'Geen VS-troepen naar Bosnië' Surinaams leger accepteert Gorré niet 'Blonde reus uit Woluwe' bleek een verwend kind Deelname Amerikanen aan vredesmacht in Macedonië nog ongewis Parlement wil liulp Hof tegen Jeltsin ANC wil onderhandelen met rechtse blanken BUITENLAND Patrick Haemers neemt geheimen mee in zijn graf 45 Doden bij mijnongeluk Zuid-Afrika Verdachten moord Britse peuter ontkennen schuld 'Patrick Haemers slachtoffer van rechtssysteem' BUITENLAND KORT Populariteit Clinton daalt Oproep: 'Verklaar Romero zalig' Bestand in Abchazië Stroessner gaat terug naar Paraguay Noren wilen toch walvissen vangen WHO wil uitspraak Hof over kernwapens SPD'er verdacht van spionage voor DDR Noodtoestand in hoofdstad Venezuela PE STEM Van onze redactie buitenland Paramaribo - Het Surinaam se leger heeft gisteren in een open brief laten weten onder protest het ontslag van haar leiding te accepteren. Zij stelt echter dat zij de nieuwe be velhebber Arthy Gorré niet zal accepteren. Waarnemend bevelhebber Graanoogst bood gisteren zijn ontslag en dat van stafchef Sital, marinecommandant Mijnals en hoofd van de politie Boerenveen ZATERDAG 15 MEI 1993 aan. Het Surinaamse parlement had de legertop woensdag 'uitge nodigd' ontslag te nemen. Met het opstappen van de vier commandanten komt een einde aan een hoogoplopend conflict tussen de legerleiding en de Su rinaamse regering. Het menings verschil ontstond toen de leger leiding zich verzette tegen de benoeming op 1 april van Gorré tot bevelhebber. De top van het leger bestempelde Gorré als 'niet capabel' en 'niet acceptabel' en werd in dat verzet gesteund door oud-legerleider Desi Bouterse. Het parlement riep dinsdag de regering in een motie op de be noeming van Gorré door te zet ten. In Washington werd donder- dagnog uit betrouwbare bron vernomen dat de Verenigde Sta ten in samenwerking met Neder land zo nodig bereid zijn tot militair ingrijpen in Suriname. Zo'n situatie zou zich voor kun nen doen als ex-legerleider Bou terse zich niet neerlegt bij het ontslag van de huidige legertop, die Bouterse trouw is. De nieuwe legerbevelhebber heeft als bijzondere taken de herstructurering van het leger en 'transformatie van het nationaal leger naar letter en geest van de gewijzigde grondwet'; vrij ver taald: een leger dat onderge schikt is aan de politiek en niet zelfstandig handelt. In februari 1980 behoorde Gorré tot de zogenoemde 'Groep van Zestien', de onderofficieren die een staatsgreep pleegden. Hij bleef tot 1987 actief in het leger en maakte deel uit van het 'mili tair gezag'. Uit onvrede over de corruptie in het leger nam hij ontslag. Gorré heeft steeds volgehouden dat hij met de 'decembermoor den' van 1982 niets had uit te staan, hoewel in verschillende publikaties wordt beweerd dat hij in de Memre Boekoe-Kazerne kanonnen zou hebben afgevuurd om de indruk te wekken dat er een aanval van buitenlandse troepen aan de gang zou zijn. Van onze redactie buitenland Washington - De Amerikaanse president Bill Clinton heeft gisteren het sturen van Amerikaanse grondtroepen naar Bosnië uitgesloten. Een beslissing over een Ameri kaanse bijdrage aan een VN-vre- desmacht in Macedonië, om te voorkomen dat het conflict zich uitbreidt, is volgens Clinton nog niet genomen. Hij verklaarde opnieuw voor stander te zijn van de opheffing van het wapenembargo tegen de Bosnische moslims en van het uitvoeren van strategische lucht aanvallen tegen de Serviërs. Clinton benadrukte dat de Vere nigde Staten niet op eigen houtje zullen handelen, maar in over eenstemming met de bondgeno ten. Een beslissing over wat het Westen gaat doen om te probe ren een einde aan de strijd in Bosnië te maken, wordt pas ge nomen na het vandaag te houden referendum onder de