innen
Tribunaal naar Den Haag
REN.
n,
ken kan.
Voces tegen oorlogsmisdadigers ex-Joegoslavië start mogelijk eind '93
Wachten op overplaatsing
Bosnische Serviërs concentreren aanvallen op moslimstad Maglaj
Solidariteit brengt Poolse regering aan het wankelen
'Historische nederlaag Rode Khmer'
BUITENLAND
Duitsland
Mellery-proces
twee weken later
BUITENLAND KORT
cprï.: ,l7 495
de stem
donderdag 27 mei 1993
A4
Sarajevo/Genève (rtr/afp) - Servi
sche troepen hebben hun aanvallen
0p verscheidene door moslim- en
Kroatische troepen beheerste steden
in Bosnië gisteren voortgezet. Daar
bij lag vooral Maglaj voor de tiende
opeenvolgende dag onder nagenoeg
onophoudelijk zware artilleriebe
schietingen.
VN-functionarissen zeiden dat er voor
je tienduizenden ingesloten Moslims in
de stad een ernstig voedseltekort dreigt
en dat er 100 granaten per dag op hen
neerkomen. Bosnische militairen spra
ken over de radio van 'beestachtige
aanvallen' van Serviërs op vooral
woonwijken in de stad.
Aangezien de Bosnische radio melding
maakte van 'zware beschietingen van
alle zijden' vermoedden waarnemers
dat Servische eenheden de stad al bijna
volledig hebben omsingeld. In totaal
verblijven in Maglaj volgens de VN-
vluchtelingenorganisatie ongeveer
10.000 inwoners en 20.000 vluchtelin
gen uit het door Serviërs bezette gebied
in de omgeving.
Eveneens zware Servische aanvallen
werden gemeld uit Doboj en het Mos-
lim-Kroatische bolwerk Brcko aan de
rand van de vallei van de rivier de
Sava.
Bosnische moslims en Kroaten staakten
gisteren de gevechten rond de zuidelijke
stad Mostar. Ze zullen gevangenen uit
wisselen die bij de felle strijd waarbij
de oude stad werd verwoest, waren
opgepakt.
Internationaal bemiddelaar Lord Owen
(EG) heeft gisteren de EG-ambassa-
deurs in Genève meegedeeld dat hij zich
zal blijven inzetten voor de uitvoering
van het oorspronkelijke vredesplan
Vance-Owen voor Bosnië. Dat is verno
men uit diplomatieke bronnen.
Eerst was de indruk gerezen, dat Owen
zich na de aanvaarding van een nieuwe
strategie voor Bosnië zondag in Was
hington door vier Europese landen en
de VS zou kunnen terugtrekken, maar
daar wees gisteren niets op. „Owen is
duidelijk bemoedigd door de sterke Eu
ropese wil om met hem samen te wer
ken voor de uitvoering van het algeme
ne plan Vance-Owen voor Bosnië",
werd vernomen uit de bronnen.
Maar er werd tevens op gewezen dat nu,
terwijl de internationale gemeenschap
de volgende stappen bepaalt om een
einde te maken aan de strijd, voor de
internationale Joegoslavië-conferentie
in Genève, waarvan Owen co-voorzitter
is, 'een periode van overleg' onontbeer
lijk is.
Van onze redactie buitenland
Haag/New York - De Nederlandse regering is
vereerd' met het besluit van de VN-Veiligheidsraad om
Den Haag de internationale rechtbank in te stellen
a oorlogsmisdadigers van ex-Joegoslavië te berechten.
Het hof zal uit uit een procureur
n elf rechters bestaan. Waar het
bof in Den Haag gehuisvest zal
worden, is nog niet bekend. De
processen beginnen op zijn
troegst eind dit jaar. Het is vol
strekt onduidelijk hoe lang het
tribunaal blijft werken.
Volgens de resolutie van de Vei
ligheidsraad, die dinsdagnacht
unaniem werd aangenomen,
heeft de rechtbank als taak 'per
sonen te berechten die verdacht
worden van ernstige schendin-
van het internationale hu-
inanitaire recht op het grondge
bied van ex-Joegoslavië' sinds 1
januari 1991.
