Geen
>estem
De Stiekeme Stille
maakt flinke herrie
Examens: Twee weken zweten en zwoegen voor de boeg
Na de rampspoed: 'De mensen leven weer in de Sahel'
Parlementaii
Sociale zekerheid; wegwijzer in een woud van afkortingen
Kamer wil eerst r
'emocratie of ba
ACHTERGROND
DE STEM-
Sahel-
campagne
Simons gispt
Andriessen
COM
ftwakwzwwac
parlementaire
:fw enquête m
VIOAW I0AZABV
WWAWWAWB2
aw sociale
:W zekerheid Wi
üfwwwaawav
DE STEM
WOENSDAG 12 MEI 1993
Stealth-jagers gaan
oefenen vanaf de
vliegbasis Gilze-Rijen. Een
maand lang doorklieven
acht van deze 'onzichtbare'
maar goed hoorbare
toestellen tiet luchtruim.
Door onze verslaggever
Paul de Schipper
DE STIEKEME STILLE gaat
boven Brabant spoken, in het
holst van de nacht.
Wel stiekem, maar lang niet stil
want de Stealth F-117-ge-
vechtsjager maakt herrie als een
oordeel. Acht van deze moderne
Amerikaanse straaljagers ko
men in de tweede helft van juni
naar de vliegbasis Gilze-Rijen
en gaan vooral 's nachts vliegen.
Toen de Stealth-vliegtuigen zo
als de F-117 pas in de lucht
waren beweerden de producen
ten Northrop en Lockheed dat
ze onzichtbaar en 'bijzonder ge
luidarm' waren. Vandaar ook de
aanvankelijke bijnaam 'De Stil
le'. De praktijk bewijst inmid
dels het tegendeel. Volgens de
Nederlandse luchtmacht produ
ceren deze vliegtuigen 'aanmer
kelijk meer lawaai' dan de ook
niet bepaald geluidsarme F-
16's.
De F-117's die naar Gilze-Rijen
komen, maken deel uit van een
serie geheime vliegtuigen. Bij de
produktie wordt gebruik ge
maakt van geavanceerde tech
nologieën en onconventionele
vormgeving om te zorgen dat
vijandelijke luchtafweersyste-
men niet reageren op het vlieg
tuig. Dezelfde technologie is
toegepast op de 1 miljard gul
den kostende Amerikaanse B-2-
bommenwerper.
Ook op zee heeft de Stealth-
technologie zijn intrede gedaan.
De Amerikaanse marine experi
menteert momenteel met
Stealth-schepen, gebouwd door
vliegtuigfabrikant Lockheed..
De voorloper van de F-117-ja-
ger maakte in 1977 een eerste
proefvlucht, 's nachts, omwille
van de geheimhouding. Pas in
1987 gaf het Pentagon toestem
ming om ook overdag te vliegen.
Niet door spionage, maar door
een stunt van een speelgoedfa
brikant kwamen de
Stealth-geheimen op straat te
liggen. Een speelgoedfabriek in
Rockford, Illinois, bracht voor
twee tientjes een plastic model
van een Stealth-vliegtuig op de
markt. De replica bleek voor
bijna honderd procent gelijk
aan het echte toestel.
Meest opvallend aan de Stealth-
vliegtuigen is hun eigenaardige
vorm, een soort 'vliegende vleu
gel', een ontwerp dat bij de
B-2-bommenwerper en bij het
F-117-gevechtsvliegtuig is toe
gepast. De Stealth F-117 weegt
20.000 kilo, heeft een lengte van
20 meter en een vleugelwijdte
van 12,8 meter. Het toestel
dankt zijn naam (Stealth bete
kent heimelijkheid) aan het feit
dat het niet of
nauwelijks door rader of
infra-roodkijkers kan worden
opgespoord,.
De huidige radarstations kun
nen Stealth-toestellen eerst op
dertig mijl afstand ontdekken,
terwijl de radar van jachtvlieg
tuigen met zijn geringer vermo
gen pas op het laatste moment
een 'bliepje' geeft.
