>01
El
D
C&A!
1&A.
Je moet
ijn zonder
iss hebben
Kamptal biedt meer dan alleen maar de wijn
!R, SNELLEf
I ZAGEN
Boeren in Oostenrijkse Kamptal slaan handen ineen en steken hun nek uit
'Neder' is vaak hoog
in Neder-Oostenrijk
VIET LOPEN OM
r MINDER GAA]
mooie luchtig
roeken krijg je|
de vakantie
En al helerma|
un prijzen ziet
PE-BD 765I
ïitooicletifefi!
stoffige karwei dat hel
i snel tot razendsnel,
STOFAFZUIGING
irkulatie en de stofafzuiging5
fimale stofafzuiging.
destem consument
DONDERDAG 10 JUNI 1993
De belangrijkste gebeurtenis in Langenlois is elk jaar de wijnoogst.
FOTO ROBERT LEENAERS
jr onze redacteur
hSluijter
ngenlois - Even kon ik geen
liner Veltiner meer zien. Dat
d niet zozeer te maken met de
faliteit van deze typische Oos-
ijkse wijn, maar wel met de
iveelheid. Hoewel ik in vier
fgen tijd natuurlijk ook andere
istenrijkse wijnen geproefd heb
lens mijn verblijf in het schitte-
ide wijnstadje Langenlois in
dal van de rivier De Kamp,
ndden die Grüner Veltiners
i de kroon.
kennismaking verliep via een kleine
iderd. vele uit 1992. Het enige verschil
steeds in de producent. En dat bete-
ide dus bijna telkens een subtiel ver-
il. Interessant, maar die laatste avond
I ik, tussen de zoveelste Grüner Velti-
'92 door, heimelijk te snakken naar
dorstlessend groot glas bier. Ik ben
maar een dorstig mens.
irgoed, het ging daar om wijn en mijn
pieren hadden dat tot in de puntjes
torgd. Dus niet zeuren. Er gebeurt
ir m het Kamptal, zo'n zeventig kilo-
iet een beetje ten noordwesten van
pen, iets opmerkelijks, dat ook voor
Ierland van belang is.
pschandaal
lr een goed begrip moeten we even
'g naar 1985. Toen voltrok zich het
k Oostenrijkse wijnschandaal. Op de
juli van dat jaar kwam het
'tieve nieuws in de openbaarheid. Die
"j staat in de Oostenrijkse wijnge-
lenis bijgeschreven op een inkt-
ple bladzijde. Een grootscheeps
fnoa kwam aan het licht met het
maar wel lekker zoet smakende
phyleenglycol, ofwel anti-vries. Het
paan sommige witte wijnen toege-
|u om ze zoeter te maken.
Mng was het goede imago wereid-
[j verdwenen. De flessen bestemd voor
iport bleven leeg. Nagenoeg de hele
er viel stil. In de jaren die volgden,
1 alle 45.400 Oostenrijkse wijnpro-
en de nadelige effecten ondervin-
l'an wat een handjevol schavuiten
taj65'1 ^as twee faar na ramP
P de uitvoer weer op gang. Een
ie nog maar.
Zelfs nu nog komt het schandaal, nadat
in de afgelopen jaren verschillende ver
oordelingen waaronder zware celstraffen
zijn gevolgd, in het nieuws. Op woensdag
26 mei j.l. is in het Duitse Bad Kreuznach
in de deelstaat Rijnland-Palts voor de
rechtbank het proces tegen zes voormali
ge managers van het wijnhuis Pieroth,
dat ook vertakkingen heeft in Oostenrijk,
begonnen.
Het openbaar ministerie beschuldigt hen
ervan tussen 1978 en 1985 in totaal meer
dan negen miljoen liter Duitse kwaliteits
wijn vermengd te hebben met goedkopere
wijn uit Oostenrijk. Volgens de officiële
beschuldiging is in 348 verschillende
Pieroth-wijnen ook di-ethyleenglycol
gebruikt. De aanklacht zegt, dat Pieroth
met de illegale mengsels een omzet van
137,5 miljoen mark heeft gehaald. Dit
nieuwste proces zal waarschijnlijk tot
januari 1994 duren.
Nieuwe wijnwet
Het schandaal had één positief gevolg: de
kwaliteit van de Oostenrijkse wijnen is de
afgelopen jaren over de hele linie met
sprongen vooruit gegaan. Dat was mede
te danken aan de nieuwe wijnwet, die een
jaar na het schandaal in 1986 werd
uitgevaardigd en die in de loop der jaren
steeds is bijgesteld en aangescherpt.