Het gaat daarbij om schendingen
van de Geneefse conventies van
1949 en misdaden als moord,
verkrachtingen, martelingen, et
nische zuiveringen.
wordt de eerste internatio
nale rechtbank voor oorlogsmis-
iaden sinds de Geallieerden na
ie Tweede Wereldoorlog in Neu
renberg en Tokyo Duitse en Ja
panse oorlogsmisdadigers be
rechtten.
Het hof zal niet de doodstraf
tanen opleggen, wel gevange
nisstraffen. Die moeten worden
ïtgezeten in door het tribunaal
gekozen landen die gevangenis-
lacüiteiten aanbieden,
n zijn eerste jaar zal het tribu-
1 met zijn staf van 373 men-
iffl, meer dan 50 miljoen gulden
kosten, aldus een recent rapport
an secretaris-generaal Boutros
Boutros Ghali.
komende dagen zoeken de
jemeente Den Haag en het mi
nisterie van buitenlandse zaken
sn geschikte plaats voor tribu
naal. Daar is een ruimte voor
van 17.000 vierkante me-
iinnenkort komt een VN-missie
aar Nederland, die dan uit een
ïjstje met mogelijkheden een
te maakt. Het Vredespaleis,
an die alles met keukens ka11
IVERVOLG VAN VOORPAGINA
hitsland blijft het individuele
ttht op asiel voor politiek en
sronstisch vervolgden garan
den. Voor mensen die via EG-
iiden of uit zogenoemd 'vervol-
igsvrije derde landen' komen,
'ft de Duitse grens voortaan
Sloten.
'ütsland krijgt versnelde ge
melijke uitwijzingsprocedu-
Asielzoekers uit Roemenië
•Bulgarije, uit Ghana, Zambia
-Senegal hoeven niet langer op
ïomatisch toelating in de
®dsrepubliek te rekenen. Zij
Wen vanaf 1 juli aan de
®8, in havens en op vliegvel-
'a teruggestuurd naar het land
■•herkomst of het land waar-
zij de Duitse grens bereik-
lat veel economische vluch
ten vooral via Polen en
■Shië Duitsland proberen
ten te komen, wordt met die
een vergoedingsovereen-
Wt gesloten. Met Polen is dat
jïebeurd.
historische debat heeft veel
Wies losgemaakt. In de
'dsdag werd zakelijk gede-
tteerd; daarbuiten werd mas-
en ook agressief gedemon
teerd
We loop van de dag verzamel-
zich ruim 10.000 demon-
'Wten rond de hermetisch af
ten regeringswijk van
j®- Al om vijf uur gistermor-
grendelden meer dan vier
tel politieagenten en
k«s de toegangswegen naar
Regeringsgebouwen af.
Wat de demonstranten ook
eigen barricades opwierpen,
er geen doorkomen meer
'cel afgevaardigden wer-
Jper boot naar de zittingszaal
racht, die aan de Rijnoever
Anderen werden met heli-
te vlakbij de parlementsge-
wen afgezet.
■aanvankelijk vreedzaam ver-
manifestaties, godsdienst-
inkomsten en nachtwakes
'W uit op een veldslag tussen
Werden links-autonomen en
'ue. Een tiental demonstran-
Werd gearresteerd.
waar al het Internationale Hof
van Justitie is gevestigd, en het
nog te bouwen kantoor van de
VN-organisatie voor controle op
chemische wapens (OPCN) lijken
boven aan dat lijstje te staan.
Reacties
De reacties op de instelling van
het tribunaal zijn verschillend.
De Nederlandse regering toonde
zich zeer vereerd met de komst
van dit Tribunaal naar Den
Haag. „Dit bevestigt de status
van Den Haag als juridische
hoofdstad van de Verenigde Na
ties", aldus Buitenlandse Zaken.
Amnesty International is tevre
den, dat verdachten van oorlogs
misdaden in het ex-Joegoslavië
worden vervolgd. De mensen
rechtenorganisatie hoopt, dat de
lering doorwerkt, getrokken uit
de processen in Neurenberg en
Tokyo na de Tweede Wereldoor
log.