Kan die onzichtbaarheid door
geavanceerde vijandelijke radar
ongedaan gemaakt worden, dan
verliest het toestel direct alle
strategische betekenis. In de
oorlogsindustrie geldt de regel
dat er tegen elk wapen een
verdediging te maken is, zo ook
tegen de Stealth-vliegtuigen.
Het Nederlandse bedrijf Hol
landse Signaal dreigt met een
.nieuw ontwikkelde superradar,
de Stealth-technologie ouder-
'wets te maken. Het Hengelose
bedrijf brengt in 1995 een
radar-systeem op de markt dat
de stiekeme vliegtuigen kan
waarnemen. Hollandse Signaal
heeft van de Nederlandse mari
ne de opdracht gekregen het
geavanceerde radar-systeem,
codenaam Smart L, te ontwik
kelen. De Nederlandse regering
en HS zullen samen de ontwik
kelingskosten, 50 miljoen gul
den, dragen.
Zowel de B-2-bommenwerper
als de F-117-jager waren door
de Amerikanen oorspronkelijke
bedoeld om de wapenwedloop
met de Russen in het eigen
voordeel te beslissen. De
Stealth-toestellen moesten on
gezien door de radar het Rijk
van de Duivel binnen kunnen
vliegen om daar doelen te be
stoken met kernbommen. In
storting van de Sovjetunie en
het ontstaan van allerlei kleine
brandhaarden in de wereld heb
ben het strategische doel veran
derd.
Stealth-vliegtuigen zijn voor
het eerst in 1989 ingezet bij de
Amerikaanse inval in Panama.
Met grote precisie moesten de
Amerikanen toen enkele bom
men laten neerkomen op 150
meter van een kazerne. De
F-117 was het enige vliegtuig
dat deze operatie met voldoende
nauwkeurigheid kon uitvoeren.
Die actie werd, volgens Ameri
kaanse militaire bronnen, geen
overweldigend succes. De hele
Panama-operatie liep voor de
Amerikanen uit op een cata
strofe.
Tijdens de Golfoorlog, begin
1991, stationeerden de Ameri
kanen tweeënveertig
Stealth-vliegtuigen in het
Golfgebied. In de eerste uren
van de oorlog speelden F-117-
jagers een doorslaggevende rol
bij het uitschakelen van de
Iraakse radarstations en
anti-luchtdoelsystemen. Moei
teloos drongen ze vervolgens
vrijwel iedere nacht door de
Iraakse verdedigingsgordel en
richtten hun precisie-raketten
op bruggen en commando-bun-
kers. In een oorlog waarin het
Westen vooral een superieur
technisch kunnen demonstreer
de, groeide de F-117 uit tot de
onbetwiste ster.
De Amerikanen beschikken
over drie squadrons van deze
stiekeme lawaaimakers, waar
van twee met elk 24 vliegtuigen.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerskontakt ®06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, S 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
Morgen, donderdag 13
mei, beginnen in
Nederland zo'n 190.000
jongeren aan hun
eindexamen voortgezet
onderwijs of zoals het
officieel heet: het centraal
schriftelijk examen. De
jaarlijkse marathon duurt
officieel tot en met
woensdag 2 juni. Voor
bijna alle kandidaten zit het
er echter donderdag 27 mei
op omdat de dagen daarna
slechts 'kleine' examens
worden afgenomen als
muziek, filosofie, Spaans
en Russisch met nauwelijks
kandidaten. Twee weken
zweten en zwoegen dus.
Van onze onderwijsredactie
RUIM DE helft van de kandida
ten (98.000) legt een examen af
voor het mavo (middelbaar al
gemeen voortgezet onderwijs) of
voor het vbo. De afkorting vbo
staat voor voorbereidend be
roepsonderwijs. Dat is een nieu
we naam voor wat eerst lager
beroepsonderwijs (lbo) heette
en wat bij ouderen nog altijd
bekend staat als 'de lts en de
huishoudschool'.
