Beperking voor girobetaalkaarten in buitenland
Rondstruinen
in
oude
scheepsruimen
Voet stoten, en j arenlang invalide
MODE
Scheepsvolk-ontberingen meemaken in Amsterdam en Oostende
'Resistente bacteriën
in toenemende mate
bedreiging samenleving'
Falafel
Spelen
met poeder
CONSUMENT
Afi
MEDISCHE RUBRIEK
Tilburgse hoogleraar in intreerede:
WIJZER
VISIE
ISUSKE WISKI
hambone
DE STEM
DINSDAG 13 APRIL 1993
L STEM
Van onze redactie consument
Amsterdam - Op de post
kantoren van de meeste Eu
ropese vakantielanden kun
nen voortaan maar nog maar
ten hoogste vier Nederlandse
girobetaalkaarten tegelijk
worden verzilverd. Tot nu
toe mochten er maximaal
tien kaarten tegelijk worden
ingewisseld.
Vakantiegangers kunnen dus
niet méér dan ongeveer 1200
aan buitenlandse valuta tegelijk
opnemen op de kaarten van de
Nederlandse Postbank. De bank
kan echter niet voorkomen, dat
de klant na het incasseren van
zijn vier kaarten met een twee
de setje van vier kaarten (of
minder) naar een ander buiten
lands postkantoor stapt.
Praude en diefstal vormen vol
gens de Postbank niet de voor
naamste redenen voor deze be
perking. „Dat hebben we tegen
woordig aardig in de hand,"
aldus een woordvoerder. „Va
kantiegangers hebben steeds
minder contant geld nodig;
vooral, omdat het gebruik van
credit cards in het buitenland
toeneemt. Bovendien groeit het
aantal geldautomaten in de
meeste landen zódanig, dat
steeds meer mensen met hun
giromaatpas geld uit de muur
halen."
Het verschilt overigens per land
hoeveel geld iemand per dag uit
een automaat mag halen. In
Frankrijk is het bijvoorbeeld
toegestaan om twee keer per
dag maximaal 1500 franc uit de
muur te halen: in totaal dus
voor ongeveer duizend gulden.
Op de nieuwe vakantiekaartjes
- binnenkort verkrijgbaar bij
alle postklanoren - staan de
mogelijkheden per land aange
geven.
De nieuwste giromaatpasjes,
voorzien van het Maestro- en
het Cirrus-logo, geven toegang
tot meer geldautomaten dan die
met het Eurocard-Mastercard-
logo. Binnenkort wordt het ook
mogelijk om in het buitenland
te 'pinnen': dat wil zeggen elek
tronisch te betalen op dié plaat
sen, waar een betaalautomaat
staat met het Maestro-Cirrus
logo.
Rekeninghouders bij de Post
bank krijgen - afhankelijk van
hun jaarlijks verbruik -
voortaan nog maar setjes van
vijftien, tien of vijf betaalkaar
ten. Als er vijf kaarten van een
set van vijftien of tien zijn afge
schreven of twee van een setje
van vijf, volgt toezending van
een nieuw setje. Voor vakanties
kan de volgende set - op telefo
nische aanvraag bij de Post
bank - vervroegd worden toege
stuurd.
Door Lauran Wijffels
Een deel van de beman
ning lost vloekend de goe
deren, een ander deel staat
zwoegend aan de.pompen.
De kok roert in de kookpot
en laat iedereen proeven
van zijn grauwe erwten
met spek. Een golf beukt
tegen de wanden van het
laadruim waardoor dei
ning ontstaat. Desondanks
pakt een passagiere gedul
dig haar oosterse souvenirs
in haar reiskist. De schip
per ordent zijn papieren...
Wie zichzelf even in het leven op
een koopvaardijschip uit pakweg
1750 wil wanen, kan terecht op
de Oostindiëvaarder 'Amster
dam', die aan de steiger van het
Nederlands Scheepvaartmuseum
in Amsterdam ligt afgemeerd.
De replica is vorig jaar voor het
publiek geopend. Het schip is nu
helemaal ingericht en bemand
met figuranten die net doen alsof
ze nooit anders hebben geleefd
dan op een schip.
Kampanjedek
De originele 'Amsterdam' ver
loor op zijn eerste reis in 1749
tijdens een vliegende storm zijn
roer en strandde op de Engelse
zuidkust. Het merendeel van de
ruim 300 opvarenden en een
groot deel van de lading werden
gelukkig gered. Op basis van de
gegevens van het wrak, oude
scheepsmodellen en tekeningen
werd de 'Amsterdam' nage
bouwd.
