Clinton neemt
verantwoording
voor 'Waco'
Opnieuw vredespoging van EG in Bosnië
Woestijnmissie trotseert getreiter Iraki's
Andreotti ontkent
omhelzen maffiabaas
President: Geen ontslag justitieminister Uitrusten in Gazastrook
''Meer arrestaties in moordzaak HanT
Vice-president Roetskoj
aast op presidentschap
En als zo'n brand nou eens
bij ons uitbreekt?
BUITENLAND
A4
Franse politie
doodt zigeuner
eid van het aantal
BUITENLAND KORT
fSTEM
WOENSDAG 21 APRIL 1993
Sarajevo (rtr/dpa/afp) - De
^.bemiddelaar Lord Owen
',at opnieuw proberen de
josnische Serviërs achter
vredesplan te krijgen. Hij
JU vandaag in Belgrado
jb ontmoeting met de presi-
!Mt van Servië, Slobodan
jilosevic, die meer druk op
jeBosniërs moet gaan uitoe
fen.
f dagen voor de deadline af-
'jjjpt waarop scherpere sancties
ken Servië en Montenegro van
jacht worden (tenzij de Bosni-
jhe Serviërs alsnog hun goed-
ainng hechten aan het interna-
tionale vredesplan), probeert
Lord Owen het vredesproces
nieuw leven in te blazen. Behal
ve Milosevic zal hij de Kroati
sche president Franjo Tudjman
en de Bosnische president Alija
Izetbegovic ontmoeten.
Owens boodschap aan Belgrado
luidt dat verdere isolatie dreigt
voor de Serviërs en Montenegrij-
nen indien ze niet helpen het
Bosnische conflict tot een einde
te brengen. Onder leiding van de
Verenigde Staten is de interna
tionale gemeenschap bezig te be
kijken hoe zij verder kunnen
worden gestraft voor hun steun
aan de Bosnische Serviërs.
De bevelhebber van de VN-vre-
desmacht, generaal Philippe Mo-
rillon, poogde gisteren een be
stand te bereiken tussen strij
dende Kroaten en moslims in
Centraal-Bosnië.
Kroatische troepen en moslim
eenheden, elders in Bosnië bond
genoten tegen de Serviërs, voe
ren al weer vijf dagen zware
gevechten rond Vitez waarbij
ongeveer 200 mensen zijn omge
komen. Honderden burgers
trachten de plaats, 80 kilometer
ten noorden van Sarajevo, te
verlaten. Eerder beschuldigde de
Britse VN-woordvoerder Lee
Smart beide partijen van etni
sche schoonmaak. De Kroaten
zouden het gebied aan de ene
kant van de weg naar Vitez
zuiveren van moslims en de mos
lims zouden aan de andere kant
Kroaten verdrijven.
De strijd heeft zich volgens het
Bosnische leger inmiddels uitge
breid naar Mostar waar Kroaten
gistermorgen bombardementen
zouden hebben uitgevoerd op
moslim-wijken. Een Kroatische
woordvoerder noemde de berich
ten 'verzonnen en belachelijk'.
Rond de moslim-enclave Srebr
enica in Oost-Bosnië bleef het-
tamelijk rustig. Het Bosnisch-
Servische leger wees echter in
eerste instantie een verzoek af
van de VN-vredesmacht om ver
lenging van de termijn waarbin
nen de moslims in het gebied
moeten zijn ontwapend. De
blauwhelmen hadden een uitstel
van 72 uur gevraagd, omdat het
onmogelijk is Srebrenica te de
militariseren binnen de eerder
overeengekomen termijn van
drie dagen. De ontwapening is
onderdeel van het bestandsak
koord in ruil waarvoor de Ser
viërs hebben beloofd de moslims
niet aan te vallen.
De situatie in de stad is volgens
UNHCR-woordvoerder Peter
Kessler erbarmelijk. Het krioelt
er van uitgeteerde ontheemden
Voor hen is geen onder
dak maar ze mogen van de mos
lim-autoriteiten niet worden
geëvacueerd
Lyon (rtr/afp) - De Franse
politie heeft gisteren in de
taurt van de stad Lyon een
ligeuner neergeschoten die
met twee vrienden een auto
gestolen. Leden van de
gendarmerie openden het
vuur nadat het drietal aan
aanhouding probeerde te ont
komen.
