weekend M: SP: socialisme met een hoog zachte G-gehalte Plaatsen met SP-raadsleden: E2| DE STEM E3 nai Marga van Broekhoven is nu nog een van de drie gemeenteraadsleden van de Socialistische Partij in Dongen. Ze verlaat de raad, omdat ze binnenkort haar eerste kind verwacht. Tijdens haar raadslidmaatschap viel Van Broekhoven op door haar bevlogenheid en de felheid waarmee ze het politiek debat voerde. In navolgend interview legt ze uit waar haar motivatie vandaan komt. De bevlogenheid van een Dongens SP-raadslid Marga van Broekhoven bleef jaren zeventig trouw ZATERDAG 15 MEI 1993 1 In hun huis. Op de buffetkast I [een foto. Daarop keek htil schouder van een meisje." e foto is binnen een sei i de teruggevonden in de| I oeuvre-catalogus die jaa I Nijstad, de zoon van Kittyi lar tweede huwelijk, in r leven heeft. Het blijkt eenl ïlportret van Leo en Kitty <j J I De foto is gemaakt in Wes J Ik door Rudolf Werner BreJ I. Een fotograaf die een druk| Inte praktijk had in het kamp| S tegen betaling van een kopjJ of een potje jam portretten! Bte. Jwas een goede vriend vat| Bauer. Mischa, zijn jonge zoon! Is in februari 1944 door LeJ Julderd. Vader Breslauer foto-| eerde veel van Leo's werk. ZijJ ]rs voor de kamprevues zijn' [een deel zo overgeleverd. die foto bij opa en o®a| tht gekomen is, weten we niet.1 jdat hij op een gegeven mornet! jhet buffet verdwenen was. Hij| toen op mijn kamertje. Hetl ferkamertje waar ik altiidl waren meer foto's, maar ditl van eerder. Ze zitten nu hier ïnj 'album. Mijn broer heeft er i paar." Charles als blote babvj •r Leo heeft een blote oom 1 .eens op een vachtje. Het gezinl zee. Statieportretten met moei I en grootmoeder en een echtj pseerde familie-opname. Vader! der en de beide zoons. Charles, oudste, hij was van 1921 en Let 1923, voorop. Leo iets meel ir achter, maar quasi ongedwonl steunend op de schouders vanl hem voorgingen, zijn moede! zijn oudere broer. De foto moetl '27 '28 zijn. Leo heeft lengtef een jochie van een jaar of vier. I dan ineens een minuskuul kiek-l Een bruiloft in een achtertuin! bruid in het wit met sluier. Een[ ek in de hand. Missaal? Trouw-] ekje? Charles in donker pak i édoek naast de bruid. Eenzelfde) iekje in de hand. Een bruidegom nergens te zien. Op de achter-I nt in spiegelschrift: augustus! 4. Het laatste cijfer is in lijmres-j in opgelost. "at het voorstelt weten we niet.J ie het zijn, behalve vader, evenï in. Het enige dat we ervan weten) dat het een foto uit de onderduik .oet zijn. De foto hebben we egen in juni 1980, na het overlijJ :n van ons moeder. Het is een geffl rhaal. De advertentie had in cej rant gestaan, met ons adres erin n toen komt er een mevrouw i !e deur. Die gaf een enveloppe Als het allemaal afgelopen I oet u dit maar eens bekijken. Uij ader heeft bij ons ondergedoken) ;ezeten." Weg was ze. Het bleen ■an een familie Van Soest geweea ;e zijn, Gastakker 15. We hebbaj laarna noot meer contact gehad ammer eigenlijk. Want nu weta ve nog niets." |„Vader sprak nergens over. Wat :«j weten is dat hij uit België komt.E j volgens ons was hij Belg. Na d[ loorlog zou hij Nederlander gew: [den zijn. Opa, Leon Kok, heeft: 1928 nog voor België geturnd opd Olympische Spelen in Amsterdam Maar in de krant staat dat Nederlanders waren, die in Belg woonden. Vader was net als °PJ diamantslijper. Na de bevrijding® hij meteen in het leger gej gebleven." „Hij heeft zelf een keer een verj slagje van zijn militaire loopWJ geschreven. Daarin staat dat hij® 6 juni als OVW dienst g heeft bij de