De Klokke
L b.v.
'Psychiatrie krijgt
niet voldoende aandacht'
Ontiegelijk veel gesnotter op de afdeling'
'Het is een beetje lopende-bandwerk'
'Hartchirurgie is spannend'
'In ons vak
gaat het niet
om de cijfers'
ORG
„DE psychiatrie krijgt niet de aandacht die het
verdient," stelt Cecile Bliemer, coördinator van De
Halm, de afdeling voor kortdurende opname in de
kinderpsychiatrische kliniek De Mark.
,ER wordt hier inderdaad ontiegelijk veel
gesnotterd", zegt Franca Broeders. Ze is
liekenverzorgster op de afdeling
illergologie/immunologie van De Klokkenberg. Het
s de afdeling van dr. Z. Pelikan ('de big boss') en zijn
ichtgenote/rechterhand M. Pelikan-Filipek.
)P 13 december 1979 werd in De Klokkenberg de
«rste open hartoperatie uitgevoerd. Anneke van
ijsbergen-de Geus behoorde toen al tot de ploeg
erpleegkundigen op de intensive care (IC), die nu 70
mensen groot is. Het was een roerige tijd met volop
noblemen, waarip chirurgen rollend met elkaar over
raat gingen.
OK-ASSISTENTE
Gesina Strijker-Kroezen
werkt al dertien jaar in
De Klokkenberg. Haar
opleiding kreeg ze in het
Baronieziekenhuis, waar
ze acht jaar assisteerde
bij algemene chirurgie.
OP het klinisch chemisch laboratorium van De
Klokkenberg houden dertig mensen zich elke dag
bezig met het onderzoeken van
lichaamsvloeistoffen zoals bloed en urine.
DE STEM
VRIJDAG 4 JUNI 1993
D4
i-GEVELS
I850
59133
g bestaan
Door
Mieke van den Heijkant
[ÏÉdEREEN kan zich voorstellen
Bat er een familielid een hart- of
.en longkwaal krijgt, of ergens al-
.sisch voor is, maar een kind met
wchiatrische problemen is heel
bat anders. Er hangt een gevoel
„n gene rondom de psychiatrie."
[in onze samenleving is ziekte: je
leemt en pilletje en dan is het
Ever," zegt haar collega Jan van
ïriei. Hij is psycholoog op de lang-
terblijf-afdeling en daarnaast on-
|er meer behandelingscoördinator
a gedragstherapeut. „Hier op De
jjark is ziekte het eindresultaat
tan een heleboel factoren die spaak
Jopen. Daarnaast is ziekte ook aan
vaarding: je kunt er hulp voor
jragen, net als voor een gebroken
OT."
Dat laatste vindt Van Driel een
loede ontwikkeling. „Het is met
lame voor ouders niet makkelijk
[m hulp voor hun kind te vragen.
,ak hebben ze het gevoel dat ze
jnislukt zijn. Maar wij respecteren
luist het feit dat ze de moed hebben
lm het te doen. Er is wel een
lerschil: bij een kind met een ge
broken been komen ze alleen maar
op bezoek. Hier wordt er toch wel
iets meer van ze verwacht."
iHet belangrijkste is dat de kinde
ken en hun omgeving eens uit een
lepaald patroon moeten stappen,"
vult Bliemer aan. „Het kan daarom
heel nuttig zijn om het kind los van
de ouders te observeren. Maar
daarnaast blijft het belangrijk om
de thuissituatie te leren hoe ze met
de stoornis van het kind om kun
nen gaan. Als de cirkel doorbroken
is, krijgt het kind weer nieuwe
kansen."
Van Driel: „Wij maken onderscheid
in problemen die ontstaan door
omgevingsfactoren, zoals het gezin,
vriendjes, school en interne proble
men. De problemen hebben dan
hun oorsprong in het kind zelf. Die
interne problematiek kan te maken
hebben met aanleg, maar ook met
lichamelijke oorzaken als een ge
boortetrauma of een leerstoornis."
Het aanmelden gebeurt vaak op
verwijzing door het Riagg, de
school of de huisarts. Ouders kun
nen een kind ook zelf aanmelden
bij de polikliniek van De Mark.
Vervolgens wordt er gekozen voor
poliklinische, ambulante hulp, een
plaats op de dagbehandeling, of
voor opname. De opname kan voor
korte of lange duur zijn. Een kort
durende opname wordt vaak ge
bruikt om het kind te observeren
en om te bekijken of het kind ook
werkelijk psychiatrische hulp no
dig heeft. „Soms blijkt dat het kind
veel beter af zal zijn in een pedago
gische setting", legt Bliemer uit.