Minder enthousiast over het te
houden tribunaal is de leider van
de Bosnische Serviërs, Radovan
Karadzic. „Ik weiger er absoluut
aan mee te werken", vertelde hij
voor het Britse TV-station Sky
News.
Ook de Bosnische ambassadeur
bij de VN in New York, de
moslim Muhamed Sacirbey, was
sceptisch. „Ik zie niet hoe je een
oorlogstribunaal zonder de cri
minelen kunt voeren, tenzij je ze
van de onderhandelingstafel
weghaalt", meende hij. De rege
ring van Klein-Joegoslavië heeft
vorige week al geklaagd.
Intussen gaat een speciale VN-
commissie door met haar onder
zoek naar oorlogsmisdaden in
het voormalige Joegoslavië. Dat
staat onder leiding van de Ne
derlandse jurist Kalshoven, die
bureau houdt in het Zwitserse
Genève. De commissie heeft al
meer dan duizend vermeende
oorlogsdmisdaden in haar dos
sier en onderzoekt of de bewij
zen tegen moorden, martelingen
en andere misdrijven hard ge
noeg zijn om tot vervolging over
te kunnen gaan.
De internationale rechtbank
voor de berechting van oorlogs
misdadigers uit ex-Joegoslavië
zal op zijn vroegst aan het eind
van dit jaar operationeel kunnen
zijn, is de verwachting van Kals
hoven.
Kalshoven zal zelf geen be
moeienis hebben met het tribu
naal. De openbare aanklager zal,
zo verwacht hij, gebruik maken
van het materiaal dat zijn com
missie heeft verzameld. Eind dit
jaar zal het eindrapport klaar
zijn, zo zegt Kalshoven. Het zal
dan worden aangeboden aan de
secretaris-generaal van de VN,
Boutros Boutros Ghali.
-d.y-glv' "-L'
ÏT'-*
Hf»
Twee Russische legerofficieren hebben hun spullen gepakt en wachten op overplaatsing naar een andere militaire basis in het
oosten van Rusland. foto epa
Prins Sihanouk sluit samenwerking met rebellen uit:
Phnom Penh (rtr/afp) - Het
Cambodjaanse staatshoofd,
prins Norodom Sihanouk,
heeft gisteren gezegd dat'de
opkomst van bijna negentig
procent bij de verkiezingen
voor een grondwetgevende
vergadering betekent dat de
kiezers de maoïstische guer
rillagroepering Rode Khmer
een historische nederlaag
heeft toegebracht.
Ze hebben zich gediskwalifi
ceerd en een zware slag te
verduren gekregen, verklaarde
Sihanouk tot een Franse parle
mentaire delegatie die op be
zoek is in Phnom Penh.
De VN maakten bekend dat
tussen de 4,1 en 4,2 miljoen
kiezers (bijna 90 procent van
het totale aantal kiesgerechtig
den) gisteravond gestemd
heeft. Het bureau van de Rode
Khmer in Thailand gaf gisteren
een verklaring uit waarin de
opkomstcijfers van de VN
'overdreven' werden genoemd.
„De Rode Khmers hebben een
historische nederlaag geleden
waar ze zich niet van kunnen
herstellen", zei Sihanouk vol
gens een van de deelnemers
aan het gesprek. De prins zei in
de toekomst beschikbaar te
zijn als staatshoofd in welke
vorm dan ook; met veel be
voegdheden zoals in de VS en
Frankrijk, als constitutioneel
monarch of als machteloos lei
der 'gespecialiseerd in het ope
nen van bloemententoonstel
lingen'.
Sihanouk zei terug te komen
op zijn voorstel om een uit vier
partijen bestaande regering
van nationale verzoening te
vormen, waarin ook een plaats
is gereserveerd voor de PDK,
Partij voor een Democratisch
Kampuchea (de Rode Khmer).
Het is aan een toekomstige re
gering om te bezien of er een
rol voor hen is weggelegd, zo
zei hij.
Een woordvoerder van het pa
leis bevestigde dat Sihanouk is
afgestapt van zijn beleid van
nationale verzoening, waar
door de Rode Khmer, die nog
steeds een sterke militaire
macht is, een zekere rol had
kunnen spelen in een toekom
stige regering.
