Vietnam steekt Aziatische
'tijgers' naar de kroon
e de
Nedalco klaar voor fabriek bio-brandsto
["zo
AC na tweede
BUITENLAND
ABN/Amro
opent
kantoor in
Ho Ch Minh S|J
[arco Sas: 'Met
SER adviseert regering auto's op alcohol te laten rijden
i
DRA
DE STEM
VRIJDAG 4 JUN11993
JUWELIERS - DIAMANTAIRS -
T,
De Socialistische Repu
bliek Vietnam is onge
veer 8 maal zo groot als
Nederland en telt 68 mil
joen inwoners. In de
hoofdstad Hanoi wont,
miljoen mensen en in Ho
Chi Minh Stad,'het voor
malige Saigon, 4 miljoen
inwoners.
Vietnam voerde vorig
jaar voor 4,4 miljard gul
den buitenlandse pro-
dukten in. Het land ex
porteerde dat jaar voor 4
miljard gulden.
Het bruto binnenlands
produkt, de totale som
van alle geproduceerde
goederen en diensten, be
droeg vorig jaar 22,8 mil
jard gulden. Dat is per
hoofd van de bevolking
440 gulden. Ter vergelij
king: in Nederland is dat
26.530 gulden.
Propagandabord in Huë: 'Voorwaarts met Doi Moi'. Inmiddels werkt de regering in Hanoi hard aan vernieuwingzoals een vrije-markteconomie.
FOTO JAN BANNING
Singapore, Hongkong,
Zuid-Korea en Taiwan
waren de eerste 'Azia
tische tijgers', wereldre
cordhouders economi
sche groei. Malaysia en
Thailand volgden. En als
de voortekenen niet be
driegen maakt Vietnam
binnenkort ook deel uit
van de club. Het Neder
landse bedrijfsleven is
van de partij.
Door onze redacteur
Pieter-Jarf Dekkers
Hanoi - Lage lonen, goed ge
schoold en gedisciplineerd per
soneel, een stabiele interne poli
tieke situatie, nog nauwelijks
ontgonnen natuurlijke hulp
bronnen en een goede ligging.
Ziedaar enkele voorwaarden
voor een snelle economische ont
wikkeling. En Vietnam heeft het
allemaal in huis.
Geen wonder dat het internatio
nale bedrijfsleven - geconfron
teerd met steeds hogere lonen in
de andere Aziatische 'tijgers' -
de weg naar Vietnam heeft ge
vonden.
In de hand gewerkt door het
communistische regime, dat in
naam dan wel het socialisme
belijdt, maar in de praktijk de
volksrepubliek in snel tempo
omschakelt voor de vrije markt.
Eind 1986 presenteerden de
machthebbers in Hanoi hun ei
gen perestrojka, de 'Doi Moi'.
Jaren van isolement, vooral door
Washington opgedrongen na de
nederlaag van de Verenigde Sta
ten in de Vietnam-oorlog, had de
socialistische heilstaat niet ge
bracht wat de meeste Vietname-
zen er van hadden verwacht.
Voor de ontwikkeling van het
land moest dat isolement worden
doorbroken en dus werden de
meeste socialistische verworven-
Volop handel op straat in Hanoi
heden opgeborgen.
Zo is de collectivisering van de
landbouw afgeschaft. De grond
bleef staatseigendom, maar de
boeren kregen de vrije hand bij
het uitoefenen van hun beroep.
En met succes: Vietnam is tegen
woordig een grote exporteur van
rijst.
Vervolgens pakte Hanoi de
staatsbedrijven aan. Ook hier
bleef de staat eigenaar, maar de
overheidsbemoeienis verdween.
In eerste instantie met verstrek
kende gevolgen.
Zo verdwenen de overheidssub
sidies die staatsbedrijven kregen
als hun winsten tegenvielen.
Vervolgens moesten de bedrijven
voor hun grondstoffen, kapitaal
goederen en arbeid marktprijzen
gaan betalen. Eenderde van de
staatsbedrijven legde het loodje
en duizenden mensen raakten
werkloos.