Het incident vond plaats in Am-
puis in het departement Rhone.
Volgens de politie raakte de be
stuurder Michel Causse (26) ge
rond door de kogels die werden
afgevuurd toen hij met hoge
snelheid wegreed.
"e Franse politie heeft sinds de
ambtsaanvaarding van de nieu-
m Franse regering vorige
maand vier jonge verdachten
doodgeschoten. Twee van de do
delijke slachtoffers waren van
Xoordafrikaanse origine. Deze
incidenten leidden tot een reeks
van protesten en botsingen met
de politie in Parijs en de Noord-
franse stad Tourcoing.
De gendarmerie deelde gisteren
mee dat de agent die geschoten
d zijn wapen overeenkomstig
voorschriften had gebruikt.
Een gendarme mag schieten als
hij een voertuig, waarvan de
bestuurder een stopteken ne
geert.
Washington (rtr/afp/dpa) - President Bill Clinton heeft
gisteren de 'volledige verantwoording' genomen voor het
ingrijpen van de FBI in Waco.
Maandag leidde dat optreden tot
de dood van meer dan 80 aan
hangers van David Koresh. De
sekteleider zelf is naar alle
waarschijnlijkheid ook omgeko
men in de vlammenzee die de
boerderij van de Branch Davidi-
ans in een mum van tijd in de as
legde.
De Amerikaanse president
maakte duidelijk dat hij geen
gehoor zal geven aan oproepen
om minister van justitie Janet
Reno te ontslaan. „Ik was ver
baasd dat iemand durft te sugge-
ren dat zij moet aftreden omdat
enkele religieuze fanaten zich
zelf hebben gedood", aldus Clin
ton. Reno zelf had aangeboden
af te treden indien de president
dat zou vragen.
Reno had de president van te
voren op de hoogte gebracht van
het plan om de sekte met traan
gas tot overgave te bewegen en
Clinton had vervolgens de minis
ter het groene licht gegeven. „Ik
neem de volledige verantwoor
ding voor de uitvoering van de
beslissing voor mijn rekening",
zei Clinton. Hij kondigde een
onderzoek aan naar het ingrij
pen van de FBI.
Nadat de volle omvang van het
drama duidelijk was, konden de
federale autoriteiten niet anders
Rome (afp/rtr) - De Italiaanse oud-premier Giulio Andreotti
heeft volgens een spijtoptant de maffia-leider Salvatore 'Toto'
Riina omhelsd en gezoend.
Andreotti reageerde gisteren fel
op de nieuwe beschuldiging en
bestempelde die als 'zeer ernsti
ge laster'. De oud-premier had
eerder verklaard dat hij Riina
nooit heeft gezien, althans totdat
ie maffialeider in januari dit
jaar werd gearresteerd.
Je getuigenverklaring van Bal-
aassare di Maggio is gisteren
boor de Italiaanse Senaat gepu
bliceerd. De spijtoptant zegt zelf
ie hebben gezien hoe Andreotti
de 'baas van alle bazen' el
kaar omhelsden. Andreotti ver
klaarde dat hij vandaag voor een
senaatscommissie zal reageren
°P de nieuwe beschuldiging aan
Z1]n adres. De oud-premier
sprak tegen dat hij Riina in het
huis van een maffialid op Sicilië
had ontmoet.
De spijtoptant Di Maggio is de
voormalige chauffeur van Riina
en verraadde hem tegenover de
politie. De hartelijke ontmoeting
tussen Andreotti en Riina zou in
1987 hebben plaatsgehad toen
de politicus nog minister van
buitenlandse zaken was. Di
Maggio legde zijn verklaring af
tegenover rechters in het Sicili-
aanse Palermo.
De rechters in Palermo vragen
om opheffing van de onschend
baarheid van de oud-premier die
een symbool is geworden van
Italië's oude politieke klasse, die
in diskrediet is gebracht door de
onthullingen in een jaar onder
zoek naar corruptie.
J'ct met aanhangers van Jeltsin
wr hoe de stemmen bij het
rendum geteld moeten wor
den.