mijnopruiming In die hoek is hij altijd gebied Hij was munitie-inspecteur. BB officiële legerplaats was Gor®1! maar daar kwam hij bijna noojj Altijd in opleiding of op klus. »l heeft het gebracht tot sergeant-® 1 joor. Eigenlijk had hij vakof® moeten worden, maar daarvoor- hij te jong gestorven. Hij 1nee1 desondanks veel bereikt: ridder rj de orde van Oranje-Nassau en Kfl burger van Zierikzee, vanwege in moedige gedrag bij de watersnoot ramp." ,j „In '46 is hij met ons W* getrouwd, Gerarda Struyer- echte Bredase. Ze woonden i» 1 begin Beyerd 25, later in het Hl velkwartier. Vader was net 1 katholiek als moeder. Op V11H| geen joodse kippesoep, rnaar Zelf liepen ze niet hard naar kerk, maar wij moesten alle zo gen." itredl trokken. Daar staan nog altijd de oms blikjes met doodgewoon me -Li der. Alleen: op het etiket heet j ch Baby nu Dutch Lady blozende boerinnetje met ba Ij vervangen door een even h'° boerinnetje met melkemmers Boven het boerinnetje staat-1 ju wat kleiner lettertype: Dutch Baby'. Voor wie geen 'p kent wordt het nog een keer in het Engels herhaald: 'A Baby product'. veel vjjj anderd is de Nederlandse geest in die drieëneenhalve niet. In 1641 ging de VOC over lijk?. J t hier winst te maken. Erg 'Ik geloof nog in Marx. Nou en?' Door Jan van Zuilen De Socialistische Partij (sinds kort met sch, daarvoor met ies) is in de Nederlandse poli tiek een buitenbeentje. Een partij ook met twee gezichten. Landelijk is de SP niqt meer dan een splinter, telt ze niet mee, maar in gemeenten waar de SP in de raad zit, is ze een factor van belang. Een partij waar politieke tegenstanders het Spaans benauwd van krijgen. Gelet op de werkwijze van de SP is dat niet zo vreemd. Het partijkader van de SP is uiterst bedreven in politiek op de vierkante centime ter. Haar kracht is het politiseren van alledaagse problemen op de hoek van de straat en in wijken en buurten. Rijden ergens auto's te hard, dan is de SP er als de kippen bij om een actie te beginnen voor een verkeersdrempel. Succes staat bij voorbaat vast. Komt die verkeersdrempel er dan is dat in de ogen van de betrokken bewoners, dankzij de SP. Komt die verkeersdrempel er niet, dan krijgt de SP altijd nog het complimentje dat het aan haar niet heeft gelegen. „Jullie hebben je best gedaan". Navenant groot is de kinnesinne. Het valt in Dongen, een van de gemeenten waar de SP sterk is vertegenwoordigd met drie van de negentien raadszetels, dan ook niet mee om politieke tegenstanders iets positiefs over de SP te ontfutselen. Het liefst zouden ze de SP hele maal doodzwijgen, maar als hun dan toch naar een mening wordt gevraagd, is die weinig vleiend. In het meest gunstige geval wordt meewarig gezegd: „Ach, goedwil lende, hardwerkende amateurs. Daar niet van. Maar je moet er toch niet aan denken dat ze het ooit voor het zeggen krijgen." Kwaadwillendere tongen spreken over de SP als een dictatoriaal bestuurde en op stalinistische leest geschoeide politieke cel. En eerlijk gezegd begon ook de verslaggever het interview niet geheel onbevoor oordeeld in de veronderstelling te maken te krijgen met een stelletje wereldvreemde idealisten die in de jaren zeventig zijn blijven steken. „Alleen dat laatste klopt aardig," lacht Marga van Broekhoven. „Dat is ook typisch een van de dingen die ons van andere linkse partijen onderscheidt. Wij zijn onze idealen trouw gebleven". Idealen die de SP ontleent aan het Marxisme. „Nou en? Ik constateer dat er nog steeds van alles mis is op de we reld. Neem de honger. Technisch gezien zijn