In 1988 kwam er een zeer libera
le investeringswet, die buiten
landse investeerders moest aan
trekken, tot op dat moment een
ongehoorde zaak.
Het succes kwam, onstuitbaar.
In amper vijf jaar tijd hebben
buitenlandse bedrijven voor
meer dan 8,1 miljard gulden in
Vietnam geïnvesteerd.
Taiwanese bedrijven voeren het
leger buitenlandse investeerders
aan. Bijna een kwart van alle
investeringen komt van Taiwan.
Hongkong volgt. Frankrijk is
derde, wat niet zo vreemd is
omdat Vietnam tot halverwege
de jaren vijftig nog een Frans
protectoraat was.
Opvallend is dat de Japanse in
vesteerders het wat laten afwe
ten. In tegenstelling tot de ande
re zes 'tijgers' begeeft de Japanse
ondernemer zich slechts schoor
voetend op Vietnamese bodem.
Nederlandse ondernemers slaan
in Vietnam geen slecht figuur.
De afgelopen vijf jaar hebben
Nederlandse ondernemers voor
ruim 477 miljoen gulden in Viet
nam geïnvesteerd, een fractie
minder dan het Japanse bedrijfs
leven.
Vanaf 1988 groeide de Vietna
mese industrie met gemiddeld 6
procent per jaar, een percentage
waar menige Westerse industrie
staat een moord voor zou doen.
In 1991 vertraagde de groei tot
een magere 3,5 procent, wat
vooral te wijten was aan het
wegvallen van de economische
hulp uit de voormalige Sovjet
unie.
Vorig jaar overwon Vietnam die
Begin juni opent de
Amro als eerste Nederlj
se bank een kantoor in]
Chi Minh Stad, het voot
lige Saigon en hét coi
cieel centrum van het li
Er is volgens de bank
het Nederlandse bedrij;
ven steeds meer vraag
financiële dienstver!
ter plekke.
Een nogal vaak
klacht in ondernemers)
gen is dat het moeilijk
het doolhof van Vietm
overheidsinstelligen sns
weg te vinden.
Een van de taken van|
ABN/Amro-kantoor is
derlandse ondernemers,
in Vietnam willen invi
ren, de weg wijs te
en te bemiddelen t
overheidsinstellingen
investeerders.
De KLM beschikt in Ho|
Minh Stad inmiddels
over een eigen kantoor,!
cent is de nationale
vaartmaatschappij
nen een wekelijkse
tussen Amsterdam en
nam.
i onze verslaggever
eda - Het mooiste plaatje
de wedstrijd NAC-FC
fen Bosch (2-0) volgde gis-
lavond na de openingstref-
van de Bredanaars. Doel-
ntemaker Marco Sas
[>rmde na zijn eerste goal
dit seizoen dol van
bugde richting zijlijn en be-
fong zijn trainer Ron Spel-
heb het aan het begin van dit
|r ook al gezegd. Spelbos heeft
sterker gemaakt en me veel
'«■er zelfvertrouwen gegeven.
verdient dit bedankje. Het
gewoon een vreugde-uiting
me. In een wedstrijd als deze
belangrijk doelpunt te ma-
dat is toch geweldig."
Spelbos kon er wel om la-
n, ook al was zijn pantalon
door
stopp
„Ik re
de rl
schie:
de p,
aangi
diep
beurc
helerp
dwee:
zoeke
zie je
is om
uit te
De al
verdi
meo
de thi
lijk
digei
pauzi
kelijl
Boscl
ging
lichte inzinking met een econo
mische groei van 5 procent. En
als de vooruitzichten niet be
driegen zal dit jaar een groei
worden gerealiseerd van 10 pro
cent. Daar zijn zelfs de andere
Aziatische 'tijgers' jaloers op.
De 'Doi Moi' stond die jaren
trouwens ook niet stil. Op tal
van terreinen bouwde de Vietna
mese regering de markteconomie
verder uit.