Tot vrijdag zullen vrijwilligers
onder bescherming van gewa
pende VN-troepen met 'mo
biele kiesbureaus' ook de ver
ste uithoeken van Cambodja
bezoeken om de mensen in de
gelegenheid te stellen hun stem
uit te brengen. De lokalen moe
ten met boten, vrachtwagens
en helikopters naar afgelegen
oorden worden getranspor
teerd. De vaste kieslokalen gin
gen dinsdagavond dicht.
Op verschillende plaatsen zijn
Rode Khmerleden gesignaleerd
die ook hun stem uitbrachten.
Nu het duidelijk is dat de guer
rillabeweging er niet in is ge
slaagd de verkiezingen te doen
mislukken tracht zij te voorko
men dat de CPP (Cambod
jaanse Volkspartij), de partij
van regerend premier Hun Sen,
met de overwinning gaat strij
ken.
Brussel - Het proces rond het
tot dusver grootste milieus
chandaal van België, de ver
vuiling van een stortplaats in
het Waalse dorp Mellery door
900.000 ton giftig afval, zal
op 9 juni beginnen.
Het milieuproces in Antwerpen
had normaal gesproken gister
morgen moeten beginnen. Bel
gische kranten berichtten echter
dat door het grote personeelsver
loop bij de rechtbank geen rech
ters konden worden gevonden
om het proces van het begin tot
het eind te leiden. In de loop van
de dag werden die problemen
alsnog opgelost.
Op het proces staan vijf ver
dachten terecht: de exploitant
van de stortplaats in Mellery,
twee afvaltransporteurs en een
Nederlands echtpaar, dat ver
antwoordelijk wordt gehouden
voor het vervoer van tonnen gif
uit Nederland.
In Mellery zouden in de jaren
tachtig zevenhonderd Neder
landse vrachtwagens illegaal
miljoenen kilo's giftig afval ge
dumpt.
Van onze correspondent
Stevo Akkerman
Praag - Het voortbestaan van
de Poolse regering van pre
mier Hanna Suchocka hangt
aan een zijden draadje. Mor
gen stemt het parlement over
een motie van wantrouwen,
die is ingediend door de frac
tie van Solidariteit. Als de
premier er niet in slaagt ter
elfder ure toch nog steun te
vinden voor haar kabinet,
wacht haar onvermijdelijk de
ondergang.
Slechts de steun van de voorma
lige communistische SDL zou de
coalitie, die overigens bestaat uit
partijen die allemaal uit de vak
bond Solidariteit zijn voortgeko
men, nog kunnen redden. Maar
de ex-communisten, die zich te
genwoordig sociaal-democraten
noemen, hebben al laten weten
daar niet voor te voelen.
Vanwege het chaotische en on
voorspelbare karakter van de
Poolse politiek, moet nog wel
afgewacht worden hoe ze zich
zullen gedragen als het moment
van stemmen daadwerkelijk is
aangebroken. Maar de SDL zal
zeker niet de geschiedenis in
willen gaan als de partij die
Boze boeren betoogden gisteren tegen het landbouwbeleid van
de Poolse regering.
ervoor zorgde dat het kabinet-
Suchocka door kon gaan met de
pijnlijke economische hervor
mingen.
Zonder de steun van de SDL kan
de coalitie rekenen op niet meer
dan 183 van de 460 leden van de
Sejm, het Poolse parlement. Be
langrijkste regeringspartijen zijn
de Democratische Unie, de
Christelijk-Nationale Unie en
het Liberaal-Democratisch Con
gres. Zij vormen, samen met drie
(nog) kleinere partijen een onge
makkelijke coalitie die geken
merkt wordt door grote onder
linge verschillen. Dat heeft pre
mier Suchocka, afkomstig uit de
gelederen van de Democratische
Unie, er echter niet van weer
houden een slagvaardig econo
misch beleid te voeren.
Ondanks groeiende onvrede on
der grote delen van de bevol
king, is ze niet principieel afge
weken van de koers die in 1990
via de schoktherapie werd uitge
zet: budgettaire discipline, pri
vatisering, integratie met het
westen. De eerste vruchten van
dat beleid beginnen zich nu af te
tekenen; de recessie is tot staan
gebracht, er is sprake van econo
mische groei, de private sector
bloeit.
