weekend
Stevig
herstel
Chronisch
leed
voor
Van Melle
Met een nieuwe re<
voor Fruit-t
begonnen met flinke
het tweede hooft
snoepjesconcern. V
onlangs uitstekent
1992 bekend. De w
procent naar 32 mil;
omzet met 19 procei
gulden. Na een moei
jaren n
zoetwarei
hoofdzetel in Bret
Breskens, Weert, P
de Filipijnen e
goede weg. Aa
gesprek met topman
kleinzoon
Breskens, die de ba
latere intern
Agusta, of hoe de
Italiaanse
socialisten in
België smeergeld
uitdeelden
Op een receptie met Nederlandse
Europarlementariërs in Brussel
circuleert een A-4tje van Nel van
Dijk, lid van de fractie van de
Europese Groenen. „De vraag die
Eisso Woltjer namens de socialisten
niet durft te stellen," fluistert de
woordvoerder van de Groenen de
aanwezige journalisten opgewonden
in het oor. 'De vraag' gaat over de
Italiaanse ex-EG ambtenaar, Mauro
Giallombardo. Deze socialist heeft
niet alleen de goede naam van het
Europees Parlement besmet. Hij is
mogelijk ook een van de centrale
figuren in de Agusta-affaire, de
aankoop van helicopters door het
Belgische leger, waarbij smeergeld is
betaald.
Er is op
regeringsniveau
amper gereageerd
op de vermeende
corruptie
De helicopter die niemand wilde
DE STEM WW ml ZATERDAG 24 APRIL 1993
Lieve oude vrouwtjes, van 'tus
sen de negentig en de hon
derd, maar nog buitengewoon
helder van geest, zaten zonder
een spoor van wrok voor de BBC-
televisie te vertellen hoe rampza
lig haar eerste huwelijksnachten
waren verlopen. Gruwelijk. Huive
ringwekkend. Ze wisten van niets.
Ze kregen voor het huwelijksbed
het advies mee dat ze voor het
onafwendbare de ogen moesten
sluiten en aan Engeland denken.
'Close your eyes and think of
England'.
Als de in het liefdesspel onbe
kwame mannen zich op deze on
schuldige vrouwen wierpen was
er ontzetting, ontreddering en
pijn. Dat was niet alleen de
schuld van die mannen, die er
geen benul van hadden dat zij
hun oerdrift moesten leren betok-
kelen als een harp en zich met
geduld en gratie aan de liefde
behoorden te wijden.
Een zachtaardig heer van vijf en
negentig vertrouwde de BBC toe
dat de afkeer die zijn vrouw had
van sex zo hevig was, dat hij na
een aantal voorzichtige pogingen
de moed had opgegeven. Uit lo
yaliteit was hij een jaar of zeven
en veertig met haar getrouwd
gebleven. Toen zij eenmaal was
afgereisd in de eeuwigheid vond
hij, een en tachtig jaar oud, een
enigszins wellustige vriendin, die
hem graag hielp de achterstand
een beetje in te lopen.
Het is nog maar sinds kort dat
mannen kunnen worden uitge
probeerd voordat men aan duur
zame relaties gaat beginnen. Ik
heb een hele galerij tantes, die zo
nu en dan plechtig verklaarden
dat ze 'totaal onschuldig' - en ver
moedelijk in de greep van een
ijzeren obscurantisme - waren
toen ze trouwden. Ze wisten van
niets, maar ze hadden ernstige
vermoedens.
Zelf heb ik ook lang van niets
geweten, want dat hoorde zo.
Jarenlang liep ik rond met stoom-
pluimen uit de oren en een
schichtige blik in het oog omdat
sex, en zoete mijmeringen daar
over, vóór het huwelijk verboden
waren en slechts in dienst gesteld
mochten worden van de voort
planting. We verveelden meisjes
met dorre verhalen over halfbe
grepen filosofen en dichters. In
plaats van over liefde en lust
spraken we over het geloof, het
bestaan van God en de listen van
de duivel.