Jolgens Jeltsin en zijn aanhan
gers wint hij het referendum als
meerderheid van het aantal
ensen dat gaat stemmen voor
em kiest. Het bureau van Jelt-
m onderzocht dat waarschijn-
«JR 7° procent van de stemge-
echtigden zondag komt opda
gen. Daarvan zal 62 procent vol
gens het bureau vóór Jeltsin
«emmen.
Jet Russisch parlement bepaal-
oe echter eerder dat Jeltsin de
stemgerechtigden moet hebben
dan toegeven dat ze de situatie
verkeerd hebben beoordeeld.
„De analyse die wij hebben ge
maakt, is onjuist gebleken", zo
zei James Sessions, de directeur
van de FBI. „Wetende wat wij
nu weten, hebben we het over
duidelijk bij het verkeerde eind
gehad", aldus minister Reno.
„Niemand van ons had verwacht
dat ze zelfmoord zouden ple
gen", verzekerde Sessions. De
FBI zegt zich daarbij te baseren
op verklaringen van psycholo
gen, voormalige sekteleden en
Koresh zelf, die zou hebben ge
zegd dat hij niet van plan was
zelfmoord te plegen. Vragen blij
ven echter omdat de sekteleider,
die zichzelf beschouwde als de
zoon van God, publiekelijk wel
degelijk had gedreigd over te
gaan tot een collectieve zelf
moord.
Uiteindelijk is volgens de presi
dent alleen Koresh verantwoor
delijk voor de dramatische ont
knoping van de belegering die 51
dagen duurde. De sekteleider
was 'waarschijnlijk krankzin
nig', aldus Clinton. „Hij ver
moordde degenen die hij contro
leerde en hij draagt de uiteinde
lijke verantwoordelijkheid voor
de slachting die volgde".
Waarschijnlijk kwamen 87 men
sen om in de vlammenzee. Vier
van de negen overlevenden zijn
opgenomen in ziekenhuizen. De
andere vijf zitten als getuigen
vast om te kunnen worden ge
hoord.
De belegering ging maandag zijn
dramatische einde tegemoet toen
een tank om zes uur 's morgens
een gat sloeg in de boerderij die
was omgebouwd tot een fort, en
veiligheidstroepen de sekteleden
vervolgens bestookten met
traangas. Zes uur later ontstond'
de brand die volgens de FBI door
sekteleden was aangestoken.
De belegering begon omdat de
FBI Koresh wilde arresteren op
verdenking van onder meer ver
boden wapenbezit.
Twee bewoners van Rafah (bezette Gazastrook) rusten uit in de schaduw. Bijna hun hele leven
hebben zij onder een bezettende macht geleefd. Van 1517 tot 1918 waren de Turken de baas. Tot
1949 hadden de Britten zich de Gazastrook toegeëigend, daarna werd het een zelfstandig gebied
onder de paraplu van Egypte. Sinds 1967 bezet Israël de Gazastrook. foto ap
Kaapstad (dpa/rtr) - Nog
eens vijf blanke rechts-extre-
misten worden gearresteerd
in verband met de moord op
de Zuidafrikaanse zwarte lei
der Chris Hani. Dit is giste
ren uit Zuidafrikaanse rege
ringskringen vernomen.
Eerder werd al een promi
nent lid van de Conservatieve
Partij, Clive Derby-Lewis,
opgepakt. De vermoedelijk
dader, de Pool Janusz Walus,
werd op de dag van de moord
zelf, tien dagen geleden, ge
arresteerd.
President Frederik de Klerk
verklaarde gisteren voor het
parlement niet toe te geven
aan de druk van het Afri
kaans Nationaal Congres
(ANC) voor snelle hervormin
gen om de crisis na de moord
te bezweren. Hij zei dat er
eerst multi-raciale verkiezin
gen, waarbij ook de zwarten
mogen stemmen, in het land
gehouden moeten worden,
voordat zijn Nationale Partij
de macht uit handen zal ge
ven. „Alleen eerlijke, vreed
zame onderhandelingen zijn
de sleutel naar de toekomst",
zei De Klerk.
Het ANC en de communisti
sche partij SACP brachten
gisteren een verklaring uit
waarin zij waarschuwen dat
Zuid-Afrika in groot gevaar
verkeert en er dringend een
politieke oplossing moet ko
men. Ze riepen op tot snelle
afspraken over de eerste de
mocratische verkiezingen en
controle op de veiligheid
stroepen door alle partijen.
