Surinaamse legerleiding stapt op
Azde
Vredesberaad over Midden-Oosten eindigt zonder akkoord
'De pijn was zo groot dat ik ze smeekte me te doden'
Politie houdt verdachte van aanslag op televisiestation aan
Pauze voor Cambodjaanse tempelbewaker
Onschendbaarheid van
Andreotti opgeheven
Encycliek tegen abortus
en euthanasie op komst
Eerste investe
Geen winsthc
DSM op kori
DE STEM
BUITENLAND
/fl de stem
'Afwijzing
vredesplan
Bosnië is
onvermijdelijk'
Gruwelijke getuigenis uit Servisch gevangenenkamp
BUITENLAND kori
Franse politie arresteert Camorra-leider
Weer schandaal rond Duitse minister
VN halen poütiemacht uit Noord-Irak
Ontvoerde diplomaten vrijgelaten
N-Korea wil praten over inspectie
Levenslang voor moord op asielzoeker
VS reorganiseren Star Wars
'Dood door schuld tabaksfabrikant'
Van Melle:
winst
stagneert
VRIJDAG 14 MEI 1993
Washington (rtr/afp/dpa) - De ne
gende ronde van het vredesoverleg
tussen Israël en zijn Arabische
buurlanden is gisteren in Washing
ton afgesloten zonder dat er een
overeenkomst is bereikt. Ook een
interventie op het laatste moment
van de Amerikanen had niet het
gewenste effect.
De Palestijnse delegatieleider, Haidar
Abdel-Shafi, maakte de mislukking gis
teren bekend aan het slot van een
vergaderronde van twee weken. „Het
spijt me te moeten zeggen dat we geen
overeenstemming hebben bereikt die
het mogelijk maakt het eens te worden
over een verklaring omtrent de princi
pes waarover wordt onderhandeld," al
dus Abdel-Shafi. „Daarom eindigt deze
ronde zonder dit akkoord waarop was
gehoopt. Ik wil verzekeren dat we het
vredesproces toegedaan blijven. We ho
pen dat dit vredesproces geloofwaardi
ger wordt, zodat vooruitgang in de
toekomst mogelijk is."
Een lid van de Israëlische delegatie
bevestigde dat de bijeenkomst geëin
digd was zonder een overeenkomst over
de principes van het zelfbestuur voor de
1,7 miljoen Palestijnen in de bezette
gebieden.
De standpunten van de Israëlische en
Palestijnse delegaties over de inhoud
van de autonomie en de status van de
bezette gebieden gedurende een over
gangsperiode, lagen gedurende de on
derhandelingen ver uiteen. De Verenig
de Staten probeerden woensdag, kort
voor het aflopen van de besprekingen,
de impasse te doorbreken door met een
eigen voorstel te komen.
Hun hoop dat dit de partijen alsnog
bijeen zou brengen werd echter niet
vervuld. De Israëli's zeiden dat het
Amerikaanse voorstel als basis voor
verdere discussie zou kunnen dienen bij
de volgende ronde van besprekingen in
juni. De Palestijnen toonden zich te
leurgesteld omdat het voorstel dichter
bij de Israëlische dan bij de Palestijnse
standpunten zou liggen.
Omstreden punten als de status van
Jeruzalem of de nederzettingen in bezet
gebied werden volgens hen niet ge
noemd en ook stelden de Amerikanen
voor alle kwesties betreffende de soeve
reiniteit over de bezette gebieden op te
schorten tot het overleg over de uitein
delijke status ervan, die pas over een
paar jaar moeten beginnen.
Ook het verdere overleg in de negende
ronde leverde niets op. De gesprekken
tussen Israël en Syrië bleven steken in
het bestaande meningsverschil rond een
eventuele Israëlische terugtrekking van
de Golan. Het overleg tussen Israël en
Libanon kwam niet verder dan onenig
heid over de Israëlische aanwezigheid
in Zuid-Libanon.