we in staat iedereen op de wereld voldoende te eten te geven. Alleen is dan wel nodig dat macht en welvaart een beetje rechtvaardiger worden verdeeld. Zolang het tegendeel niet is bewe zen blijf ik in die idealen geloven." Marga van Broekhoven (39) kwam in 1990 voor de SP in de Dongense gemeenteraad. Onlangs kondigde ze haar vertrek aan. In juni is haar laatste raadsvergadering. Haar ontslag heeft overigens een blije achtergrond: half juli verwacht ze een baby. Haar eerste. Openhartig praat ze over zichzelf, over haar zwangerschap, over dat ze nog steeds geen geschikte namen voor haar kindje heeft kunnen be denken en ook over haar relatie met René Roovers, fractievoorzitter van de SP in de Dongense raad. Ze kent hem vanaf haar zestiende. „We zijn dus al ruim 23 jaar sa men. Wat gaat de tijd snel. Maar nooit getrouwd hè." Daar is ze best trots op. „Veel dingen waar ik vroeger zo tegen aanschopte, doe ik nu zelf ook. Maar trouwen, nee dat zie ik me niet doen." Een beetje flauw om op te merken dat ze, gelet op haar zwangerschap, nog wel andere dingen aan hun hoofd hebben dan de politiek. „We kunnen ons functioneren in de SP uitstekend scheiden van onze rela tie. Maar natuurlijk praat je, als je dagelijks op eikaars lip zit en ook nogeens hetzelfde werk doet, vaak over politiek." Wie de discussie wint? Ze lacht geheimzinnig. „Probleem is dat we het zo vaak roerend met elkaar eens zijn." Ze vertelt ook hoe het vroeger bij haar thuis was in een bakkersgezin in Drunen met veertien kinderen. Dat is mede bepalend geweest voor haar politieke overtuiging. „Als je met veertien kinderen bent en met zes zussen op één kamer slaapt, leer je vanzelf delen en leer je vanzelf dat de wereld niet alleen om jou draait. Daarom heb ik ook zo'n hekel aan het individualisme, waar iedereen tegenwoordig de mond van vol heeft. Daardoor krijg je dat ieder een langs elkaar heen leeft, geen rekening houdt met een ander, al leen maar aan zichzelf denkt." „Iemand straal voorbij lopen; al zou ik het willen, dan zou ik het niet kunnen. René klaagt weieens. Als hij boodschappen doet bij Al- bert Heijn is hij in een half uur klaar. Ik doe over dezelfde bood schappen anderhalf uur. Gewoon omdat ik zoveel mensen tegen kom met wie ik moet kletsen." De afspraak is dat ik haar een dag vergezel naar haar werk op het landelijk partijbureau van de SP in Rotterdam. Ze werkt daar vier da gen in de week, behalve op maan dag. Ze is verantwoordelijk voor de financiële en ledenadministratie. Ze doet dit werk sinds 1989. Daar voor heeft ze vijftien jaar op een Dongense basisschool voor de klas gestaan. De rode juf. Zo werd ze genoemd vanwege haar activiteiten voor de SP. Problemen heeft ze daar echter nooit mee gehad. Hooguit ontmoet te ze wat skepsis bij ouders die het volstrekt met haar opvattingen on eens waren. „Als ze m'n kind maar niet indoc trineert, hoorde je weieens. Onzin natuurlijk. Ik kan dat heel goed scheiden. De SP is natuurlijk ook geen sekte. We hebben onze opvat tingen, maar het is niet zo dat een SP'er bij alles wat hij doet de leer van Marx uitdraagt." Ze vond het in het onderwijs best leuk, maar het werk op het partij bureau van de SP vindt ze een voorrecht en een eer tegelijk om te mogen doen. „Wat is er nu mooier dan te kunnen werken op het hoofdkantoor van de partij die je al bijna twintig jaar een heel warm hart toedraagt." Dat ze er in salaris op achteruit ging was geen punt. In dienst zijn van of actief zijn voor de SP is voor niemand een vetpot. De medewer kers van het