Johannes Paulus II: 'Politicus van God'
VBOK naar de 100.000 leden
Broederbond verhit gemoederen in blanke kerk
eda
ieuw
rance
iboliek
Anti-abortusvereniging verspilt geen energie meer aan actie voeren
deelD
GEESTELIJK LEVEN
D-
Theoloog Wiersinga gaat menig collega te ver
'Mes moet diep in de traditie'
Aartsbisschop Tutu hekelt NGK-theoloog Johan Heyns
Bisschoppen pleiten
voor democratie
in Zuidelijk Afrika
Aaarover veel goe
lalt. Geen donderen L
len, maar wel heell
ptseren; treffend wasl
hd het vinnige, sortis|
be dat aan snierende!
Iteksten werd mee-l
I het weldadig trans-
Inkbeeld op dat he!
lolde koor samen met
Ivan Walter CantrJ
%t Florilegium Musi-
k notenbeeld optrok-]
In werden elk naar
lekst en rijke harmo-
lend benaderd en del
In hadden een soepel'
hpo. In de milde, rui-
Istklank misten som-
Is de smartelijkheid
Ie instrumenten eer-
In. Het enige wat te-
fcmble ingebracht kan
n de soms optredende
oblemen.
Iten was Jelle Draijer
Tie natuurlijke auton-
Christuspartij moet
lideaal gestalte gaf.
lands Kamerkoor-col-
I Coupe zong de evan-
Itij licht en soepel in
Tvertellerstraditie van
Haefliger.
lerige solisten haalde
laan Hieke Meppelink
I hoge niveau. Helder,
■mooi dragende stem
ide sopraanaria's tot
lysbeth Riemersma, die
It Margareth Beunders
loeide vooral in haar
ia. Tenor James Doing
Tert Smits waren stem-
het kader van deze
geslaagd te noemen
■atthaus niet pasten.
DE STEM
WOENSDAG 7 APRIL 1993
edanste fragmenten, bij
I van de samba, vonden
hg bij het moderne ex-
fctische danstheater,
Ititieve elementen. Zij
loor de twee mannelijke
fn drie jonge danseres-
uitgevoerd, compleet
Ivaak riskante acroba-
|dpartijen.
geling van christelijke
en erotiek kreeg mooi
|in de telkens in de ar-
Maria Magdalena val-
[ristus-figuur, de soepel
fie, kinderlijk ogende
fiz Diaz de Garaio. Hi]
voordigde ook het poé-
homoseksuele element
(voorstelling, samen met
ftige, mannelijke danser
lo Dutra, die ondermeer
ueel duet met een van
|sen uitvoerde. Dutra
nenige Braziliaanse si-
lens de verstilde scènes,
Iverigens minder konden
pmdat de theatrale ex-
kering was. Met uitzon-
Ian die van de zwarthari-
Ice Anat Geiger, die de
Ting opende met een
en later een opvallende
I blik vertoonde. Dat het
eigenlijk te klein was
dansers (de voorstelling
een half uur later door)
alleen maar vermoeden.
14, 16.30, 19 en 21.30 u.
[sades Club 1 - 14 en 16-30
i Jerry.
J.30 u. Body of evidence.
|sades Club 2 - 14, 16.30 u.
'rop Grodan Bol.
J.30 u. Salt on our skin.
llsades Club 3 - 14, 16.30,
1.30 u. Innocent blood.
j$sades Club 4-14, 16.30,
.30 u. Sister act.
JGE
lex Zwart Huis
20 u. Forever young.
The last of the Mohicans,
lens.
I Honey I blew up the kid.
pter act.
ng
i 18 u. Jungle book.
|e best intentions.
Tyk
jl7.15, 20 en 22.30 u. De
[hemel.
lcooP
J17, 20 en 22.30 u. Forever
J?, 20 en 22.30 u. De zevende
|7, 20 en 22.30 u. Nowhere to
fn 17 u. Jungle book (Ned.
[17, 20 en 22.30 u. Innocent
C.30 u. Chaplin.
17, 20 en 22.30 u. Fortress.
120 en 22.30 u. Scent 01 d
1. Unforgiven. ir1,
en 22.30 u. The river runs
h it.
J2.30 u. Body of evidence,
j- Honey, I blew up the kid.
ccidental hero,
n 17 u. Under siege.