Vanaf het kampanjedek hebben
bezoekers een adembenemend
uitzicht over het 48 meter lange
en 11,65 meter brede schip. De
hoogte van de kiel tot het topje
van de mast bedraagt tientallen
meters. In de kajuit, kombuis,
kapiteinshut en op het overloop-
dek krijgen bezoekers een in
druk van het harde achttiende-
eeuwse leven aan boord en de
ontberingen die het scheepsvolk
leed.
Op het geschutsdek staan mas
sieve kanonnen, in de laadruim
liggen handelswaren opgetast.
En bovendeks nu dus ook rolspe-
lers, die gestoken in authentieke
kledij scheepswerkzaamheden
uitvoeren. De bemanning infor
meert bezoekers over het reilen
en zeilen van de Verenigde Oos-
tindische Compagnie (VOC), de
levensomstandigheden, de mee
gevoerde lading, de constructie
van het schip, belevenissen van
de manschappen in de oost en de
roddel van de dag rond 1750.
Bezoekers kunnen ook spelsitua
ties meemaken, zoals het koken
en eten waarbij zij voedsel
klaarmaken zoals dat rond 1750
bereid werd, het repareren van
scheepshuiden in het ruim, een
kanonexercitie meemaken waar
bij zes matrozen tweemaal daags
met losse flodders tekeer gaan,
het lenspompen of dekschrob-
ben, een geliefde bezigheid on
der leiding van een strenge
bootsman.
De 'Amsterdam' is geopend van
dinsdag tot en met zaterdag van
10.00 tot 17.00 uur en op zon- en
feestdagen van 12.00 tot 17.00
uur.
Museumschip
Maritieme fanaten die liever in
België op zoektocht gaan, belan
den stellig bij het Belgische zeil-
opleidingsschip de 'Mercator',
die in de haven van Oostende
ligt, tussen het station en het
stadhuis. De 'Mercator' was nog
in de vaart tot 1960. Ingericht
als museumschip wekt het van
daag de dag de indruk nog
steeds klaar te liggen voor de
aanvang van een grote reis. Zon
der een moment afbreuk te doen
aan het oorspronkelijk karakter
van het vaartuig.
Aan boord worden talloze herin
neringen bewaard aan alle grote
reizen. In bijna elke ruimte wor
den bezoekers via een centrale
geluidsinstallatie toegesproken
in twee talen en krijgen zij gede
tailleerde informatie over het le
ven van het marine-personeel in
spe, het primitieve gebruik der
slaapvertrekken, de kamer van
de scheepsarts en andere officie-
Bezoekers wanen zich tussen de bemanning op een replica van het achttiende-eeuwse VOC-schip
Amsterdamten tijde van ruwe zeebonken en hun barre levensomstandigheden. foto thus quispel
ren, de kombuis met koperen
potten en pannen en over tal van
andere aspecten.
Ex-voto's
Ook de zeventiende-eeuwse Ka
pucijnenkerk in Oostende ge
tuigt nog van de tijd van de
ruwe zeebonken. Die bleken
vroeger een rotsvast geloof te
hebben en de Kapucijnenkerk is
zo'n typisch heiligdom dat door
die zeelieden werd gefrequen
teerd. Om zich van een behou
den vaart te verzekeren, offer
den de Oostendse vissers mooie
zilveren ex-voto's, voorwerpen
waarmee zij heiligen beloonden
voor ingewilligde smeekbedes.
Ze staan achter in de kerk.
Behalve deze ex-voto's schonken
zij ook maquettes van hun sche
pen. Opdat de Heer zich tijdens
een felle storm niet zou vergissen
welk schip Hij wel of niet naar
een veilige haven moest loodsen.
Zo is het zij-altaar van de Kapu
cijnenkerk in de linkse beuk rijk
versierd met enkele modelsche
pen. Bij een ervan, de 'Ster der
Zee', heeft de aanbidding weinig
geholpen. Het schip verging in
1936. De eigenaar die de ramp
als enige overleefde, verdronk
later toen hij op het strand een
kind probeerde te redden...