De negende ronde was op 27 april
begonnen na een oponthoud van vier
maanden als gevolg van de verbanning
door Israël van 400 Palestijnen naar
Libanon. De gesprekken werden na een
week op voorstel van Washington met
nog eens een week verlengd. De laatste
dagen daarvan werden echter geken
merkt door Palestijnse verwijten dat
Israël beloftes niet gestand zou hebben
gedaan omtrent een spoedige terugkeer
van de 400 ballingen uit Libanon en een
verbetering van de situatie in bezet
gebied.
Paramaribo - De vier leden van de Surinaamse legerlei
ding zullen hun ontslag indienen.
Dit hebben ze gisteravond tij
dens vergaderingen met officie
ren en onderofficieren aange
kondigd.
Volgens betrouwbare bronnen
zullen de commandanten Iwan
Graanoogst (waarnemend bevel
hebber), Badresein Sital (chef
staf), Chas Mijnals (marinecom
mandant) en Etienne Boerenveen
(commandant militaire politie)
vandaag de indiening van hun
ontslag motiveren tegenover de
manschappen van het nationaal
leger.
Collectief
Gisteren zei Sital na een gesprek
met president Ronald Venetiaan
nog dat hij zich niet neerlegt bij
de motie van het parlement,
waarin hun aftreden werd geëist,
maar dat hij zich er ook niet
tegen verzette.
Op de vraag wat hij daarmee
bedoelde, antwoordde Sital toen
aan journalisten dat een te ne
men beslissing 'in collectief ver
band' bekeken moet worden.
Sital sprak over 'mogelijke her
vestiging van dictatuur' omdat
er in de huidige democratie in
Suriname geen rekening zou
worden gehouden met 'redenen,
argumenten en feiten'. Volgens
hem heeft de motie van het par
lement 'niets van doen' met de-
Desi Bouterse
foto anp
VERVOLG OP BUITENLAND - A4
In Mostar lijken de beschie
tingen tussen moslims en
Kroaten af te nemen door het
bestand, hoewel her en der in
de stad nog altijd man-tot
man-gevechten plaatsvinden.
Het andere bestandsakkoord .in
Bosnië, dat tussen moslims en
Serviërs begon daarentegen na
dagen weer af te brokkelen, zo
wel rondom Sarajevo als in het
noorden van Bosnië. Niettemin
gingen de meeste VN-hulproutes
door Centraal-Bosnië en naar
Noord-Bosnië weer open.
Over de uitslag van het referen
dum komend weekend onder de
Bosnische Serviërs hoeft nie
mand zich illusies te maken.
Een nieuwe afwijzing van het
vredesplan door de Serviërs in
Bosnië is onvermijdelijk, meent
hun leider Radovan Karadzic:
„De mensen hier willen niet dat
de helft van hen moet leven
onder. Kroatische of Moslim
heerschappij en de andere helft
in een soort Nagorno-Kara-
bach."
In NAVO-kringen wordt intus
sen met zorg gekeken naar de
verslechterde verhouding tussen
Europa en de VS. Het verschil in
benadering over de wijze waarop
in Bosnië moet worden ingegre
pen zal de relatie wel niet blij
vend aantasten, maar bemoei
lijkt wel een spoedige oplossing
voor de oorlog in de Balkan, valt
in Brussel te beluisteren.
Een hoge functionaris noemde
harde acties in Bosnië onvermij
delijk. Eenzijdig optreden van de
VS, met selectieve bombarde
menten en het bewapenen van
de Bosnische moslims, wordt in
Brussel echter uitgesloten. Ook
president Clinton zelf heeft be
nadrukt geen tweede Vietnam te
willen en dat zijn land daarom
ook niet alléén in actie komt.
mocratische principes.