Stalingrad. the
17 en 20 u. The last of w
ins.
A few good men.
L7 en 20 u. Daens.
lift?paus met aartsbisschop Paul Marcinkus in 1982.
FOTO AP
Door onze correspondent
Aart Heering
Rome - In 1971 legde de toenmalige
aartsbisschop van Krakau, kardinaal
Karol Woytila, in een lezing voor Poolse
theologen uit dat de taak van de godge
leerde bestaat uit het „bewaken, verde
digen en onderwijzen van de geopen
baarde waarheid in strikte onderge
schiktheid aan de Paus en zijn bisschop
pen".
Acht jaar later bezocht hij als eerste Slavi
sche paus in de geschiedenis van de Kerk
zijn geboorteland. In Gniezno, de oude
hoofdstad van het Koninkrijk Polen, legde
hij de gedachte neer die het voornaamste
thema van zijn politieke denken zou blijken:
zijn geloof in de eenheid van het Europese
continent door zijn gemeenschappelijke
christelijke achtergrond, die een einde zou
maken aan de kunstmatige politieke deling
van na de Tweede Wereldoorlog.
Beide episodes worden met nadruk beschre
ven in de handzame en vlot geschreven
biografie die David Willey, de BBC-corres-
pondent in Rome, aan de huidige paus heeft
gewijd. Willey die zichzelf omschrijft als een
katholiek die zijn trouw aan de kerk tijdelijk
heeft opgeschort, is geen fan van de huidige
paus. Hij zet hem neer als een onbuigzame
en egocentrische man die volledig overtuigd
is van zijn godgegeven onfeilbaarheid en zijn
leiderschap over de ganse christenheid, in
clusief orthodoxen en protestanten.
Willey staat lang stil bij de Oosteuropese
achtergrond van de paus ter verklaring van
zijn conservatieve geloofsopvatting en zijn
afkeer van de westerse consumptiemaat
schappij. Maar daarnaast geeft hij hem de
eer die hem toekomt voor zijn belangrijke
rol in het democratiseringsproces van Oost-
Europa. Het aardige van dit deel van zijn
boek is, dat Willey de invloed van het
pauselijk optreden treffend illustreert met
ooggetuigenverslagen van zijn bezoeken aan
het toen nog communistische deel van Euro-
Woytila's tweede succesnummer zijn z'n rei
zen, waardoor hij de kerk zichtbaar onder de
mensen bracht en daarmee een nieuw, zij het
vermoedelijk geen duurzaam, religieus elan
opriep. En tenslotte heeft hij zich door zijn
interventies in de internationale politiek
ontwikkeld tot een staatsman van formaat,
betoogt Willey, wiens boek daaraan zijn titel
ontleent.
Op veel andere gebieden is zijn optreden
volgens Willey echter tegenstrijdig en onge
lukkig te noemen. In Polen ageerde Woytila
met succes voor het herstel van vrijheid en
mensenrechten, maar tegenover Zuidameri-
kaanse dictators betoonde hij zich bedui
dend voorzichtiger. En terwijl hij in Centesi-
mus Annus en andere encyclieken het recht
van de arbeiders om zich te organiseren
verdedigde, kon hij totaal geen begrip op
brengen voor de bevrijdingstheologen die de
katholieke kerk een actieve rol toekenden bij
de bestrijding van sociaal onrecht en onder
drukkende regimes.
Willey maakt zich de kritiek van progressie
ve katholieken eigen, wanneer hij de paus
verwijt de oppositie binnen de kerk de nek te
hebben omgedraaid door consequent conser
vatieve bisschoppen te benoemen en de sinds
het Tweede Vaticaans Concilie bestaande
Bisschoppensynode van zelfstandig overleg
orgaan terug te brengen tot een kritiekloos
klankbord. Priesters, theologen en directeu
ren van seminaries moeten sinds kort een
eed van trouw aan de kerkelijke leerstellin
gen zweren en ook vrijzinnige gelovigen
moeten oppassen: „Er wordt wel eens gezegd
dat een goede katholiek toch dissident kan
zijn en recht heeft op het ontvangen van de
sacramenten. Dat is een ernstige fout. Een
■afwijking van de doctrine blijft in alle
gevallen een afwijking", verklaarde de paus
in 1987 in Los Angeles.