De 'Mercator' is doorgaans te
bezoeken op zaterdag en zondag
van 9.00 tot 19.00 uur met een
uurtje middagrust van 12.00 tot
13.00 uur; in oktober van 10.00
tot 12.00 uur en van 13.00 tot
17.00 uur; in november en de
cember alleen op zon- en feest
dagen tot 16.00 uur.
JE VOET stoten en dan jaren
lang last hebben van niet te
luwen pijn. Of een pijnlijke
rood opgezette hand nog maan
den nadat de gebroken pols
genezen is. Tot voor kort dach
ten de meeste dokters dat zoiets
medisch gezien eigenlijk niet
kan.
Toch komt het voor. De Nij
meegse chirurg prof. dr. R. Go-
ris becijferde dat elk jaar 8000
mensen last krijgen van een
Posttraumatische Dystrofie: de
aantasting van weefsel van
hand of been na een opgelopen
letsel. Hij publiceerde daar de
afgelopen tien jaar geregeld
over en de Medische Gemeente
lijkt nu meer en meer van over
tuigd dat dit ziektebeeld echt
bestaat.
Al zestig jaar waart dit bizarre
^ziektebeeld als een spook door
dé medische literatuur. De
Dilitse chirurg P. Sudeck be
schreef als eerste hoe een hand
na een simpele verwonding
blijvend en pijnlijk kan verdor
ren, een verschijnsel dat be
kend werd als de Sudeckse
atrofie. Maar andere dokters
die iets dergelijks zagen noem
den het 'reflex sympathische
dystrofie', of 'algodystrofie', of
'shoulder hand syndrome' en zo
verdween het vreemde ziekte
beeld onder een twintigtal na
men in het medische rariteiten
kabinet.
Dat zegt al wat over de verwar
ring over deze aandoening en
om u enig idee te geven waar
het over gaat een kleine ziekte
geschiedenis. Een jongen van
16 krijgt na het verzwikken van
een enkel last van een hevige
zwelling en extreme pijn. Op de
Röntgenfoto valt niets te zien.
Fysiotherapie maakt de zaak er
alleen maar erger op. Opnames
in diverse ziekenhuizen halen
niets uit en omdat men denkt
dat het wel 'iets psychisch' zal
wezen wordt hij een keer in een
psychiatrische inrichting opge
nomen. Na 2,5 jaar heeft hij
nog steeds pijn, is de voet
blauw gezwollen en zit de pa
tiënt in een rolstoel. De botten
blijken ontkalkt, de huid is
tiun, de spieren zijn geslonken,
door Jan Paalman
de pijnlijke voet is niet meer te
bewegen. Behandeling met di
verse middelen geven matig re
sultaat en de patiënt zal verder
met zijn kwaal moeten leren
leven.
Medisch gezien valt hier geen
touw aan vast te knopen en dat
is de reden waarom vele artsen
bij dergelijke ziektebeelden
nogal schichtig reageren. Voor
prof. Goris was dat aanleiding
om te beginnen bij het begin.
Tussen '84 en '89 inventariseer
de hij heel precies al die geval
len waarbij minimaal letsel aan
hand of voet resulteert in dit
maximale ziektebeeld.
Dat ziektebeeld was grofweg te
verdelen in een acute 'warme'
fase dat na drie maanden via
een tussenstadium overgaat in
een 'koude' eindfase. Kenmer
kend voor de acute fase zijn de
klassieke verschijnselen van
een ontsteking - hevige pijn,
warmte, roodheid, zwelling, het
niet goed kunnen gebruiken
van het aangedane lichaams
deel - die bij inspanning alleen
maar erger worden. In de late
'koude' fase wordt de pijn on
behandelbaar, het lichaamsdeel
voelt koud aan, is in het geheel
niet te gebruiken en alle delen
van het weefsel - huid, nagels,
botten, spieren, pezen - gaan in
omvang en kwaliteit achteruit.
Van de 4411 patiënten die Go-
ris op zijn poli zag, was het
merendeel (twee derde) vrouw.
Bij 68 procent was het ziekte
beeld gevolgd na een breuk
(vooral polsbreuk), bij 17' pro
cent na een operatie, bij 7 pro
cent na een injectie of infuus en
bij nog eens 7 procent was geen
duidelijke reden aan te geven.
Vanwege de samenhang met
een letsel (ofwel trauma) noem
de hij het ziektebeeld Posttrau
matische Dystrofie, kortweg
PD.
