en ook
in 1991 was het aantal jonge
bevers niet hoopgevend, hoewel
er toen voor het derde achter
eenvolgende jaar een groep
bevers uit Oost-Duitsland was
gekomen.
In dat jaar werd een groot aantal
bevers dood aangetroffen. De
vraag werd zelfs opgeworpen of
de vervuiling van de Biesbosch
de bevers toch noodlottig zou
worden. In dat geval zou het
experiment tot mislukken zijn
gedoemd.
Vorig jaar kwam er een kente
ring. Staatsbosbeheer vond geen
dode bevers meer en in drie
burchten werden zeven jongen
gesignaleerd.
Deze herfst loopt het experiment
af. Dan maakt minister Bukman
van Landbouw en Natuurbeheer
bekend of de bevers mogen blij
ven.
Omdat ze de landbouw nauwe
lijks schade hebben berokkend
en de dijken met rust hebben
gelaten, is de kans groot dat de
Biesbosch een grotere beverbe
volking krijgt, aldus Staasbosbe-
heer.
Hoe de bevers dan verder
beschermd en in de gaten gehou
den worden is nog niet bekend.
les-Meer vrouwen in Zeeland
tien meedoen aan het baar-
tóerhalskanker-onderzoek
jirom gaat de GGD-Zeeland
oktober van start met een
we campagne. De dienst
onder meer de voorlichting
beteren, een nieuwe brochure
geven en voorlichtingsbijeen-
nsten houden voor vrouwen
sen de 35 en 55 jaar.
JEZEELAND - C1
«wse Plantage - Het posta-
Ischap in Wouwse Plantage
jsteren voor de vijfde maal
wallen. Net als bij de voor-
ide overval, op 19 mei, wist
eerder Jan Bals de met een
wapen gewapende dader
ir buiten te werken. De over-
er maakte zich zonder buit
de voeten.
sterdam - Op zoek naar ver
gers voor het naar Inter Mil-
i vertrokken duo Bergkamp-
t heeft Ajax PSV'er Roma-
en ex-Ajacied Frank Rijk-
d. die vertrekt bij AC Milan,
over een mogelijke
K naar Amsterdam.
pESPORï - BI
pgen - De Informatise-
t gaat 150 miljoen gul-
vorderen aan ten onrechte
studiefinanciering
controles van de bank bleek
tr meer dat studenten vaak
bijverdiensten niet correct
tven.
*-Buitenlanders zijn maan-
f™ opnieuw het doelwit
F® van aanslagen in Duits-
!®nchengladbach en
«hut-Tiengen werden
JWn in brand gestoken.
L ers duchtten in paniek of
191 een shock op.
Van onze verslaggeefster
Marja Klein Obbink
Breda - Eerst waren er de
tranen, 'met die incest in
Epe komt alles weer boven',
maar nu is ze woedend.
„Woedend op al die mensen, de
buren, die zeggen dat ze 't niet
geweten hebben en dat ze niks
gezien hebben... Dat kan
gewoon niet. Wat dat betreft is
er niks veranderd, als je dat
vergelijkt met mijn eigen erva
ringen. De mensen zijn nog
steeds bang om op te komen
voor het kind!".
„Noem me Nel". Zeven was ze
toen de eerste martelingen
begonnen. Haar stiefvader had
het op Nel gemunt.
„Drieëneenhalf jaar lang heb
ik de afschuwelijkste martelin
gen ondergaan. Ik heb stront
gegeten, ik ben afgeschuurd
met een ijzeren pannespons.
Mijn doodsgillen waren buiten
te horen. Ik zat onder de blau
we plekken, dus liep ik met 35
graden compleet gekleed door
de straten."
„Niemand reageerde, de buren
lieten dit toe. We woonden
twee onder een kap, de buren
zaten dus op onze lippen. Ze
hebben alles gehoord maar ze
deden niks! Bovendien: ik was
toch een lastig en vervelend
kind, dat vertelde m'n vader
immers tegen iedereen..."
