Limburg
Genscher doet niet mee aan de race om het presidentschap
Tv-propaganda:
het gezin Jeltsin
Rechts Zuid-Afrika bewapent zich voor strijd met zwarten
Eritrea op weg naar onafhankelijkheid
DE STEM!
Rechtbank
DE STEM
Basisbeurs
ACHTERGROND
Tweede Kamer
Erepenning voor
bisschop Ernst
eritrea
DE STEM
DONDERDAG 22 APRIL 1993
Een jaar geleden vertrok
Hans-Dietrich Genscher als
minister van buitenlandse zaken.
Toen stond hij midden in de
politieke arena, nu kijkt hij toe.
schap van zijn liberale FDP. En hij
bleef, ook tussen en achter de scher
men van het politieke toneel, veruit de
populairste politicus van de Bondsre
publiek.
In een openhartig gesprek dezer dagen
blijkt, dat hij sinds zijn aftreden min
der gedetailleerd op de hoogte is over
de toestand in de wereld. Dat weer
houdt hem, méér nog dan toen hij in
functie was en wél perfect geïnfor
meerd, om krasse uitspraken te doen.
Op een paar uitzonderingen na: 'De G7
moeten snel worden uitgebreid tot de
G8. Rusland hoort daarbij. De wereld
is gebaat bij een economisch en poli
tiek stabiel Rusland', en 'Waar is die
kunstmatige Europese munt, de ecu,
voor nodig? Het jaagt de mensen schrik
aan. Waarom niet de toekomstige, ge
lijke Europese geldstandaard aange
duid met historisch-vertrouwde na
men, dus de Euromark, Eurogulden en
Eurolire'.
„Hoe machtig is de heer Genscher
eigenlijk nog?", vroeg een kroniek
schrijver van het boulevardblad Bild
zich een dezer dagen af. Een duidelijk
antwoord gaf hij niet op zijn eigen
vraag. Genscher zet in het FDP-presi-
dium nog steeds mede de koers van de
partij uit. Hij speelde een onduidelijke
hoofdrol in het partij-drama om zijn
opvolging, maar in de Bondsdagfractie
hebben veel jongeren minder respect
voor zijn ervaring als hij misschien
gedacht of gehoopt had. Anders dan
Willy Brandt, om wie ook op hoge
leeftijd, niemand in de SPD heen kon.
Tegelijk willen ook de jonge liberalen
Genscher graag als stemmentrekker
behouden voor de verkiezingen in '94.
Die worden voor de kleine FDP bijzon
der spannend. Want ook die speurt d'
om zich heen grijpende desinteresse
van veel kiezers voor de gevestigde
partijen. President von Weizsacker
maakt dat onderscheid nadrukkelijk:
niet de politiek, maar de partijen ver
loederen.
Op dit moment vormen de niet-kiezers
de grootste partij in Duitsland. Alar
merend? „Alleen als het een permanen
te situatie zou worden. Maar we heb
ben eerder dit soort kiezers-signalen
gehad, en nog altijd hebben we zonder
wettelijke dwang, opkomsten van bo
ven de 90 procent gehad; hoger dan in
welk Europees land ook". En 'niet
stemmen is nog altijd beter dan op de
verkeerde partij stemmen', citeert
Genscher instemmend kanselier Kohl.
Volgend voorjaar treedt president Ri
chard von Weizsacker 'het morele
geweten' van Duitsland - af. Over zijn
opvolging wordt al maanden gepraat.
„Het doet onrecht aan de functie-uit
oefening van de president om nu al
over zijn opvolging te speculeren",
vindt Genscher. Al in 1991 verklaarde
hij niet in de race te zullen gaan voor
het presidentschap.
Al zou hij een ideale figuur zijn om de
moeizame integratie van het Duitse
westen en oosten te bevorderen. Gen
scher stamt uit het Oostduitse Halle en
wordt ook in de voormalige DDR op
handen gedragen. Hij noemt zichzelf
een 'wossi', de combinatie van een ossi
en een wessi.