„Heel merkwaardig," aldus een
GMD-arts, „Bij de een wordt
een afgerukte arm er zonder
verdere problemen weer aange
zet, een ander stoot zijn voet en
is jarenlang invalide." En ook
Goris geeft grif toe dat PD een
zeer controversieel ziektebeeld
is. Dat blijkt wel uit de diverse
verklaringen voor het ontstaan
ervan. Het zal wel iets psy
chisch wezen, is jarenlang de
opvatting van vele dokters ge
weest, en daar valt wel iets
voor te zeggen. Een duidelijke
oorzaak kon men nooit vinden.
Bovendien is de verlamming
die vaak optreedt geen echte
verlamming, want bij onder
zoek blijken zowel de spier als
de naar die spier lopende ze
nuw altijd 'intact te zijn. De
teloorgang van het weefsel zou
in die optiek worden veroor
zaakt door het kleinzerig niet
gebruiken van het aangedane
lichaamsdeel. Goris pareerde in
het Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde die opvatting met
de resultaten van een psycholo
gisch onderzoek. PD-patiënten
bleken niet labieler dan 'ge
wone' chirurgische patiënten
en stukken stabieler dan de
bewoners van onze psychiatri
sche inrichtingen.
Heel overtuigend was het psy
chologisch onderzoek bij pa
tiënten met een polsfractuur.
Die lopen een extra grote kans
(7 procent) op PD. Goris liet
hen gelijk na de breuk testen,
en wat bleek? De patiënten die
later al die onbegrijpelijke
klachten krijgen onderscheiden
zich in niets van de andere
patiënten. Ze zijn net zo nor
maal als ieder ander.
Dan is er de theorie van de
kortsluiting in het sympatische
zenuwstelsel, het zenuwsys
teem dat ongemerkt allerlei
functies in het lichaam regelt.
Daar is ook wat voor te zeggen,
want blokkade van dit systeem
met geneesmiddelen geeft nogal
eens verlichting. Maar dit ge
beurt helaas te weinig om deze
theorie overeind te houden.
Dan heb je, als laatste, de theo
rie dat PD ontstaat door een uit
de hand gelopen ontstekings
reactie.
Bij elke schadelijke prikkel, of
dat nou een bacterie is of een
blessure, reageert het lichaam
met een reparerende ontste
king. Sudeck opperde dat bij
PD-patiënten die ontstekings
reactie op hol is geslagen en
meer kwaad doet dan goed.
Ook Goris is die mening toege
daan en hij baseert zich op
modern onderzoek over de aard
van de ontsteking. Daarbij spe
len zogeheten zuurstofradica
len een grote rol. Die chemisch
zeer actieve stoffen ontregelen
de bloedtoevoer naar de cel
zodat die voeding en zuurstof
te kort komt. Het verschijnsel
dat de pijn toeneemt bij in
spanning wijst daar al op. „Dus
begonnen wij met toediening
van stoffen die deze radicalen
wegvangen," aldus Goris in de
Radbode van twee jaar geleden.
„Dat bleek een gouden greep.
Want bij de acute patiënten die
we met deze middelen behan
delden boekten we spectaculai
re resultaten."
Daarmee is het hoofdstuk PD
niet gesloten. De diagnose, zo
schreef Goris een vorige maand
in 'Janssen Medisch- Weten
schappelijk Nieuws', staat nog
steeds ter discussie. Een doel
treffende behandeling voor alle
patiënten in alle stadia bestaat
nog niet, al heeft men wel de
indruk dat het ziektebeeld met
veel geduld en inspanning van
alle kanten vanzelf over kan
gaan. Belangrijk is dat artsen
de acute fase goed herkennen,
want alleen dan is blijvende
schade aan het weefsel te voor
komen.
Voor meer informatie: Vereni
gingen voor Posttraumatische
Dystrofie Patiënten in België
en Nederland Postbus 31157,
6503CD Nijmegen. Tel.
01832-3743. 's Maandags tus
sen 14 en 16 uur, en van 19 tot
21 uur.
Van onze verslaggever
Tilburg - Onze samenleving wordt in toenemende mate
bedreigd door resistente bacteriën. Ons vermogen om bacte-
riële infecties met antibiotica te bestrijden verliest in veront
rustend tempo aan betekenis. Deze ontwikkeling kan op lange
termijn zeer ingrijpende gevolgen voor de volksgezondheid
hebben.