Maar de prijs die de bevolking
daarvoor heeft moeten betalen,
is hoog geweest en de grenzen
van het geduld zijn bereikt, zo
blijkt. Werknemers uit het on
derwijs en de gezondheidszorg
zijn de afgelopen weken in sta
king gegaan voor hogere salaris
sen. Zij nemen geen genoegen
meer met het argument van de
regering dat de staat platzak is.
Ze zijn niet meer bereid vanwege
een of ander hoger doel ('de
nationale economie') af te zien
van een redelijk inkomen.
De vakbond Solidariteit, sinds
het einde van het communisme
verkerend in een dilemma tussen
steun voor de arbeiders enerzijds
en voor de hervormingen ander
zijds, heeft zich aan hun zijde
geschaard. Opgejaagd door Ma-
ciej Jankowski, de radicale voor
zitter van de centrale afdeling-
Mazowsze, is de bond de con
frontatie met de regering aange
gaan. Jankowski eist van
Suchocka dat de prijzen voor
energie, brandstof en woonlasten
worden bevroren, dat de intro
ductie van btw wordt afgelast en
dat werklozen langer kunnen re
kenen op een uitkering. Hij
vraagt in feite om een einde aan
de hervormingen.
Nu Suchocka geweigerd heeft op
de eisen van Solidariteit in te
gaan, is de vakbond vastbesloten
de regering naar huis te sturen.
Als dat morgen inderdaad ge
beurt, dan gaat Polen een onze
kere politieke periode tegemoet.
Vanwege de versplintering in het
parlement (29 partijen, varië
rend van heel klein tot iets gro
ter) is de vorming van een nieu
we coalitie zo goed als uitgeslo
ten.
Nieuwe verkiezingen zouden
daarom voor de hand liggen,
ware het niet dat bij de vorige,
die van oktober 1991, minder
dan de helft van de kiesgerech
tigden opkwam. Een herhaling
daarvan zou het toch al geha
vende aanzien van de democra
tie in Polen alleen maar verder
schaden. Daarom is het niet uit
gesloten, dat bij een val van de
regering-Suchocka president
Lech Walesa op de proppen zal
komen met een eigen, buiten
parlementaire regering. Op die
kans heeft hij in feite al sinds
zijn aantreden gewacht.
Mogelijk ook tolwegen in Groot-Brittannië
Londen - Automobilisten gaan mogelijk binnen enkele jaren ook
in Groot-Brittannië tol betalen voor het gebruik van snelwegen.
De Britse minister van vervoer, John MacGregor, zei gisteren
dat door geld te vragen van automobilisten er nieuwe bronnen
van inkomsten kunnen worden aangeboord voor het wegenstel
sel. Bovendien zou het leiden tot efficiënter gebruik van de
wegen.
MacGregor sloot uit dat tolwegen met hokjes voor de betaling
worden ingevoerd omdat dit teveel land in beslag neemt. Hij is
voorstander van electronisch betalen waarbij voertuigen zijn
uitgerust met een electronisch label dat wordt geklokt door
bakens langs de weg of bij op- en afritten.
Chinese dissident na 12 jaar vrijgelaten
Beijing - In China is Xu Wenli, een vooraanstaand dissident ten
tijde van de 'Muur van de Democratie' eind jaren '70, gisteren
vervroegd vrijgelaten na twaalf jaar gevangenschap.
Xu werd in 1981 gearresteerd en veroordeeld tot 15 jaar cel. De
nu 49-jarige Xu, die vroeger electricien was, gaf eind jaren '70
het 5-Aprilforum uit, een onofficiële krant die opkwam voor
politieke hervormingen. Dit was mogelijk tijdens de 'Lente van
Beijing', een periode van vrije meningsuiting vanaf 1978 die in
1981 werd onderdrukt.
Het grootste deel van zijn straf zat hij in eenzame Opsluiting
vast in Gevangenis Nummer Een te Beijing. Een tijdlang was hij
weggestopt in een cel die zo klein was dat hij niet rechtop kon
staan.
