weekend
'Wie hangt nou
een verzilverde
gaskamer of
guillotine
rond zijn nek?'
Door de wet met voeten te treden kon het establishment vrijdag
3 april van het jaar 33 de populaire rabbi Jezus Christus ter
dood veroordelen. Judas' verraad was een wanhoopsdaad van
jolitiek verzet. Het gepeupel dat Christus' vijanden bij diens
truisiging lieten opdraven sprak helemaal niet namens 'de
oden', maar legde wel de basis voor hun vervolging. Hij stierf
niet aan het kruis maar is gereanimeerd en leefde verder in
India. Zijn graf daar is een heilig oord. Dat is het Paasverhaal
volgens professor Bob Smalhout, de man die twintig jaar
geleden voor grote opschudding zorgde door te stellen dat er
aarlijks tweehonderd mensen sterven door onnodige
narcosefouten.
'Jezus werd na
zijn 'dood'
gereanimeerd en
leefde nog dertig
jaar in India'
ide stem johan van gur
bmen zijn. Dat lijkt in
fet veel, gezien de repu
J Meteor.
In Broek: „Ik heb in
|n keer een van de twe
moeten zetten. Dat
tk met de Meteor hel
1 was een goed vliegjui
dikke vleugels ook'eei
Igtuig. De Meteor wa
ker te vliegen dan' d
Vaar je wel goed reke-
noest houden, was da
bij het corrigeren. J
fcnticiperen."
pelis heeft nooit proble
„Ik heb er van alle
|i. Natuurlijk, het toeste
nieten en daar moest j
hee houden, net als bi
|vliegtuig en daarbij hal
der hulp van de techno
vandaag de dag he
en oersterke kist wai
wel eens gedacht, als ik
|ik snap niet dat het ding
ar spat."
van den Broek: „Dat
t niet weg dat er veel
lukken met Meteore
geweest. Ik denk dat je
ergelijken met wat de
:htmacht overkomen is
rfighter. Daar gebeurde
[elukken mee, omdat de
als het ware van niets
in het supersone tijd-
.tkwam. Met de Meteor
vergelijkbaars. Het was
raaljager van het weste-
"genootschap. Nieuwe
dus en een groot deel
legers was pas na de
leid met de oude van de
ineratie. Ook overmoed
;ie ongelukken vaak
ld. Een lage roll maken
in tijdig de neus op te
,t soort oorzaken."
.vliegerij bij 322 werd
>pgeheven. Er kwam een
uig: de Hawker Hunter
d een full time luchtver-
-piadron. Met de Hunter,
Starfighter en ten slotte
|322 is het squadron met
historie: oorlog, politio-
in Indonesië, in de jaren
tverdediging van Nieuw
in 1977 de beëindiging
Inkaping bij De Punt.
de vijf 322-veteranen
iegclub op Gilze-Rij®1'
met hun Harvards een
lulde zullen brengen aan
squadron, blijft de
gerij de kern van
de
ing tot slot: „Toen de
Muur viel, heb ik "jJ
acht: we hebben het toe
d. Daar ging het in
1 om. Voorkomen dat he
opnieuw zou gebeuren,
len wij in die wat Prl®]
iok onze nek voor uitg
s esprit aan gegeven, n
el geen hete oorlog, maa
desondanks toen voor
g heel wat gevallen
;t ik nog wel eens a
n aan de levenslange K
lappen die aan
gerij zijn ontsproten.
DE STEM
Het Paasverhaal volgens Smalhout
ze zich aan de wet moeten houden,
verliest Hij zijn aanhang die Hem
een menslievend persoon vindt. Als
Hij het tegenovergestelde zegt,
kunnen zij zeggen: je houdt je niet
eens aan de wet! Ze mogen uitein
delijk de wet uitvoeren, en de fari
zeeërs en saduceeërs wrijven zich
in de handen omdat ze denken dat
ze Hem nu te pakken hebben. Maar
Hij zegt dat ze even moeten wach
ten met gooien, en dat hij die
zonder zonde is de eerste steen
moet werpen. Ze blijven weer tan
denknarsend achter. Zulke verha
len staan er tientallen in het Nieu
we Testament."