Geleidelijkaan werden onze stem
men zo schor van de hartstocht
als de baltskreet van de korhoen-
der of het burlen van het bronstig
edelhert. Maar we stonden onder
de dreiging van hellevuur, ernsti
ge rugklachten, eczeem en een
boven het graf uitgroeiende mas
turbatiehand. Hoe we tenslotte,
een gram slimmer dan onze
Edwardiaanse voorvaderen, kon
den voorkomen dat onze vrou
wen troost in het huwelijksbed
moesten zien te vinden in mijme
ringen over de Verenigde Oostin-
dische Compagnie, is een tragiko
misch epos, dat voor niet weini
gen slecht is afgelopen.
In een koele Amerikaanse analyse
van sexueel gedrag van heden
daagse jonge mannen lees ik dat
zij het eenmaal per week doen.
Valt dat tegen? Is het te veel? Ook
vroeger, toen we liepen te balde
ren van platgeslagen lusten, wor
stelden we met dat soort vragen.
Hoeveel keer per etmaal behoort
een fatsoenlijk man te paren?
Moet dat uitsluitend in het holst
van de nacht? In welke klas van
het voortgezet onderwijs begin
nen wij daarmee? Verwarring en
leed alom. Opgroeiende kinderen
van heden lezen in 'Newsweek'
dat de lover van Amy Fisher,
zekere Joey Buttafuoco, zonder
amechtig te worden zeven tot
achtmaal per nacht kan copule
ren. Zeker op z'n Edwardiaans.
Wilt Chamberlain - naar ik meen
een befaamd basketballlspeler -
beweerde dat hij in zijn loopbaan
'het equivalent van vier eeuwen
sexuele activiteit van de gewone
sterveling had weten samen te
ballen. Dat lijkt, op sportvissersni
veau, op het verhaal van de man
die regelmatig stekelbaarzen van
een kilo aan zijn sloot weet te
ontrukken. Hoe ver zijn wij, gewo
ne stervelingen, uitgerezen boven
de oude Brit, die zo hartversheu-
rend schipbreuk had geleden in
zijn huwelijksbed?
We weten iets meer, maar hele
maal duidelijk is het nog niet. Ik
hoorde een jonge kerel, met
stoompluimen uit de oren, in de
trein zijn vrienden uitleggen dat
hij en zijn vriendin geen pil of
condoom van node hebben. 'Zij
krijgt namelijk nooit een orgas
me', zo lichtte hij toe.
Van Melle heeft zich stevig i
na een rumoerige periode. I
lopen twee jaar sloot het
renconcern van Mentos ei
tella een vestiging in Engt
ging de biscuitfabriek ii
dicht. De winstcijfers kr
1990 een flinke knauw, zo
centratie van activiteiten,
lisering en efficiency-ver
noodzakelijk waren.
Van Melle kwam hevig in o
toen snoepjes in Brazilië mt
ne zouden zijn besmet. Va
wist zich na weken van n
publiciteit bij de autorite
alle blaam te zuiveren, i
schade was groot.
Ondertussen bouwde een 1
familiebedrijf, Parfetti, in
heim een belang van 32 pi
Van Melle op, waarbij een
de overnamestrijd in de k
worden gesmoord door Y
gaan van een samenwerk
band. De Italianen beloof
belang niet boven de 40 pr
te drijven.
Tegelijkertijd bleek het D
drijf Storck eveneens e
pakket gecertificeerde aan
procent) te hebben ve
Maar omdat de Italianen
strategische alliantie hat
committeerd, ging van dez
groot-aandeelhouder geei
meer uit.
Maar na deze rumoerige
kwam er rust in het sn
drijf. De internationaal
teerde reclamecampagne
the freshmaker is welisw
der leuk dan de ruziënde
ten in
mintie-mmt-commercials
blijkt in op zowel de bi
buitenlandse markt zeer
te slaan. Mentos, het hooi
van Van Melle, kreeg ee
verkoop-impuls.