„Pas na 3,5 jaar stond er een
man op die dit niet langer
tolereerde, een buurman van
vier huizen verder. Hij belde de
huisarts. Die kwam., maar
draaide meteen weer om toen
hij de dreigementen van m'n
stiefvader naar z'n hoofd
geslingerd kreeg."
„Ja en en toen kwam de politie
en dan hoor je achteraf al die
reacties. Dat ze zo'n medelij
den met me hadden en dat ik
toch wel erg hard gilde. En nu,
tientallen jaren later, nu m'n
ouders zijn overleden, komen
ze opeens los en hoor ik pas dat
ze het al die jaren geweten
hebben. Net alsof ze het nu pas
durven weten. Maar die vraag,
'Waarom kwamen jullie daar
toen niet mee?', daar heb ik
nog steeds geen goed antwoord
op gekregen."
„Wat het is? Angst..de angst
voor represailles denk ik, maar
ook verdringing. Het is net als
met de Duitsers wir haben es
nicht gewusst".
Het omstanders dilemma noemt
Lien Hingst-Beijerman dat.
Hingst is hoofd van het regio
team Brabant van de Vereni
ging tegen Kindermishande
ling.
„Hoe komt het dat je niet doet
wat je moet doen in zo'n geval?
Of: hoe komt het dat jij niet
denkt dat je te maken hebt met
een geval van kindermishande
ling? Als we daar samen met de
mensen op voorlichtingsavon
den een antwoord op proberen
te vinden, dan blijkt er een
complex van'factoren een rol te
spelen."
„Dilemma's, die ervoor zorgen
dat mensen in hun handelen
geblokkeerd worden, waardoor
ze veel te lang wachten voordat
ze zich met een mogelijk geval
van kindermishandeling gaan
bemoeien".
Angst is er één van, zegt
Hingst. „De angst voor geweld.
De mensen zijn bang voor
agressie. Maar dan is er ook
nog een andere angst, die van
'Zit ik wel goed?', de angst om
iemand vals te beschuldigen.
Want veel mensen denken dat
ze iets moeten bewijzen voor
dat ze iets kunnen doen, maar
dan is het vaak al te laat".
Een ander dilemma ziet ze
opdoemen bij mensen die zelf
kinderen hebben en daar heel
gelukkig mee zijn. „Zeg nou
zelf: je kunt 't je toch amper
voorstellen dat ouders tot zulke
dingen in staat zijn? Daarom
zijn er mensen die niet zo ver
durven denken. Ja, noem het
verdringing".
En dan is er nog een groep die
de weg niet weet, zegt Hingst.
„Die gewoon niet weten wat ze
met hun ervaringen moeten
doen, bij wie ze dit moeten
melden. Ik doe dit werk nu
zestien jaar. Er zijn nog een
hele hoop mensen die niet van
het bestaan van een vertrou
wensarts op de hoogte zijn".
Toch kampt het merendeel van
de omstanders met de gewe
tensvraag, blijkt uit de woor
den van Hingst, „Mag ik me er
wel mee bemoeien, wat als ik
fout zit?"
VERVOLG BINNENLAND - A3
Ongeveer tweeduizend amb
tenaren marcheerden gisteren
in een protesttocht door
Amsterdam. De demonstratie
gold uiteraard het uitblijven
van een aanvaardbare cao.
ZIE BINNENLAND - A3 FOTO ANP
Havana - De laatste nog op
Cuba gestationeerde solda
ten van de voormalige Sov
jetunie zijn gisteren officieel
afgezwaaid- Ze zullen met
hun officieren voor eind
juni het eiland verlaten.
Daarmee wordt een hoofd
stuk uit de Koude Oorlog
afgesloten, waarin de raket-
tencrisis uit 1962 die de
wereld aan de rand van een
atoomoorlog bracht, het
hoogtepunt vormde.
De Sovjetunie trok onder
druk van de Verenigde Sta
ten haar kernraketten en
het grootste deel van de
toentertijd meer dan 40.000
op Cuba gestationeerde
manschappen terug.
Eind jaren tachtig verble
ven nog slechts 2.200 solda
ten en officieren van de
zogeheten gemotoriseerde
brigade op het Caribische
eiland. President Michail
Gorbatsjov gelastte in sep
tember 1991 hun terugtrek
king.