Nederlander Wolterbeek leidt VN-inspectieteam chemische ontwapening
Van onze redactie buitenland
Moskou - De Russische vice-president Roetskoj wil zich
kandidaat stellen voor het presidentschap, als de huidige
President Jeltsin aftreedt. Jeltsin heeft gezegd dat te doen als
™j het referendum van 25 april verliest. Roetskoj, ooit een
bondgenoot van Jeltsin, is in de aanloop van het referendum
veranderd in een belangrijke tegenstander.
Inmiddels is het Congres in con-
om te kunnen winnen. Gezien de
te verwachten lage opkomst zou
dat betekenen dat Jeltsin ver
liest.
Een aantal aanhangers van Jelt
sin protesteerde tegen de bepa
ling van het parlement bij het
Constitionele Hof. Een uitspraak
wordt vandaag verwacht.
De advocaten van het congres
betwisten niet dat de bepaling
van het Congres in strijd is met
de wet op de referenda, maar
zeggen dat het Congres eigen
regels kan stellen. Volgens Jelt-
sins aanhangers is de bepaling
niet alleen in strijd met deze
wet, maar ook internationaal
ongebruikelijk.
Door Jeroen den Blijk er
Den Haag - Lekgestoken
banden, met verf bekladde
autoruiten, dreigtelefoontjes
midden in de nacht, hotelka
mers volgehangen met foto's
van stervende kinderen,
'spontane' protestdemonstra
ties: het leven van een VN-in-
specteur in Irak gaat niet
bepaald over rozen.
Majoor Kees Wolterbeek (43),
chemicus, weet erover mee te
praten. Vorig jaar was hij een
half jaar lang in het rijk van
Saddam Hussayn, als lid van een
internationaal VN-team dat toe
ziet op de vernietiging van che
mische wapens.
En in juli pakt Wolterbeek op
nieuw zijn biezen, nu als leider
van het gehele VN-inspectieteam
(39 man). Gisteren werd zijn be
noeming bekend. Opnieuw naar
Al Muthannan. Een fabriekster
rein midden in de woestijn,
tweehonderd kilometer ten
noordoosten van Baghdad. Hon
derdvijftig vierkante kilometer
'beschaving' in een zee van zand
en rotsen. Ooit gebruikt voor de
produktie van chemische wa
pens, nu omgebouwd tot een
fabriek die deze wapens onscha
delijk moet maken.
Een gigantische klus. Want aan
het eind van de Golfoorlog be
schikte Irak over 3.000 ton mos
Wolterbeek
foto anp
terdgas en ruim 240 ton zenuw
gas. Voorraden, genoeg om com
plete volksstammen uit te roeien.
Op het fabrieksterrein in Al
Mutthanan staan dan ook tien
tallen 2000-litertanks met strijd
gassen. En er liggen vele duizen
den granaten, raketkoppen en
vliegtuigbommen, vaak bedolven
onder een dun laagje woestijn
zand. Wapens die op aanwijzing
van de VN in Al Muthannan zijn
verzameld en onder leiding van
Wolterbeek onschadelijk worden
gemaakt.
Wolterbeek heeft er in ieder ge
val zin in. Natuurlijk, dat 'geor
ganiseerde getreiter' is knap ver
velend. Zo staat hem nog haar
scherp voor de geest hoe vorig
jaar iemand zich naast zijn VN-
auto demonstratief in de brand
stak. Terwijl een eind verderop
al mensen met dekens klaarston
den om het vuur te doven.
„Maar het werk geeft veel vol
doening", zegt Wolterbeek nuch
ter. „Als ik 's ochtends mijn
hotel verlaat, weet ik dat er 1000
liter zenuwgas op mij ligt te
wachten. En dat die voorraad
aan het eind van de dag toch
maar mooi is vernietigd."
Bovendien, zo onderstreept hij,
de contacten met de 'gewone'
Iraki's die onder VN-toezicht
meehelpen de voorraden zenuw-
of mosterdgas te vernietigen,
zijn meestal goed. „Zolang ze
maar niets te maken hebben met
de autoriteiten of de veiligheids
diensten".