„Bijvoorbeeld een tehuis, een bege
leider of een pleeggezin. Het komt
ook voor dat het intern wordt
doorverwezen naar de longstay-af-
deling." Deze afdeling bestaat uit
vier leefgroepen, die naar leeftijd
zijn ingedeeld.
De Mark springt met haar behan-
delingsbeleid zo veel mogelijk in op
de specifieke problemen van de
kinderen die worden aangeboden.
Dat lukt niet altijd: „Als je in een
groep een bepaald behandelings-
stramien hebt uitgezet en daar
komt ineens een heel ander kind
bij, dan blijft er van je 'ideaal-
plaatje' niet veel over," verzucht
Van Driel.
„Het aantal aanmeldingen stijgt
jaarlijks", vervolgt hij. „Oorzaken
zijn onder andere de maatschappe
lijke veranderingen. En doordat in
cest en kindermishandeling de
laatste jaren meer aandacht krij
gen, komt die problematiek ook
eerder naar voren. Omdat er te
weinig plaatsen zijn, kun je vaak
niet helpen op de momenten die het
meeste resultaat zouden geven."
Bliemer geeft een voorbeeld: „Als
na enkele maanden op De Halm
blijkt dat een kind behoefte heeft
aan langdurige opname, dan moet
je dat ook kunnen aanbieden. Je
moet hem niet naar huis sturen,
omdat er over een jaar pas plaats
is. Dan werk je met die kinderen in
feite naar een nieuwe crisis toe."
„Doodzonde," vindt Van Driel.
„Kinderen ontwikkelen zich zo
sterk binnen een jaar. Hoe jonger je
ze hier krijgt hoe beter. Dan heeft
de beschadiging in de persoonlijk
heid zich nog niet zo vastgezet."
Bij sommige kinderen is de bescha
diging dusdanig, dat er geen gene
zing meer mogelijk is. In de puber-
groep wordt daarom gestructu
reerd gewerkt aan het accepteren
van die handicap.
De Mark zou haar capaciteit graag
uitbreiden. „In een groter instituut,
kun je beter differentiëren," stellen
Bliemer en Van Driel. „We zouden
graag psychotherapie geven aan
een groep met wat meer mogelijk
heden."
Cecile Bliemer en Jan van Driel: „Er hangt een gevoel van gene rondom de psychiatriefoto de stem johan van gurp
JoorCarl Wlureau
lLLERGIE. Wie daarmee kampt
an een veelheid aan klachten krij-
en. Piepende longen, rode ogen,
oofdpijn. een volle neus, een
riepgevoel of huiduitslag. De oor
aak is niet zo een-twee-drie ge-
onden. Een bezoek aan deze afde-
ng van De Klokkenberg betekent
an ook een uitgebreid speurwerk
die mysterieuze boosdoe-
er(s).
lie puzzel begint met huiswerk
oor de patiënt. Die mag een was-
ijst vragen invullen. Eetgewoon
ten, de aanwezigheid van huisdie
ren, het gebruik van zeep en kos-
metica, de woonomgeving en het
materiaal van je matras. Dr. Peli
kan vraagt zijn patiënten het hemd
van het lijf. Daarna volgt een reeks
testen. Prikken op de huid, bloed
onderzoek, neusprovocatie, plak-
testen en inhalaties. Franca Broe
ders maakt alles van dichtbij mee.
En ziet de patiënten soms goed ziek
worden. „Dat is wel eens heel erg."
Maar het is allemaal voor eigen
bestwil. Want alleen met dit uitge
breide speurwerk kan worden vast
gesteld waarvoor iemand allergisch
is. Dat kan dus van alles zijn. Van
ziekmakers in de lucht (pollen) tot
chocola, van een glas bier tot de
haren van een herdershond. En niet
te vergeten een stukje kaas. „Bij
een van de testen moeten mensen
een ons kaas eten. Ze worden soms
meteen ziek, hoofdpijn. Dan zien ze
ook direct waar het van komt. Dan
hoeven ze echt nooit meer kaas."