Voor de opbouw van de nieuwe deel
staten vindt hij dat nu snel moet
gebeuren wat al veel eerder gedaan
had moeten worden, namelijk de be
lastingen in Oostduitsland drastisch
verlagen zodat het investeren aantrek
kelijk wordt, en daarnaast de Oost
duitse produkten zónder de btw-belas
volgend jaar graag herkozen wordj
Ik kan nijdig worden op mensen J
me vragen hoe ik me voel, omdati
'maar' parlementariër ben. Dat is I
onze democratie toch de hoogste furl
tie die iemand kan hebben". 1
Zijn voortdurende populariteit - C,J
bij de jongeren - zegt hij te dankenj
hebben aan zijn duidelijkheid osl
partij-politieke principes. Zo wolli
als zijn toelichtingen op international
kwesties konden zijn, zo helder is J
altijd geweest over zijn doelstelling!
als politicus. „De kiezers moeten p!
cies weten waar 'n politicus voor staal
wat 'ie denkt en wil".
Genscher is langzaam herstellende vj
een recente hartstoornis. Het is J3
66-jarige oud-minister nog aan te ziej
dat hij, naar eigen zeggen, flink in 2d
rats heeft gezeten toen hij enkele «J
ken geleden hals-over-kop naar eej
ziekenhuis werd gebracht.
Hij werkt aan zijn memoires die ej
grote oplage zullen bereiken en waar]
voor hij - naar wordt beweerd - eatl
miljoenencontract met een dochteronJ
derneming van de grote uitgever Berd
telsmann heeft afgesloten.
Er zullen ongetwijfeld de nodige anecJ
dotes in voorkomen. Mogelijk ook dal
voorval 'in een sympathiek land waar'
ik vaak op bezoek was geweest, maan
waar ik op een gegeven moment eta]
nieuwe minister-collega tegenover ni3
zag. Net één dag in functie. Voor wl
aan tafel gingen zei hij, dat 'ie nor
even zijn handen wilde wassen maar
nog niet precies wist waar dat kon.'
Omdat ik die werkkamer door m'ii'
vroegere bezoeken goed kende, heb ik
hem op een tapijt-behangen deur achl
ter z'n werktafel gewezen. Dat was dj
ingang van zijn privé-toilet".
De datum voor het
Russische referendum
komt naderbij en Jeltsin
gooit alles in de strijd om
stemmen te winnen. Zelfs
zijn vrouw, die film- en
fotocamera's altijd heeft
gemeden, moet er aan
geloven.
van het gezin Jeltsin, maar
eerst volgde de camera de pre
sidentsvrouw tijdens een be
zoek aan een kerkje in het
zuidwesten van Moskou. Toen
Moskouse vrouwen haar bui
ten de kerk hun sympathie
betuigden, was Jeltsins vrouw
tot tranen toe geroerd. „Be
dankt voor alle steun die jullie
ons jarenlang gegeven hebben.
Zonder jullie hadden we het
niet overleefd."
De Jeltsins betrekken, althans
'voorlopig nog, een vierka-
merflat in een hoog bakstenen
flatgebouw dat vroeger de
Communistische Partij toebe
hoorde. In een ruime keuken
maken zijn dochters Tanja en
Lena het favoriete eten van de
president klaar: gebakken
aardappelen met gehaktbal
len. De keuken en de rest van
het huis staan vol goedkope,
foeilelijke Sovjet-meubelen. In
de hoek tegenover twee grote
koelkasten staat een klein Ja
pans televisietoestel.
Nog in de auto op weg naar
huis vertelde Naïna Jeltsina
over haar kennismaking met
Boris tijdens hun studenten
tijd in Sverdlovsk. In die stad
in de Oeral brachten ze samen
dertig jaar door voor Jeltsin
voor zijn carrière naar Mos
kóu moest. Voor de Jeltsins
brak na die verhuizing een
periode van eenzaamheid aan,
want al hun vrienden woon
den in Sverdlovsk.
Door Frans Wijnands
'ALS HANS-DIETRICH
GENSCHER over de inter
nationale politiek praat
krijgt men onwillekeurig het
idee: elke keer als Flipper uit
de Oceaan opdook zei de
kleine Sandy: 'Ik geloof dat
'ie ons wat wil vertellen'.