Bovendien heeft Woytila geen antwoord op
praktische kwesties zoals het schrijnende
tekort aan priesters in grote delen van de
wereld. Oplossingen die een breuk met de
traditie zou inhouden - de wijding van
vrouwen of gehuwde viri probati (vrome
leken) - zijn hem een gruwel, zodat een
katholiek werelddeel als Zuid-Amerika een
rijk jachtgebied voor moderne sekten aan
het worden is.
Bovendien is de paus geen bekwaam finan
cieel administrateur, oordeelt Willey, want
anders had hij nooit toegestaan dat zijn
vertrouweling aartsbisschop Marcinkus na
de onverkwikkelijke Banco Ambrosiano-af-
faire nog vijf jaar aanbleef als directeur van
de Vaticaanse bank IOR. Als gevolg daarvan
wordt het Vaticaan nu door de kredietinstel
lingen gewantrouwd en is het genoodzaakt
om de gelovigen elk jaar weer meer Pieter
spenningen af te smeken.
De scherpste kritiek levert Willey op de
starheid die de paus op demografisch gebied
aan de dag legt. Overal in de Derde Wereld
heeft hij de mensenmassa's en hun ellendige
leefomstandigheden kunnen zien, maar
voorbehoedmiddelen blijven taboe. In plaats
daarvan beperkt het Vaticaan zich er toe om
trots te melden, dat in Afrika het aantal
katholieken het snelst groeit, schrijft de
BBC-man verontwaardigd. Samenvattend
definieert hij het pontificaat van Johannes
Paulus II als een „kort Pools intermezzo in
de lange historie van de Kerk". De toekomst
zal leren of dat oordeel niet wat al te hard is.
David Willey, God's Politician. John Paul at the
Vatican, Londen: Faber and Faber 1993, 258 biz.,
5,99, ISBN 0 571 16668 7. Een Nederlandse
vertaling verschijnt dit najaar bij uitgeverij Arbor
in Den Haag.
De gereformeerde theoloog dr. H. Wiersinga gaat in zijn boek
'Geloven bij daglicht' niet alleen voor veel gewone gerefor
meerden te ver. Ook menig collega heeft moeite met zijn
pleidooi voor afschaffing van eeuwenoude theologische be
grippen en vertrouwde dogma's.
In zijn boek stelt Wiersinga (65)
voor om theologische begrippen
als de almachtige en drieënige
God, erfzonde en maagdelijke
geboorte en lichamelijke opstan
ding van Christus uit de roulatie
te nemen. Het „schadelijke weef
sel" moet weggehaald worden
uit het levend organisme. Dat is
radicaal en pijnlijk, maar vol
gens de theoloog noodzakelijk.
Wiersinga is sinds de jaren ze
ventig omstreden in de Gerefor
meerde Kerken.
„Men moet geen oude schoenen
weggooien voor men nieuwe
heeft. En dat geldt ook in de
godsdienst", meent prof. dr. F.
de Lange, hoogleraar evangelis-
tiek in Kampen. „Wiersinga doet
dat wel en met een zekere roeke
loosheid. Ik denk dat we beter
op safe kunnen spelen. Volgens
Wiersinga hebben we echter
geen keus. Omdat de cultuur
zo'n omslag heeft gemaakt dat
de antwoorden van vroeger niet
meer passen op de vragen van
nu." Het lijkt De Lange veel
beter de klassieke traditie van
binnenuit te vernieuwen, dan er
radicaal mee te breken. Wiersin
ga's voorstellen voor „een opera
tieve ingreep" of een „zuivering"
van de traditie zijn volgens hem
„van een bevreemdende geweld
dadigheid. Deze behoefte aan
Door Bert van der Kruk
Amersfoort - De Vereniging ter Bescherming van het
Ongeboren Kind (VBOK) heeft haar 100.000ste lid
kunnen verwelkomen. Het clubje abortusbestrijders is
sinds het ontstaan in 1971 uitgegroeid tot een organisa
tie van 30 beroepskrachten en ongeveer 1.800 vrijwilli
gers. Het legt zich toe op hulp aan moeder-in-nood èn
ongeboren kind.
In 1981 werd de Wet afbreking
zwangerschap aangenomen. Van
actie-voeren moet de VBOK
sindsdien niets meer hebben.