„De druppel die de emmer deed
overlopen was zijn immense popu
lariteit. daar is het establishment
als de dood voor." Nadat Christus
de geldwisselaars uit de tempel
heeft gegooid is volgens Smalhout
de maat vol, want hogepriester An
nas dreigde daarmee een van zijn
inkomsten kwijt te raken. „Ze kon
den Christus niet overdag arreste
ren, want dan zou het publiek er
zich mee gaan bemoeien. Het moest
op een plaats en tijd gebeuren dat
niemand het merkte. En daarvoor
hadden ze Judas nodig. Zijn ver
raad bestond eruit dat hij de juiste
tijd en plaats aangaf. Maar waar
om deed hij dat? Hij is altijd afge
schilderd als een pure slechterik.
Niemand noemt zijn pasgeboren
zoontje Judas. Maar het is volko
men onlogisch dat deze man een
slecht mens is geweest."
Christus doorziet mensen al
tijd meteen. Smalhout
vraagt zich af hoe Judas
dan drie tot vier jaar in Zijn
kring kan verblijven zonder dat
Christus hem door heeft. Hij maakt
hem zelfs penningmeester van de
'commune', die zelf geen bliksem
uitvoerde om aan geld te komen.
Waar kwam het geld vandaan? Het
antwoord staat volgens Smalhout
in de bijbel, al wordt er vaak
overheen gekeken. Er is een groep
vrouwen met als belangrijkste lid
Johanna, echtgenote van de rent
meester van koning Herodes en
redelijk gefortuneerd. De vrouwen
verzorgen de groep en gaven Judas
af en toe geld.
Deze had een vreselijke baan, met
alleen maar uitgaven. Zijn chef had
geen oog voor materiële zaken. Hij
moet volgens Smalhout nachten
hebben wakker gelegen. Daarbij
was Judas waarschijnlijk een van
de intelligentste discipelen. „Judas
had Messiaanse verwachtingen van
Christus. Ook als bevrijder van de
Romeinen. Judas kwam zelf uit een
familie van verzetsstrijders."
Christus stelt Judas volgens Smal
hout teleur, omdat Hij het telkens
af laat weten wanneer de politieke
macht voor het grijpen ligt. Het
volk ziet Hem als de toekomstige
Koning van Israël, onder meer na
de wonderbare broodvermenigvul
diging. Christus moet niks van
macht hebben en roeit weg in een
bootje of verschuilt zich in de ber
gen. „Judas moet daar maagzweren
en een hoge bloeddruk van hebben
gekregen," stelt Smalhout.
Na Zijn verdwijning op Palmzon
dag ergert Judas zich opnieuw. De
zaak loopt uit de hand als de
vooraanstaande farizeeër Simon de
Melaatse (die niet melaats was
maar volgens Smalhout aan de
zelfde pigmentafwijking leed als
Michael Jackson), het gezelschap
voor een etentje uitnodigt in het
restaurant van de zussen van Laza
rus, Martha en Maria. Maria, be
halve serveerster ook 'call-girl', is
al langer in de ban van Jezus.
Vermoedelijk als enige behandelt
Hij haar als een fatsoenlijke vrouw.
Ze komt tijdens het etentje huilend
binnen, valt aan Zijn voeten en
besprenkelt hem met kostbare par
fum.