Genscher moet om die typering onge
twijfeld hartelijk hebben gelachen, zo
als hij altijd plezier heeft gehad in de
ontelbare cartoons en grappen die over
hem zijn gemaakt. Een man die met
zijn gevoel voor humor zijn hoge car
navals-onderscheidingen dan ook wer
kelijk heeft verdiend.
Een jaar geleden kondigde Genscher
volstrekt onverwacht zijn aftreden aan
als minister van buitenlandse zaken
van de Bondsrepubliek Duitsland. Het
was na achttien jaar mooi geweest, 'en
liever honderd dagen te vroeg dan één
dag te laat'.
Tegenstanders hadden voor dat verras
sende aftreden een verklaring: de we
reld en de internationale politiek ver
anderden, en veranderen nog, zo snel
dat het zelfs voor Genscher niet meer
bij te houden was. Andere tijden heb
ben andere mensen nodig. Genscher
kreeg een grandioos afscheid, een zetel
in de Bondsdag, het ere-voorzitter-
Door Rob Vunderink
JELTSINS VROUW Naïna
houdt niet van publiciteit,
maar heeft haar bezwaren
overboord gezet nu haar
man stemmen moet winnen
voor een referendum in de
strijd tegen het parlement.
Deze week zond de Russi
sche televisie een reportage
uit van ruim een uur, geti
teld 'Een dag in het gezin
van de president'.
„Vorige keer werd ik na een
televisieuitzending twee keer
herkend - bij de melkboer en
in de supermarkt. Daarna wil
de ik niet meer op tv, maar nu
hebben jullie me omgepraat",
vertrouwde Jeltsins vrouw
verslaggever Eldar Rjazanov
toe.
Rusland heeft geen traditie
van first ladies. Het experi
ment van Gorbatsjov met zijn
vrouw Raïsa draaide uit op
een hopeloze mislukking. De
Russische bevolking kon het
bloed van deze pretentieuze,
praatlustige dame wel drin
ken. Mogelijk hebben de Jelt
sins daar leergeld uit getrok
ken en hield Naïna Jeltsina
zich opzettelijk op de achter
grond.
Dankzij het referendum kreeg
de Russische kijker een kijkje
in de keuken en huiskamer
Genscher
ting op de markt laten meeconcurre-
ren.
„Ik heb nee gezegd en het blijft nee",
zegt Genscher. Zoals hij ook nee zegt
tegen een functie in de Europese Com
missie. „Anderen beweren vaak met
valse bescheidenheid dat ze door hun
vrienden gedwongen zijn om politieke
taken op zich te nemen. Ik laat me niet
dwingen, en zeker niet in politieke
functies".
„Ik ben Bondsdagafgevaardigde en zou
Naïna Jeltsina herinnert zich
precies hoe haar Boris het
partijleiderschap van Moskou
verloor. „Nee, er was geen
sprake van dat hij toen is
gevallen. Hij diende zelf zijn
ontslag in en wilde zich in'
stilte terugtrekken. Het was
Gorbatsjov die de zaak voor
het Centraal Partijcomité wil
de uitvechten."
den zelden uitgevoerd. Rechtse
groeperingen lijken er een ge
woonte van te hebben gemaakt
uiteen te vallen door interne
conflicten.
Nadat in 1991 drie leden van de
neo-nazistische Afrikaner
Weerstandsbeweging (AWB)
werden gedood bij een botsing
met de politie, voorspelde
AWB-leider Eugene TerreBlan-
ce dat binnen enkele dagen de
oorlog zou uitbreken. Maar wat
er gebeurde was dat veel AWB-
leden hun lidmaatschap opzeg
den en TerreBlanche zich we
ken achtereen niet in het open
baar vertoonde, met als excuus
dat hij griep had.
Politieke waarnemers echter
waarschuwen voor het gevaar
dat sommige extremisten, ge-
frusteerd door het uitblijven
van actie en het vooruitzicht
dat binnen afzienbare tijd een
eind komt aan de apartheid, op
eigen houtje of in kleine groep
jes gaan opereren.
„Er zijn maar een paar honderd
blanken nodig om het land door
middel van een guerrillacam
pagne op zijn knieën te dwin
gen", zegt de publicist Arthur
Kemp, die schrijft over rechts
Zuid-Afrika.