.Dat is energie verspillen", zegt
directeur drs. M. Neele. „Toen de
wet er nog niet was, had het zin
om mensen te mobiliseren. Nu
niet meer."
Voor de vaak schokkende acties
van ex-EO-directeur Dorenbos
of pater Koopman heeft ze dan
ook weinig goede woorden over.
Ze schaden het toch al broze
imago van de VBOK, die ten
onrechte „op één hoop gegooid"
VBOK-directeur drs. M. Nee-
wordt met andere pro-life orga
nisaties. „Hè jammer, daar gaat
ons werk weer", verzucht Neele
geregeld als er weer foto's van
geaborteerde kindertjes worden
vertoond.
Beeldvorming
Onlangs ondervond de VBOK
nog de negatieve gevolgen van
de onjuiste beeldvorming. Het
huis van vice-voorzitter L. Ven-
cken in Haren werd besmeurd
met leuzen ais 'Bazin in eigen
buik'. Neele dacht dat die tijd
inmiddels voorbij was, dat de
VBOK onderhand wel geaccep
teerd was. Het was rustig gewor
den, nadat begin jaren tachtig
Rooie Vrouwen geregeld hun
woede koelden op stationsrecla
mes van de VBOK.
De hulpverleners en voorlichters
van de VBOK worden echter nog
steeds geconfronteerd met vra
gen, vooroordelen en soms zelfs
uitgesproken vijandigheid. Voor
al collega's uit het welzijnswe-
reldje kunnen nauwelijks gelo
ven dat het mogelijk is om je
eigen waarden en normen (res
pect voor het leven) hoog te
houden en tegelijk professionele
hulp te bieden.
„Wat zouden ze daar uithalen
met die arme vrouwen", hoort
Neele de critici vaak denken. De
gedachten gaan al gauw in de
richting van indoctrinatie en
dwang, maar daarvan is zeker
geen sprake, benadrukt de direc-
Dit soort acties is voor VBOK energie verspillen.
teur. „Geen enkele keuze moet
onder dwang genomen worden,
niet voor abortus, maar ook niet
voor het houden of afstaan van
het kind." De VBOK wil vrou-
wen-in-nood bij de keuze ter
zijde staan.
Creatief
„Als je de mogelijkheid van
abortus niet in je pakket hebt,
word je des te creatiever in het
zoeken naar alternatieven", zegt
Neele. Dat betekent veelal „hulp
op maat". Bij de ene vrouw zal
een relationeel probleem moeten
worden opgelost, bij de andere
een financieel probleem. Het ene
meisje moet eerst haar persoon
lijkheid verder ontwikkelen, het
andere heeft vooral behoefte aan
sociaal contact.
In veel gevallen wordt eerst een
beroep gedaan op de plaatselijke
afdelingen, die vervolgens een
van de negen maatschappelijk
werksters inschakelen. Zij zijn
er vooral op uit om ruimte en
rust te creëren. Tijdsdruk is fu
nest, ook de druk van een in
paniek gemaakte afspraak met
de abortuskliniek werkt als „een
blokkade". De vrouwen „hebben
FOTO ANP
tijd nodig tot zichzelf te komen.
Het gaat om een beslissing voor
het leven", zegt Neele.
In 1992 benaderden bijna 2.000
vrouwen en meisjes de VBOK.
Een deel van hen is tegen abor
tus, een ander deel heeft nog
geen keuze gemaakt. Van de „in
tensief begeleide" vrouwen kiest
uiteindelijk 5 a 10 procent toch
voor een abortus. In sommige
gevallen keert een vrouw die een
abortus heeft ondergaan, nog
eens terug naar de VBOK. „Wij
geven ook hulp na de abortuskli
niek."
De VBOK geeft verder voorlich
ting op scholen: geen seksuele
voorlichting, maar lessen waarin
„respect voor het ongeboren le
ven en de verantwoordelijkheid
van de mens" centraal staan.
Films, dia's en foto's tonen de
ontwikkeling van het leven van
af de conceptie en lokken gere
geld heftige discussies met leer
lingen uit.
In de afgelopen twee jaar heb
ben opvallend veel rooms-katho-
lieke scholen de weg naar de
VBOK gevonden. Vanouds wor
den veel lessen gegeven op refor
matorische en gereformeerd-
vrijgemaakte scholen. De laatste
tijd zijn echter ook protestants-
christelijke, katholieke en zelfs
openbare scholen geïnteresseerd.