Chinese premier 'ernstig ziek'
Beijing - Premier Li Peng van China, die al geruime tijd niet
meer in het openbaar is verschenen, lijdt aan de gevolgen van
een zware hartaanval. De toestand van de 64 jaar oude
regeringschef werd gisteren in Beijing door verschillende onaf
hankelijke zegslieden omschreven als 'zorgwekkend'. Het is
onduidelijk of hij kans heeft geheel te herstellen van de
hartaanval.
Een welingelichte zegsman bevestigde speculaties in de pers van
Hong Kong dat Li Peng de afgelopen week door een tweede
hartaanval was getroffen. De premier zou zich in een kritieke
fase bevinden. Andere zegslieden wilden dit echter niet beamen.
Officieel rust de premier uit 'op advies van zijn artsen'.
Premier Streihl officieel afgetreden
München - De door snoepreisjes in diskrediet gebrachte premier
van de Westduitse deelstaat Beieren, Max Streibl, heeft gisteren
officieel zijn afgetreden bekendgemaakt. Streibl liet twee weken
geleden al weten te zullen vertrekken op het moment dat zijn
partij, de Christelijk Sociale Unie (CSU), een opvolger zou
hebben benoemd.
Vorige week vrijdag koos de CSU de huidige Beierse minister
van binnenlandse zaken, Edmund Stoiber, tot beoogd opvolger.
Daarmee was de weg vrij voor Streibl om af te treden. Vandaag
deelt hij zijn vertrek mee aan het parlement, dat met zijn
CSU-meerderheid morgen Stoiber als opvolger zal kiezen.
Oosttimorese leider in hongerstaking
Sydney - José 'Xanana' Gusmao, de Oosttimorese rebellenleider
die vorige week door een Indonesisch gerechtshof werd veroor
deeld tot levenslange gevangenisstraf, is in hongerstaking
gegaan en zal niet vragen om clementie. Dit hebben verzetslei
ders in ballingschap gisteren verklaard.
Gusmao 'weigert elk voedsel sinds zijn veroordeling', zei de in
Australië wonende rebellenleider José Ramos Horta.
Ramos Horta sprak berichten tegen dat Gusmao's familie de hen
door de regering toegewezen advocaat heeft gevraagd de
Indonesische president Suharto te benaderen met een verzoek
tot strafverlaging. „Gusmao's familie weet hier niets van en is
niet van plan om clementie te vragen."
Een Indonesische militaire woordvoerder in Jakarta ontkende
dat Gusmao in hongerstaking is.
Ontslag premier Pakistan teruggedraaid
Islamabad - Het Hooggerechtshof van Pakistan heeft gisteren
bepaald dat de ontbinding van de Nationale Assemblée moet
worden opgeheven en dat oud-premier Nawaz Sharif terugkeert
als eerste-minister. De uitspraak, die door tien van de elf
rechters werd ondersteund, draait een beslissing terug van
president Ghulam Ishaq Khan, die vorige maand het parlement
ontbond en Sharif ontsloeg.
In de zaak die een maand geleden door de ontslagen Sharif
aanhangig was gemaakt bepaalde het Hof dat het ontslag niet
grondwettig was. Het besluit viel niet binnen de bevoegheden
van de president en 'werd daarom genomen zonder wettelijke
autoriteit'.
Jeltsin krijgt steun regionale leiders
Moskou - President Boris Jeltsin weet zich sinds gisteren
verzekerd van de steun van de invloedrijke regionale leiders bij
zijn plannen om een nieuwe grondwet op te stellen.
De leiders van de autonome republieken zegden Jeltsin toe zijn
voorstellen te aanvaarden als uitgangspunten voor een discussie
over een nieuwe grondwet.
Jeltsin moest de regionale leiders tijdens een ontmoeting in het
Kremlin wel paaien om ze achter zijn grondwetsvoorstellen te
krijgen. De Russische president beloofde de leiders dat de
regering op 1 juni een programma zal presenteren ter ondersteu
ning van de economieën in de verschillende autonome republie
ken.
ADVERTENTIE
^Johnson