Een groot deel van de vijf mil
joen blanken in Zuid-Afrika
heeft een militaire training ach
ter de rug. Veel blanken bezit
ten wapens en sommige rechtse
groeperingen zijn bezig privele-
gers te vormen.
De man die wordt beschuldigd
van de moord op Hani, de Pool
se immigrant Januzs Walus, is
lid van de AWB en heeft naar
verluidt banden met de Wereld
Apartheid Beweging en de Afrij
kaner Nationaal Socialisten.!
Ook de Witte Wolven zeggen]
dat Walusz tot hun gelederen]
behoort. Hun leider, Barend]
Strydom, die tot levenslang was]
veroordeeld wegens de moord]
op zeven zwarten in 1988, kreeg]
onlangs amnestie.
Piet Rudolph, de leider van de]
Boerestaatpartij, heeft het be
grijpelijk genoemd1 dat blanken
Hani dood wensten. Ook Ru
dolph kreeg onlangs amnestie,
Hij zat vast wegens de diefstal
van wapens uit het hoofdkwar
tier van de luchtamcht. Volgens
de politie behoorde ook het pis
tool waarmee Hani werd dood
geschoten tot de door Rudolph]
gestolen wapens. Rudolph ech
ter ontkent elke betrokkenheid
bij de moord.
Derby-Lewis .stond aan heli
hoofd van het Stallard Fonds]
dat blanke immigranten werft;
voor rechtse groeperingen. De
politie heeft nog niet willen
zeggen op welke manier hij mo
gelijk bij de moord op Hani
betrokken was.
De meeste blanke extremisten
zijn geboren Zuidafrikanen.
Zuid-Afrika heeft echter ook
gediend als toevluchtsoord voor
rechts-extremisten uit andere
landen. Duitse nazi's vertrok
ken na de Tweede Wereldoorlog
naar Zuid-Afrika en werden ge
volgd door immigranten die het
communisme in Oost-Europa
ontvluchtten.
Voormalige nazi-officieren her
denken nog elk jaar de geboor
tedag van Adolf Hitler, die af
gelopen dinsdag 104 zou zijn
geworden.
Zuid-Afrika moet dan wel
uiteindelijk een land
worden waar iedereen
evenveel rechten heeft, er
zijn nog steeds duizenden
blanke Zuidafrikanen die
dat beeld totaal niet zint.
Rechts-extremisme tiert
welig en de aanhangers
van organisaties als Witte
Wolven en de Afrikaner
Weerstands Beweging
maken zich op voor een
bikkelharde, gewapende
strijd met de zwarten.
De first lady is vol lof over
haar man. Nooit zal hij zijn,
stem verheffen, echte ruzie'
hebben ze nooit. „Hoe moei
lijk een man ook is, als zijn
vrouw hem liefheeft, moet ze
begrip voor hem opbrengen.
Anders heeft het samenzijn
geen zin."
Als Jeltsin thuiskomt, vallen
zijn drie kleinkinderen hem
om de hals. „De thee is steen
koud", bromt de baas vanach
ter de keukentafel.
„Vreselijk dat mijn familiele
den de politiek op de voet
volgen", gekscheert Jeltsin.
„Kom je na een werkdag van
twintig uur thuis, kun je nog
een keer antwoord geven op
allerlei vragen. Waarom Roet-
skoj (Jeltsins ontrouwe vice-
president, RV) dit of dat ge
zegd heeft, bijvoorbeeld."
Als tiener werkte Jeltsin zich
van zwijnenhoeder op tot
paardeknecht. „Tijdens mijn
kindertijd was ik veel gelukki
ger dan als president. Als een
normaal mens op het Volks
congres dezelfde kritiek te
verduren kreeg als ik, haalde
hij de avond niet..."
Utrecht - De Nederlandse
niet-rokersvereniging CAN
(Clean Air Now) en de
Stichting Volksgezondheid
en Roken hebben een kort
geding aangespannen tegen
de Tweede Kamer.
Ze vinden dat de tabakswet
in de parlementsgebouwen
op alle fronten -overtreden
wordt. Ministers, Kamerle
den, journalisten en perso
neel roken overal waar dat
niet mag.