Bosnische Serviërs over het al dan niet accepteren van het internationa levredesplan. De internationale gemeenschap heeft gisteren druk uitgeoefend op Kroatië en de Bosnische Kroaten om een einde te maken aan hun massale aanvallen op moslimstellingen rondom de hoofdstad Mostar van Herceg- ovina. De Bosnische Serviërs zetten in het noorden van Bosnië hun nieuwe grote offensief tegen het moslimbruggehoofd Brcko ongehinderd voort. De internationale bemiddelaars Lord Owen (EG) en Thorvald Steltenberg (VN) worden mid den volgende week in Mostar verwacht voor een crisistop over de situatie rond de stad met de presidenten van Kroatië en Bosnië-Hercegovina, Franjo Tudjman en Alija Izetbegovic, zei een VN-woordvoerder giste ren in New York. Mogelijk reizen Tudjman en Izetbegovic al vandaag naar Mostar om de spanning te ver minderen. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Klaus Kinkel, wees Tudjman gisteren duidelijk op de dreiging met sancties door de EG als de Kroa ten geen einde maken aan de gevechten. Het grote offensief van de Ser viërs in het noorden ging intus sen met onverminderde intensi teit door. VN-waarnemers spra ken van een 'gigantisch artille rievuur' op moslim-Kroatische stellingen en dorpen in dit ge bied, waarin 50.000 inwoners en vluchtelingen samen zitten ge perst. Het bruggehoofd vormt in de ogen van de Serviërs een constante bedreiging voor de door hen opgeëiste nauwe corri dor door het dal van de Sava, die zij willen verbreden om een be tere verbinding tussen Servisch gebied in het noorden en het zuiden te krijgen. De assemblee van Servische par lementsleden, een combinatie van Servische afgevaardigden uit verschillende parlementen, heeft gisteren steun betuigd aan het internationale vredesplan voor Bosnië-Hercegovina. Hoe wel de Servische president Mi losevic door de internationale gemeenschap verantwoordelijk wordt gehouden voor de Bosni sche oorlog, steunt hij sinds kort het vredesplan. Deze ommekeer zou het gevolg zijn van de staat waarin de Joegoslavische econo mie na een jaar VN-sancties ver keert en dreigende luchtaanval len van het Westen in Bosnië en Servië. Vandaag en morgen hou den de Bosnische Serviërs een referendum over het vredesplan voor Bosnië-Hercegovina. Nederland biedt maximaal twin tig functionarissen aan voor het toezicht door de Westeuropese Unie (WEU) op de naleving van de economische sancties en het wapenembargo tegen Servië via de Donau. De WEU-operatie heeft als doel de oeverstaten Bulgarije, Hongarije en Roeme nië te assisteren bij het toezicht op de naleving van de sancties. De Italiaanse minister van Bui tenlandse Zaken Andreatta heeft Servië gisteren gewaarschuwd dat zijn land terug zal slaan indien het wordt aangevallen. De rechts-radicale Servische lei der Seselj zei eerder deze week dat zijn militie klaar stond om Italië met raketten te bestoken als er militaire maatregelen te gen de Bosnsiche Serviërs wor den genomen. De Bosnische minister van Bui tenlandse Zaken Silajdzic heeft Europa gisteren bestempeld als medeplichtige aan moord door dat het weigert de moslims wa pens te laten kopen om het op te nemen tegen de Serviërs. Naar hij zei, zijn er in de afgelopen 13 maanden van strijd 200.000 moslims gedood, 140.000 ge wond geraakt en twee miljoen op de vlucht gedreven. Een Bosnische soldaat bidt bij het graf van een gedode medestrijder op het kerkhof van Sarajevo. 