Het staatsmonopolie op buiten
landse handel verdween en er
kwam een bankstelsel naar Wes
ters voorbeeld. De talrijke, reeds
vóór de hervormingen op illegale
basis opererende particuliere be
drijfjes, kregen een legale status.
Het sluitstuk van de hervorming
was de nieuwe grondwet, waarin
ruim baan wordt geschapen voor
de vrije markt en het parlement
meer invloed kreeg.
De communisten blijven de rege
ring domineren en grond blijft
staatseigendom, evenals de
grondstoffen. Maar het gebruik
van de grond en de winning van
grondstoffen geschiedt op puur
kapitalistische basis.
De grondwet staat verschillende
vormen van buitenlandse inves
teringen toe. Een bijzondere
vorm is het opzetten van een
soort 'joint venture' tussen een
Vietnamese partner en een bui
tenlandse investeerder. Hierbij
wordt geen rechtspersoon in het
leven geroepen. Opzet is het sa
men besturen van een bedrijf op
basis van verdeling van de we
derzijdse lusten en lasten.
Zeer belangrijk voor de toekom
stige ontwikkeling van Vietnam
is het nog bestaande handelsem
bargo van de Verenigde Staten.
Hanoi doet er alles aan om dat
opgeheven te krijgen. Dat komt
niet alleen de buitenlandse han
del en investeringen ten goede,
het biedt Hanoi ook de fel be
geerde kans om toe te treden tot
internationale organisaties als
het Internationale Monetaire
Fonds.
Washington, en zeker de
regering van Clinton, hi
wel oren naar. Uit hui
oogpunt is de export nai
nam van levensmiddelen,
camenten, landbouwwerl
huishoudelijke artikelen!
ding en boeken weer
Amerikaanse bedrijven ni
een voorschot op het oi
Van
Jacques Hendriks
Sreda - Drie maal achter
een ging het mis. De vierde
teer zou het dan eindelijk
moeten kunnen lukken. Na
dik verdiende
-thuiszege van NAC op
Den Bosch staan de
|edanaars er in poule B
de na-competitie hal-
|jrwege al heel erg floris-
t voor. De deur naar de
idivisie lijkt wagenwijd
ten te staan.
van het handelsembargo fier punten uit twee wedstrijden
volop bezig met invest Been doelsaldo van 6-0, plus de
plannen. vetenschap dat de beide oppo-
Vietnam is een typisch valenten. De Graafschap (4-0) en
van een Aziatisch land, TC Den Bosch (2-0), onthutsend
economische ontwikkelii); jtfnig kwaliteit etaleerden in
uit loopt op de politiek. 0: B wedstrijden tegen NAC,
wordt het land nog steei ■ten de ploeg van trainer Ron
de communisten geregeeit HBlbos toch vleugels geven,
het vrije markt principi Bgende week donderdag zou
steeds meer terrein. «al kunnen gebeuren. Wan-
Vietnam heeft de buited® zondag FC Den Bosch gelijk
investeerder dan ook heelpkRlt of verliest van De Graaf-
ip, en NAC wint vervolgens
10 juni in eigen huis opnieuw
de Achterhoekers van trai-
Simon Kistemaker, dan is
Daarnaast beschikt helBnotie naar de eredivisie een
over omvangrijke natii
bieden. Het onderwijs is jj
werknemers zijn zeer
veerd, stakingen komen|
niet voor en de lonen zijn
hulpbronnen als olie, sti
ijzererts, witte ste*
bauxiet, tin, goud en edelij
die niet of nauwelijks
geëxploiteerd.
Het land heeft een van
ste voorraden fosfaten
reld, die kunnen worden
wend voor de produkt|
kunstmest (Tot 1991 leve
voormalige Sovjetunie ji
voor 3,5 miljard gulden
mest aan Vietnam).
Er is één keerzijde aan
daille: de uiterst gebrel'
frastructuur. Door de
met achtereenvolgens
sen en de Amerikanen
verbindingen volstrekt
doende.