De niet-rokers vinden dat
de rechter regering en par
lement nu maar moet dwin
gen hun eigen tabakswet na
te leven.
Het kort geding dient op 17
mei voor de Haagse recht
bank.
Door Barry Renfrew (ap)
EEN SCALA van blanke
rechts-extremistische orga
nisaties is in Zuid-Afrika
bezig zich te bewapenen
voor een mogelijke apoca
lyptische strijd met de zwar
te meerderheid. Ze hebben
namen als de Witte Wolven
en de Wereld Apartheid Be
weging. Sommige hebben
enkele duizenden leden,
maar er zijn er ook die wor
den gevormd door slechts
een familie.
In totaal zijn naar wordt aange
nomen niet meer dan 20.000
personen aangesloten bij
rechts-extremistische organisa
ties, ideologisch variërend van
conservatief nationalistisch tot
neo-nazistisch. De Conservatie
ve Partij (CP) echter, de op een
na grootste blanke partij, die
voor apartheid is, heeft hon
derdduizenden leden en is bezig
Leden van de Afrikaner Weerstands Beweging geven een schietdemonstratie. foto ap
een militie te vormen. op Hani werd ook een leider tot gevolg kan hebben.
De moord op de zwarte leider van de CP, Clive Derby-Lewis, „Hoewel het onwaarschijnlijk is
Chris Hani door een blanke gearresteerd. Ook zijn vrouw zit dat rechts aan de macht komt,
rechts-extremist heeft de angst sinds gisteren in de cel, ver- moet zijn vermogen om op grote
doen toenemen dat sommige dacht van medeplichtigheid. Er schaal te zorgen voor verwoes-
van de blanke racistische orga- zouden nog vier andere blan- ting, om uitbarstingen tussen
nisaties erop uit zijn de onder- ken, eveneens leden van de blank en zwart aan te wakkeren
handelingen tussen blank en Conservatieve Partij, zijn opge- en om een oorlog tussen privele-
zwart over beëindiging van de pakt in verband met de moord gers uit te lokken niet worden
apartheid te dwarsbomen. op Hani. onderschat", zegt de politico-
Een andere blanke rechts-ex- De CP is tot nu toe betrekkin- loog Hermann Giliomee.
tremist werd zaterdag gearres- gen met extremisten uit de weg Extreem-rechts, dat zich verzet
teerd na twee zwarten te heb- gegaan, maar heeft president tegen elke poging om zwarten
ben doodgeschoten die deelna- F.W. de Klerk wel gewaar- politieke rechten of een gelijk-
men aan een rouwmars voor schuwd dat de afschaffing van waardige positie te geven, heeft
Hani. In verband met de moord de apartheid een rassenoorlog zijn dreigementen in het verle-
Van onze verslaggever
Breda - De Katholieke School
raad in het bisdom Breda heeft
de eerste erepenning voor men
sen die zich verdienstelijk heb
ben gemaakt voor het katholiek
onderwijs toegekend aan oud
bisschop Ernst.
De erepenning is ingesteld van
wege het vijfentwintigjarig jubi
leum van de schoolraad. De pen
ning wordt ook vernoemd naar
de oud-bisschop: Ernst heeft in
dertijd meegeholpen bij de op
richting van de raad.
De erepenning wordt woensdag
28 april in Bergen op Zoom
uitgereikt tijdens een viering ter
ere van het jubileum.
Eerder deze maand werd Ernst
benoemd tot Commandeur in de
Orde van Oranje Nassau.
Boris en Naïna Jeltsin
foto ap
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326, fax 076-236215.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per halfjaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per halfjaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
ondanks de enorme schade die
de oorlog land heeft aangericht
Veel steden en dorpen zijn com
pleet van de kaart weggebom
bardeerd. Asmara lijkt redelijk
ongeschonden. Omdat er 70.000
Etiopische militairen gelegerd
waren is de stad nooit met zwa
re wapens aangevallen, maar er
is 70 jaar niets aan onderhoud
gedaan. Grote delen van de
hoofdstad worden met tankwa
gens van water voorzien en bij
iedere regenbui storten een paar
huizen in.