Komende zomer wordt de nieuwste wijzi
ging verwacht.
Die wijnwet is nu de strengste ter wereld
en kost dê boeren veel geld. De wijnen
zijn dan ook duurder geworden. In verge
lijking met 1985 betaal je in Nederland
nu tot 30 procent meer voor een goede
fles. Maar het lijkt anno 1993 welhaast
onmogelijk om nog met Oostenrijkse wij
nen te gaan rotzooien. Een van de bepa
lingen is dat de betere wijn alleen in de
fles het land uit mag. Elke fles is boven
dien van een beschermend codenummer
voorzien.
Het idee dat je beter de kwaliteit kunt
opvoeren ten koste van de geproduceerde
hoeveelheid, won in Oostenrijk steeds
meer terrein. En veel boeren willen nu zo
langzamerhand wel eens laten weten dat
ze uitstekende wijn kunnen maken die
best in staat is om zich een prettige plaats
te veroveren op een wereldmarkt die
onder druk staat van een steeds kritischer
wordende consument. In het schilderach
tige en heuvelachtige Kamptal hebben de
boeren nu hun nek uitgestoken.
Een groep van 144 boeren, bijna 8 pro
cent van het totale aantal in het dal, heeft
zich verenigd om gezamenlijk onder één
noemer pure kwaliteitswijn te vervaardi
gen en deze ook te gaan exporteren. Zoals
ze zelf zeggen: 'Wij maken een louter
natuurprodukt en ieder van ons vindt dat
hij het beter kan dan de ander. Dat geeft
een gezonde wedijver en is een waarborg
voor de consument.'
Kwaliteit gaat hen voor kwantiteit. Er is
zelfs voor dit doel in totaal 499 hectare
wijngaard gerooid. Het gaat er niet om
om-zoveel mogelijk te produceren, maar
om binnen de groep te trachten een
hoogwaardig produkt te leveren. Wat
natuurlijk niet automatisch wil zeggen
dat de boeren die niet aan het project
meedoen, een mindere kwaliteit uit hun
persen laten vloeien.
Nu zijn er wel meer recente pogingen in
wijnverbouwend Oostenrijk gedaan om
via samenwerkingsverbanden tot iets heel
moois op economisch gebied te komen,
maar de meeste plannen hebben na een
kort leven jammerlijk schipbreuk gele
den.
Vier etappes
De plannen in het Kamptal onder leiding
van Diplomingenieur Friedrich Wolf zijn
hu, in de lente van 1993, zover gevorderd
dat er van hieruit geëxporteerd kan wor
den. Volgens een ambitieuze opzet gaat
dat gebeuren in vier etappes. Eerst zijn
de Scandinavische landen aan de beurt,
vervolgens België, Nederland en het zui
den van Duitsland. Dan wordt de blik
gericht op Engeland, het noorden van
Duitsland, Zwitserland en Noord-Italië.
Tenslotte mogen Tsjechië en Polen kennis
maken met de 'nieuwe' wijnen.
Eind mei presenteerde de groep, K K
geheten (van Kamptal Klassiker) zich
voor het eerst aan de buitenlandse pers.
Het lijkt een soort bekroning te worden
van het al acht jaar durende gezwoeg om
onder die wereldwijde nagalm uit te
komen van het schandaal.
K K werd in november vorig jaar
opgericht in Langenlois, de wijnhoofd
stad van de streek en tevens het grootste
wijnstadje (druivetrossen in het stadswa
pen) van heel Oostenrijk.
Meeste wit
Er worden in het Kamptal verschillende
wijnen gemaakt. Zoals in heel
Neder-Oostenrijk zijn de meeste wit. Elf
procent in het dal is rood. Er bevinden
zich hier in totaal 1800 wijnbedrijven,
maar de meeste zijn relatief heel klein.
De groep van 144 beschikt tesamen over
826 hectare wijngaard. Daarmee bestiert
K K 20 procent van de totale opper
vlakte aan wijngaarden in het dal. De
meest verbouwde wijn' komt van de druif
Grüner Veltiner. Heel Neder - Oóstenrijk
staat ermee vol en deze witte wijn wordt
altijd naar de druif genoemd.
Maar er hangen op het eind van elke
zomer ook andere druivetrossen aan de
Oostenrijkse stokken. Zoals ook bij K
K. Zo levert de Riesling schitterende
witte wijnen die stokoud kunnen worden.