Prof. dr. A. de Roo zei dit vorige
week op de Katholieke Universi
teit Brabant (KUB) in Tilburg
tijdens zijn intreerede als bijzon
der hoogleraar strategie en ma
nagement van organisaties in de
gezondheidszorg.
De Roo memoreerde dat er nu al
met enige regelmaat intensive-
care-afdelingen en operatieka
mers worden gesloten, omdat ze
zijn besmet met de MRSA-bacte-
rie. Die is levensbedreigend voor
mensen met verminderde weer
stand, bijvoorbeeld omdat ze net
een zware operatie achter de rug
hebben.
Volgens de nieuwe prof hangt er
ons nog veel meer boven het
hoofd,, zoals resistente microben
die onder meer longontsteking,
urineweginfecties, gonorrhea en
dysenterie veroorzaken.
Kwestie van tijd
Prof. De Roo zei dat het slechts
een kwestie van tijd is dat de
resistente tuberkelbacil - die tot
tuberculose kan leiden - vanuit
de VS naar Nederland komt. Hij
verwacht een snelle overkomst,
omdat met name de gemeenten
als subsidiegever aan de GGD's
weinig geld over hebben voor
preventieve gezondheidszorg.
„Collectieve preventie heeft in
de lokale politiek geen hoge
prioriteit. Dat maakt het waar
schijnlijk dat er pas echt vol
doende geld voor die preventie
komt als de resistente tuberkel
bacil zich eenmaal in Nederland
heeft aangediend," aldus De
Roo.
Rantsoenering
Hij noemde in zijn intreerede
nog twee andere zorgen voor de
volksgezondheid van morgen.
Allereerst de beëindiging per 1
januari 1994 van de 'Wet ar
beidsvoorwaarden gepremieerde
en gesubsidieerde sector'. Die
beëindiging leidt volgens De Roo
tot stijging van de loonkosten in
de gezondheidszorg. „En daar
door zal de huidige rantsoene
ring van zorg door middel van
•wachtlijsten verder toenemen,"
zei de prof.
Verder verwacht De Roo de ko
mende tien jaar voor de zorgsec
tor grote personeelsproblemen.
Die tekorten zullen zich niet al
leen bij de verplegende en ver
zorgende beroepen manifesteren,
maar ook bij operatiekameras
sistenten en laboranten van al
lerlei soort.
„Als dat perspectief wordt be
waarheid komen we op onge
wenste wijze van de discussie
over kostenstijgingen in de ge
zondheidszorg af. Er is dan een
voudigweg onvoldoende perso
neel om kostenstijgingen te ver
oorzaken," verwoordde De Roo
zijn zorgen.
Door Marijke Prins
De falafel wordt steeds meer gehapt. Dit voedzame balletje,
gemaakt van gemalen kikkererwten en kruiden, wint terrein op
de shoarma. Dat is tenminste het nieuws uit Amsterdam, waar
men zich verdringt voor een pas geopende 'falafel koning'. Nu je
bij de supermarkt pittabroodjes kunt krijgen, is het een koud
kunstje om thuis eens falafel te maken. Je kunt ze ook zonder
broodje eten als vegetarische snack.
Voor 20-30 balletjes
Voorbereidingstijd: 12 uur
Baktijd: 25 minuten
250 gram kikkererwten
2 tenen knoflook
1 kleine ui
10 takjes peterselie
mespuntje cayennepeper
1 theelepel gemalen koriander
1 theelepel gemalen komijn
1 theelepel bakpoeder
Vi theelepel zout
8 pitabroodjes
Vi ijsbergsla in fijne reepjes gesneden
4 tomaten in dunne plakjes gesneden
voor de saus:
Vi kop mayonaise
Vi kop yoghurt
1 theelepel knoflookpoeder
peper en zout naar smaak
Zet de erwten een nacht in de week in ruim water. Giet het
water eraf en stort ze in een keukenmachine. Snij de uien en
knoflook in grove stukjes. Was de peterselie en snij ook deze wat
kleiner.
Doe alle ingrediënten in de machine en laat deze draaien totdat
de erwten en kruiden een smeerbare pasta zijn geworden. Zet
het mengsel een half uurtje weg. Maak dan de saus door
mayaonaise, yoghurt, knoflookpoeder, peper en zout tot een
glad geheel te roeren.