1' fV FOTOEPA Moskou (rtr/afp) - Het Russi sche parlement heeft gisteren besloten zich tot het Consti tutionele Hof te wenden. Dat moet bepalen of het voorne men van president Jeltsin om een speciale grondwetgevende Assemblee bijeen te roepen, waarbij het Congres wordt ge passeerd, grondwettig is. Eerder had een van de twee Kamers van het parlement, de Raad van de Republieken, al besloten zich tot het Constitio- nele Hof te wenden, nadat Jelt sin woensdag besloot op 5 juni een Assemblee bijeen te roepen die een nieuwe grondwet moet opstellen. Die grondwet zou de president vergaande bevoegdhe den moeten geven. Jeltsin heeft daartoe de 88 republieken en regio's van de Russische Federa tie uitgenodigd elk twee verte genwoordigers te sturen. Hij wil zo het Congres van Volksafgevaardigden (het uitge breide parlement) omzeilen dat fel gekant is tegen zijn hervor mingsplannen. Formeel is echter het Congres de enige instantie die een nieuwe grondwet kan goedkeuren. Het Constitutioneel Hof wordt door het Congres be noemd en zijn voorzitter, Valeri Zorkin, heeft in het verleden herhaaldelijk de kant van parle mentsvoorzitter Chasboelatov gekozen tegen Jeltsin. De president kreeg gisteren ech ter uit onverwachte hoek steun voor zijn grondwetswijzigingen. Nikolaj Ryabov, plaatsvervanger van Chasboelatov en tot voor kort een bondgenoot van Chas boelatov, stelde zich achter de president op. Ryabov zei dat, als de afgevaardigden Jeltsins plan nen voor een grondwetgevende vergadering afwijzen, zij de maatschappij in de richting van confrontatie leiden. Van onze correspondent Bert Schampers Brussel - 'De blonde reus uit Woluwe' noemden ze Pa trick Haemers. De veertigja rige ondernemerszoon uit Brussel werd afgeschilderd als de meest gevaarlijke bandiet die België ooit heeft gekend, »Maar", zei vader Achille Hae mers begin april, „mijn zoon is geen gangster. Hij komt niet uit oat milieu, hij is niet zo opge voed. Als ik de verhalen lees, dan heb ik altijd het indruk dat net over iemand anders gaat." De Brusselaar Achille Haemers Kon zijn kinderen alles geven wat zij nodig hadden. De op school mislukte Patrick kreeg 20 zijn eigen kledingwinkel, maar die ging al snel over de ™p, volgens vader Achille om dat de echtgenote van zoonlief - ziekelijke kleptomane' - stelselmatig verdween met de mnoud van de kassa, ben nieuwe winkel en een nieu we vriendin konden Patrick naemers al evenmin op het echte pad helpen. Toen de vnendin de relatie verbrak, ocht Haemers zijn toevlucht in "ank en drugs. Hij bleek niet 8 oren voor het zakenleven. 1 zoch zijn carrière elders: hij am in de gevangenis terecht Pro?tnuéeerkraChting VM 6en gevangenis bleek een leer- wt°9 v,00r de zware criminali- \ader Haemers kocht voor '1 zoon nog een nachtclub aan Haemers (links) en een agent van de parketpolitie de chique Brusselse Louizalaan, maar daar kwam vooral een slecht soort cliënteel. Patrick Haemers' nieuwste liefde was Denise Tyack, een prostituée die het uitgeven van grote som men geld tot haar belangrijkste bezigheid rekende. „We hielden allebei van mooie, dure dingen. Maandelijks had den we een half miljoen frank nodig", vertelde Denise Tyack aan de Belgische pers nadat ze samen met Patrick Haemers in mei 1989 was aangehouden in Brazilië. Toen Haemers in mei 1989 in Rio werd gearresteerd, had hij gehoopt het op een akkoordje te kunnen gooien met de Brazilia nen om uitlevering te voorko men. Haemers voelde zich sterk. De naar Rio afgereisde Bel gische journalisten stond hij ge duldig lachend te woord. Hij bekende alles: de ontvoering van oud-premier Vanden Boey- nants in januari 1989, de bloe dige roofovervallen met dode lijke afloop, die de Haemers- bende tussen 1983 en 1989 pleegde. Heel stoer beweerde hij wel zeventig tot tachtig overvallen op zijn naam te heb ben. Tussendoor had hij nog een half jaar in de gevangenis gezeten, maar in augustus 1987 werd hij tijdens een politie-transport in Heverlee bij Leuven bevrijd en vluchtte naar zijn villa in Bra zilië, om van daaruit zijn werk zaamheden in België voort te zetten. In 1989 kwam aan