Izaak
gebor
stijl i
lijk, v
mige
luut
volgt geen
hoe groot z
Van Melle.
daar wens il
Het belang
- en waarsc
vijf procent,
gemeld.
Op de vraa^
in Oost-Eur
do van de z<
hij zuinig
krant te wil
overigens g
kend: 5 pro<
zo'n 28 m
Praten is h
rij van de
nog wel ee
drukken,"
sen kijkt
horloge. Di
Brazilië, w
dochterbed
concern is j
Zijn kamei
oosterse sa
ters in klei
ter zijn bi
wit de foto
de Van M(
bakkerij ii
DE STEM
Bettino Craxi staat prominent op de Lijst van Véronique
Ancia, de Luikse rechter van instructie die onderzoek doet
naar het betalen van smeergeld.
bestemming: de kas van de Luikse
Parti Socialiste. De voorman van
de PS André Cools voelde zich
beetgenomen en dreigde uit de
school te klappen. Cools werd pro
fessioneel de mond gesnoerd. Met
de kogel.
Het is een van de theorieën, waar
voor de bewijzen worden verza
meld. Het traject Cools-Agusta
wordt door de Luikse magistraten
wel degelijk gevolgd. Deze week is
rechter Ancia opnieuw naar Italië
vertrokken, in de hoop Craxi en
enkele topmensen van Agusta te
kunnen verhoren.
De affaire dreigt behoorlijk te ont
sporen. Dat heeft alles te maken
met wat in Italië zelf aan de hand
is. De verhalen over banden tussen
politici met de maffia, smeergeld
en een internationaal netwerk van
gestolen aandelen. Het lijkt veel op
wat in België vorig jaar de kranten
haalde: de Italiaanse maatjes van
ex-minister Alain Van der Biest
werden gearresteerd, verdacht van
zwendel met gestolen waardepa
pieren, waarvan de opbrengst op
buitenlandse bankrekeningen werd
geparkeerd. Toen werd gezegd dat
met dat geld de moordenaars van
André Cools zijn betaald.
Een complexe zaak, waarvan
de uitkomst voorlopig op
zich laat wachten. Wel zit
België opgescheept met een
contract voor 46 Italiaanse helicop
ters, waarvan pas een deel is gele
verd en waarvan in defensiekrin
gen wordt gezegd dat het de mis
koop van de eeuw is. Niemand
wilde die helicopters.
In 1983, het einde van de Koude
Oorlog was nog niet in zicht, had
FOTO UPI
de Belgische regering formeel al
besloten om nieuwe anti-tank heli
copters aan te schaffen. Kandidaat
was het Duitse bedrijf Mes-
serschmitt-Bölkow-Blohn. De eva
luatiecommissie van het ministerie
van defensie oordeelde dat het type
BK-117 een beste koop was en
verdedigde dat standpunt nog tot
medio 1988.
Inmiddels was de regeringscoa
litie van christendemocraten
en liberalen gesprongen en
verschenen de socialisten op
het toneel in het zoveelste kabinet
van Wilfried Martens. De nieuwe
minister van defensie eind '88 was
de Waalse socialist Guy Coëme. De
Duitse gevechtshelicopter BK-117
werd meteen geschrapt, zogezegd
omdat hij te duur was. De strijd
ging nog slechts tussen het Franse
Aerospatiale en het Italiaanse
Agusta.
De eenmotorige Ecureuil AS-350
van de Fransen werd economisch
en militair beschouwd als een goe
de investering, maar de nodige po
litieke steun ontbrak.
Die was er blijkbaar wel voor
Agusta, dat betere lobbyisten in
België aan het werk had gezet en
met hogere commissielonen zwaai
de.
In een eerdere fase, toen het Ame
rikaanse merk Sikorsky nog in de
race was, waren talrijke christen
democraten druk in de weer voor
deze helicopterbouwer. De Ameri
kanen beloofden zelfs een fabriek
te bouwen in Oostende met werk
voor 600 man.
De Agusta-lobbyisten deden hun
werk echter met meer overtuiging.