De landbouw heeft in de oorlog
vrijwel stilgelegen, tweederde
van de bevolking is op voedsel
hulp aangewezen, en de indus
trie is verouderd. De Etiopische
regering liet zich weinig gelegen
liggen aan onderwijs en infra
structuur. Alleen de haven van
Assab, tot voor kort de enige
zeehaven van Etiopië, is
onderhouden. De Eritrese rege
ring is met Addis Abeba over
eengekomen dat Assab een
doorvoerhaven voor Etiopie
blijft.
En dan zijn er de vluchtelingen
De Eritrese regering heeft de
donoren een programma van
650 miljoen gulden voorgesteld
waarmee alle vluchtelingen een
goede toekomst kan worden ge
boden.
VN-vertegenwoordiger Askwitn
ziet wel mogelijkheden. ,."eel
zal afhangen van de respons
van de donoren na het referen
dum, maar de perspectieven
voor de visserij en de landbouw
zijn veelbelovend. Onder de fta'
lianen was dit tenslotte een
welvarend gebied en de
Eritreërs weten dat. Vergee
niet, zij hebben lang gevoc^e"
en veel geleden en zij hebbe
zonder hulp al heel veel bereik
Zij zullen, wat de buitenwere
ook doet, doorgaan met de on
wikkeling van hun land".
De bevolking van Eritrea
gaat deze week naar de
stembus om te beslissen of
hun land onafhankelijk
moet worden. Twee jaar
geleden was Eritrea nog
een provincie van Etiopië.
Het referendum is de
beloning van de Etiopische
regering voor hulp bij het
verjagen van dictator
Mengistu.
ring koortsachtig gewerkt aan
het referendum. „Wij gaan er
van uit dat staten gemaakt wor
den door de mensen en dat wij
er, als regering, alleen maar zijn
om hen te dienen. Als zij ons
niet meer willen, dan moeten
wij van het politieke toneel ver
dwijnen", betoogt de in leren
jas en spijkerbroek geklede
Eritrese minister Saleh Meky.
„Wij vinden dat in Afrika de
tijd voorbij is dat je mensen die
het niet met je eens zijn zomaar
kunt neerschieten."
Er zullen zo'n 460 waarnemers
in de 1.006 stembureaus het
verloop van het referendum in
de gaten houden. Daarvan zijn
er 120 van de VN, 215 onafhan
kelijke buitenlandse waarne
mers en nog eens 125 Eritreërs.
Er zijn zeven waarnemers uit
Nederland, onder wie de ka
merleden J. Verspaget en D.
Ramlal.
De commissie heeft 1,2 miljoen
stemgerechtigden geregistreerd
onder de 3,5 miljoen Eritreërs
in eigen land en de 750.000
Eritreërs in het buitenland. De
meeste vluchtelingen, een half
miljoen, wonen in Sudan en
zullen in de vluchtelingenkam
pen hun stem uitbrengen. De
andere Eritreërs kunnen stem
men in het land waar zij wonen.
In Nederland konden de 4.000
Eritrese vluchtelingen dit week
einde in Utrecht, Rotterdam en
Amsterdam terecht.
Na dit weekeinde zal Eritrea,
het eerste Afrikaanse land dat
in een referendum over zijn on
afhankelijkheid beslist, moeten
bewijzen dat het op eigen benen
kan staan. Het EPLF is er uiter
aard van overtuigd dat het kan,
onafhankelijkheid zal stemmen.
„Wij hebben vertrouwen in on
ze mensen en zij in ons", zegt
een regeringsfunctionaris zelf
verzekerd. Een meisje in een
boekwinkel in Asmara zegt ver
ontwaardigd dat zij 'natuurlijk
gaat stemmen. Wij willen vrij
zijn'. Een man in een bar ver
klaart: „Niemand kiest ervoor
een slaaf te zijn".
Ook buitenlandse hulpverleners
die aanvankelijk sceptisch wa
ren over de hooggespannen ver
wachtingen van de regering,
zeggen dat zij langzamerhand
geloven in een overweldigend
'ja' voor onafhankelijkheid.