De Cubaanse regering rea
geerde scherp op dit besluit,
dat zonder overleg tot stand
was .gekomen. Sindsdien
eist Havana de sluiting van
het Amerikaanse steunpunt
Guantanamo op het eiland.
Van onze verslaggever
Werkendam - De sterk
gegroeide aspergeteelt van
de laatste jaren leidt tot
ernstige vervuiling van de
Maas.
Dit voorjaar is zoveel bestrij
dingsmiddel (diuron) in de rivier
gespoeld dat het Waterwinning-
bedrijf Brabantse Biesbosch de
inname van Maaswater al twee
weken geleden heeft stopgezet.
Dat gebeurde'ook al in 1990 en
1992. „Maar we hebben nog
nooit de twee microgram per
liter overschreden. Nu meten we
in de Donge vaak aanzienlijk
meer," zegt directeur G Oskam
van het waterwinbedrijf. De kri
tische grens ligt bij een micro
gram per liter.
Op grond van uitgebreide meet-
campagnes verwacht Oskam dat
de verontreiniging nog twee
weken zal aanhouden. In dat
geval krijgt het bedrijf te maken
met de langste innamestop uit de
geschiedenis.
De watervoorziening komt voor
lopig niet in gevaar. De voorraad
in de spaarbekkens is wel met
een kwart geslonken maar is nog
toereikend tot augustus. „We
nemen aan dat we half juli, zo
niet eerder weer water kunnen
innemen. Dan is onze voorraad
weer snel aangevuld."
Diuron is een onkruidbestrij
dingsmiddel, dat wordt gebruikt
bij de teelt van asperges en fruit.
„Daarbij komt ook nog dat de
natuur veel vroeger is dan ande
re jaren. In mei werden er al
volop asperges geteeld. De
zomer diende zich dit jaar wel
erg vroeg aan.
Het gif komt ditmaal niet uit
België, maar uit ons eigen land.
„We hebben bij Eijsden gemeten,
daar is het percentage diuron
dalende. In de Donge bijvoor
beeld is het gemiddelde hoger
dan elders. En dat verandert niet
zo snel," zegt Oskam.
De boeren bespuiten hun asper
ges en fruit met diuron. Het
komt via het grondwater in de
Nederlandse riviertjes terecht,
die de Maas belasten met het gif.
„Als je het inneemt is dat niet
direct schadelijk voor je gezond
heid. Diuron werd vroeger nog
wel in zwembaden gebruikt om
alg te verwijderen. Als je in de
Donge gaat zwemmen zal je
daardoor niet ziek worden. Maar
water is nu eenmaal geen gewas,
dat een bestrijdingsmiddel nodig
heeft. Het tast de kwaliteit
natuurlijk wel aan, vandaar dat
we besloten hebben de inname
stop te zetten."
De Maaswaterleidingbedrijven
hebben al vele malen aange
drongen op maatregelen tegen
de verontreiniging van de rivier
met bestrijdingsmiddelen, maar
de situatie is tot nu toe alleen
maar verergerd.
Oskam: „De regering is bezig
met een meerjarenprogramma,
bestemd voor de jaren '90, om
het gebruik van bestrijdingsmid
delen terug te dringen. De opzet
is om het gebruik daarvan na
een aantal jaren gehalveerd te
hebben. Dat plan is onderwerp
van gesprek, niet alleen in de
politiek maar ook bij de boere-
norganisaties. Het kan nog wel
even duren voordat dit program
ma kan worden uitgevoerd.
Van onze verslaggever
Middelburg/Terneuzen
nen uit Terneuzen.
De marechaussee mag niet verdwij-
De Terneuzense brigade levert
een onmisbare bijdrage aan het
vreemdelingentoezicht en de
bestrijding van de grensover
schrijdende criminaliteit.
Dit schrijven de hoofdofficier
van justitie in Zeeland (J. Huij-
gen), de burgemeester van Ter
neuzen (R. Barbé) en de Com
missaris van de Koningin in Zee
land (W. Van Gelder) aan maar
liefst drie ministers en twee
staatssecretarissen.