dat opge jaagde boevenleven een einde. En eigenlijk zat Haemers sinds dien in voorarrest, eerst in Bra zilië, later in België. Volgens zijn advocaten was Haemers die onzekerheid beu. Het wegens gebrek aan juryleden afblazen van zijn strafproces op 19 april van dit jaar was een enorme ontgoocheling. Haemers had zijn advocaten verteld dat hij zich wilde verdedigen. Toen het proces werd verdaagd naar september, gaf hij zijn raadslieden te verstaan dat ze zich nu maar met andere zaken moesten bezighouden. De laat ste dagen weigerde Haemers zelfs nog bezoek te ontvangen. Met de dood van Patrick Hae mers blijven veel vragen on beantwoord. Goed beschouwd is Belgisch' gevaarlijkste gang ster een verwend kind gebleven, dat alles had, maar steeds méér wilde. „Ze hebben van mijn zoon een mythe gemaakt. En misschien is hij er zelf in gaan geloven", zei vader Achille Haemers in april tegen een verslaggever. „Pa trick wordt voorgesteld als de bendeleider die voor niets en niemand terugdeinst. Daarom wordt hem een fysieke kracht, diabolische charme en een ge slepen intelligentie toegeschre ven, die hij niet bezit." Het weekblad Humo beschreef Haemers junior badinerend als de breedgeschouderde blonde halfgod die met een staalblau we blik door de kogelregen en de smachtende blikken van de deernen struinde. Ooit is zelfs gesuggereerd dat de blonde reus uit Woluwe de leider was van de bende van Nijvel, een ander Belgisch mysterie dat nooit opgehelderd is. Johannesburg (rtr/dpa) - Red dingswerkers hebben gisteren de lijken van 45 mijnwerkers ge borgen die omgekomen zijn bij een methaangasexplosie in een kolenmijn bij het Zuidafrikaanse Secunda. Acht kompels worden nog vermist maar er is weinig hoop dat zij, 24 uur na het ongeluk, nog levend gevonden worden, aldus een woordvoerder van de mijn. Het is niet duidelijk of de mijn werkers gestorven zijn door ver stikking, de kracht van de explo sie of door andere oorzaken. Na de explosie donderdagmid dag brak in de mijn op 130 meter diepte brand uit. Twee van de tien mijngangen werden door de ontploffing beschadigd. Bij de kantoren van de mijn, die deze week nog een nationale veiligheidsprijs won, hingen de vlaggen halfstok. Elk jaar ko men in Zuid-Afrika tussen de 600 en 900 mijnwerkers om het leven. Verreweg de meesten van hen zijn zwart. Liverpool (ap) - De twee 10-jar- ge jongens uit Liverpool die er van verdacht worden in februari de 2-jarige James Bulger te heb ben ontvoerd uit een winkelcen trum en vermoord, hebben giste renvoor de rechter gezegd on schuldig te zijn. De rechter stel de als datum voor de rechtszaak tegen de jongens 1 november vast. De ontvoering van de peuter terwijl zijn moeder bij de kassa van een winkel stond, werd door camera's in het winkelcentrum geregistreerd. Het ontzielde mis handelde lichaam van James werd twee dagen later gevonden. De rechtszaak zal worden ge houden in Preston, 30 kilometer ten noorden van Liverpool. Strafrechter Sir Michael Mor- land zei niet waarom de jongens op 1 november in Preston, en niet in Liverpool, terecht moeten staan. De eerste keer echter dat zij in de rechtszaal moesten verschij nen, verzamelde zich voor het gerechtshof een woedende me nigte. VERVOLG VAN VOORPAGINA Volgens Bosquet heeft de ont snapping en aanhouding van Philippe Lacroix, de belangrijk ste van de acht medeverdachten, geen wezenlijke invloed gehad op de beslissing van Haemers zich van kant te maken, of het feit dat het gevangenisregime daarna nog strenger werd. Het proces tegen Haemers en acht andere verdachten werd wegens gebrek aan juryleden verdaagd naar september. De bende van Haemers wordt ervan beschuldigd in de jaren '80 een groot aantal bloedige roofovervallen te hebben ge pleegd en zou tevens