Ik heb er een geproefd uit 1949, droog en
met een ellenlange, overweldigende
afdronk. En verder .een uit 1964, ook
droog maar wat molliger. Beide wijnen
smaakten nog heel vitaal en hun zuren
beloofden zelfs nog een gezonde toe
komst. Andere druiven waarvan je de
naam steeds zult tegen komen op het
etiket zijn de Riesling-Sylvaner
(Müller-Thurgau), in toenemende mate
de Chardonnay en voor rode wijnen de
Zweigeit en de St. Laurent.
Hoofdprodukt
Het hoofdprodukt, de Grüner Veltiner, is
er in vele geuren en smaken. Altijd is het
een frisse, licht fruitige, soms wat kruidi
ge en vaak elegante witte wijn, die jong
gedronken moet worden. En dan heb ik
het over Qualitatswein of over Kabinett
(zie kader op deze pagina). Is het een
Pradikatwein, zoals bijvoorbeeld een
Spatlese of een Beerenauslese, dan kun je
de Grüner Veltiner wel twintig jaar stof
op de fles laten verzamelen.
Je kunt naar mijn mening zeggen, dat er
eigenlijk twee hoofdsoorten van de 'ge
wone' (Qualitatswein en Kabinett) Grü
ner Veltiner bestaan. Dat zijn die mét een
Biss en die zónder een Biss.
Volgens mij moet je voor de Nederlandse
smaak die Biss juist niet hebben. Een
Oostenrijkse wijnliefhebber zegt: 'Wein
soil een Biss haben'. Wijn moet een 'beet'
hebben. Bedoeld wordt het prikkelende
zuurtje dat je tijdens de afdronk proeft
op het puntje van je tong. Tal van Oos
tenrijkers zweren daarbij. Maar wijn
proevende Nederlandse collega's waren
het ter plekke met mij eens, dat die
ervaring, die Biss, niet overeenkomt met
wat wij zoeken in een wijn. Die komt dan
te zuur over. Je moet dus wijn hebben
zonder Biss.
Wijnstokken op hellingen in 'Neder' Oostenrijk.
FOTO ROBERT LEENAERS
DEEL D
Langenlois - De wijnbouw in Oostenrijk concen
treert zich in het oosten van het land, in Neder-Oos
tenrijk, in een wijde boog rondom Wenen.
Hoewel de aanduiding 'Neder' een vlakte doet veronder
stellen, is daar lang niet altijd sprake van. Er zijn
uitgestrekte schitterende beboste en van rotsen voorziene
heuvellandschappen, die tot 600 meter hoogte kunnen
reiken. Het,is hier alleen maar 'Neder' ten opzichte van
de Alpen in'het oosten, waar verreweg de meeste toeristen
komen. De wijnstokken staan vaak op hellingen.
Oostelijk
De wijngebieden en de stad Wenen liggen trouwens
oostelijker dan menigeen denkt. Eigenlijk zou je kunnen
zeggen dat er sprake is van een enclave in Oost-Europa.
Je zit hier in het noorden en in het oosten tegen de
Tsjechische grens aan, in het zuidoosten is Hongarije heel
nabij en in het zuiden ligt het voormalige Joegoslavië.
Wenen ligt een stuk oostelijker dan Praag en ook
oostelijker dan Ljubljana en Zagreb.
Oostenrijk produceert anno 1993 jaarlijks gemiddeld 2,7
miljoen hectoliter wijn. Daarvan is 100.000 hectoliter
bestemd voor de export. De verenigde boeren in het
Kamptal gaan daar nu wat aan toevoegen. Honderddui
zenden flessen liggen gereed.
Overigens produceert het land te weinig om in de eigen
behoefte te voorzien. Jaarlijks moet een miljoen hectoliter
worden geïmporteerd.
Een fles Grüner Veltiner kost in Oostenrijk af-bedrijf
ongeveer 4,50. Als alle kosten die daarna volgen erbij
worden opgeteld, dan zal de consumentenprijs in Neder
land zo'n 7 tot 8 bedragen.
Kwaliteiten
Op de etiketten van Oostenrijkse wijnen staan altijd
officiële kwaliteitsaanduidingen vermeld. Van laag naar
hoog gaat dat als volgt. Tafelwein en Landwein zijn het
eenvoudigst en die worden niet geëxporteerd. Dan komt
de categorie Qualitatswein. Die bestaat uit Qualitatswein
zonder meer en uit (een stapje hoger) Kabinett. Tenslotte
volgt de grote groep Pradikatsweine (waar het minst van
is) in opklimmende kwaliteit en prijs: Spatlese, Auslese,
Strohwein, Eiswein, Beerenauslese, Ausbruch eri
Trockenbeerenauslese.
nuOffic
ikwhbihmhu TCTmwrftrag*
Een greep uit ons assorting11
(lstoelen. elektrische driewie'efS
ophulpen, douche- en toilet
jlpmiddelen. zitmeubelen op
irstelbare bedden.