Je kunt ook andere sausen maken, zoals tomatensaus van verse
tomaten die van hun schil zijn ontdaan, in piepkleine stukjes
gesneden en gekruid met wat komijnpoeder en een theelepel
sambal.
Verhit olie en draai kleine balletjes met een doorsnede van 114
centimeter. Bak de voorraad falafel in een aantal porties mooi
bruin; iedere portie vijf minuten. Rooster in een grote koeken
pan de pittabroodjes, snij ze open en doe in ieder broodje een
paar balletjes, wat sla en tomaat en een scheutie saus.
Door Jetty Ferwerda
Gezichtspoeder is van acht-
tiende-eeuws, loodhoudend
pleister veranderd in een luch
tig en transparant produkt.
Tussen toen en nu ligt een
wereld van verschil. Het is nog
steeds een prima middel om
het gezicht te matteren en
egaliseren, maar anno 1993
doet het meer.
Tegenwoordig zit er bij voor
beeld mica-titanium in om het
licht zo optimaal mogelijk te
reflecteren. De huid ziet er
daardoor stralender uit. En
niemand hoeft meer te
knoeien met een doos vol losse
poeder, want het is er in ge
perste vorm, in bolletjes en
zelfs als spray.
Poeder is al eeuwenlang een
vast onderdeel van make-up.
Een beproefd middel om het
gezicht te egaliseren, matteren
en lelijke plekjes te camoufle
ren. In de achttiende eeuw
waagden vrouwen én mannen
zich aan de poederdons. De
rijken kochten bij Parijse en
Londense parfumeurs een
poeder gemaakt van gemalen
parels, waarbij een soort ver
nis het fixeerde op het gezicht.
Minder bedeelden brachten
een soort loodhoudend pleister
aan en plamuurden als het
ware hun gezicht. Echt gezond
was het niet, want het poeder
sloot de poriën af en zorgde
voor een ondraaglijke stank.
Tussen de poeders van toen en
nu ligt een wereld van ver
schil. Niet alleen onder in
vloed van cosmetische ontwik
kelingen, maar ook van hygië
nische normen en mode. Een
gezicht moet er naturel en on
zichtbaar opgemaakt uitzien,
dus moet het poeder transpa
rant en luchtig zijn. Boven
dien mag het geen allergische
reacties op de huid veroorza
ken. En nog belangrijker: het
moet gemakkelijk in gebruik
zijn.
Poeder is in vele vormen ver
krijgbaar: los en geperst (ook
wel compact genoemd), in bol
letjes en als spray. De verpak
king is meestal schitterend,
vooral die van de compactpoe-
ders. Daarmee werkt een
vrouw immers in het openbaar
haar make-up bij. Het bijbe
horende gereedschap bestaat
uit forse kwasten en poeder
donzen of kleine pads. Met
name het gebruik van de eer
ste twee vergt nogal wat oefe
ning.
Poeder is de finishing touch
van de make-up. Het 'fixeert'
de foundation en creeërt een
goede basis voor oogmake-up
en lipstick. Voor een langhou-
dende make-up kan losse poe
der het beste met de dons
worden opgebracht. Eerst de
dons in de poeder dopen, dan
licht in de handpalm drukken
en vervolgens gezicht en hals
deppen. Te veel aan poeder
met een kwast wegstrijken.
Wie alleen het gezicht wil
matteren, kan het beste een
kwast gebruiken. Eerst het te
veel aan poeder eraf blazen en
dan licht over het gezicht
strijken.
Het cosmeticaconcern Chan
nel heeft de laatste twee jaar
zijn poeders vernieuwd. Dat
moest ook wel, nadat het be
drijf de nieuwe licht- en
kleurweerkaatsende pigmen
ten ontwikkelde. Als
verwerkt Chanel deze kleur
stoffen in zijn poeders. Die
pigmenten zijn gemaakt van
een speciaal soort mica-tita-
nium en verwerkt in een ronde
korrel, die het licht naar alle
kanten weerkaatst. Daardoor
ontstaat een soort zacht oranje
gloed rond het gezicht.
Vorig jaar kyzam de eerste
serie onder de naam Les
Poudres Lumières op de
markt. Sinds kort zijn daar
vier primeurs aan toegevoegd.