„Niet omdat ze achter onze doel
stelling staan, maar omdat ze
hun leerlingen ook deze kant van
het verhaal willen laten zien."
De vereniging krijgt jaarlijks een
bedrag van de rooms-katholieke
bisschoppen (vorig jaar 20.000
gulden), terwijl de landelijke
hervormde en gereformeerde
kassen gesloten blijven. Wel zijn
er tal van plaatselijke gemeenten
en kerkelijke verenigingen die de
VBOK steunen. Het ministerie
van WVC subsidieert vier maat
schappelijk werksters, in verge
lijking met de concurrerende,
volledig gesubsidieerde FIOM
„een schijntje", aldus Neele.
Achterban
De VBOK is op papier een alge
mene vereniging, hoewel de ach
terban overwegend christelijk is
en bijna alle vrijwilligers zich
laten leiden door hun „geloof in
God als de schepper van alle
leven". Voorzitter van het be
stuur is de vrijgemaakt-gerefor-
meerde hoogleraar dr. J. Douma
en in het comité van aanbeveling
zitten onder anderen kardinaal
A.J. Simonis, Gereformeerde
Bonder ir. J. van der Graaf en de
christelijke gereformeerde prof.
dr. W.H. Velema.
Ondanks de christelijke sfeer in
de vereniging ziet de VBOK zich
„niet als verlengstuk van de
kerk", zegt Neele, die zichzelf
omschrijft als protestant („ik wil
niet in een hokje geduwd wor
den"). „Het is fijn als mensen
inspiratie voor ons werk opdoen
in de kerk, maar wij zijn geen
club die bij de kerk hoort."
Het merendeel van de cliënten
(65 procent) heeft daarentegen
geen enkele kerkelijke binding.
Neele weet niet of zij de stap
naar de VBOK minder snel had
den gezet, als de vereniging de C
in haar naam had staan. De
cijfers maken verder duidelijk
dat bijna 70 procent van de
vrouwen nooit eerder een kind
heeft gehad en dat ruim 50 pro
cent jonger dan 25 jaar is.
Bewogenheid
De groei van de VBOK is de
laatste jaren snel gegaan. De
vereniging telde in 1980 ruim
10.000 leden en in 1989 ruim
50.000. De groei is, naast een
drietal ledenwerfcampagnes,
volgens Neele vooral te danken
aan „een stuk bewogenheid bij
de mensen" en aan hun „besef
dat je voor ongeboren leven nou
eenmaal hoort op te komen".
Het betekent echter niet dat de
VBOK het tij mee heeft. „Wij
roeien tegen de maatschappelij
ke stroom op. We zijn geen
Greenpeace, geen organisatie die
tot de verbeelding spreekt. Wij
werken in de luwte. Ons onder
werp is niet populair; voor de
grote massa is het een gepas
seerd station", aldus Neele, die
er, zegt ze zelf, dankzij haar
christen-zijn, idealisme en opti
misme de moed in houdt.
'ohannesburg (ANP) - De anglicaan
ss aartsbisschop Desmond Tutu van
Johannesburg beheerst de kunst van
Jjd spreken in understatements. „De
theologie van Heyns is vreemd", zegt
j om zijn afkeer weer te geven van
®ente uitspraken van prof. Johan
™yns, vice-voorzitter van de (blan-
e) Nederduitse Gereformeerde Kerk
INGK) van Zuid-Afrika.
%ns heeft gezegd dat er zonder de
nkaner Broederbond in Zuid-Afrika
wit iets zou zijn veranderd. De conser-
i ?ye Broederbond, die veel invloedrij-
Afrikaners onder zijn leden telt, is een
»ime organisatie. Zij heeft achter de
ermen een belangrijke rol gespeeld in
leem nC^0U^in® van ^et aPartheidssys-
Nel feit dat vele prominente blanke
verh't a en ziJn van Broed
11 de gemoederen binnen deze kerk.
echter geen reden om het
Nrv i ele prominente Dianxe
vorpr j en zi)n van de Broederbond,
unit de ge
li,TS Ziet el
eeirfaajSC'laP van cte Broederbond offici
al ter discussie te stellen.