Het aantal havo-kandidaten
(hoger algemeen voortgezet on
derwijs) is 51.000 en het vwo-
examen (voorbereidend weten
schappelijk onderwijs) telt
bijna 40.000 deelnemers.
Het instituut voor toetsontwik
keling Cito in Arnhem is ver
antwoordelijk voor de produk
tie van de centrale examens.
Voor de meeste scholen veran
dert er dit jaar ten opzichte van
het vorig jaar weinig of niets.
De examens scheikunde in vbo
en mavo zijn gebaseerd op een
nieuw examenprogramma en
havo en vwo krijgen voor na
tuurkunde een examen dat op
een nieuw programma is geba
seerd. Met examens volgens dat
nieuwe programma is enkele ja
ren geëxperimenteerd.
In een aantal examenprogram
ma's van vooral de maatschap
pijgerichte vakken is een keuze
gemaakt voor zogeheten 'wisse
lende onderwerpen'. Geschiede
nis en staatsinrichting heeft
voor alle schooltypen als onder
werpen 'De Europese integratie
1945-1990' en 'Nederland naar
een modern-industriële samen
leving'.
De goede antwoorden van de
examens die uitsluitend uit
meerkeuzevragen bestaan, zul
len op de eerste werkdag na het
betreffende examen vanaf 19.00
uur op Teletekst worden gepu
bliceerd. Via de index op pagina
180 is te zien op welke Tele-
tekst-pagina de antwoorden
van een bepaald examen staan.
Examens die helemaal uit meer
keuzevragen bestaan zijn onder
meer Frans, Duits, Engels en
biologie (alleen voor havo en
vwo).
De herkansingen zijn op dins
dag 22 juni.
Het Landelijk Aktie Komitee
Scholieren (Laks) heeft dit jaar
diverse activiteiten ontplooid
om de examenperiode zo goed
Nu zijn de lokalen nog leeg.
mogelijk te laten verlopen. Zo is
er voor het eerst een landelijke
eindexamenkrant verspreid in
een oplage van 265.000 exem
plaren. Verder is er voor het
zesde jaar een examenklachten
lijn geopend waar kandidaten
hun klachten over de examens
kwijt kunnen. Aan deze klach
ten wordt regelmatig aandacht
besteed in het eindexamen jour
naal dat de gezamenlijke om-
FOTO ANP
roepen dagelijks op Nederland
2 verzorgen.
Het examenrooster ziet er als
volgt uit:
Donderdag 13 mei: havo: maat
schappijleer en Nederlands
tekstverklaring, vwo:
schappijleer en Nederlands j
menvatting.
Vrijdag 14 mei: havo: Duits t
wiskunde A, vwo: Duits en
nomische wetenschappen-2
recht.
Maandag 17 mei: vbo en man
Nederlands leesvaardigheid j
Engels, havo: Frans en natu®
kunde, vwo: Latijn en natii®.
kunde.
Dinsdag 18 mei: vbo en mlvt
Duits en scheikunde, ha®
aardrijkskunde en econon|
vwo: aardrijkskunde en Engels
Woensdag 19 mei: vbo en ma®
geschiedenis, warenkennis
handelskennis/economie, h
gechiedenis en Engels, vwo:
schiedenis en wiskunde A.
Maandag 24 mei: vbo en man
Frans en wiskunde, havo: Nf.
derlands stelopdracht en i
kunde, vwo: Frans en scheik®,
de.
Dinsdag 25 mei: vbo en mavo
Nederlands schrijfvaardig!®
en biologie, havo: tekenen, kar,
denarbeid en biologie, vwo:
kenen, handenarbeid en bic
gie.
Woensdag 26 mei: vbo en mavo
aardrijkskunde en natuuurk®
de, havo: muziek en handels'»
tenschappen en recht, vwo: Nt
derlands stelopdracht, econoti.
sche wetenschappen-1 en recht
Donderdag 27 mei: vbo en m
vo: tekenen, handenarbeid
Spaans, havo: wiskunde B, vut
Grieks en wiskunde B.