„Uitgerekend Christus laat zich in
het openbaar voor twintigduizend
gulden parfumeren. Dat is net zo
iets als wanneer een parochiaan
zijn pastoor uit Yab Yum ziet ko
men in een wolk van parfum. Zo
iets moet Judas gedacht hebben. Of
hij moet hebben gedacht dat
Christus alles kon, gezien alle won
deren die eerder gebeurden. Judas
wilde hem misschien in een situatie
brengen waarin hij wel politiek
moest optreden. Hij kon daarvoor
dertig zilverlingen krijgen. Dat is
zo'n 7500 gulden en kon de kas
aardig spekken. Vervolgens zag hij
zijn regie uit de hand lopen en
rende hij terug naar de tempel. Hij
zag dat de zaak verloren was en
smeet het geld op de grond voor de
hogepriester; een hele erge beledi
ging. Toen hing hij zich op. Hij
stierf veel eerder dan Christus. Is
dat het gedrag van een slechterik?"
De rechtzittingen die volgen, zijn
in Smalhouts ogen een schande
voor het joodse en het tot op de dag
van vandaag beroemde romeinse
recht. Nadat eerst de joodse pries
ters Hem veroordelen op grond van
dubieuze getuigeverklaringen en
na mishandeling van de verdachte
is het de beurt aan Pontius Pilatus.
Smalhout: „Die ziet geen schuld,
maar besluit onder druk mee te
werken. Anders zouden ze keizer
Tiberius wel eens vertellen dat hij
een slechte gouverneur was."
Het komt tot een kruisiging nadat
Het oorspronkelijke kruis is veel kleiner geweest, stelt Smalhout. Het beeld van het grote kruis is volgens hem later ontstaan vanuit de
gedachte dat Christus 'verheven' was en dat moest ook op afbeeldingen tot uitdrukking komen. foto archief de stem
het 'volk' riep: „Zijn bloed kome
over ons en onze kinderen," zoals
het evangelie van Mattheüs meldt.
Smalhout vermoedt een complot.
„Wie komt er nu om vijf uur 's
morgens naar het politiebureau om
zoiets te schreeuwen? Ik vergelijk
hen maar met die punkers van
tegenwoordig, die je ook overal
voor of tegen kunt laten demon
streren. Toen waren er natuurlijk
ook zulke mensen." Kortom: het
establishment had de zaak in
Smalhouts visie uitstekend in scène
gezet. Pilatus kon er niet meer
onderuit: Christus moest aan het
kruis.
Hij wordt gegeseld totdat zijn rug
geen huid meer heeft. Christus
heeft het zware kruis tijdens de
tocht naar Golgotha volgens Smal
hout nooit gedragen. Een tot krui
siging veroordeelde droeg alleen de
'dwarsbalk'. De 'staander' wachtte
op een plaats die te vergelijken is
met een galgenveld. Op de tocht
over de Via Dolorosa viel Christus
drie keer. Zijn gezicht moet daarbij
zwaar gehavend zijn, aangezien hij
zich niet met zijn aan de balk
gebonden handen kon opvangen.
Daarom geeft de Romeinse centu
rion Simon van Cyrene, die van
zijn volkstuintje afkwam, opdracht
de balk over te nemen. Anders zal
de veroordeelde Golgotha niet eens
halen.
Op Golgotha wordt Hij vastgespij
kerd met vierhoekige spijkers van
ruim vijftien centimeter lengte en
negen millimeter dikte, weet Smal
hout. Zijn beulen slaan ze door de
polsen, omdat de handen uit zou
den scheuren. In de polsen loopt
een zenuw, die helse pijnen veroo-
zaakt en de spieren van de hand in
een kramptoestand brengt. Dan
zetten de soldaten Hem op de
staander, ongeveer twee meter
hoog. Het beeld van het grote kruis
is volgens Smalhout later ontstaan
vanuit de gedachte dat Christus
'verheven' was en dat moest ook op
afbeeldingen tot uitdrukking ko
men.
Pilatus heeft inmiddels spijt van
zijn val voor de chantage en wei
gert het bordje met de tekst 'Jezus
van Nazareth, Koning der Joden'
van het kruis te verwijderen. Dan
worden Christus' knieën gebogen
en zijn voeten aan de paal gena
geld.
Smalhout vertelt het vreselij
ke lot van de gekruisigde
met de koele afstandelijk
heid van een medicus. Het
lichaam zakt en hangt aan de pol
sen. De borstkas komt in de 'inda-
memingstand'. De gekruisigde
moet zijn knieën strekken zodat
het lichaam recht komt en kan
uitademen. „Gekruisigden gingen
op en neer, continu, in een dodelijk
ritme tussen stikken en pijn lijden.
Dat kon wel een dag duren."
Als het de Romeinen te gortig
werd, braken ze met een knuppel
de benen van het slachtoffer, dat
daardoor niet meer recht kon ko
men en binnen tien minuten stikte.
Bij menig gekruisigde misdadiger
werd zo de benen gebroken, maar
bij Jezus trad de 'dood' eerder in
dan verwacht. Daarom werden
Zijn benen niet gebroken. Het is
volgens Smalhout aan de onbe
kendheid met de precieze werking
van het kruis te wijten dat Christe
nen het na enkele eeuwen als hun
symbool kozen. „Niemand hangt
toch een verzilverde gaskamer of
guillotine rond zijn nek?"
De duisternis die om 12.00 uur
invalt, is volgens Smalhout een in
Israël gebruikelijke zandstorm. Om
drie uur 's middags, na zes uur aan
het kruis, lijkt Christus dood. Zijn
laatste uitspraken zijn de psalm
teksten 'Mijn God, waarom hebt gij
mij verlaten' en 'In Uw handen
beveel ik mijn geest'.
Christus is volgens Smalhout zeker
niet de eerste christen geweest. Hij
heeft nooit een nieuw geloof willen
stichten. Hij was een toegewijde
rabbi, en het joodse geloof schrijft
voor dat stervenden die bij bewust
zijn zijn, psalmen moeten citeren.
Het was 'manager' Paulus die be
sloot tot stichting van het christe
lijke geloof. Hij baseerde zich vol
gens Smalhout op het jodendom,
maar schrapte daaruit alle zeshon
derd strenge leefregels om het ge
loof voor de massa geschikt en
gemakkelijk te maken.
De eerste woorden die Christus aan
het kruis citeert komen uit psalm
22, die duizend jaar daarvoor werd
geschreven. Volgens Smalhout
geeft de rest van die psalm vreemd
genoeg een vrijwel exacte beschrij
ving van de kruisdood. „Een ge
kruisigde sterft door de extreme
inspanning van het op en neer gaan
aan het kruis. In medische termen
is er sprake van hyperthermic, een
dodelijk hoge lichaamstempera
tuur. Bovendien is het bloedheet.
Het lichaam droogt uit, het bloed
verzuurt. Er ontstaat vocht in de
longen, want het hart kan zijn taak
niet meer aan. Hoge koorts is het
gevolg en het slachtoffer stikt. Een
vreselijke dood."
De 'dode' Christus krijgt ter con
trole een lanssteek in zijn zij en,
voordat er bloed uitkomt, stroomt
er water. Dat is volgens Smalhout
geen wonder, maar het logische
gevolg van de vochtophoping.
Toen vroeg Jozef van Arimathea
om het lichaam van de dode. „Een
dappere daad voor een farizeeër,"
vindt Smalhout. Spijtoptant Pila
tus liet hem daarvoor niet eens
betalen, wat wel gebruikelijk was.
„Christus was mogelijk niet echt
dood en wordt in het rotsgraf van
Jozef van Arimathea gereani
meerd," stelt Smalhout. Een aan
wijzing daarvoor is dat Jozef grote
hoeveelheden geneeskrachtige
kruiden laat aanrukken. Alles ge
beurt op de Sabbat, de dag waarop
de joden thuis blijven. Wat er in de
grot gebeurt, blijft dus gemakkelijk
geheim.
De theorie dat Christus daar
na naar India is vertrokken
om zijn werk voort te zet
ten, verklaart waarom de
Engelsen in de koloniale tijd ont
dekten dat er in India sprake was
van een weliswaar kleine, maar
overduidelijke christelijke cultuur,
die stamt uit de tijd dat het chris
tendom zich nog tot het gebied
rond de Middellandse Zee beperk
te. Zijn vermeende graf bij de
plaats Srinagar is een druk bezoch
te bedevaartplaats. Toen nog niet
zo lang geleden de dikke lagen
kaarsvet van de steen werden ge-
krabt kwamen een afdruk van twee
doorboorde voeten en een inscrip
tie van de naam Jezus tevoorschijn,
vertelt Smalhout.
De streek kent volgens Smalhout
een duidelijk joods-christelijke
cultuur met heilige geschriften die
na vertaling grote gelijkenis verto
nen met de bijbelteksten. Jezus zou
nog ongeveer dertig jaar in India
hebben geleefd, en verder gegaan
zijn met het werk waarmee hij in
Israël was begonnen. Hij is uitein
delijk een natuurlijke dood gestor
ven.
Maar hoe kwam Christus in he
melsnaam in India terecht? Smal
houts theorie is dat Hij er al een
keer eerder was geweest. „De bij
bel vertelt over Jezus' leven tot zijns
twaalfde jaar, en vervolgens vanaf!
zijn dertigste. Wat daar tussenbij
gebeurde, is niet bekend. Zijn eer-!
der bezoek aan India zou op uitno-'
diging van de drie koningen ge-i
weest kunnen zijn die bij zijn ge--
boorte vanuit die buurt naar Israël
kwamen."
Naar aanleiding van de tragische
gebeurtenissen op vrijdag 3 april
van het jaar 33 ontwikkelt zich
door de inspanningen van Paulus
het christendom, waar Jezus zelf
nooit weet van gehad heeft. Tussen
het oude joodse geloof en het nieu
we christendom van Paulus ont
wikkelt zich in de loop der eeuwen
een groot spanningsveld. Dat heeft
miljoenen mensen het leven gekost.
Smalhout: „De kerk draagt hier
door een schuld die niet meer af te
lossen is, net zoals Judas zijn
schuld niet meer af kon lossen. En
dat alles door die ene zin in het,
evangelie van Mattheüs. De kruis-,
ridders vermoordden op hun tocht
naar het Heilige Land de joden die
ze tegenkwamen. Alle oorlogsmis
dadigers uit de Tweede Wereldoor
log waren toegewijde christenen,
die het vergassen van joden alleen
stopten op kerstavond, omdat ze
dan thuis wilden zijn. Velen vanj
hen vluchtten naar Zuid-Amerika j
met hulp van connecties in het
Vatiqaan. De kerk heeft als organi-
satie geen vinger uitgestoken tegen
de jodenvervolging.
Pasen is als je het zo bekijkt niet
zo'n leuk feest, concludeert hij.
„We zitten klem tussen joodse mat
zes en christelijke palmtakken. Hoe
kunnen we de kloof ooit overbrug
gen?"
Toch ziet hij hoop. Christus zelf gaf
de richting aan toen een farizeeër
vroeg naar de belangrijkste gebo
den in de Thora. Hij noemde toen
het gebod dat voorschrijft God lief
te hebben en als belangrijkste: 'Gij
zult u naaste liefhebben gelijk
uzelve.'
Door Joep Trommelen
Als achtjarige las hij de<
Statenbijbel al. Later
bezocht hij Israël en be
studeerde hij de meest
uiteenlopende bronnen.
De joodse geschied
schrijver Flavius Josephus, maar
ook experimentele pathologie,
waarbij de gevolgen van kruisiging
op het lichaam werden nagebootst.
Er zijn in twintig eeuwen talloze
bruikbare bronnen ontstaan die
een verrassend licht werpen op de
verhalen in de bijbel. De tegen zijn
zin gepensioneerde Smalhout trekt
regelmatig vanuit Bosch en Duin
met zijn bevindingen het land in.
Smalhout werd 65 jaar geleden in
Amsterdam geboren. Vader was
joods, moeder hervormd, zijn ooms
communistisch en zijn vriendjes
katholiek. „Aan de ene kant hoorde
ik: 'Godsdienst is opium voor het
volk', terwijl mijn grootmoeder ie
dere dag de bijbel las. En dan had
ik nog die katholieke vriendjes, die
de weg naar de hemel precies wis
ten."
Vader was naast leraar ook kunste
naar en drukte zijn etsen het liefst
af op handgeschept, zeventiende-
eeuws papier. „Dat haalde hij uit
oude bijbels. Voor de oorlog ver
kochten veel mensen hun oude bij
bels voor nieuwe. Er lagen er volop
bij tweedehands boekenwinkels.'
Zo kwamen er stapels in gothisch
schrift in de kast te liggen. Op mijn
achtste leerde ik het gothische
schrift en las ik de Statenbijbel uit
1618. De taal uit de zeventiende
eeuw werd mijn tweede moedertaal
en dat kwam later goed van pas.
Vader nam me mee naar musea.
Liet me'de oude meesters zien. Dat
waren voor driekwart bijbeltafere
len. Zo werd ik als kind gefasci
neerd door de Bijbelse geschiede
nis."
Werd Smalhout daardoor ook een
gelovig man? „Dat weet ik niet, dat
is nog in studie," zegt hij lachend.
Hij vindt niet dat de bijbel door
historici verwaarloosd is. „Maar
het verhaal wordt zo belazerd ver
teld. Wat theologen en de zoge
naamde 'bedienaren van het
Woord' er van maken is soms vre
selijk. Geen wonder dat de kerken
leeglopen."
Het is tijd voor een nieuwe kijk op
de bijbel, vindt Smalhout. Hij be
seft dat zijn benadering 'dweperige
gelovigen' voor het hoofd kan sto
ten. „Het is altijd al zo geweest: de
brenger van slecht nieuws krijgt de
schuld," zegt hij.
Terug naar het Paasverhaal, door
vier evangelisten beschreven.
Smalhout stelt de vraag hoe het
mogelijk is 'dat een held die het
volk twee dagen eerder bij zijn
intocht per ezel in Jeruzalem nog
onder palmtakken bedolf ter dood
veroordeeld werd. Zonder enig
protest.
„Het volk had immers geen hekel
aan Christus. De heersende klasse
haatte hem. De schriftgeleerden, de
farizeeërs en de Sadduceeërs. Om
dat Christus niet in hun 'sociale
profiel' paste, zoals het tegenwoor
dig in ambtenaren-bla-bla heet.
Hij ging om met hoeren en tollena
ren. Die laatsten werden gezien als
collaborateurs met de Romeinen.
Hij stelt ze zelfs als voorbeeld. Dat
is niet de manier om vrienden te
maken."
„Christus haatte de farizeeërs en
Sadduceeërs. Niet omdat beide
groeperingen gelovige joden waren,
maar omdat ze zich alleen maar
hielden aan de voorgeschreven vor
men. Hun hart was er vaak niet
bij," vertelt Smalhout. En dat geeft
Jezus hen op niet mis te verstane
wijze te kennen. Ze proberen Hem
op hun beurt te betrappen op fou
ten om Hem uit te kunnen schake
len, maar dat lukt nooit.
„Zoals in het verhaal van de over
spelige vrouw. Ze vragen aan Hem
wat ze met haar moeten doen. In de
wet staat dat op overspel steniging
volgt. Ze brengen Hem met opzet
in de problemen. Als Hij zegt dat
nfessor Bob Smalhout: „Het bijbelverhaal wordt zo belazerd verteld. Wat
eofogen en de zogenaamde 'bedienaren van het Woord' er van maken is soms
lelijk. Geen wonder dat de kerken leeglopen.foto willem blauw
r'