Dankbaar werk dus, daar in Al
Muthannan. Maar wel gevaarlijk
en zwaar. Want veel granaten
zijn beschadigd. Ze lekken bij
voorbeeld mosterdgas. En het
materiaal waarmee gewerkt
wordt, is vaak slecht van kwali
teit. Zo zijn bijvoorbeeld talloze
installaties opgebouwd uit on
derdelen die de bombardemen
ten van de Golfoorlog hebben
doorstaan; de VN-boycot speelt
de VN-missies parten.
Vaak hapert er dan iets, waarna
driftig aan de fabriek gesleuteld
moet worden. Met alle risico's
van dien.
Daarom lopen de leden van de
VN-teams regelmatig in be-
schermkleding over het fabrieks
complex. Als maanmannetjes
onder de brandende woestijnzon,
bij temperaturen die in de zomer
kunnen oplopen tot vijftig gra
den celcius in de schaduw en
zeventig in de zon.
Maar gelukkig, het einde komt
in zicht. Wolterbeek: „Ik denk
dat we nog een maand of zes,
acht bezig zijn in Al Muthanna."
Hebben de VN daarmee Irak
definitief ontdaan van zijn che
mische wapens? Wolterbeek ant
woordt niet rechtstreeks. De si
tuatie is dan 'redelijk onder con
trole', meldt hij veelzeggend.
„Garanties kan ik niet geven:
Elke deskundige weet dat het
heel eenvoudig is chemische
strijdmiddelen te maken. In ie
der laboratorium kan je ze bin
nen enkele uren samenstellen."
Natuurlijk gaat het dan om la-
boratoriumhoeveelheden en niet
om bulk-produktie die nodig is
voor oorlogsvoering. En de VN-
missie heeft er juist voor gezorgd
dat Irak op korte termijn geen
mogelijkheden meer .heeft tot
bulkproduktie.
Maar hoe lang dat nog zo zal
zijn? Wolterbeek houdt zich op
nieuw op de vlakte. „Ik heb
tijdens mijn eerder bezoek aan
Irak een ding geleerd: het Iraak-
se staatsbestel is ondoorgronde
lijk."
Egyptische minister gewond na aanslag
Caïro - De Egyptische minister van voorlichting Safwat Sherif
is gisteren licht gewond geraakt bij een aanslag van islamitische
extremisten. Zijn lijfwacht is ernstig gewond in een ziekenhuis
opgenomen en verkeert in levensgevaar.
De extremistische islamitische organisatie 'El Gamaa el Islamia'
stelde zich verantwoordelijk voor de moordpoging. Militante
moslims, die van Egypte een streng islamitische staat willen
maken, begonnen negen maanden geleden met aanslagen op de
regering, politie-agenten en buitenlandse toeristen.
Opstandelingen in Senegal gedood
Dakar - Senegalese regeringstroepen hebben afgelopen zondag
en maandag in de provincie Casamance tijdens gevechten
honderden leden van de 'Beweging van Democratische Krachten
van Casamance' (MFDC) gedood. Twee regeringssoldaten sneu
velden.
De MFDC vecht al sinds 1982 voor onafhankelijkheid van
Casamance. Twee jaar geleden tekende de regering een vredes
akkoord met de separatisten, maar een deel van de afscheidings
beweging bleef doorvechten onder leiding van Diamacoune
Senghor, een priester die guerrillaleider is geworden. Twee
weken geleden riep Senghor voor de televisie op tot een bestand.
Waarnemers weg uit gedeelte Cambodja
Phnom Penh - De VN-missie in Cambodja (Untac) heeft uit
vrees voor aanvallen van de Rode Khmer haar militaire
waarnemers teruggetrokken uit twee districten in het midden
noorden van het land. Dat hebben VN-bronnen gisteren gezegd.
Door de terugtrekking wordt het contact met rebellen van de
Rode Khmer verder beperkt. De VN-missie heeft een jaar lang
geprobeerd te bewerkstelligen dat de Rode Khmer weer zou
gaan deelnemen aan het vredesproces.
De afgelopen drie weken zijn acht leden van de Untac door
geweld om het leven gekomen. De VN hebben de Rode Khmer de
schuld gegeven van de aanslagen, die in de meeste gevallen
waren gericht tegen ongewapende leden van de VN-politie en
vrijwilligers, die de in mei te houden verkiezingen hielpen
voorbereiden.