De ene patiënt kan voor zijn test op
de polikliniek terecht; wie langere
onderzoeken moet ondergaan, kan
in De Klokkenberg worden opge
nomen. Aan het eind van de rit
weet dr. Pelikan waar het aan
schort en wat de remedie is. Vaak
betekent dat een dieet en medicij
nen. Niet zelden zijn aanvullende
maatregelen nodig. „Dan moet de
nieuwe vloerbedekking eruit, of
soms moeten de huisdieren weg.
Vooral voor kinderen is dat heel
triest. Nou, dan blijf ik wel ziek,
hoor je ze dan zeggen."
In De Klokkenberg wordt de puz
zel vrijwel altijd opgelost. Broe
ders: „Het gebeurt maar heel zel
den dat we hier niks vinden."
Franca Broeders: „Het gebeurt maar heel zelden dat we hier niks
vinden foto de stem/johan van gurp
'oor Carl Mureau
Is Alkmaarse van geboorte en
jvam 'n 1379, na een stage in
°uston, naar Breda op verzoek
p" dokter Van der Schaar,
ten goede vent, maar hij heeft
j®.tact' zegt ze. „Voor ons, de
rpleegkundigen, was het een pri-
I a maa- Als een patiënt niet goed
f/j' aPs je het niet helemaal
If lAnlrTde, dan slieP hij gewoon
BV het hed ernaast. Zo vind .je ze
tegenwoordig niet meer."
Na een jaar of vijf kwam er eigen
lijk pas rust in de tent. Anneke van
Rijsbergen is in al die tijd De
Klokkenberg trouw gebleven. En
dat doet ze nog steeds, hoewel het
werk voor haar duidelijk minder
spannend is geworden. Patiënten
komen van de operatiekamer, zijn
eerst volkomen afwezig, kunnen
dan 'voorzichtig naast het bed' en
de tweede ochtend mogen ze de IC
al weer verlaten. „Na twee, drie
jaar wordt dat een beetje lopende-
bandwerk."
„Het klinkt wat vreemd. Maar ik
vind het leuker als het niet goed
gaat met de mensen", zegt ze. Dat
betekent intensievere verpleging,
meer contact met patiënt en fami
lie. Gesprekken voeren. „Je kunt
veel meer voor de mensen doen",
zegt Van Rijsbergen.
Zij heeft zitting in de zogeheten
ZEP-commissie (zorg-ethiek en
pastoraat) van De Klokkenberg.
Daarin wordt gepraat over ster
vensbegeleiding en euthanasie.
Ethische discussies. Komt het wel
eens voor dat zij patiënten binnen
ziet komen, voor wie een operatie
eigenlijk weinig zin meer heeft? Ze
knikt instemmend. „Dat gebeurt.
Maar daar moet ik wel bij zeggen:
wij kennen de mensen vantevoren
niet. Dat zijn ook moeilijke vragen.
Een man van 85 spit misschien elke
dag nog zijn eigen tuintje om, ter
wijl iemand van 50 al jaren niets
meer kan."
Anneke van Rijsbergen: „Een man van 85 spit misschien elke dag
nog zijn eigen tuintje om, terwijl iemand van 50 al jaren niets meer
kan." foto de stem/johan van gurp
Glad geschoren 9&\
Elektromaaier voo®
van grasvangba*.
Flack kabelgele"»
veiligheidsschakel.»
viervoudige maai
verstelling.
eigerstraat 8-10 BRjj®
IEDA Tuincentrum A
•eswiik, Grauwe Polf'
entrum "Terra No™'va»
OOSTERHOUT K<*sj tl
"JBOSCH Muldeis die
it 97 RIJSWIJKIhW L
aat 55 ROOSENDAA
8TERNEUZEN
ndaalsestr. 62
föina Strijker-
mensen".
Kroezen: „We hebben een fantastisch team met hele
foto de stem johan van gurp
Door Co Tanis
IN 1980 solliciteerde ze bij dokter
Van der Schaar op de hartafdeling
van De Klokkenberg en daar heeft
ze nooit spijt van gehad: „Hartchi
rurgie is heel spannend. Een opera
tie kan vier tot acht uren, soms wel
een hele nacht duren. Het betekent
dat je in de operatiekamer, vrij
geïsoleerd, lange tijd op elkaar
aangewezen bent. Dat schept een
bijzondere en vertrouwelijke sfeer.
Op de OK werken in totaal zo'n
vijftig mensen: zes Thorax-chirur
gen, acht assistent- chirurgen, de
anesthesist met zijn assistenten en
de assistenten van de chirurgen".