Daarom is Hanoi zo
opheffing van het VS-ei
want dan gaat de internat
geldkraan weer open ei
de zo noodzakelijke
spoorlijnen, bruggen, ha«
vliegvelden worden
NAC uiteindelijk nog rede
simpel FC Den Bosch ver
zat er gisteravond in een
10.000 man gevuld stadion
de Beatrixstraat 45 minuten
niet in. FC Den Bosch, dat
£lopen dinsdag na een salon-
ise met Fortuna (1-1) op de
intiende plaats van de eredi-
Se was geëindigd en daarmee
plaatsje in poule B van de
lompetitie kreeg toegewezen,
net als twee dagen eerder
iluut niet van plan om voor
inst te spelen.
alleen Dirk Jan Derksen in
its, deed de ploeg van trai-
lans van der Pluym er alles
om het tempo uit de wed-
gjd te halen. Daar slaagden de
chenaren, die wonderwel in
ijfde minuut via Benkirane
op voorsprong waren geko-
't, uitstekend in.
ieten bij NAC de opbouw
achter uit over aan de spe-
Idie daar het minst sterk in
Sas en de van een schorsing
"Tiggekeerde Wilnis. Gevolg
3 dat NAC z'n spitsen niet
bereiken en ging lopen zoe-
ook al omdat de vleugelspe-
- Remie en Gesthuizen -
il niet gevaarlijk waren.
ithuizen voelde zich niet lek-
I
Jol
Boss
9
ami
art!
L. de Nie ...voordelen...
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
Van onze verslaggever
Jan van de Ven
Breda/Bergen op Zoom - Fa
brikant Nedalco in Bergen
op Zoom is klaar om een
nieuwe alcoholfabriek te
bouwen. Het wachten is op
de regering, die het rijden op
alcohol moet activeren.
De Sociaal Economische Raad
(SER) heeft de regering half
april het advies gegeven rijden
op alcohol (ethanol) grootscha
lig aan te pakken.
L. de Nie, vice-voorzitter van
OBL, zegt dat grootschalige in
voering van alcohol als brand
stof voor auto's voordelen heeft
voor het milieu. Produktie van
biobrandstof biedt daarbij veel
werk voor akkerbouwers.
OBL staat voor 'ontwikkeling
van bio-ethanol uit landbouw
grondstoffen'. Er gaat een sa
menwerkingsverband van Sui
ker Unie, CSM Suiker en Ne
dalco achter schuil. Nedalco is
een bedrijf met vestigingen in
Delfzijl en Bergen op Zoom, dat
zijn bestaan dankt aan een ge
zamenlijk initiatief van alle sui
kerfabrieken. Nedalco maakt'
pure alcohol uit een restprodukt
van suikerbieten.
Op dit moment rijden drie auto
bussen op alcohol. Met een klei
ne aanpassing schakelden ze
van diesel op ethanol over en
rijden nu bij wijze van proef al
weer een klein jaar lijndiensten
in Groninger land.
OBL is dik tevreden over de
proef. De Nie: „Het projekt
staat in de kinderschoenen".
Begrijpelijk, want de produktie
van Nedalco is voor een gering
deel als brandstof bedoeld. „Er
valt veel uit te zoeken en te
verbeteren. Ontwikkelingen
gaan echter snel. Aan de auto
motor is in 100 jaar ook veel
veranderd".
De SER wil biobrandstof een
serieuze kans geven. Koolzaad
olie voor menging met diesel.
Ethanol als brandstof voor bus
sen en taxi's. Volgens de SER
kan de vervanging van diesel
olie door ethanol leiden tot een
vermindering van broeikasgas
sen met 25 tot 60 procent.
Pikt de regering het voorstel
van de SER op dan is Neder
land niet de eerste met groot
schalige brandstof produktie.
Frankrijk heeft niet op beslis
singen van de EG gewacht en is
met produktie op grote schaal
begonnen. Italië en Oostenrijk
gaan ons ook voor. De Verenig
de Staten stelt alcohol als
brandstof in wintermaanden
verplicht als voorkomer van
smog.