Vrijdag 28 mei: vbo en man
maatschappijleer en muziek
vwo: muziek en filosofie.
Dinsdag 1 juni: havo en m
Spaans en Russisch.
'Honger in Sahel deels
mensenwerk', 'Permanente
hongersnood in de Sahel'.
'Sahel, leren leven met
droogte', 'Definitieve
ondergang onafwendbaar?'
Toen repten de
krantekoppen van
rampspoed. En nu? Een
positieve wending: 'De
mensen leven weer in de
Sahel'.
Door onze redactrice
Ans van Goch
Het ging eind jaren zeventig,
begin jaren tachtig buitenge
woon slecht met de mensen die
in deze woestijnachtige s Ir eek -
in Afrika leefden. Voortdurende
droogte en de daarmee gepaard
gaande hongersnood trokken in
de Sahel een spoor van vernieti
ging-
Maar nu, anno 1993, moet het
maar eens afgelopen zijn met
het doemdenken, vindt de No-
vib, een van de organisaties die
zich bezig houdt met ontwikke
lingshulp, onder meer in de Sa-
hellanden.
'De mensen leven weer in de
Sahel', wordt blij gemeld, onder
meer in reclamespotjes op de
televisie. Dezer dagen is een
landelijke campagne bezig om
de mensen te attenderen op de
huidige situatie in de Sahel.
Want hoewel het stukken beter
gaat, zijn de mensen er nog lang
niet.
Een groot aantal van de 128
miljoen mensen in de Sahel ver
dient vandaag de dag zelf een
boterhammetje. Van een acute
hongersnood op dit moment is
geen sprake. Immers, de eigen
voedselproduktie van de Sahel-
landen is weer op gang ge
bracht, er zijn boerenorganisa-
ties opgericht, irrigatiesystemen
aangelegd en graanbanken op
gezet om eventuele tekorten be
ter te kunnen opvangen.
Ook het oprukken van de Saha-
'Helpen werkt, je ziet het in
de Sahel', motiveert Novib
de landelijke actieweek
voor de Sahel. Hoewel het
in deze landen stukken be
ter gaat dan tien a 25 jaar
geleden is er nog steeds veel
geld nodig.
Vandaar de actie van Novib,
die ook regionaal wordt on
dersteund.
Zo loopt er in een groot
aantal bibliotheken in Zuid-
west-Nederland een poster
tentoonstelling, waarop di
verse facetted van het leven
- in de Sahellanden zijn afge
beeld. Daarnaast besteden
basisscholen dezer dagen
extra aandacht aan de Sa
hel, onder meer met behulp
van lespakketten en een
dia-serie.
De actie wordt komende za
terdag, 15 mei, in Roosen
daal afgesloten met een ma
nifestatie. Via muziek,
zandschilderingen, informa
tiestands, tentoonstellingen
en een 'Mali-spel' wordt het
leven in de Sahelregio onder
de aandacht van een breed
publiek gebracht. Het eve
nement in Roosendaal vindt
van 10.00 tot 17.00 uur
plaats op de Oude Markt.
ra is op verschillende plaatsen
tot stilstand gebracht. Dat het
beter gaat blijkt ook uit het feit
dat er meer scholen zijn (en dus
het aantal analfabeten lang
zaam maar zeker afneemt), de
zuigelingensterfte is afgenomen,
in enkele van de Sahellanden
mensenrechtenorganisaties ac
tief zijn.
Het beeld van de Sahellanden
in de jaren negentig: niet louter
foto's van graatmagere, honge
rende mensen, maar van men
sen die rondrijden op brommers
of fietsen.
Eens ander en goed nieuws uit
de Sahel dus. Maar het blijft
oppassen geblazen, waarschuwt
de Novib. Dus, stelt de organi
satie voor ontwikkelingshulp in
haar campagne, 'laat ze niet aan
hun lot over'.