verant woordelijk zijn voor de ontvoe ring van de vroegere Belgische premier Vanden Boeynants in 1989. Elf dagen geleden slaagden twee leden van de bende van Haemers erin op spectaculaire wijze uit de gevangenis te ontsnappen, Bel gië was in rep en roer, Een van de gangsters, Philippe Lacroix, werd op 7 mei bij toeval ingere kend. Zijn metgezel Basri Bajra- mi is nog altijd op vrije voeten. Het gestuntel bij het mislukte proces tegen de bende van Hae mers, de ontsnapping van Lac roix en Bajrami en nu de zelf moord van Patrick Haemers, zijn slechte reclame voor het Bel gische justitie-apparaat. De ad vocaten van Haemers noemen hun cliënt het slachtoffer van een failliet rechtssysteem. Vorige week eiste de oppositie in Kamer en Senaat het aftreden van justi- tie-minister Wathelet, maar woensdag kreeg de bewindsman toch het vertrouwen van het parlement. Washington - De populariteit van de Amerikaanse president Clinton is met tien punten gedaald tot 45 procent. Dat blijkt uit een vrijdag gepubliceerde opiniepeiling. Clinton stond enkele weken geleden nog op 55 procent, toen het Amerikaanse volk het beleid van de eerste 100 dagen van zijn presidentschap beoordeelde. Bij zijn aantreden in het Witte Huis in januari kon hij op de sympathie van 58 procent van de Amerikanen rekenen. Volgens de peiling, in opdracht van televisiestation CNN en de krant US Today, heeft Clinton steun verloren door de discussie over het toestaan van homoseksualiteit in het leger, de onzekerheid over Bosnië en de slechte economische vooruitzichten. San Salvador - Kerkelijke leiders in El Salvador hebben aartsbisschop Arturo Rivera y Damas verzocht het zaligverkla ringsproces op gang te brengen voor aartsbisschop Romero. Rivera y Damas zal waarschijnlijk gehoor geven aan hun verzoek. Romero werd in maart 1980 vermoord, terwijl hij in een kapel de mis opdroeg. Sinds zijn benoeming tot aartsbisschop van San Salvador veroordeelde Romero in steeds fellere bewoordingen de schending van de mensenrechten door het Salvadoraanse leger en de rechtse doodseskaders. Moskou - De presidenten van Rusland en Georgië, Jeltsin en Sjevardnadze, zijn vrijdag een staakt-het-vuren overeengeko men voor Abchazië. Het bestand voor de naar onafhankelijkheid strevende Georgische deelrepubliek moet 20 mei ingaan. Dat heeft Sjevardnadze verklaard na een onderhoud met Jeltsin in Moskou. De strijdende partijen moeten voorts met ingang van donderdag him zware materieel en artillerie terugtrekken van het front langs de rivier Goemista. Vanaf 25 mei is het luchtruim boven het strijdgebied verboden voor Georgische, Russische en Abcha- zische helikopters. Georgië en Rusland zijn van plan medio juni tot een ruimer akkoord te komen, aldus de Georgische president. Asuncion - De voormalige dictator van Paraguay, generaal Stroessner, keert binnenkort terug naar het land dat hij 35 jaar met ijzeren vuist regeerde. Dat heeft zijn woordvoerder in Paraguay, Hiram Delgado von Leppel, aangekondigd. Volgens Delgado wil Stroessner terugkeren uit Brazilië zodra de nieuw gekozen president Wasmosy is geïnstalleerd. Stroessner en tien van zijn medewerkers worden onder meer beschuldigd van marteling van en moord op twee politieke gevangenen, de broers Benjamin en Rodolfo Ramirez. Er loopt een arrestatiebevel tegen Stroessner en er is beslag gelegd op zijn bezittingen. Bovendien wil het openbaar ministerie uitleve ring van Stroessner door Brazilië. Oslo - Noorwegen houdt vast aan zijn plannen voor de hervatting van de commerciële jacht op dwergvinvissen. Daar over bereikte een parlementscommissie waarin alle in het parlement vertegenwoordigde partijen zitting hadden, vrijdag overeenstemming. De commissie ging hiermee in tegen het vangstverbod dat