Strijker-Kroezen is operatiezuster.
Het betekent dat ze 'aan de tafel'
staat om de chirurg te assisteren:
„Dat begint al als de mensen bin
nengebracht worden. Een hartope
ratie is een emotionele gebeurtenis,
die bij alle patiënten angstgevoe
lens oproept. Ze moeten zich hele
maal overleveren en je probeert
hen wat gerust te stellen. Even hun
hand vasthouden als je denkt dat
ze daar behoefte aan hebben. Zeg
gen dat ze rustig kunnen gaan
slapen en geen pijn zullen voelen.
Gedurende de operatie is de span
ning groot. Je bent je ervan bewust
dat een hart het centrale orgaan is,
waar het leven van de patiënt van
afhangt. Je krijgt te maken met
spoedoperaties, met nabloedingen,
het is constant nadenken en oplet
ten. Dat gebeurt in alle rust. Een
uur later staat Radio 3 aan en
kunnen we weer grapjes maken.
Tussen de bedrijven door blijft ie
dereen nauwkeurig en oplettend.
Iedere verandering van ECG-ge-
luid wordt gehoord en gecontro
leerd, ieder houdt een wakend oog
in het zeil".
Strijker-Kroezen heeft drie kinde
ren van twaalf, acht en vijf jaar. In
De Klokkenberg heeft ze een baan
van zeventig procent: „Mijn leven
is hollen of stilstaan. Thuis is het
druk met de kinderen, hun vriend
jes, hun afspraken. Alles is goed
geregeld en dan vind ik het heerlijk
om naar mijn werk te gaan. We
hebben een fantastisch team met
heel aardige mensen."
Door Co Tanis
HOOFDANALIST Alfons van
Geel uit Rijsbergen en zijn team
ondersteunen met die onderzoe
ken de artsen bij het stellen van
de diagnose. Het laboratorium
werkt voor patiënten van de
hart- en longafdeling en van de
afdelingen astma, epilepsie, psy
chiatrie en allergologie.
Van Geel is al dertien jaar ana
list in De Klokkenberg. Zijn ver
antwoordelijkheid ligt vooral op
het gebied van kwaliteitsbewa
king, dienstenplanning en orga
nisatie. Daarbij zijn voor hem de
koele cijfers niet de hoofdzaak:
„Uitslagen produceren is geen
kunst, nu we zoveel geavanceer
de apparatuur tot onze beschik
king hebben. Analisten zijn ook
controleurs die weten wat er
achter de cijfers schuilgaat. Bij
het zien van de getallen moeten
ze die kritisch bekijken en zich
afvragen of de uitslagen kloppen
met hun gegevens. Kleine foutjes
kunnen grote gevolgen hebben
en daar moet je je constant van
bewust blijven. In het medische
vak gaat het niet om de cijfers,
de mens is hoofddoel en als je
dat vergeet ben je verkeerd be
zig. Als artsen bloed nodig heb
ben voor een operatie-patiënt,
wordt vooraf nog een extra con
trole uitgevoerd. Dubbel checken
moet de kans op onaangename
vergissingen uitsluiten".
De Klokkenberg is na de roerige
SML-periode (Stichting Medisch
Laboratorium) nu zo ver dat 95
procent van alle bepalingen in
eigen beheer verricht kan wor
den. Van Geel: „Wij onderzoeken
regelmatig de uitwerking van be
paalde medicijnen per patiënt.
En overmatig medicijngebruik
wordt aan de arts gemeld, zodat
die actie kan ondernemen"..
Het klinisch chemisch laborato
rium van De Klokkenberg heeft
een vrij groot spoedaanbod. Van
Geel: „De uitslagen voor het tho
raxcentrum moeten snel bekend
zijn, voor de rapportage van rou
tine-bepalingen heb je wat meer
tijd. We draaien goed en zijn nu
bezig met een project dat erop
gericht is aan de toekomstige
kwaliteitsnormen van de over
heid te voldoen. De Klokkenberg
is uit zijn jasje gegroeid, de ver
bouwing zal ook het laborato
rium meer lucht moeten geven.
Wat de personeelswerving be
treft ben ik niet zo optimistisch.
Steeds minder jonge mensen kie
zen voor een medisch vak, terwijl
het toch zulk leuk werk is".
Alfons van Geel: „Analisten zijn ook controleurs die weten wat
er achter de cijfers schuilgaat". foto de stem/johan van gurp