De Sahel dankt zijn naam aan
het Arabische wooord Sahil, dat
rand betekent. Het gebied
vormt de scheiding tussen de
woestijn en de meer vruchtbare
gebieden. Onder de Sahelregio
vallen landen als Burkina Faso,
Senegal, Mali, en deels Tschad,
Mauretanië en Niger.
De regio was, is en blijft buiten
gewoon kwetsbaar, het regent
er zelden ep dat betekent dat er
jaarlijks rrihar een-keer geoogst
kan worden. Bovendien is de
bodem droog, bestaat uit zand
en stenen. En als zelfs het beetje
jaarlijkse regen uitblijft, is de
dreiging van een nieuwe hon
gersnood niet ondenkbaar.
„Het is opvallend dat de men
sen niet bij de pakken neer zijn
gaan zitten. Ze hebben hun le
ven zelf ter hand genomen",
aldus een woordvoerder van de
Novib.
„De mensen zijn wat weerbaar
der geworden, ze hebben zich
georganiseerd, al dan niet met
hulp van buitenaf. Zeker, het is
niet makkelijk geweest om de
mensen bij de projecten te be
trekken. Het is een kwestie van
jaren geweest. Maar al doende
hebben ze geleerd hoe belang
rijk het is om samen te werken,
dat ze leren welke prioriteiten
ze moeten stellen om te overle
ven. Alleen noodhulp in tijden
van ellende is niet voldoende."
De omslag ten goede signaleert
de Novib sinds eind jaren tach
tig, begin jaren negentig.
Toegegeven, ook door de Novib,
de situatie is niet overal in de
Sahelregio zo rooskleurig als
bijvoorbeeld in Burkina Faso.
In het door burgeroorlog ver
scheurde Tschad maken de
mensen het veel slechter. „Dat
vooral West-Afrika. Daardm
kunnen zo'n vier miljoen t#
boeren uit de Sahel hun
runderen niet meer kwijt! indienen.
armste streken ter wereld
dergraaft.
Zo'n beeld - inmiddels achterhaald
ders nog te hebben van de Sahel.
blijken veel Nederlan-
FOTO AP
is altijd zo in landen waar con
flicten zijn."
Hoofdredacteur Kees Waag-
meester van het blad Onze We
reld is onlangs op reportagereis
geweest in het Sahelgebied. Ook
hij constateert met eigen ogen
een verbetering ten goede.
'Maar als het een jaar weinig
regent of de regenval komt
slecht verdeeld over het sei
zoen? Het is een bange vraag.
De rand van de woestijn blijft
de rand van het bestaan'.
Een andere reële dreiging voor
de Sahel komt uit hetzelfde
Westen dat zo ijverig ontwikke
lingshulp geeft. Volgens de No
vib dumpen landen als Neder
land, Frankrijk en andere EG-
landen jaarlijks tientallen ton
nen goedkoop rundvlees in
Hivos dat de mensen hun
van Afrika in het algemeen
een beetje bij moeten steïi
„Nu wordt het werelddeel
zien als waar binnen een
en een scheet narigheid is,
natuurlijk gaat het lang
overal goed. Maar er gel
wel iets ten goede."
Een enquête, die het bi
Intermart enkele weken
hield, wijst uit dat bij de mi
Nederlanders inderdaad
beeld leeft van Afrika als
nummer: honger, armoede,
log, hitte, apartheid en
overheersen.
Het beeld van de ondervri
den is somberder dan de wei
lijkheid. Zo onderschat men
aantal landen met een vrij
kozen regering. Bijna 70 pi
cent denkt dat slechts
kwart of minder van de
kaanse landen een democi
sche regering kent terwijl
toch op eenderde ligt (17 vani
51 landen)
En hoewel in werkelijk)
ruwweg 20 procent van de
kaanse bevolking honger hi
schat negentiende van de
dervraagden dat percentage
minstens 25. En de helft van1
DE STEM
D. Wolfson
Van onze
Den Ha
enquête
uitvoeri,
kerheid
de opei
de eerst
personei
van de
verbanc
heidstoe
der pub!