Ei
Jgenaardig
iis opzicht is het nogal eigenaar-
m te zeggen dat een geheime organi
satie een grotere invloed op mensen heeft
dan het geloof", legt Tutu, Nobelprijs
winnaar voor de vrede, uit. „Dat een
kerkelijk leider zoiets kan zeggen, is
eigenlijk schandalig."
Tutu is dankbaar dat de Broederbond
nooit onderwerp van gesprek is geweest
in de Anglicaanse Kerk. De bond is er
volgens hem in geslaagd op onverant
woorde wijze en in het geheim macht te
verkrijgen. „Het is een wonder als macht,
die op die manier is verkregen, niet wordt
misbruikt."
Een van de prominente leden van de
Broederbond is president F.W. de Klerk.
Hij heeft zich tot Tutu's verdriet nooit
openlijk verontschuldigd voor zijn rol in
de apartheidspolitiek. Hij zegt vooral
bezorgd te zijn over de recente verdedi
ging door De Klerk van Hendrik Ver
woerd, de voormalig president van de
Nationale Partij.
De in Nederland geboren Verwoerd
wordt algemeen beschouwd als de archi
tect van de apartheid. Het heeft Tutu
vooral pijnlijk getroffen dat De Klerk
Verwoerd een integer man heeft ge
noemd. Het doet er volgens Tutu niet toe
of Verwoerd slecht was of niet. „Wat hij
deed was slecht. We kunnen ook beweren
dat Hitier een oprecht persoon was. Maar
waar het om gaat, is dat hij aan het hoofd
stond van een systeem dat zonder pardon
zes miljoen mensen zonder pardon heeft
omgebracht."
Onvergeeflijk
Bisschop Tutu zegt het aan zijn theologi
sche opvattingen verplicht te zijn uitein
delijk alles te vergeven. „Maar het is
bijna onvergeeflijk om de architect van
de apartheid als een held voor te stellen."
De aartsbisschop wil de Amerikaanse
president Bill Clinton schrijven om hem
te vragen een einde te maken aan de
boycot van Zuid-Afrika door het Interna
tionaal Monetair Fonds en de Wereld
bank - maar alleen als aan het geweld in
Zuid-Afrika een einde komt en de veilig
heidstroepen onder beheer van de ver
schillende partijen komen te staan.
De bisschop is er meer dan ooit van
overtuigd, dat een „derde macht" mede
verantwoordelijk is voor het geweld in
Zuid-Afrika. Hij doelt op de recente
massaslachting in Natal, vlak voor het
begin van de laatste ronde van de bespre
kingen tussen de verschillende partijen.
Maar dat betekent niet dat de politieke
partijen vrijuit gaan.
Tutu twijfelt er niet aan dat er mensen
zijn die het geweld bevorderen of tempe
ren, om zo het onderhandelingsproces te
laten slagen of juist te doen ontsporen.
Om een einde te maken aan de gewelda-
digheden moet er naar zijn mening een
professionele politiemacht komen die is
samengesteld uit alle lagen van de bevol
king.
Geldkraan
Gewone mensen moeten in de trein of de
taxi kunnen stappen zonder door de loop
van een AK^17 machinegeweer naar de
bepaalde plaats te worden geworden ge
dwongen. „Als dit werkelijkheid is ge
worden, kan de geldkraan weer
open. "Tutu is zich ervan bewust dat het
geld dan ,.dn0r de corruptie in de zakken
van allerlei vreemde wezens verdwijnt."
Daarom moet er haast worden gemaakt
met de huidige besprekingen tussen de
partijen.
Tutu wil niet zeggen op wie hij zal
stemmen bij de eerste democratische ver
kiezingen in zijn land. Hoewel hij de
Anglicaanse Kerk leidt, had hij tot nu toe
als zwarte geen stemrecht. Hij volstaat
met de opmerking dat hij zal stemmen
„op een partij die mensen voorrang geeft
boven dingen en die bovendien een tast
bare vrijheid omhelst."
Aartsbisschop Desmond Tutu.
FOTO ANP
helderheid lijkt mij hoe dan ook
ongezond. Want zou zij wel halt
willen houden aan de grenzgn
van de taal?"
De Lange bekritiseert de vier
voorwaarden waaraan volgens
Wiersinga theologische begrip
pen in deze tijd moeten voldoen:
denkbaarheid, ervaarbaarheid,
voorstelbaarheid en werkbaar
heid. „Deze trechter, waardoor
alle geloofstaal zou moeten om
geloofwaardig te zijn, deugt niet.