Aanleiding is het voornemen de
brigade in Terneuzen per 1
januari 1995 op te heffen.
Deze lichtgewicht is
in een handomdraai
opklapbaar I
Workmate" WM 747
Met deze machine krijgt
vader heel Watt kado
Klopboormachine
BD520RKE, 550 walt
met GRATIS een
handige op!
Fokker kan opgelucht ademhalen.
Twee Indonesische luchtvaartmaatschappijen
hebben vijftien Fokker 70-toestellen gekocht.
Fokker kan dit toestel nu in serie-produktie nemen.
ZIE ECONOMIE - A6
Vandaag eerst wisselend bewolkt. In de middag
toenemende bewolking en enkele buien.
Morgen opklaringen en droog.
Van onze redactie binnenland
Den Haag - Het CDA wil in de kabinetsformatie volgend jaar
de stelselwijziging in de ziektekostenverzekering (het plan-Si
mons) vrijwel volledig loslaten.
Het CDA wil af van de basisver
zekering in de volksgezondheid,
die er volgens de plannen van
staatssecretaris Simons uitein
delijk zou moeten komen. Deze
lijn is uitgezet door de CDA-
commissie onder leiding van
oud-minister Braks, die een
nieuw verkiezingsprogramma
schrijft.
De commissie komt uit op een
verzekeringssysteem dat uit drie
elementen bestaat: de algemene
wet bijzondere ziektekosten voor
zware onverzekerbare risico's,
daarnaast een verplichte verze
kering voor iedereen met daarin
de meest noodzakelijke elemen
ten van medische zorg en ten
slotte een vrijwillige verzekering
met een aanvullend pakket.
Met deze opstelling laat de pro-
grammacomissie van het CDA
zien de door Simons ingezette
weg weer volledig ter discussie
te willen stellen. Het plan-Si
mons is deze kabinetsperiode
steeds gedwarsboomd door CDA,
medische wereld en werkgevers.
Volgens de staatssecretaris zelf
is echter een weg ingeslagen, die
'onomkeerbaar' is.
Morgen zal de Tweede Kamer
een debat wijden aan de stand
van zaken rond het plan-Simons.
ZIE OOK ACHTERGROND - A2
EN COMMENTAAR OP - A3
Zoetermeer (anp) - Omdat de werkloosheid sterk oploopt zal de
ww-premie volgend jaar moeten worden verhoogd. Het Algemeen
werkloosheidsfonds berekent dat er een miljard gulden meer aan
uitkeringen moet worden verstrekt. Om dat te kunnen betalen moet
de premie van 2,9 naar 4 procent.
Ook de aaw-premie, die helemaal wordt betaald door de werkne
mers, moet volgend jaar fors omhoog. Omdat de regering dan geen
enkele bijdrage meer stort in het algemeen arbeidsongeschiktheids
fonds moet de premie van 2,7 naar rond de 6 procent.
Daar staat tegenover dat de wao-premie volgend jaar iets omlaag
kan, tenminste, als de optimistische raming van de Sociaal-Economi
sche Raad over het teruglopen van het aantal wao'ers uitkomt.
Daarom wordt wat die premie betreft nog een slag om de arm
gehouden.
(ADVERTENTIES)
MODERNE KINDER- EN
JEUGDSCHOENEN
Kinderschoenen maat 17 t/m 39
Dit woord is vandaag in het nieuws Een van de vele. Een krant vol. Nu de
daad bij het woord: een echte Parker Roller-pen voor u, met uw woord(en)
naar keuze erin gegraveerd, als u een nieuwe abonnee opgeeft. U de pen,
de nieuwe abonnee om te beginnen twee weken de krant gratis.
Noteer als nieuwe abonnee:
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:_
Telefoon (voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per:
kwartaal acceptgiro 85.50
o maand automatisch 28.45
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:
Postcode:
kwartaal automatisch
bank/gironr
83.-
Plaats:_
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ontvan
gen hebben. Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar
Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda.
DE STEM. EEN KRANT DIE JE WAT ZEGT