De comr
schap v
foto dijkstra Buurmei
Van onze redactie binnenland
Den Haag - Een meerderheid in de
PvdA, CDA en WD voelt er in dit sti
onafhankelijk onderzoek te laten
gang van zaken tijdens het uit de
renprotest zaterdag in Den Haag.
Het voorstel van Groen Links- van het
kamerlid Rosenmöller om vanuit
de Kamer zo'n onderzoek te la
ten verrichten, kreeg gisteren al
leen steun van D66. Rosenmöller
heeft inmiddels de Nationale
Ombudsman benaderd. Deze
heeft volgens hem laten weten
eventueel een onderzoek te wil
len instellen.
Voorlopig besloot een Kamer
meerderheid echter op voorstel
1 PvdA-kamerlid mevrouw
st
Netelenbos eerst de rapportage
af te wachten van de ministers
van binnenlandse zaken en justi
tie over het politieoptreden tij
dens de demonstratie. Zij moe
ten binnen veertien dagen hun
rapport bij de Tweede Kamer
Daarnaast worden de resultaten
dreigen ze brodeloos te worde
„Absurd", vindt de Novib. „Ai
de ene kant stuurt de EG at
wikkelingshelpers naar de S:
hel om de veeboeren te
bij de bedrijfsvoering en aam
™'e!SU0rlfdït - Staatssecretaris
zeep genoipen ooor ae (Volksgezondheid)
ieeft gisteren uitgehaald
dumping." Ofwel hoe de I
haar eigen ontwikkelingsbtli.
voor - nog steeds - een van laar minister Andriessen
Economische Zaken) over
diens uitlatingen afgelopen
Toch vindt de Novib, in na® weekeinde over eigen beta-
ging van organisaties alsingen en risico's in de ge-
ondheidszorg.
Volgens Andriessen moet het ka
binetsbeleid op dit punt worden
bijgesteld. „In zorgvuldig over-
feg binnen het kabinet is zeer
ecent een brief hierover naar de
Kamer gestuurd. De staatssecre-
aris houdt vast aan het zijn
hziens goede gebruik onder be
windslieden om kabinetsbeleid
konder wijzigingen uit te dra
len", sneerde Simons gisteren
na zijn persdienst,
pimons zei gisteren ook niet te
penken aan een hoger vast be
drag voor de toekomstige verze
kering tegen ziektekosten. De
commissie-Bruins Slott bepleit-
(e vorige week een hoger vast -
voor iedereen gelijke bedrag -
pan de premie voor de toekom
stige basisverzekering dan het
labinet van plan is. Volgens Si
mons zou die maatregel desas-
jreus zijn voor de koopkracht en
jou het een miljard gulden kos-
en om de effecten te niet te
(oen.
Haagse
volgens
Dijkstal
bezien
nadere
zij dan
onderzoe
zaak koi
Kamer
mogelijk
Na voorg
commiss
demonstr
dens het
Haag we
voeten g
gesepone
een dagv
kregen oi
rechter t
lijke gew
ten nog
dat ze
zeggen.
De Lan
bond (LS
dend en
geerd op
derwijsm
terview n
Ritzen
'platte de
tegen alle
derwijsge
ontkenne
niet berei
tot overb
als deze
van Ondê
tenorgani
antwoorc
hand gel
straties
Haag.
Simone v
van de Li
vraagd w
van Ritz<
schuldigi
Inmiddelf
Actiecom
en de jor
op 10 jun
renstakin
plannen
studiefim
digd.
De jongt
dat die d
lessen ve
overhedei
desastreu
geringspl:
werkelijkheid ongeveer de
is.
Nederland heeft een
nieuwe afkorting: PECU.