Uw adviseur voor plezief|91
unnen blijven'
JEENldAkkER S'
lEVAlidAïiE
loofdweg 20
908 LC Capelle a/d Ussel
èl 010-458 00 88
ttensebaan 27
L813AH Breda
Tel 076-22 16 55
)peningsti)den: ^OO^I
naandag t/m vrijdag 08.30-
aterdag van 10.00-17.00
tooi-onze redacteur
|?ln Sluijter
- Het is opval-
r weinig Nederlandse
f .sten het ten noorden
Lae Donau gelegen deel
Neder-Oostenrijk
ae'ïen' Het zijn vooral de
„Jokers zelf die hier
Et vakantie doorbrengen,
i ils,. een fascinerende
e*, die behalve veel wijn
E vee' cultuur en land-
•naPssehoon biedt.
(Lnllr) het Kamptal heb je
R1! de eerste plaats de
leliik pn azer' Z1in er gemoe
id hnp, ®astvrh- Veelal hebben
N bi ler een soort restau-
ieP]ongelle Heurige'' waar je
int r£ zeer koPPige wijn
en, maar ook andere
wijn kunt krijgen. Vaak kun je
er een stukje eten.
Overal in de streek zie je de
wijnkelders, die zijn uitgehou
wen in de lössgrond. Je hebt
hele geïsoleerde straten in het
landschap met alleen maar kel
ders: de Kellergasse. Ze zien
eruit als dorpen zonder schoor
stenen.
Ursin Haus
In Langenlois zelf, de wijn
hoofdstad van het Kamptal,
moet je in het Ursin Haus
geweest zijn, het plaatselijke
Wijninformatiecentrum. Van
elke boer in de streek zijn er een
of meer flessen tentoongesteld.
Je kunt er ook een glaasje proe
ven.
De moeite waard in Langenlois
is ook de Laurentiuskerk uit de
dertiende eeuw. Het interieur
vertoont zowel barok als gotiek.
Bij de kerk bevindt zich het
Beinhaus. Hier liggen openlijk
in een kelder 30.000 schedels en
beenderen van alle inwoners die
tussen 1200 en 1730 zijn overle
den. Om ruimte te krijgen op
het plaatselijke kerkhof werden
in het verleden steeds de stoffe
lijke resten in Jiet Beinhaus bij
gezet. Een beetje lugubere
bezienswaardigheid. Maar een
Beinhaus is toch opmerkelijk in
een plaats waar een Weinhaus
heel gewoon is.
Heiligenstein
Er is verder een museum,
gewijd aan de historie van de
mens in het Kamptal, die tot
30.000 jaar terug gaat. Dat de
wijnhandel de mensen hier in
de loop der jaren geen windeie
ren heeft gelegd, bewijzen de
heel mooie barok- en renaissan-
cehuizen en -gebouwen. De
Kornplatz staat er vol van.
Onmiddellijk naast de stad rijst
in het noorden een berg op die
de naam Heiligenstein draagt.
Wie hem langs bospaden
beklimt, wordt op 350 meter
hoogte beloond met een adem
benemend uitzicht over Lan
genlois en een groot deel van
het Kamptal. Sinds 1897 staat
daar ook een uitzichttoren.
De hele streek is verder bezaaid
met kastelen en kloosters waar
veel te zien valt en waar rond
leidingen worden gegeven. Het
Benedictijnenklooster Alten
burg met een fantastische
barokke bibliotheek is er daar
maar één van.
Het aardige is dat je in dit
gebied niet altijd in een hotel
hoeft te overnachten of op een
camping. Dat kan namelijk ook
bij de wijnboeren. Dat kan bij
voorbeeld in Langenlois bij de
wijnbedrijven Ehn Ilse, Gruber
Maria en Gruber Eva und Wolf
gang. En in Schiltern bij Win-
zerhof Steinschaden.
Een weekendje van vrijdag tot
en met zondag kost ongeveer
100 per persoon. Er is alle
comfort en ontbijt is inbegre
pen, evenals wijn proeven en
een paar uitstapjes.
Wie vier dagen wil, kan van
maandag tot en met donderdag
terecht. Het is iets duurder,
maar een fiets om de omgeving
te verkennen, hoort er dan ook
bij.
Wijnkelders in een Kellergasse: een dorp zonder schoorstenen.
FOTO ROBERT LEENAERS