Bram Voets van de Lutherse
Wereld Federatie vertelt dat hij
'geen mensen heeft ontmoet die
niet enthousiast waren over het
referendum'. En Michael Ask-
with, de vertegenwoordiger van
de Verenigde Naties in Eritrea,
wijst erop dat 'deze mensen heel
gemotiveerd zijn, zij hebben er
tenslotte 30 jaar hard voor ge
vochten'.
Voor het eerst in een eeuw
maakt Eritrea, in het noorden
van Etiopië, zich op het kolo
niale juk af te werpen. Eritrea
was van 1889 tot 1941 een Itali
aanse kolonie. De toenmalige
Etiopische keizer Menelik II
sloot eind vorige eeuw een ver
drag met Rome waarin de grens
tussen zijn rijk en Eritrea werd
vastgelegd. Hij had de Italianen
toen kunnen verjagen, zeggen
de Eritreërs, maar deed het niet.
Daarmee erkende hij dat
Eritrea, dat bijna vier keer zo
groot is als Nederland, een
apart gebied was, voeren zij
aan.
Nadat de Britten tussen 1941 en
SAUDI-ARABIÉ
Massawa
Asinara*
Barentu
Door Jaco van Lambalgen (anp)
DE SFEER in Asmara is
feestelijk. Overal in de
Eritrese hoofdstad hangen
posters waarin de bevolking
wordt uitgelegd hoe zij vrij
dag, zaterdag en zondag
moet stemmen bij het refe
rendum over de onafhanke
lijkheid van Etiopië. De in
ternationale waarnemers bij
de volksraadpleging worden
op straat vrolijk welkom ge
heten door de bewoners en
stadsbussen rijden rond met
wapperende vlaggen van
Eritrea en die van de rege
rende verzetsbeweging
EPLF.
Adona
Assab*
100 km
1950 Eritrea bestuurden, beslo
ten de VN in 1950 dat de voor
malige kolonie een autonome
eenheid moest worden in een
federatie met Etiopië. Keizer
Haile Selassie lijfde het gebied
echter in 1962 in bij Etiopië. De
internationale gemeenschap
zweeg.
In 1960 richtten moslims het
Eritrees Bevrijdingsfront ELF
op. Binnen het ELF bestond
echter onduidelijkheid over de
te volgen koers en in 1971 split
ste zich het EPLF af, dat meer
nadruk wilde leggen op de ont
wikkeling van het land. Begin
jaren '70 woedde er een bloedi
ge broederstrijd tussen de beide
facties.
De door de Sovjetunie gesteun
de Etiopische regering, die een
schrikbwind voerde in Eritrea,
kon rustig toezien hoe de
Eritreërs elkaar afslachtten. Be
gin jaren '80 verjoeg het EPLF
onder leiding van de huidige
president Issayas Afeworki de
ELF-troepen naar Sudan. Het
EPLF, waarin christenen en
moslims zij aan zij vochten, be
gon gestaag toe te werken naar
onafhankelijkheid. Het richtte
ondergrondse scholen, zieken
huizen en complete fabrieken
in, die in een paar uur ontman
teld konden worden.
De omwenteling kwam met de
val van de Etiopische dictator
Mengistu Haile Mariam in april
1991. Het EPLF steunde de
Etiopische verzetsbewegingen
die Mengistu verdreven en eiste
in ruil voor de medewerking
onafhankelijkheid. De nieuwe
leiders in Addis Abeba stemden
toe. Veel mensen in Etiopië zijn
er echter tegen dat hun land
'verdeeld' wordt en in* Addis
Abeba doen al weken geruchten
de ronde dat er tijdens het refe
rendum grote demonstraties ge
houden zullen worden.
Sinds 1991 heeft de EPLF-rege-
Op de pruttelende auto's, veelal
30 jaar oude modellen die rijp
zijn voor het autokerkhof, zijn
stickers geplakt met de lijf
spreuk van het EPLF (Eritrese
Volksbevrijdingsfront) 'Eritrea,
kniel nooit'. Vanuit de in Itali
aanse stijl gebouwde winkels en
café's schalt je de muziek van
een popgroep van oud-strijders
tegemoet.
De voorlopige regering van het
EPLF gaat ervan uit dat 80 tot
90 proeent van de Eritreërs vóór