Het staat voor de
Parlementaire Enquête
Commissie naar het
functioneren van de
organen belast met de
Uitvoering van de sociale
verzekeringswetten. Vind
de weg nog maar eens in
het woud van afkoringen
op dit terrein. Ww en gak
klinkt nog wel bekend in de
oren, maar wat te denken
van guo, zw en fbv?
Daarom een korte schets
van dat deel van het
sociale zekerheidsstelsel
dat op de onderzoekstafel
ligt.
Door Eugène Leenders
HET KABINET is er verant
woordelijk voor dat iedereen
die ziek, werkeloos of arbeids
ongeschikt wordt/is op tijd zijn
uitkering krijgt. Het ministerie
van sociale zaken en met name
iw w v» t m sr ui
M ARIAf fl flirt* flAirt
staatssecretaris Ter Veld be
moeit zich met de regels voor de
uitvoering van de sociale zeker
heid. De Tweede en Eerste Ka
mer controleren de regering en
kunnen de regels ook wijzigen.
De daadwerkelijke uitvoering
van Werkeloosheidswet (ww),
de Ziektewet (zw), de Wet op de
Arbeidsongeschiktheidsverze
kering (wao) en de Algemene
Arbeidsongeschiktheidswet
(aaw) gebeurt echter niet door
het ministerie van sociale zaken
of door de gemeente maar door
bedrijfsverenigingen waarvan
de besturen bestaan uit verte-,
genwoordigérs van werkgevers
en werknemers.
Als onafhankelijk toezichthou
der is in 1952 de Sociale Verze
keringsraad (SVr) in het leven
geroepen die is samengesteld uit
8 onafhankelijke leden, 8 werk
nemersleden, 8 werkgeversleden
en een door de regering be
noemde onafhankelijke voorzit
ter (sinds 1987 professor mr. W.
J. P. M. Fase.) Een zogenoemd
tripartite bestuur.
De SVr moet toezien op de
negentien bedrijfsverenigingen
die Nederland kent. De be
drijfsverenigingen hebben zelf
keuringsartsen om te kijken of
iemand terecht in de Ziektewet
zit. De medische taken (keurin
gen) voor de wao en de aaw
worden verzorgd door de Ge
meenschappelijke Medische
Dienst (gmd).
13 Van de 19 bedrijfsverenigin
gen hebben de feitelijke uitvoe
ring van hun taken opgedragen
aan het Gemeenschappelijk Ad
ministratie Kantoor (gak) en 2
aan het Gezamenlijk Uitvoe
ringsorgaan (guo), terwijl de
overige 4 zelf hun administratie
verzorgen. Een paar bekende
bedrijfsverenigingen zijn de De-
tam (detailhandel, ambachten
en huisvrouwen) de bgmb (ge
zondheid, geestelijke en maat
schappelijke belangen), de Gra
fische Bedrijfsvereniging en de
Bedrijfsvereniging voor de
Bouwnijverheid.
De Gemeenschappelijk Medi
sche Dienst heeft recentelijk
zijn administratie overgedragen
aan het gak. Alle bedrijfsvere
nigingen werken samen in de
Federatie van Bedrijfsvereni
gingen (fbv), die een coördine
rende rol vervult.
De ww, zw, en de wao zijn
zogenoemde werknemersverze
keringen. De Algemene Ouder
domswet (aow), de Algemene
Weduwen en Wezenwet (aww)
en de Algemene Kinderbijsla-
genwet (akw) zijn volksverzeke
ringen. De uitvoering daarvan
gebeurt door de Sociale Verze
keringsbank (svb) die onder di
rect toezicht van het ministerie
van sociale zaken staat.
Even heeft de politiek gezin
speeld op een parlementaire en
quête naar de hele sociale ze
kerheid, dus inclusief de frau
degevoelige bijstand. Uiteinde
lijk is toch gekozen voor een
onderzoek naar alleen vooral de
werknemersverzekeringen
(maar ook 'en passant' naar de
aaw).