De Luikse contactman van Agusta,
Georges Cywie, had blijkbaar een
goed netwerk om zich heen ge
bouwd. Het feit dat de Agusta-he-
licopters te zwaar waren en slecht
aangepast aan de reeds bestelde
raketten, speelde blijkbaar geen
rol.
Cywie, die het betalen van smeer
gelden heeft toegegeven, wist dat
de socialisten in Luik wel te paaien
waren. De komst van Agusta naar
het vliegveld van Bierset betekende
werkgelegenheid, iets waarmee po
litici graag uitpakken naar hun
kiezers. Nieuwe investeringen kon
de economisch zwaar getroffen
Door onze correspondent Bert Schampers
De PvdA'ers 'op de bor
rel' vervolgen schou
derophalend hun con
versaties. „Wat een on
zin," roept de een.
„Corruptie zoals in
België of Italië zul je bij ons in
Nederland niet zo gauw tegenko
men," meent een ander. „Er moet
een systeem komen waarbij het
verleden van medewerkers van het
Europees Parlement wordt onder
zocht. Dit soort zaken moeten we
in de toekomst toch absoluut ver
mijden," klinkt het in een andere
hoek resoluut.
Maar onder het genot van drankjes
en hapjes bloedt het onderwerp al
snel doodt. De vraag van Nel van
Dijk verdwijnt in een ieders bin
nenzak. De woordvoerder van de
Groenen geniet van zijn schooljon-
gens-achtige aanpak en het effect
van de intrige.
Mauro Giallombardo, over hem
gaat het, stond van 1 november
1975 tot 31 januari 1993 op de
loonlijst van het Europees Parle
ment. Hij is korte tijd medewerker
geweest van Eisso Woltjer (PvdA),
de vroegere landbouwwoordvoer-
der van de socialistische fractie, en
wordt nu genoemd in Italiaanse
smeergeldaffaires en gesjoemel met
EG-landbouwsubsidies.
Giallombardo is lid van de PSI, de
Italiaanse socialistische partij. Hij
was de vertrouweling van de in
opspraak geraakte ex-premier Bet
tino Craxi. Zijn nevenactiviteiten
waren minder bekend. Giallombar
do bleek mede-oprichter van Mer
chant Europe en Merchant Interna
tional Holding. Dat zijn twee
Luxemburgse bedrijfjes, dochter
maatschappijen van Merchant Ita
lia, de 'bank' van de PSI en door
geefluik van steekpenningen.
De ambtenaar-zakenman Giallom
bardo is met de noorderzon ver
trokken toen hij nattigheid begon
te voelen en de Italiaanse justitie
jacht begon te maken op corrupte
politici en zakenmensen.
De EG-ambtenaar staat, net als
Craxi zelf, wel prominent op de
lijst van Véronique Ancia, de Luik
se rechter van instructie die onder
zoek doet naar het betalen van
smeergeld bij de levering van 46
Agusta-helicopters aan de Bel
gische landmacht. Een spraakma
kende zaak, al lijkt de doorsnee
krantelezer in België het spoor
langzaam bijster. En hij is de enige
niet.
Wat nu de Agusta-affaire heet, leek
aanvankelijk nog redelijk simpel.
De Italianen wilden via hun door
socialisten geleide overheidshol-
ding helicopters aan de Belgen slij
ten, desnoods met behulp van be
vriende politici en waren bereid de
gebruikelijke commissielonen te
betalen. Het contract werd gete
kend, maar de steekpenningen
kwamen niet op de afgesproken
De voorman van de PS André Cools voelde zich beetgeno
men en dreigde uit de school te klappen. Cools werd
professioneel de mond gesnoerd. Het is een van de theorieën,
waarvoor de bewijzen worden verzameld.
FOTO EPA
Bewijzen voor deze theorie ontbreken, maar er wordt wel
rekening gehouden met de mogelijkheid dat de socialistische
minister van defensie, Guy Coëme, door zijn Luikse broeders
onder druk te gezet om voor Agusta te kiezen.