België en Zaïre wijzen mensen uit
Brussel - De zenuwenoorlog tussen de Zaïrese president Mobutu
Sese Seko en België, dat het bewind van Mobutu's aartsrivaal
Etienne Tshisekedi steunt, heeft geleid tot het over en weer
uitwijzen van ambassadepersoneel.
Het ministerie van externe betrekkingen in Kinshasa liet
maandag weten dat twee rijkswachters van de Belgische ambas
sade binnen 48 uur moeten vertrekken. Het ministerie van
buitenlandse zaken in Brussel noemde de beslissing dinsdag
'volkomen ongegrond' en zei dat twee leden van de Zaïrese
ambassade in Brussel tot 'niet-gewenste personen' zijn ver
klaard. De twee rijkswachters werden afgelopen donderdag
gearresteerd omdat zij Zaïrese legeruniformen zouden hebben
willen kopen..
Oostduitse ex-premier voor rechter
Dresden - De rechtbank in Dresden is gisteren begonnen aan het
proces tegen de communistische ex-premier Hans Modrow, ooit
beschouwd als de Oostduitse 'Gorbatsjov'. Hij wordt beschul
digd van stembusfraude in de tijd dat hij de partijleider van
Dresden was.
Modrow verklaarde onschuldig te zijn en noemde het proces een
politieke aanval. Volgens de aanklacht zou hij ondergeschikten
hebben aangezet tot vervalsing van de resultaten bij de plaatse
lijke verkiezingen in de regio Dresden in mei 1989. De commu
nisten 'wonnen' de verkiezingen glorieus met 97,81 procent van
de stemmen. De omstreden verkiezingsuitslag leidde indertijd
tot enorme woede onder de bevolking en een groeiende steun
voor de pro-democratische beweging die uiteindelijk het Oost
duitse communistische regime in oktober 1989 ten val bracht.
'Conflict rijk en arm over mensenrechten'
London - De komende Wereldconferentie over Mensenrechten
dreigt een fiasco te worden, schrijft Pierre Sane van Amnesty
International aan alle regeringsleiders, die deze week in Genève
deelnemen aan de laatste bijeenkomst voor de conferentie.
Bij eerdere vergaderingen bleek dat de Aziatische deelnemers
een beperkter standpunt over mensenrechten innemen. Zij
vinden dat het Westen te veel zijn eigen idee van democratie aan
de ontwikkelingslanden opdringt. Daarbij wordt volgens hen te
weinig rekening gehouden met de eigen cultuur.
Door de impasse tussen de rijke en arme landen vreest Sane dat
er op de conferentie geen maatregelen genomen worden om 'de
dringende problemen van deze tijd te hanteren', zoals armoede
en gewapende conflicten.
Gevechten in Sudan verhinderen hulp
Nairobi - Hevige gevechten tussen rebellenfacties onderling en
tussen rebellen en regeringstroepen in het zuiden van Sudan
bedreigen de hulp aan duizenden stervende burgers. Dit hebben
medewerkers van hulporganisaties gisteren verklaard. Het aan
tal vluchten met voedselpakketten naar het gebied is wegens het
gevaar tot een minimum gereduceerd en buitenlandse hulpverle
ners, van met name de Verenigde Naties, zijn teruggetrokken.
(ADVERTENTIE)
U staat er misschien niet elke dag bij stil, maar rampen
kunnen ook in uw omgeving gebeuren. Natuurlijk, we hoeven
echt niet de hele dag op onze hoede te zijn voor naderende
rampen en andere ernstige bedreigingen.
Maar dat je nooit 'nooit' mag zeggen, hebben we inmiddels
geleerd. Het is dus goed om te weten wat u moet doen als de
sirenes onverwachrtoch een ramp aankondigen. Ga in dat geval
direkt naar binnen, sluit deuren en ramen en zet radio of tv aan
voor nadere berichten en instructies.
Meer informatie vindt u in de folder over rampen van uw
gemeente. Want het wordt pas echt een ramp als je niet weet
wat je moet doen.
Als de sirene gaat... Ga direkt naar binnen,
sluit deuren en ramen, zet radio of tv aan.
MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN
