Grote
Een jaar oorlog
in Sarajevo
politie sli
Vrede lijkt een verre droom voor inwoners van het geteisterde Sarajevo
Rust in vrede lieve stad
Aantal van 20
Grote buit en
inbraken in
BUITENLAND
Caravankraker is
niet bepaald slim
Onderzoek naar
•Koord zit vast
DE STEM
DINSDAG 13 APRIL 1993
Op 6 april 1992 openden Servische sluipschutters
het vuur op een vredesdemonstratie in Sarajevo.
Daarmee begon een oorlog die inmiddels al meer
dan 100.000 levens heeft geëist, zeker 1 miljoen
mensen van huis heeft verdreven en het vocuba-
laire van de onmenselijkheid heeft verrijkt met de
term 'etnische zuivering'.
Koken op zelfgemaakte oventjes als de Bosnische hoofdstad voor de zoveelste maal verstoken is van elektriciteit.
FOTO EPA
Sarajevo (ap) - Het jaar 1984 was voor de inwoners van
Sarajevo het hoogtepunt in hun leven.
De stad was even middelpunt
van de wereld tijdens de
Olympische Winterspelen. Nu,
negen jaar later, ligt de arena
waar de afsluitingsceremonie
werd gehouden in puin. Kapot
geschoten. En dat raakt de
mensen diep in hun hart en
ziel.
„Dat was de bedoeling van de
vijand. Het hart van Sarajevo
en de herinnering aan de
Olympische Spelen vernieti
gen. In onze zielen gaapt een
groot gat", zegt de secretaris
generaal van het Bosnische
Olympische Comité, Izudin Fi-
lipovic.
Een jaar oorlog heeft van Sa
rajevo een puinhoop gemaakt.
De begraafplaatsen zijn vol;
voetbalvelden en parken zijn
nu de laatste rustplaats voor
gesneuvelden.
Praktisch elk gebouw in de
stad is door granaatinslagen
getekend. Het parlementsge
bouw, het postkantoor, het
station: zomaar een greep uit
de eens opvallende bouwwer
ken van de stad die zwaar
gehavend zijn.
Ook de historische bibliotheek
overleefde niet. Samen niet
het in 1992 honderd jaar ge.
worden gebouw gingen een
miljoen boeken, documenten
kaarten en kranten in vlam.'
men op. „De ziel van Sarajevo
is verbrand. De geschiedenis is
verbrand", zegt Dusko Toholj
plaatsvervangend directeur
van de bibliotheek.
Zelfs de oude eik in het park
bij de Ognjen Prica-school,
waar geliefden - Servisch!
Kroatisch en moslim - tradi
tioneel hun initialen in kerf
den, is niet meer. Gekapt om
te dienen als brandhout, net
als de meeste andere bomen in
Sarajevo. De eik overleefde
lang, maar moest er tenslotte
.toch aan geloven, inclusief de
honderden initialen die in de
loop der tijd in zijn schors
waren gekrast. Namen die
voor de eeuwigheid bedoeld
waren, maar eindigden in ka
chels die tijdelijk voor een
beetje warmte zorgden. „Onze
jeugd is ons afgenomen", zegt
Samir Krilic.
èHij stierf, vechtend voor zijn stad
Door David Crary
Sarajevo - Voor hun
nachtmerrie een jaar gele
den begon, gaven weinig
inwoners van Sarajevo om
politiek of soldatendom.
Ze woonden samen, Ser
viërs, moslims en Kroaten,
en maakten plannen voor
de toekomst. Nu lijken die
vreedzame dagen dromen
uit een andere wereld.
Een jaar geleden was Adnan
Dizdar een succesvol chirurg,
met een goed gevulde beurs en
talenten die "hemoveral'"in de
wereld naartoe hadden kunnen
voeren. Nu is-zijn-huis-aan flar
den geschoten en drinkt hij elke
avond voor het slapen gaan.
Drinken om de lange uren te
vergeten, lange uren gevuld met
doo.d en amputaties, dag in dag
uit, maand na maand.
Een jaar geleden dachten Amela
Muratovic en haar echtgenoot
dat het leven zwaar was, omdat
geldproblemen de geplande va
kantie aan de Adriatische kust
in gevaar brachten. Nu heeft de
oorlog hen van al hun bezittin
gen en hun trots beroofd en zijn
ze afhankelijk van de liefdadig
heid van de buren en dragen ze
geleende kleren. „Als ik terug
kijk zie ik dat we een prachtig
leven hadden", zegt Amela.
Een jaar geleden was Goran
Mirkov fótohandelaar, een ge
lukkige echtgenoot en vader.
Een Serviër, getrouwd met een
moslimvrouw, die ervoor koos in
Sarajevo te blijven om zijn mul-
ti-etnische stad te verdedigen te
gen andere Serviërs. Nu vertelt
zijn weduwe tegen zijn zoon dat
Goran Mirkov gestorven is,
'vechtend voor zijn stad'.
Een jaar van terreur, verloren
hoop en middeleeuwse gruwel
daden later is het moeilijk ie
mand in Sarajevo te vinden die
geen verhaal te vertellen heeft.-
Bijna iedereen heeft een familie
lid of vriend verloren tijdens de
bombardementen en gevechten.
Een jaar geleden was Sarajevo
een moderne stad, van alle mo
derne gemakken voorzien. Nu is
stromend water, elektriciteit of
een telefoonverbinding mondjes
maat of helemaal niet meer aan
wezig.
De 44-jarige Dizdar is misschien
nog een van de fortuinlij kste
inwoners. Zijn vrouw en kind
leven nog en ofschoon zijn huis
door artillerie werd verpulverd,
wist hij uit de brandende puin
hoop foto's en een enkel dierbaar
aandenken te redden.
Trots op zijn werk is Dizdar nog
altijd, hoewel dit verworden is
tot een oneindige aaneenschake
ling van operaties van gewonde
soldaten en verminkte burgers.
Soms werkt hij 12 tot 14 uur per
dag achtereen. „Aan soldaten
ben ik gewend geraakt, maar een
gewonde vrouw of een gewond
kind doet pijn echt pijn."
Een jaar geleden waren Amela
en Edin Muratovic een jong
echtpaar dat hard moest werken
voor de toekomst. De verdien
sten van Edin als technicus wa
ren nauwelijks voldoende om er
een auto op na te houden en een
vakantie buiten de stad te vie
ren. Nu vecht Edin aan het front
en leven Amela en haar twee
zoontjes in een flat die werd
achtergelaten door een gevluchte
Servische familie. Hun eigen
huis werd door artillerie ver
woest; Edins vader overleefde de
beschieting niet. Alle bezittingen
gingen in rook op.
„Het ergste is dat we nu het
meubilair en de foto's van ande
ren om ons heen hebben. We
hebben geen enkele foto van
onszelf meer over. Alles is verlo
ren gegaan", zegt Amela.
Bij de verhuizing was Amela
De oorlog heeft duizenden inwoners van Sarajevo op de vluvht gejaagd.
hu
FOTO EPA
Een verwoeste moskee in Sarajevo.
FOTO AP
1992:
6 april - De Europese Gemeenschap erkent Bosnië-Hercegovina
als onafhankelijke staat. Servische nationalisten blokkeren de
Vrbanja-brug in het centrum van Sarajevo en sluipschutters
schieten op een vredesdemonstratie. Vijf mensen worden gedood
en 30 anderen raken gewond. De Bosnische regering roept de
noodtoestand uit en stelt een uitgaansverbod in voor Sarajevo.
7 april - De Verenigde Staten erkennen Bosnië. De eerste
artilleriebeschieting op het oude centrum door de Serviërs
vanuit de omliggende heuvels.
1-2 mei - Verheviging van de beschietingen.
3 mei - De Bosnische president Izetbegovic wordt een dag
gegijzeld door Joegoslavische troepen nadat hij van vredesbe
sprekingen in Lissabon terugkeert.
5 mei - Joegoslavisch leger heft commando over de troepen in
Bosnië óp en maakt zodoende de weg vrij voor de oprichting van
een Bosnisch-Servisch leger.
12 mei - EG evacueert waarnemers naar Split na intensivering
van gevechten.
13 mei - Ook de Verenigde Naties halen een groot deel van hun
personeel uit Sarajevo weg.
22 mei - Het Joegoslavische leger trekt zich terug uit de
kazernes in Sarajevo.
27 mei - Zestien doden nadat een granaat inslaat in een rij
wachtenden voor een bakkerij. Later overlijden meer mensen
aan hun verwondingen.
30 mei - VN stellen sancties in tegen het overgebleven Joegosla
vië, bestaande uit Servië en Montenegro, als straf tegen de
agressie in Bosnië.
7 juni - Het federale leger zegt dat alle niet Bosnische troepen
het land verlaten hebben.
29 juni - Vredessoldaten hijsen de VN-vlag op vliegveld
Sarajevo nadat Serviërs vertrokken zijn. Humanitaire luchtbrug
begint.
2 juli - De eerste grote groep VN-vredessoldaten arriveert in
Sarajevo.
2 augustus - Twee kinderen vinden de dood in een bus bij
evacuatiepoging van wezen.
4 augustus - Begrafenis van de kinderen wordt door granaten
verstoord.
25 augustus - Bibliotheek verwoest door beschietingen.
26 augustus - Vredesconferentie over Joegoslavië begint in
Londen.
3 september - Luchtbrug opgeschort na neerhalen Italiaans
vliegtuig. Vier bemanningsleden vinden de dood.
3 oktober - Luchtbrug wordt hervat.
4 december - Westelijke buitenstad Otes valt in handen
Serviërs.
31 december - VN-secretaris-generaal Boutros-Ghali op bezoek
in Sarajevo.
1993:
8 januari - De Bosnische vice-premier Turajlic wordt op de weg
terug van het vliegveld door Serviërs uit een gepantserd
VN-voertuig gehaald en doodgeschoten.
12 februari - Autoriteiten gelasten boycot van hulpleveranties
uit solidariteit voor lijdende moslimbevolking in Oost-Bosnië.
20 februari - De Bosnische president Izetbegovic roept eenzijdig
bestand uit, nadat een andere westelijke buitenstad, Azici, in
handen van Serviëers is gevallen.
12 maart - Rechtszitting tegen twee Bosnische Serviërs die van
oorlogsmisdaden verdacht worden.
21 maart - Zwaarste bombardement op Sarajevo sinds oorlog
begon. Veel granaten treffen woonwijken.
28 maart - Na een nieuw bestand blijft het redelijk rustig in
Sarajevo.
zwanger. De baby, Eldin, werd
in oktober geboren. „Sinds zijn
geboorte hebben we geen elek
triciteit of stromend water meer
gehad. Luiers maak ik van plas
tic zakken." Het voedsel dat ze
via hulporganisaties krijgt is ge
noeg om in leven te blijven,
maar eenzijdig: Rijst, bonen,
pasta. De zwarte markt is voor
haar onbetaalbaar. „Brood",
roept Amela. „Voor de oorlog
was ik gewend oud brood weg te
gooien."
Goran Mirkov was 29 toen hij in
februari tijdens een gevecht aan
het front sneuvelde. Zijn wedu
we Ada en hun zesjarig zoontje
Dan bladeren door een fotoal
bum: Goran lachend tijdens zijn
28e verjaardag; Goran aan zee
met een teddybeer, Dan was
toen vier.
Ada trouwde in 1984 met Goran,
ondanks de bittere bezwaren van
haar moslimouders. Veel Ser
viërs namen aan het begin van
de oorlog de wijk uit Sarajevo en
voegden zich bij de Servische
nationalisten in de bergen rond
om de stad. Goran en zijn broer
Bojan bleven en meldden zich
vrijwillig bij een politie-eenheid
om voor de stad te vechten.
„Als ik aan Goran denk, zie ik
eerst zijn lach, dan hoor ik zijn
grapjes. Hij zei altijd dat hij een
goede Servische strijder was
maar aan de verkeerde kant",
herinnert Bojan zich zijn broer.
Ada smeekte Goran vorig jaar
nog uit Sarajevo weg te gaan
„Maar hij wilde vechten voor
zijn stad. Voer zijn vrienden."
Zijn vrienden waren m'oslims en
Kroaten. Goran vertrouwde ze,
Goran
zij vertrouwden hem.
was trots en schaamde zich niet
om Serviër te zijn. Hij zei altijd
dat je zowel Serviër als
kon wezen", zegt Ada.
Haar zoontje Dan, die zowel
Servisch-orthodox, als islami
tisch wordt opgevoed, ontvouwt
een briefje dat hij aan zijn vader
schreef nadat deze gesneuveld
was: „Goran Mirkov is dood-
politieman. Papa, ik ben je zooi
Hou van mij. Ik hou van jou.
Dan."