de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) eerder op de dag had verlengd. De Noorse regering had al voor de vergadering van de IWC in Japan aangekondigd dat zij desnoods op eigen houtje zou besluiten dat enkele honderden vinvissen gevangen mochten worden. Hoeveel er precies gevangen mogen worden, zal volgende week worden bekendgemaakt. Genève - De Wereldgezondheidsorganisatie van de VN, de WHO, stapt naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag voor een oordeel over de wettigheid van kernwapens. De WHO wil van het Hof weten of de inzet van kernwapens indruist tegen Internationaal recht. De organisatie wijst op de negatieve gevolgen van dergelijke wapens voor gezondheid en milieu. Kernmachten hebben vrijdag tot het laatst geprobeerd de WHO te weerhouden van de stap naar de rechter. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland vinden de WHO niet het juiste forum om over ontwapening te praten. „Het gaat om een puur politieke discussie die belemmerend werkt op de eigenlijke taak van de WHO", aldus Patrick Bonneville namens de Franse delegatie. China, de vijfde 'officiële' kernmacht, liet zich tot nu toe niet uit over de kwestie. Berlijn - Het Berlijnse parlementslid Helga Thomas, van de oppositiepartij SPD, wordt ervan verdacht in het verleden te hebben gespioneerd voor de DDR. Dat heeft het openbaar ministerie in Karlsruhe bekendgemaakt. Het Berlijnse Huis van Afgevaardigden had woensdag de parlementaire onschendbaar heid van Thomas opgeheven om een onderzoek mogelijk te maken. Voor de arrestatie van Thomas, waartoe de procureur- generaal al in februari een opdracht heeft doen uitgaan, is echter geen toestemming gegeven. Volgens SPD-fractieleider Ditmar Staffelt zijn tot nu toe te weinig feiten tegen Thomas gepresenteerd om verdere maatrege len dan een onderzoek te rechtvaardigen. Thomas zou tussen 1983 en 1989 samen met haar echtgenoot, de voormalige SPD-afgevaardigde Bodo Thomas, informatie hebben doorgege ven aan de Stasi en in Oost-Berlijn meedere malen ontmoetin gen hebben gehad met officieren van wie zij hun opdrachten kregen. Caracas - In Caracas, de hoofdstad van Venezuela, is vrijdag de noodtoestand afgekondigd om een einde te maken aan betogin gen. Het is al enkele dagen onrustig in Caracas nadat bekend werd dat rechters pas volgende week besluiten de president van het land al dan niet te vervolgen wegens corruptie. Studenten en ambtenaren hebben de afgelopen dagen regelma tig strijd geleverd met de politie. De demonstranten eisen het aftreden van president Carlos Andrez Perez. De ambtenaren willen tevens loonsverhoging. Perez en twee voormalige minis ters zouden in 1989 zeventien miljoen dollar (dertig miljoen gulden) hebben verduisterd uit een geheim fonds van de regering. Johannesburg (ap) - Het Afrikaans Nationaal Congres heeft gisteren gezegd onderhandelingen te willen voeren met een bondgenootschap van rechtse groepen die streven naar een eigen thuisland met blank zelfbestuur. Het was nog niet duidelijk of de rechtse groepen bereid zouden zijn direct met het ANC te on derhandelen. Sommige rechtse groepen hebben zich verre ge houden van het CODESA-over- leg voor een democratisch Zuid- Afrika en gezegd liever een oor log te ontketenen dan onder zwart bestuur te leven. Groepen die wel bij het overleg betrokken zijn, hebben onder leiding van vier gepensioneerde generaals een alliantie gevormd om de eis van een eigen thuisland kracht bij te zetten. De bij het CODESA-overleg be trokken partijen hebben in meerderheid besloten binnen een jaar democratische verkiezingen te houden. Welke vorm een nieu we regering moet krijgen is ech ter nog allesbehalve duidelijk.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 5