partijbureau krijgen wel gewoon salaris volgens een soort cao en er is zelfs sprake van enige denivellering in beloning tus sen lichtere en zwaardere functies, maar veel meer dan het minimum loon wordt een SP'er uit solidari teit met de onderdrukte klasse niet geacht op zijn bankrekening bijge schreven te krijgen. Raadsleden voor de SP zijn ver plicht hun presentiegeld in de par tijkas te storten. SP-penningmees- ter Theo Cornelissen is daar duide lijk over. „Als je vindt dat de koek wat eerlijker moet worden ver deeld, moet je zelf het goede voor beeld geven. Bovendien is het de beste garantie om mensen, die de partij als springplank voor een po litieke carrière zien, buiten de deur te houden. Jij bent er om de partij te dienen en niet andersom." In de tijd dat de SP ontstond, begin jaren zeventig, was dat vanzelf sprekend. Toen werden zulke op vattingen in brede kring gedragen, maar inmiddels leven we twintig jaar verder en zijn begrippen als geld verdienen en aan je carrière werken ook in linkse kringen al lang geen taboe meer. Integendeel haast, je wordt voor gek versleten als je niet aan jezelf denkt. r arga van Broekhoven merkt het zelfs in haar eigen partij. „Voor de L mensen van het eerste uur is het nog vanzelfsprekend dat ze als lid van de SP dag en nacht klaar moeten staan. Mensen die er later bij zijn gekomen, hebben daar wat meer moeite mee. Die zeggen VERHOGING DIEFSTAL -■* n -T-- - -I „na I, ,,-fhininif Marga van Broekhoven: „Als er iemand belt met problemen in een wijk of op een fabriek of wat dan ook, vind ik wel dat ik klaar moet staan.foto de stem johan van gurp Door Jan van Zuilen Op het kantoor van het par tijbureau van de SP in Rot terdam ligt de sfeer uit de jaren zeventig nog voor het opsnuiven. Ik word overmand door een gevoel van nostalgie. Het is of ik twintig jaar terug ben, in mijn eigen stu dententijd. Gelukkig heb ik m'n stropdas thuisgelaten. Bij het voor stellen laat ik ook maar meteen m'n achternaam achterwege. Theo, Jan. Alleen details duiden erop we wel degelijk in de jaren negentig zijn, bijvoorbeeld het interne camera circuit waarmee de ingang van het partijkantoor wordt bewaakt. Toch niet bang voor aanslagen, infor meer ik geschrokken. „Nee," lacht Theo Cornelissen, chef van het par tijbureau. „We krijgen heus wel eens dreigementen. Van een bedrijf dat door ons milieuteam is aange pakt of zo, maar niet echt om bang voor te zijn. Die camera hangt er omdat het toch wel makkelijk is om te weten wie er binnenkomt. Je zit hier vlak bij Perron O. Er mocht eens een junk zich een deurtje vergissen als hij onderweg is naar zijn shotje." Op de administratie zijn de kaar tenbakken vervangen door een computer en in de huisdrukkerij van Hugo Polderman uit Roosen daal heeft de stencilmachine plaats gemaakt voor een modern offset persje, maar komen we in de kanti ne dan hangt daar weer de ver trouwde geur van zware shag. Sterker nog, menig SP'er is de zware van de Weduwe trouw ge bleven. Tussen de middag eet het partijbe stuur hier een zakje boterhammen. Esther de receptioniste en de jong ste van het stel, heeft voor zichzelf frites en een blikje cassis gehaald. „Mmmm, met extra zout en extra mayonaise," zegt ze verlekkerd te gen de meer sober ingestelde par tijgenoten. Dat ik me er zo snel goed thuisvoel zal ook wel te maken hebben met het relatief hoge zachte G-gehalte op het Rotterdamse partijbureau. Niet zo verwonderlijk trouwens. Het katholieke zuiden is de baker mat van de partij, de aanhang is er ook het grootst, vooral in