Amela Muratovic weet nu dat
haar leven voor de oorlog een
sprookje was: „Nu weten we hoe
gelukkig we toen waren. Als de
nacht komt lig ik wakkerte
wachten tot het schieten
'Weer een dag overleefd, zeg ik
nu."
i Vuur boven Sarajevo.
FOTO EPA
De wereld reageerde geschokt, toen het bestaan van concentratiekampen in Bosnië -Hercë*
bekend werd.
juweliers
(artier
^IRIJSSINGEL 63-65
BRE
Van onze verslaggever
Middelburg - De politie heeft afgel
weekeinde in Zeeland 93 illegale k
op de bon geslingerd. Dat is flr
dan vorig jaar in dezelfde perio
mensen bekeurd werden.
Tijdens het paasweekeinde kwam he
dit jaar weer voor het eerst in actie. I
vertegenwoordigers van provincie, ge
litie en WV werd twee jaar geleden
het illegaal kamperen aan te pakken.
Van onze verslaggever
Middelburg - De provincie Zee
weekeinde volledig verrast do
toeloop van toeristen.
Vorige week werd nog uitge
voorspellingen, maar deze Pas
drukker geworden dan vorig jaa
In 1992 bezochten zowat 175.000
toeristen de provincie Zeeland.
Directeur R. Ter Heide van de
provinciale VW Zeeland schat
dat het er afgelopen weekeinde
bijna 200.000 waren. „De prog
nose voor bungalows en hotels is
wel ongeveer uitgekomen, want
die
vor
Hei
tro"
Van onze verslaggever
Goes - Door een niet bijster
slimme zet van de inbreker
heeft de Goese politie in één
klap een groot aantal inbra
ken in caravans opgelost.
Daarbij is de 20-jarige C.K.,
zonder vaste woon- of ver
blijfplaats, in de kraag ge
pakt.
De campings in de omge
ving van Kamperland wer
den de laatste weken geteis
terd door een reeks inbra
ken in caravans. Op een van
de campings zag op eerste
paasdag een van de gedu
peerden tot zijn verbazing
een jongeman met zijn kle
ren aan lopen. De kleding
was bij de inbraak in zijn
caravan gestolen. De kam
peerder belde meteen de
Goese politie, die de jonge
man arresteerde.
Tot gisteren had de man
tien inbraken in caravans
bekend plus drie fietsdief
stallen. De politie sluit niet
uit dat er nog meer bekente
nissen komen. Hoeveel de
jongeman in totaal heeft ge
stolen is nog niet bekend.
Alle aangiften moeten nar
melijk nog op een rijtje wor
den gezet. De gestolen spul
len varieerden van een kleu
rentelevisie tot wat kleding.
De
Van
onze correspondent
Gissingen - Vlissingen is in het paa
sen groot aantal inbraken in wonin
Daarbij werden veel goederen ont"
guldens schade veroorzaakt, hoofdzz)
van ruiten.
Al met al werden acht aanhou
dingen verricht. In een geval
betrof het een militair die zich
nevig verzette tegen zijn aan-
j ding en zich op beledigende
.°°n uitliet tegen de politie. Hij
is overgedragen aan de Konink-
gke Marechaussee in Vlissingen.
Drie j,
jongens uit Vlissingen in de
U Ü,.j. öwl° U1U V1
leefti]d tussen 15
en 17 jaar
Van onze correspondent
Middelburg - Het onderzoek
a.r de moord op de 79-jarige
uit u mr" Terwoert
j yalkenisse, is op een vrijwel
uood spoor geraakt,
oc uitgeloofde beloning van
van ,>8u'den en een uitzending
ben PsPormg Verzocht' heb-
Aërd"1 totaa' veertig tips opgele-
fe1?, daarvan bleek echter
rp„L aLar- Het 25 man sterke
m.j 'r'yhe-bijstandsteam is in-
wantu 0nt'30nden. Naar ver-
binn wordt het onderzoek
klanra als 'gesloten' ver
ziet', - en Pas weer geopend als
Ten, leawe informatie aandient,
zij- oert werd 6 maart dood in
bkek rièu "vv uangetroffen. Later
het lo. -- i 90r messteken om
'even was gébracht.
wer<
vern:
brac
gebc
zout
pan<
gooi
gem
HAI
Ven
van
toeg
park
de
Zeik
wert
gehc
Uit
aan
dere
van
groo
papi
gest
afwt
Veel
in d
enig
in S
vern
acht
wer<
dent
visit
waa
pier
len
thui