FOTO EPA
Luikse regio wel gebruiken. De
socialisten wilden, in ruil voor en
kele miljoenen in hun partijkas,
best hun politieke invloed in Brus
sel aanwenden ten voordele van
Agusta.
Bewijzen voor deze theorie ontbre
ken, maar er wordt wel rekening
gehouden met de mogelijkheid dat
de socialistische minister van_ de
fensie, Guy Coëme, door zijn Luik
se broeders onder druk te gezet om
voor Agusta te kiezen. Ondanks het
feit dat er voor de Agusta A-109
Mkll een negatief advies lag van de
aankoop-commissie van defensie.
Dat de meeste toegezegde compen
satie-orders voor Belgische bedrij
ven naderhand nep zijn gebleken,
is pijnlijk voor de betrokkenen.
Lopende het onderzoek is tot op
heden op nationaal regeringsni-
veau niet of nauwelijks gereageerd
op de vermeende corruptie. Minis
ter van defensie Coëme ontkent dat
steekpenningen een rol hebben ge
speeld bij de keuze voor Agusta. En
de Waalse gewestminister Guy Ma
thot, wiens naam met Pasen ineens
opdook in een brief van de vroege
re Belgische Agusta-directeur, pro
beert ook al halstarrig zijn besmet
te reputatie goed te praten.
Mathot wordt sinds enige tijd be
stookt met door het Belgische par
lementslid Jean-Pierre Van Ros-
sem, die om onduidelijke redenen
als een soort privé-speurder op het
toneel is verschenen en deze maand
zelfs een boek publiceert over de
moord op André Cools. Voor de ene
boef, Van Rossem, staat het vast
dat ook Mathot zijn handen vuil
heeft gemaakt aan Agusta en
Cools.
Volgens Georges Cywie hebben
niet alleen politici, maar ooks
kenmensen en ambtenaren steek
penningen ontvangen. Geztj
wordt dat een deel van het Agusli
smeergeld naar rekeningen in Cos
ta Rica is overgeboekt.
Bij die transacties duikt A
naam op van advocaat Mi
chel Vander Eist, die deze
dagen samen met de bené
van Patrick Haemers in Brui»
terecht staat, verdacht van mede
werking aan de ontvoering va
oud-premier Paul Vanden Boey-
nants. Zo wordt steeds opnietl
een stukje aan de puzzel toege
voegd, waarvan het nog maard'
vraag of alle stukjes ook helpen M
mysterie op te lossen.
Gezien de gretigheid waai#
Luikse magistraten in Italië op®
derzoek uitgaan, kan worden ge
concludeerd dat zij de verkoop vï
Agusta-helicopters aan het Bel-
gisch leger zien als een vertakking
van de Italiaanse smeergeld-af®
res.
De Italiaanse krant Corriere del*
Sera spreekt zelfs van een 'socialis
tische internationale van I®
smeergeld'. En daarin heeft Mauw
Giallombardo, tot voor kort de ver
tegenwoordiger van de Italia#
socialisten in de hoogste ambt#
kringen van het Europees Pa'"'
ment, vermoedelijk een niet o#
langrijke rol gespeeld.
Zijn Luxemburgse firma's war®
volgens getuigen de dekmai®
voor het doorsluizen van smeerge"
aan de PSI-kas en, zo wordt p
zegd, ook naar de kas van de P>®"
Socialiste in Luik.
De keurige onbesproken Neder
landse socialisten op de receptie i"
het Europees Parlement krijg®'!"
de oortjes van de schandalen ia®
eigen Europese familie. Met
schuw spreekt een enkeling °l®
'die Italianen' die niet te verW'
wen zijn. En met een bezorgd?
zicht wordt hier en daar al
juni 1994 gekeken als Europa
nieuw Europees Parlement k#
Het effect van al die affaires"*'
socialisten in Italië, Spanje
Frankrijk, valt vast en zeker ai
lezen aan het aantal stoelen dat
fractie na juni volgend jaar
bezet houdt in het Europese da-
rond in Straatsburg en Brussel