Brabant, waar de SP in gemeenten als Oss en Schijndel bij de laatste raads verkiezingen een kwart tot een der de van de zetels in de wacht sleep te. Boven de Moerdijk en in de grote en grotere steden lukt het de SP niet om voet aan de grond te krijgen. „Nog niet," corrigeert Tiny Kox, secretaris van het partijbestuur en gemeenteraadslid in Tilburg. Hij heeft er wel een verklaring voor. „Het Zuiden kent geen linkse tra ditie. Toen de doorbraak kwam, maakte het de mensen niet zoveel uit of ze nu PvdA stemden of meteen op ons. Boven de Moerdijk is dat juist andersom. Daar heeft het socialisme wel een lange tradi tie, alleen pakt dat daar in ons nadeel uit. Daar redeneert men: wat heeft de PvdA ons nu eigenlijk gebracht en doordat de PvdA er zo weinig van bakt, wordt alles wat links is gewantrouwd. Eén pot nat, denkt men en stemt uit protest op Janmaat." Daarover gesproken. Al in 1982 opperde de SP het idee om buitenlanders te verplichten Nederlands te leren. Een storm van protest was haar deel. „We werden uitgekotst, afgemaakt, compleet geëxcommu niceerd door alles wat zich links en progressief noemt," herinnert Kox zich. „Alleen omdat we de euvele moed hadden om te waarschuwen tegen ghetto-vorming. De enige re medie daartegen is integratie. Dat vinden we nog steeds. De proble matiek in de grote steden bewijst wel hoezeer we gelijk hebben, maar ja, achteraf gelijk krijgen is nu eenmaal het lot van een partij als de onze." Niettemin heeft de SP in de grote steden geen poot aan de grond. „Nog niet," corrigeert Kox ander maal. Bij de komende landelijke en gemeenteraadsverkiezingen hoopt de SP daar wel te scoren, inder daad als een alternatief voor een proteststem op Janmaat. „Alleen is het heel moeilijk om tot die mensen door te dringen. De enige manier is ze proberen duidelijk te maken dat ze bij Janmaat ook helemaal aan het verkeerde adres zijn. Het enige wat Janmaat doet is van alles de buitenlanders de schuld te geven. Maar wat niemand in de gaten heeft is dat Janmaat ondanks zijn gekanker op de regering, juist in vrijwel alles met de regeringspar tijen meestemt. We hebben het stemgedrag van Janmaat in de Tweede Kamer geanalyseerd. Daaruit blijkt dat hij vrijwel altijd tegen de belangen van zijn achter ban stemt. Maar zelfs dat mag je amper hardop zeggen, want nog steeds redeneren een hoop mensen dat ieder woord dat je aan Janmaat vuil maakt er één te veel is. Maar ondertussen scoort hij wel in de opiniepeilingen." Natuurlijk is de wens de vader van de gedachte. De SP zet al haar troeven op de komende kamerver kiezingen. Dat het in 1989 niet lukte, ondanks een dure, maar in dringende reclame rond lijstrekker Jan Marijnissen uit Oss (met doch tertje. voorop de fiets als ideale veel gemakkelijker: vanavond voet ballen op tv, dus even geen politiek aan mijn hoofd." Niet dat zij zelf nu dag en nacht met de SP bezig is. „Ik heb geluk kig nog wel meer dingen die ik graag doe. Op zondagochtend fiet sen, of een potje kaarten. Of ge woon lekker onderuit op de bank met een boek of naar de tv kijken. Maar als er dan iemand belt met problemen in een wijk of op een fabriek of wat dan ook, vind ik wel dat ik klaar moet staan. Dan zeg ik niet: sorry, maar ik heb vanavond een vrije avond gepland, bel me morgen maar terug. Politiek is meer dan een hobby die je doet wanneer je zin hebt en wanneer het jou het beste uitkomt. Politiek is in mijn ogen toch een soort roeping voor 24 uur per dag." Zo hartelijk en gemoedelijk als ze in de dagelijkse omgang is, zo hard en scherp