La Poudre Mate (65 gulden) is
een licht en mat poeder in
losse vorm. Poudre Lumière
Pressée (60 gulden) is een
compacte poeder met een
transparant effect. Er zijn ook
verschillende corrigerende
tinten: roze voor een frisse
gloed, paars voor een gelige
huid en goudkleur voor een
stralende tint. Bronze Lumière
Poudre (57 gulden) geeft het
gezicht een door de zon gekust
effect. Het poeder moet licht
op wangen, kin en voorhoofd
worden aangebracht.
Modeleur Ombre et Lumière
(76 gulden) is het neusje van
de zalm, hiermee kan het ge
zicht vorm krijgen door te
spelen met lichte en donkere
schaduw. Donkere tinten ver
smallen, lichte kleuren accen-
'tueren. Voor alle modellerende
en corrigerende pbeders geldt
dat ze óver het fixerende laag
je poeder worden i
bracht, in kleine hoeveelhe
den.
Guerlain is toonaangevend als
het gaat' om poeders. Het
Franse concern kwam als eer
ste met de veelkleurige poe
derbolletjes, met terracotta
poeder en de Whisperspray-
Nu heeft het bedrijf al zijn
kennis gebruikt voor een
foundation en poeder in éen.
Fond de Teint Poudre Traitant
Multiperformance. Een hele
mond vol, maar simpel gezeg"
is het een multifunctioneel
poeder. Het produkt kan na
en droog gebruikt worden,
respectievelijk voor een ma
en dekkend of transparant et-
fect.
Het poeder bevat een L»"1''
ter, vitamine E en droogt a
huid niet uit. Het navulbare
doosje heeft een sponsje da
op ingenieuze manier geschei
den is van het poeder. Er zij^
zes verschillende kleuren, va
riërend van roze-achtig beig
tot koperkleurig bruinbeig
Het doosje mét vulling kost
gulden, de navulling m
sponsje 49 gulden.
RADIO 1
heel uur en 7.30, 8.30. 12.30,
ivtn 1730, 18.30 en 06.30 Nieuws,
inn 7 07 Echo- 9.05 Dingen die
N™' NCRV: 12.07 Hier en Nu.
Aandacht voor agrarische
Vrtdèltiteiten). VOO. 14.05 Nieuws-
Jin TROS: 19.04 Interaktief. 20.04
Kinservice. VOO: 22.04 Veroni
ca sportradio. NOS: 23.07 Met het
a OP morgen. VARA: 0.02 Of the
ecord 2.02 Geen tijd. 5.02-7.00
Ochtendhumeur
RADIO 2
al heel uur nieuws. AVRO: 7.04
c mar in the morning. 9.04 Arbeids-
Sinen op 2. 11.04 Mezzo 12.04
C beleg van Hilversum. EO: 14.04
ne gouden greep. 15.04 Formule 2.
?704 Alle mensen. VPRO: 18.04 Ek-
li horizontaal. AVRO: 19.04 Neder-
ands op AVRO Twee. 20.04 Album.
2204 Met mij valt te praten. 23.
OM4.00 Bluefunk 'n soul
RADIO 3
K heel uur nieuws. AKN: 6.02
Rreakfast-club. 9.04 Arbeidsvitami
nen 11.04 Baas van de dag. VARA:
1204 Denk aan Henk. 14.04 Carola.
«KM-15 04 Popsjop. VOO: 17.04 Rin-
keldekinkel. NOS: 18.04 De
ondspits. EO: 19.04 Spoor 7.
AVRO' 20.04 Forza! VPRO: 21.04 VII-
65 TROS: 0.04 TROS Nacht
wacht. VPRO: 2.00 Zone. AKN:
402-6.00 Pyjama-FM
RADIO 4
Sn 7 00 8.00, 13.00, 18.00 en 20.00
Nieuws. TROS: 7.02 Een goede mor
een met... 9.00 Muziek voor miljoe
nen. 11.00 Ochtendconcert I: Berli
ner Phiiharmoniker. 12.25 Ochtend
concert II: Nederlands Blazersen
semble. 13.04 De klassieke top 10
en nieuwe klassieke cd's. 14.00
Middagconcert: La Wally, opera
van Catalan:. Omroepork. van Mün-
chen ol.v. Pinchas Steinberg.
NCRV: 16.00 De Nederlanden: Muz.
voor strijkkwart. en piano. 17 00
Leger des Heilskwartier. 17.15 Mu
ziek in vrije tijd. NCRV: 18.04 Gelo
ven in muziek. 18.30 Orgelconcert.