Het Surinaamse parlement vroeg
de legerleiding dinsdagochtend
terug te treden en functies ter
beschikking te stellen. In de mo
tie werd het beleid van minister
Siegfried Gilds van Defensie en
de benoeming van Arthy Gorré
tot bevelhebber van het natio
naal leger goedgekeurd.
Verdachte
De Surinaamse politierecherche
heeft een verdachte aangehou
den van brandstichting bij de
studio van de Surinaamse televi-
siestichting STVS.
De man had in zijn woning een
arsenaal van automatische wa
pens, die volgens de woordvoer
der 'bij een gewapende macht'
worden gebruikt.
De verdachte beriep zich bij de
aanhouding erop militair te zijn.
Dat zou tot gevolg moeten heb
ben dat de burgerpolitie hem
met rust liet. De verdachte staat
echter niet op de personeelslast
van het ministerie van Defensie.
Hij zou een lijfwacht van ex-le
gerleider Desi Bouterse zijn.
In Washington heeft de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAS) gisteren in een zitting de
aanslag op het tv-station in Pa
ramaribo eerder deze week,
scherp veroordeeld. Ze zei haar
steun toe aan het democratische
bewind van president Venetiaan.
Paraat
De Nederlandse strijdkrachten
op de Antillen en Aruba zijn
'paraat om naar Suriname te
vertrekken'. Dat meldt woord
voerder luitenant-ter-zee Jan
Willem Toering in Willemstad.
„Maar de beslissing of we daad
werkelijk worden ingezet, valt in
Den Haag", aldus Toering, die
'ontkent noch bevestigt' dat alle
verloven van de strijdkrachten
ter plaatse zijn ingetrokken, zo
als momenteel in Willemstad
verluidt.
Op Curasao en Aruba is een
operationele Nederlandse strijd
kracht van 300 man - marine,
korps mariniers en landmacht -
aanwezig. Volgens mensen ter
plaatse wordt druk gespeculeerd
over het mogelijke vertrek van
deze troepen naar Paramaribo,
waar Venetiaan om hulp zal vra
gen.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van defensie in Den
Haag zei gisteren dat hem niets
bekend is over de paraatheid van
de legeronderdelen in de West.
„En als ik het wist, zou ik het
niet zeggen."
De Tweede Kamer heeft deze
week gezegd dat Nederland geen
solo-actie moet ondernemen in
Suriname, in het geval militaire
steun nodig zou zijn voor Veneti
aan.
Rome (rtr) - Giulio Andreotti kan worden vervolgd. De
Italiaanse Senaat heeft de christen-democratische oud-pre
mier donderdag zijn parlementaire onschenbaarheid ontno
men.
Rechters op Sicilië willen
Andreotti vervolgen omdat hij
banden zou hebben onderhouden
met de maffia.
De 74-jarige Andreotti, senator
voor het leven, gaf twee weken
geleden te kennen dat hij van de
onschendbaarheid wil afzien. De
oud-premier die jarenlang het
gezicht was van de Italiaanse
politiek, zei toen dat hij zich
wilde verdedigen tegen de be
schuldigingen die afkomstig zijn
van maffialeden die zijn gaan
samenwerken met de justitie.
Andreotti, die als christen-de
mocratische leider 40 jaar een
centrale positie had in de Itali
aanse politiek, verklaarde aan
het begin van het debat dat hij
al gesproken heeft met rechters
in Palermo om zich te verweren
tegen beschuldigingen dat hij al
die jaren met de maffia heeft
samengespannen. De ex-premier
wees opnieuw alle beschuldigin
gen van berouwvolle maffiale
den, als zou hij directe banden
hebben gehad met maffia-leiders
als 'Toto' Riina, krachtig van de
hand.
Een lid van de regering Ciampi,
milieuminister Valdo Spini, valt
de twijfelachtige eer te beurt het
eerste lid van het nieuwe kabinet
te zijn van wie justitie de doop
ceel gaat lichten. Hij zou als
onderminister van buitenlandse
zaken in een vorig kabinet ge
knoeid hebben met Italiaanse
hulp aan Albanië.
Om die reden gaat justitie ook
De Michelis (ex-minister van
buitenlandse zaken) en Vitalone
(ex-minister van handel) aan de
tand voelen.
De Italiaanse justitie opende gis
teren verder onderzoeken tegen
negen andere christendemocrati
sche en socialistische politici,
onder wie de socialistische ex-
leider Bettino Craxi en drie an
dere functionarissen van de PSI.
Een Cambodjaanse soldaat neemt rust tijdens zijn dienst bij de
Agor Wat tempel in Siem Reap. Het leger heeft de bewaking
opgevoerd nadat de Rode Khmer het complex had aangevallen.
Op weg naar de verkiezingen op 23 mei probeert de Rode Khmer
de bevolking en soldaten van de Verenigde Naties te intimideren
door aanslagen. foto epa
Van onze correspondent Aart Heering
Vaticaanstad - Splendor veritatis, de pracht der waarheid, is
de titel van de nieuwe encycliek die op 31 mei in het Vaticaan
zal woren gepresenteerd.
Met deze encycliek, zijn tiende,
wil paus Johannes Paulus II de
basisbeginselen der katholieke
moraal op het gebied van seks
en gezinsleven - die vorig jaar al
zijn neergelegd in de Universele
Katechismus L nog eens onder
strepen.
In de encycliek zullen tevens de
grenzen worden aangegeven,
waarbinnen de wetenschap zich
met het menselijk leven mag
bemoeien. In de praktijk zal dat
niet alleen een hernieuwde ver
oordeling inhouden van abortus,
contraceptie en euthanasie,
maar tevens van genetische ma
nipulatie en in vitro-bevruch-
ting.
Om de encycliek is twee jaar
geleden (dus ruim voordat de
discussies over de Nederlandse
euthanasiewetgeving losbarst
ten) gevraagd door het college
van kardinalen. Bij die gelegen
heid hield kardinaal Ratzinger,
de voorzitter van de pauselijke
Congregatie voor Geloofsleer,
een gepassioneerd betoog tegen
de 'oorlog tegen het leven', die in
grote delen van de wereld wordt
gevoerd. Niet alleen de huidige
wereldse moraal is daarvoor ver
antwoordelijk, aldus de machti
ge prelaat, maar vooral een 'ti
rannieke en in wezen totalitaire
overheid', die de aanval op het
leven toestaat.
Londen - „Ik bloedde overal en was
bont en blauw. Net toen ik dacht dat
het voorbij was, moest ik bij een
raam gaan staan dat ze hadden open
gedaan. Twee soldaten en een burger
stonden buiten en begonnen mijn
vingers met messen open te snijden.
Ze zeiden dat ik opnieuw gedoopt
zou worden".
Dit is een passage uit de gruwelijke
getuigenis van een rooms-katholieke
priester over de martelingen en moorden
in een Servisch gevangenenkamp in het
noorden van Bosnië. Priester Stipe Sosic
werd overgebracht naar het beruchte
concentratiekamp in Omarska en zijn
getuigenis, op papier gesteld op verzoek
van zijn bisschop, verhaalt van de syste
matische wreedheden die in het kamp
werden begaan. Omarska was een van de
grote gevangenenkampen die internatio
nale opschudding wekten toen hun be
staan aan het licht kwam.
Sosic vertelt dat hij werd opgepakt nadat
Servische troepen herhaaldelijk pogingen
hadden gedaan om hem te verdrijven uit
zijn huis in de omgeving van Prijedor,
vlakbij de Kroatische grens. Na zijn ar
restatie werd hij eerst naar het nabijgele
gen kamp Keraterm gevoerd. „Toen ik
aankwam zag ik alle mensen terug die die
morgen uit mijn parochie waren meege
nomen. Er waren ongeveer duizend men
sen in het kamp. Ik bracht de nacht door
met de anderen op houten banken. Mid
den in de nacht kwam er een man binnen,
hij heette Zigic, en begon te schelden en
iedereen te slaan die hij maar te pakken
kon krijgen".
„Hij dwong ons chetnik-liedjes te zingen
met drie vingers omhoog, de Servisch-or-
thodoxe aanduiding van het kruis".
De volgende morgen werden Sosic en vier
ernstig mishandelde jongere mannen door
de politie overgebracht naar Omarska.
„Toen ze ons uit de auto haalden zag ik
allemaal mensen op hun buik liggen. Ze
bevalen ons tegen een muur te gaan staan
met onze handen in de lucht, drie vingers
omhoog en de benen gespreid, en ze
sloegen ons met alles wat ze maar konden
verzinnen - hun handen, houten planken,
stokken. Ik raakte bewusteloos en ze
goten water over me heen en dwongen me
het Onze Vader te bidden".
Na nog meer mishandelingen werden So
sic en negentien anderen opgesloten in
een kleine kamer. „De mensen jammer
den om water, maar ze kregen niets",
aldus de priester. „Toen gooiden ze èen
emmer naar binnen waarin de gevange
nen moesten plassen. Toen moesten ze
hun eigen urine opdrinken".
Nadat zijn handen met messen waren
bewerkt waren de martelingen nog niet
voorbij. „Ze vonden mijn bril, bevalen me
die op te zetten en sloegen me toen tot de
glazen braken. Ik was overdekt met bloed
en had ontzettende pijn en smeekte hun
me te doden om die pijn niet meer te
hoeven voelen".
„Toen namen ze me mee de kamer uit,
staken een pistool in mijn mond en zeiden
me dat mijn laatste uurtje had geslagen.
Op dat moment kwam een andere soldaat
binnen die zei dat dergelijke acties verbo
den waren en dat ze me nog konden
gebruiken". De volgende dag werd de
priester ondervraagd over de regels en
filosofie van de rooms-katholieke kerk.
„Ze gaven me een glas water, maar ik kon
het niet aanpakken omdat mijn vingers
helemaal opgezwollen waren".
„Omdat ik niet kon lopen droegen ze me
in een deken en lieten me achter op het
asfalt waar al 2.500 andere gevangenen
lagen. Daar brachten we de hele dag door
met ons hoofd naar beneden. We lagen op
onze buik en de bewakers trapten en
sloegen ons als we ons hoofd ophieven of
ook maar een beetje bewogen. Er gingen
een heleboel mensen dood op het asfalt".
„De hel in Omarska, die ik met geen
woorden kan beschrijven, was 's nachts
het ergst. Een bewaker beval dan tien of
vijftien mannen naar buiten te komen.
Die mannen keerden niet meer terug.
Zodra het donker wordt, vraag je je af of
het nu jouw beurt is. Volgens mijn bere
keningen en die van de andere gevange
nen zijn er op deze manier zo'n 1300
mensen omgekomen, de meerderheid van
hen intellectuelen".
De hel in Omarska was voor Sosic voorbij
toen hij per bus naar een kamp te Manja-
ca werd overgebracht. Daar werden de
gevangenen niet mishandeld en beter ge
voed. De busreis zelf was evenwel een
beproeving. „Er zaten in totaal 98 men
sen in de bus. De Serviërs deden de
ramen dicht en we kregen geen lucht
meer. De mensen huilden en schreeuwden
om lucht en water, maar tevergeefs. Ik en
anderen hebben het overleefd door onze
eigen urine te drinken."
De priester gelooft dat hij de hel in de
kampen dankzij zijn geloof heeft over
leefd. „Ik was heel gelukkig toen ik de
mensen kon overtuigen om te bidden voor
de mannen die hen martelden. De groeps-
gebeden in de concentratiekampen waren
van een verbijsterende genade. Dit is
slechts een notedop .van wat ik tachtig
dagen lang heb moeten doorstaan. Er is
veel pijn waarover ik niet heb gschreven.
Misschien zal ik ooit de rest kunnen
verwoorden", (c) The Times
Nice - De Franse politie heeft woensdag in de omgeving
Nice het hoofd van de Napolitaanse Camorra gearresteerd,!
48-jarige Michele Zaza werd in zijn huis aan de Rivièra 1
verzoek van de Italiaanse autoriteiten aangehouden. Zaza lej
onder huisarrest in zijn buitenverblijf tussen Nice en Caul
nadat hij in november 1991 de gevangenis had verlaten. DJ
zat hij een straf uit van twee jaar en acht maanden vanwege!
smokkelen van sigaretten.
München - De Duitse minister voor vrouwenzaken ind
deelstaat Hessen, HeidePfarr, is donderdag afgetreden. Zijd
derde politicus in twee weken die aftreedt wegens een schsT
daal. Pfarr stapt op nadat bekend werd dat zij de deelstaataJ
ring van Hessen had laten opdraaien voor een rekening v
50.000 mark voor verhuiskosten en verfraaiing van haar nies]
appartement. Vorige week trad al de Duitse minister
transport, Günther Krause, af nadat hij toegaf de rekening vj
zijn verhuizing (van 6.400 mark) naar de regering te I
gestuurd.
Ook de sociaal-democratische leider en premier van Schlesrt
Holstein, Björn Engholm, verliet vorige week de politiek jjj
hij toegaf tijdens een officieel onderzoek te hebben gek»
Pfarr was ook een sociaal-democraat, terwijl Krause tot]
christen-democratische partij behoorde.
Genève - De Verenigde Naties hebben besloten hun politiemacl
van 236 man uit Noord-Irak terug te trekken wegens geldgeb!
om de operatie voort te zetten. Dat is van de VN in Gent]
vernomen. De terugtrekking moet vandag beginnen en te;]
medio juni zijn afgerond. De zegslieden in Genève zeggen W
bezorgd' te zijn over de gevolgen, zowel voor de Kurdw
bevolking in het gebied als voor de internationale hulporganij]
ties ter plekke.
In april hadden de VN de rijke landen een bijdrage van)
miljoen dollar gevraagd om de humanitaire acties in Irak]
kunnen voortzetten. Tot de dag van vandaag heeft deze oprij
niet één dollar opgeleverd, aldus de bronnen.
Quetta - De drie Europese diplomaten die vorige
Afghanistan zijn ontvoerd, zijn vrijgelaten. Dat heeft i
Pakistaanse functionaris gisteren meegedeeld. De drie mannf:|
Gert Piening uit Nederland, de Brit Jack Dodds en Stefan El
uit Duitsland - waren op 21 april gevangen genomen doorti
mujaheddin-commandant Mohamed Nabi Noorzai in de.il
ghaanse provincie Kandahar. „Noorzai heeft hen onvoorwl
delijk vrijgelaten", aldus Irfan Elahi, adjunct-hoofd vantf
grensdistrict Chamam in Pakistan.
De drie diplomaten zijn inmiddels aangekomen In de Afghani
grensplaats Spinbuldak. Vandaag worden de drie manna I
Pakistan verwacht. De mujaheddin-leider wilde de drie dipll
maten ruilen tegen twee van zijn mannen, die in PakisiJ
gevangen zaten wegens wapensmokkel.
Beijing - Noord-Korea is bereid te onderhandelen over nuclearl
inspectie, maar op voorwaarde dat dat gebeurt zonder e
druk van de Verenigde Staten en de VN-Veiligheidsraad. I
de Noordkoreaanse ambassadeur in China, Chu Chang-J]
gisteren.
De Veiligheidsraad riep deze week in een resolutie Noord-Ki
op terug te komen van zijn besluit uit het Non-Prolifefil
Verdrag te stappen. Deze overeenkomst tracht te voorkomend
steeds meer landen atoomwapens maken. De ambassac:]
herhaalde de uitspraak dat het Noordkoreaanse besluit zich J
het NPV terug te trekken een soeverein recht was. „De VNbeJ
niet het recht hierover een resolutie aan te nemen."
Stuttgart - Een 25-jarige, rechts-radicale Duitser is donderi
veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf wegens de mod
op een Albanese vluchteling in 1992. Dit is de zwaarste straf]
in Duitsland sinds het oplaaien van het extreem-rechtse ge^
in 1990 door een rechtbank is uitgesproken.
De veroordeelde ging met zes anderen, die hij in een 1
ontmoet, naar een opvanghuis in Ostfilden. Gewapends
honkbalknuppels drongen ze een kamer, waar twee Albanej
sliepen, binnen en begonnen erop los te slaan. Eén Albat
overleed een uur later aan zijn verwondingen, de ander overt]
de de klappen.
Washington - Het tijdperk van
Star Wars (SDI), de Oorlog
der Sterren, is voorbij. Dat
heeft de Amerikaanse minister
van defensie Aspin (foto), don
derdag bekendgemaakt. SDI is
het project uit 1983 van toen
malig president Ronald Rea
gan om richting VS gelanceer
de raketten van de Sovjets in
de ruimte met eigen raketten
af te schieten. Het kreeg de
bijnaam Star Wars, naar de
gelijknamige film.
De idee achter het project, de
verdediging tegen raketten
met raketten, blijft gehand
haafd, aldus Aspin.
Er komt echter een heroriëntatie wat de potentiële vM
betreft, gezien de weggevallen dreiging van de Sovjet-ï-1
waar nieuwe vijanden tegenover staan door regionale conflk-
Het project behelst dan ook niet meer de ontwikkelingvans-
beschermend 'schild' boven de VS tegen een massale aanvall
raketten met een nucleaire lading. Het gaat nu veel meerflj
bescherming van bijvoorbeeld Amerikaanse troepen in
buitenland tegen raketaanvallen.
Greenville - In het eerste vonnis van die strekking in <■-
heeft een rechter in Mississippi de tabaksindustrie verant»'»]
delijk gesteld voor schade aan de gezondheid. Rechter Elf
Bogen deed zijn uitspraak woensdag in een zaak die
aangespannen door twee kinderen van de roker Ande®.
Smith, die in 1987 aan longkanker overleed. „Sigaretten zijn I
ontoelaatbaar gevaarlijk bij menselijk gebruik. Sigaretten1?
het meest dodelijke produkt dat legaal in dit land verkocht 9
worden", aldus Bogen.
De rechter bepaalde dat de fabrikanten aansprakelijk j
ongeacht of de roker op de hoogte is van de gezondheids®1'
Als het vonnis van Bogen na het beroep van de fabril*
overeind blijft, hoeven klagers in de toekomst alleen «1
bewijzen dat zij door tabak - en niet door andere oor#
ziek zijn geworden. Als rechters in andere staten het vonwy
Bogen overnemen zal dat leiden tot veel nieuwe rechtse
tegen de tabaksindustrie.
Van onze verslaggever
Den Haag - De wereldwijde
crisis in de chemie lijkt haar
diepste dal gepasseerd te zijn.
Koninklijke Olie/Shell stelde
gisteren in een toelichting op
de kwartaalcijfers dat deze
sector weliswaar nog verlies
oplevert, maar dat ten op
zichte van het vierde kwar
taal van 1992 een verbetering
te constateren is.
E
g
n
v
j<
g
c
k
Van onze verslaggever Willem Reijn
Bergen op Zoom - GE Plastics]
bouw van de Azdel-fabriek
stoffen op het industrieterrein
Met de investering is een bedrag ij
van 40 miljoen gemoeid. In de H
eerste fase komen er twintig g|
mensen te werken. Hoever dat a
aantal zal oplopen, is nog niet l
bekend. De fabriek krijgt een i
capaciteit van 20.000 ton en 1
moet medio 1995 operationeel 1
zijn. V
Azdel produceert thermoplasti- fl
sche composieten voor de auto-, il
meubel- en milietechnische in- H
dustrie. De geneugten van deze il
hoogwaardige kunststoffen wer- rl
den in mei 1987 tijdens een a
grootse presentatie in Antwer- il
pen aan de Europese pers ge
toond. Toen werd tevens de in- 9
vestering in Bergen op Zoom tl
voor het eerst publiek gemaakt. ra
Azdel is de eerste investering op ll
het 90 hectare grote terrein, dat ll
GE Plastics in november 1987 3
van de gemeente Bergen op 9
Zoom kocht. Met de koop van V
het terrein was 36 miljoen gul- (U
den gemoeid. Bergen op Zoom qj
was in één klap vrijwel van alle rl
reeds jaren braakliggende indus- il
triegrond verlost. il
De verkoop bleek later het begin il]
van de zogeheten 'Stuart'-af- \l
faire. Deze wethouder liet zich n
in een gesprek met undercover- 9
journalisten van Nieuwe Revu J|
ontvallen dat er een constructie (I
was opgezet, waardoor de grond fj
Van onze verslaggever
Heerlen - De winstcijfers van TH
niet verbeteren. Duidelijke teker'
aanwezig.
I Dat vertelde mr. H. van Liemt, ll
voorzitter van de raad van be- 9
stuur van DSM, gisteren tijdens 9
de aandeelhoudersvergadering 9
van het chemieconcern. 9
In 1992 was het nettoresultaat ll
van DSM 224 miljoen tegen 9
516 miljoen in 1991. Een da- 9
ling van 57%. Deze cijfers zijn er 9
het eerste kwartaal van dit jaar 9
niet beter op geworden: een 9
winst van 6 miljoen, die te 9
danken is aan een belastingmee- 9
i valler van 20 miljoen. 9
De vrij forse wistdaling heeft fl
volgens Van Liemt tal van oor-
zaken. Zo is het aanbod van 9
j etheen en basiskunststoffen in 9
West-Europa de afgelopen twee 9
jaar aanmerkelijk sneller ge
groeid dan de vraag. Er is sprake fl
van een overaanbod en bijgevolg
een sterke daling van de op- fl
brengstprijzen. Ook heeft DSM
last van goedkope importen van fl
caprolactam uit Oost-Europa, fl
Verder is de markt slechter ge- fl
worden door de neergang van de fl
conjunctuur van de Westeurope- fl
se economie. De harde gulden fl
i heeft ook in het nadeel van DSM
gewerkt. Het gevolg hiervan was
een daling van een procent van fl
de omzet.
I Om het neergaande tij te keren, fl
Van onze verslaggever
?.re^a - Snoepfabrikant Van
Welle uit Breda heeft een te- fl
genvallend kwartaal achter
de rug. Van Melle heeft be-
endgemaakt dat de winst in
e, e®rste drie maanden is fl
achtergebleven in vergelij- fl
lng met dezelfde periode vo
rig jaar.
fl .^factie van Van Melle
uaJ 1 de verkopen traag op
Ln! ,21in Bekomen en dat het
Produktierendement in de fl
dan estigmg in Breda lager is
nmki vöorzien door technische
Problemen.
rekent de top van
üenzrifrf V00r het hele iaar °P
«nzelfde winst als over 1992.
stiin,Wlnst kwam toen na een
t afg van 44 procent uit op
gpn 'n m]'i°en- De verkopen la-
cent 558'3 milj°en 19 pro
ds iaargTli 0verigens bleek vo-
(jp T al dat de groei vertraag-
droel a et 6erSte half jaar
in de laat°<.ffl2etgroei 25 Procent, fl
procent Z6S maanden n°g 14 fl