bijt ze van zich af in het raadsdebat. Soms op het emotione le af. Daar schaamt ze zich niet voor. Daar is ze eerder trots op. „Ik sta voor wat ik zeg. Zaken die ik naar voren breng zijn zaken die me ook echt raken. Daar voel ik me bij betrokken en ik kan me echt oprecht kwaad maken als daar om heen wordt gedraaid of dat het wordt gebagatelliseerd. Dat er ge zegd wordt, ach het zal zo'n vaart wel niet lopen. Nou het loopt wel een vaart. Anders was ik er niet over begonnen." Ze vat zulke dingen persoonlijk op. daarom vertikt ze het ook om na afloop van de raadsvergadering mee te gaan borrelen. „Ik kan dat niet. Ik drink best graag een pintje. Maar niet met iemand met wie ik het volstrekt oneens ben. Ik erger me daar ook zo aan in de Haagse politiek. Voor Den Haag Vandaag maken ze elkaar af, even later zijn ze dikke vrienden. In mijn ogen kan dat niet. Ik wantrouw dat. Ik vind ook dat dat de politiek onge loofwaardig maakt." Eigenlijk doet ze helemaal niet aan representatie. „Laatst kreeg ik een uitnodiging om aanwezig te zijn bij de start van de bouw van het nieuwe zwembad in Dongen. Na afloop receptie met een hapje en een drankje. Waar is dat nu goed voor. Wat worden de mensen in Dongen er nu wijzer van dat ik me door een aannemer laat fêteren? Niks toch. Dus doe ik dat niet." In een vlaag van pessimisme vindt ze het wel wat beklemmend dat het lijkt of vrijwel alleen mensen van haar generatie zich nog ergens druk over maken. „Op vergaderin gen valt me dat bijvoorbeeld op. Dan zie ik eigenlijk alleen maar mensen van mijn leeftijd, rond de veertig, sommigen al flink aan het grijzen." Zelf blijft ze in elk geval politiek actief. Dat ze haar raadlidmaat- schap neerlegt is alleen omdat ze de voorkeur geeft aan haar baan op het partijbureau. Een combinatie van beide functies vindt ze met het oog op haar moederschap wat te zwaar. „Maar op zich is het feit dat ik een kindje krijg een reden te meer om te vechten voor een betere wereld. Ik denk als ik eenmaal moeder ben dat ik beter dan ooit zal beseffen waarvoor ik het alle maal doe." schoonzoon en huisvader tegelijk naar voren geschoven) was al zo'n verschrikkelijke tegenvaller. Kox: „Het is heel leuk om op plaatselijk niveau zoveel succes te hebben, maar uiteindelijk tel je toch pas echt mee als je in Den Haag zit. Ik denk dat we het diep in ons hart daar toch allemaal voor doen. Ik vrees daarom dat we het ons niet kunnen permitteren om opnieuw de boot te missen. Dan zou de partij weieens flink averij kunnen oplopen. Persoonlijk zal ik daar in elk geval consequenties uit trekken. Dan moet ik me maar eens goed bezinnen op de vraag of ik toch niet beter weer gewoon buurt werk in Tilburg kan gaan doen." Een partijbons die openlijk voor zijn twijfel uit durft te komen. Het typeert de SP, meer nog de mensen achter de partij. Niet dat Tiny Kox twijfelt aan de juistheid van de leer van de SP. „Hoewel. Als ik in het buitenland ben geweest en ik kom weer terug en ik zie hoe goed het bij ons is. Ja, dan heb ik weieens momenten dat ik denk: waar ma ken we ons toch druk over." (Tussen haakjes vorige zetelaan tal) 8(7) 6(3) Schijndel Vlaardingen 5(5) 4(4) Zoetermeer 4(2) Dongen 3(2) Heerlen 3(1) Rosmalen 3(1) 3(1) 3(2) 2(1) Alphen aan de Rijn Den Bosch 2(0) Culemborg 2(1) Doesburg 2(1) Groningen 2(1) Heesch 2(1) 2(2) 2(2) Tilburg 2(1) Arnhem 1 (1) Eindhoven 1(0) Emmen 1(0) Helmond 1(0) Hengelo 1(0) Horst 1(0) Leidschendam 1(0) Utrecht 1(1) Veghel 1(0) Woerden 1(1)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 31