1900 Mozart onvoltooid: Muz. voor
strijkkwart. en piano. 20.02 Avond
concert. EO: 22.30 Orgelbespeling.
2300 De oratoria van G.F. Handel.
23.30-24.00 Songs of praise
RADIO 5
Elk heel uurt/m 18.00 Nieuws. NOS:
645-6.50 Mededelingenrubriek met
uitgebreid weerbericht en
scheepsvaartberichten. 7.05 1008
AM. IKON: 8.50 Snippers. NOS: 8.55
Waterstanden. VPRO; 9.02 VPRO's
dinsdag op 5, met om 9.02 Marjoke
Roorda is in gesprek; 9.45 Instituut
Schreuders; 10.02 Ontmoetingen in
de natuur met Gied Jaspers; 10.42
De jazz van Pete Felleman; 11.02
Ischa, 12.02 De omgekeerde we
reld; 13.10 Aardse zaken; 14.02 Pas
sages, passanten: 15.02 Boeken:
16.02 Stenen des aanstoots; 16.20
Kunstclips. NOS: 17.10 Radio UIT.
PP: 17.50 PvdA.KRO: 18.02 De on
derstroom. 18.25 Scheepspraat.
18.30 Taal en teken. 18.50 Het le
vende woord. EO: 19.00 Waar wa
ren we ook alweer? NOS: 19.15
Nieuws en actualiteiten in het
Turks. 19.50 Nieuws en actualitei
ten in het Marokkaans en Berbers.
20.40 Actualiteiten in het Chinees.
TELEAC: 21.00 Frans voor bedrijf en
beroep. 21.30 Moshi moshi, Japan
se taal. 22.00 Como vai, Portugees
voor beginners. 22.30 Moshi, moshi,
Japanse taal. VPRO: 23.00-24.00 Het
paradijs
OMROEP BRABANT
Elk heel uur en 07.30 ANP-nieuws,
gevolgd door Brabants nieuws en
actualiteiten (behalve 08.00 en
13.001.7.45 De krant in Brabant. 7.51
Weerman Johan Verschuuren.
7.55-8.00 Nieuwsoverzicht. 9.07 Mu-
ziekkiosk. 10.07 Draai-bank, ver
zoekplaten. 11.07 Van harte, felici
tatieprogramma. 12.53 Bericht voor
boer en tuinder. 12.55-13.00
Nieuwsoverzicht. 14.07 Muziek
tak. 15.07 Prikbord. 17.05 Bra
bants nieuws en actualiteiten. 17.45
De agenda. 17.55-18.00 Nieuws
overzicht
OMROEP ZEELAND
ANP-nieuws: Zie Radio 1. 7.00
Nieuws en actualiteiten. 7.32 Re
gionaal nieuwsoverzicht. 7.40 De
dag van... 7.50-8.00 De agenda.
12.00 Nieuws en actualiteiten. 12.15
Het weer in de provincie. 12.32
Regionaal nieuwsoverzicht. 12.35
Gesprek van de week. 12.55-13.00
De agenda. 16.00 Gefeliciteerd!
17.00 Nieuws en actualiteiten. 17.15
Het weer in de provincie. 17.32
Regionaal nieuwsoverzicht. 17.35
Vogels, vissen en Piet Smeerpoets.
17.55-18.00 Oe agenda
15.51
16.0C
16.01
17.19
00.13
13.00
18.50
19.15
19.45
20.15
21.25
21.55
22.30
22.40
13.00 f
13.20 T
fii
15.00 L.
15.40 T
16.15 f
z«
17.10 J
ld
17.35 J
18.30 C
18.55 L
19.30 h
20.05 F
21.053
22.20 L
22.352
22.40 C
BE
19.30 Ni
20.00 Li
si
21.30 Ji
22.05 Zi
06.00 h
vi
09.00 H.
09.03 D,
09.45 J
10.00 H'
10.03 Ze
sl
10.45 In
11.00 H
11.03 Ei
12.35 ua
12.55 P|
13.00 f
13.45 V
14.00 Ti
14.02 Fl
14.30 Ei
tef
14.55 P
15.00 T;
15.03 H
15.30 N
16.00 T:
16.03 T;
16.30 Tl
17.00 Ti
Sjdomeke, (nu nu. maar eens lekker mtspannen m I
ot ui tl men in dsn zal ik het eten klaarmaken.}
fr/s te Mee/L/Jk!