Over de prijs valt veel te zeg
gen. Een liter alcohol is veel
duurder dan een liter diesel of
benzine. De Nie goochelt met
cijfers om aan te tonen, dat
alcohol niet duurder dan benzi
ne hoeft te zijn. Een kwestie
van accijns. De duurte van et
hanol komt neer op een politie
ke beslissing: gaat het milieu
voor op het vullen van de schat
kist.
„In de VS heeft de overheid
ethanol goedkoper gemaakt, na
dat was aangetoond dat het ac
tiveren van het gebruik uitein
delijk meer geld in de schatkist
bracht". De VS is Nederland
niet. Wel kan politiek Den Haag
besluiten om de belasting op
alcohol laag te houden, maar de
graad van toepassing is hier
anders.
„Nederland beslist niet in z'n
eentje over grootschalige toe
passing. De stap moet door de
Europese Gemeenschap worden
gezet", meent De Nie. Het Ne
derlandse afzetgebied is klein.
We hebben anderen nodig om
het rijden op alcohol aantrekke
lijk te maken. En 'Brussel' praat
al over toepassing van alcohol
als brandstof.
De milieubeweging speelt er op
in door op haar beurt een etha-
nol-onderzoek voor het Euro
pees parlement te doen. Stich
ting Natuur en Milieu komt tot
een heel wat negatiever slotsom
dan de SER. Beider rapporten
verschijnen in dezelfde week.
Conclusies van milieu-activis
ten: produktie van ethanol kost
meer energie dan het oplevert.
Het effect van opwarming van
de aarde (broeikaseffect) is bij
alcohol groter dan bij benzine.
Zure regen, vermesting, vervui
ling water zijn bij alcoholpro-
duktie groter dan wanneer boe
renland braak blijft liggen.
De Nie stelt daar tegenover:
„Nederland heeft 200.000 ha
akkerland teveel. Bij produktie
van tarwe en suikerbieten voor
alcoholproduktie op die grond
kunnen alle auto's tien procent
alcohol op hun brandstof men
gen en alle bussen op alcohol
rijden. Dat scheelt zeven pro
cent co- (opwarming van de aar
de), twintig procent kolendamp,
tien procent benzeen (kanker
verwekkend)". Komt de helft
van het teveel aan akkerland
vrij voor alcoholproduktie dan
rijden alle Nederlandse bussen
straks op alcohol.
Alle akkerbouwers snakken
naar een goede bron van inkom
sten. Via Brussel kunnen zij
voor braakligging van
grond een vergoeding
Braak land voorkomt
schotten. „Maar", stelt D«
„Als akkerbouwers nu
de beginjaren gebruik
van de regeling en toeste
krijgen om suikerbieten
we te verbouwen, dan b
alcohol van hun produktei|
duur te zijn".
In de politieke discussie k
OBL zich voor op een ni'
fabriek voor ethanolprod
OBL heeft een marktposi
handhaven. Over de plaat
vestiging wordt nog nie'
dacht. De Nie: „In de buuj
een suikerfabriek". G»
wordt aan een produktk
10.000 m1 alcohol per jaar
doende om 1.000 bussen
laten rijden.
Oude, gesloten suikerfaW
komen als plaats van vest
niet in aanmerking. Als
fabriek zijn ze ook niet'
bruikbaar. „Alle machines
suikerfabrikage zijn erui'
haald".
REDA Aanpassing van gebouw
n inrichting voor de Stichting Vrij-
Migerscentrale Breda. 21.000,-
TEN LEUR Inrichting van
Mn nieuw pand voor jeugdwerk
1 behoeve van Stichting Jeugd-
fn jongerenwerk. 20.000,-
pEERTRUIDENBERG Inrich-
skosten nieuw steunpunt voor
e Regionale Stichting Ouderen-
welzijn Dongemond. 30.000,-
"LST Cursussen weerbaar
heid voor vrouwen 50+ ten behoeve van de Stichting
pelzijn voor Ouderen Hulst. .000,-
Het Juliana Wel:
van mensen in 1
jecten per jaar.
Ook bij u in de
^Gironummer 8:
HUI
VrijJ
f T ZIJN DE KLE
Juliana Welzijn F