Na aanhoudende kritiek dat de
Sociale Verzekeringsraad be
staande uit werknemers- en
werkgeversvertegenwoordigers
toezicht uitoefent op door hun
collega's bestuurde bedrijfsver
enigingen is vorig jaar al beslo
ten tot invoering van een spe
ciale Toezichtkamer. Die be
staat voor de helft uit'vertegen
woordigers van werkgevers en
-nemers en de andere helft uit
deskundigen benoemd door dfi betekent zo goed als zeker
overheid. Samen met de onaf
hankelijk voorzitter (ook prof.
Fase) hebben die deskundigen
een meerderheid.
De belangrijkste regels voor de
sociale zekerheid staan in de
Organisatiewet Sociale Verze
keringen (osv) uit 1953. In 1989
diende staatssecretaris L. de
Graaf (CDA) het wetsvoorstel
nieuwe Organisatiewet Sociale
Verzekeringen (nOSV) in. Het
betrof een beperkte wijziging
ondervraagden denkt dat t«
derde van de Afrikaanse bel
king analfabeet is, terwijl dajBEEN ZWAARDER scheidslijn dan de s
i -1..1.1 j oikenrecht. Een staat mag zijn eigen
«roering zijn of de eigen bevolking vervo'
e er naar kraait. Ingrijpen mag niet. Inm
ongelegenheden van een andere staa
loodzonde.
andaar de lange aarzelingen in het Joeg
«rff j j vroegere deelrepublieken ona
«rKend door het buitenland, kon de moge
i ®°|"e^sch besproken worden.
Nederlandse bereidheid om in te grijp
<eerste gezicht in schril contrast hier
pstelhng Z0U verantwoordeliik kunn
■nafh»r?ai--,het echter n'et om. De we'
Sertoli S i e staat ma9 bevriende naties
hinnl eft dat Qedaan toen de Duit
Vlllen' Maar het hoeft n'et te
t ging. Binnenlandse problemen kunn
aanleiding vormen. Dubcek w
collegae gedwongen dit ju
rirtfi1 °m interventie van het Warscha
rid sche acceptabiliteit te verlenen.
huln„1"aÜrT)se President Ronald Venetiaa
hen rtl* .Ultenaf te overwegen. Als zijn
SurinJnarVteunen is een 'n9reep
De vraan 6 reocratie daardoor gerech
van de uitvoeringsorgani»
bedoeld om de ernstigste
punten op te lossen.
Belangrijkste wijzigings»
stellen zijn de invoering
onafhankelijk toezicht, opi
fing van de gmd, beheersing
de uitvoeringskosten en het
muieren van regionale
werking tussen bedrijfsveü)
gingen, gemeentelijke soü'
diensten en arbeidsbureaus.
Het is nog maar de vraag
voorstel snel wet wordt,
nog niet openbare advies var)
Raad van State zou inhoi
dat de opvolger van de Gi
staatssecretaris Ter Veld,
huiswerk over mag doen.
het wetsvoorstel nOSV u
ijskast belandt en dat pas W1
verkiezingen in 1994 een nif
kabinet een nieuwe poging
wagen.
Voordeel van de vertragin?;
dat de conclusies van de f
mentaire enquête meegen®
kunnen worden.
Dit is het vierde deel van
serie over de parlementaire
quête. Deel 1, 2 en 3 verse"
op 8,10 en 11 mei.
leker «r m'j en of Nederland de aan
ondank* ^ederland d« enige moet zijn. O
(edrag n de hand ''99ende
enige moet zijn. O
hand liggende ve
lï&iaties P°si'jet geantwoord worden. N
daarom hifi Surinaamse democratise
Alleen liitf ?fet meer dan hol,e frasen m
v|Bn een olfCi fT niet verstandig. Het zal
rrden ele da9- Daarna moet de dem
rant dan if haan9ewazen partner is niet
Sing nfet let verwijt van neo-kapitalisti
Smerikainoaneelke 9rond ontbloot, ma
BsVoor 7?,-rtStaten,Vde 0AS' Deze clut>
voor banvift An Midden-Amerika. Dez
auxiet en Coca Cola.