Er zitten op z'n minst een paar
lekken in", aldus de hoogleraar.
Hij vindt bovendien dat Wiersip-
ga de traditie geen recht doet.
„Hij is de rechter die de traditje
voor het hooggerechtshof van
zijn criteria daagt." Dit „tribu
naal van de traditie" is niet
alleen onmogelijk, maar ook on
wenselijk: „Wie als rechter oor
deelt, kan bij voorbaat al niet
meer zelf de rol van aangeklaag
de spelen en moet de zondaars-
bank altijd voor anderen reser
veren."
Ook prof. dr. G.W. Neven, gere
formeerd dogmaticus in Kam
pen, vindt dat Wiersinga „op
ongenuanceerde wijze het verle
den afschrijft. Dat getuigt - om
met Nietzsche te spreken - eer
der van ressentiment dan van
aanvaarding en verwerking van
het verlies."
De rooms-katholieke prof. dr. A.
Houtepen uit Rotterdam is van
oordeel dat Wiersinga wezenlij
ke elementen uit het oecume
nisch belijden schrapt. Hij wijst
onder meer op de paradoxale
verhouding tussen God en mens
en de „geboorte-zonder-verwek
king van Jezus". Wiersinga
houdt zijns inziens wel erg wei
nig over.
„Ik houd veel meer over dan op
het eerste gezicht lijkt", reageert
Wiersinga, tot vorig jaar studen
tenpredikant in Leiden. Hij for
muleert het als volgt: „God als
de bezielende Geest, de inspire
rende Voorganger Jezus, en de
belofte van menselijke mogelijk
heden."
Ondanks alle kritiek houdt
Wiersinga staande dat het mes
diep in de traditie zal moeten.
„Ter wille van de communicatie
met tijdgenoten die anders den
ken of geloven, heb ik geen an
dere keus." Hij denkt daarbij
aan humanisten, joden, moslims
en zijn eigen kinderen. Theolo
gen hebben al veel te lang ge
wacht met schoon schip maken.
(ANP)
Johannesburg (ANP) - Angli
caanse bisschoppen uit Zuidelijk
Afrika hebben de dictatoriaal
geregeerde landen in deze regio
opgeroepen voor de democratie
te kiezen, verkiezingen uit te
schrijven en de wil van het volk
te eerbiedigen.
De bisschoppen uit Angola,
Mozambique, Zuid-Afrika, Na
mibia, Lesotho en Swaziland
vragen de internationale ge
meenschap druk uit te oefenen
om het democratisch proces te
stimuleren. Zij waren onlangs in
de buurt van Johannesburg bij
een onder leiding van aartsbis
schop Desmond Tutu.
De bisschoppen maken zich zor
gen over de toenemende corrup
tie in Zuid-Afrika. Zij beschul
digen president F.W. de Klerk en
andere leden van de regering
ervan te weinig tegen de corrup
tie te ondernemen.
Zij roepen christenen op om
„hun zonden te bekennen en
degenen tegen wie gezondigd is
aan te moedigen om te vergeven
en geen wraak te nemen". Hier
mee verwijzen ze naar onder
anderen president De Klerk en
de meeste ministers van de Zuid-
afrikaanse regering, die tot dus
ver weigeren toe te geven dat ze
zich hebben schuldig gemaakt
aan de zonde van apartheid.
Kerken in Zuid-Afrika hebben
verdeeld gereageerd op de op
roep van president F.W. de
Klerk om een dag van gebed en
berouw te houden voor de toe
komst van Zuid-Afrika. Angli
caanse en methodistische leiders
noemen de oproep „huichelach
tig". Maar de (blanke) Neder
duitse Gereformeerde Kerk heeft
besloten er gevolg aan te geven.
De anglicaanse en methodisti
sche leiders willen pas aan een
dag van gebed en berouw mee
werken, als zij „duidelijke teke
nen" hebben gezien van „echt
onvoorwaardelijk berouw" bij
degenen, die verantwoordelijk
zijn voor het kwaad van de
apartheid, dat „zoveel pijn en
lijden heeft veroorzaakt en nog
altijd veroorzaakt."
De kerkelijke leiders verwijzen
daarmee naar de weigering van
De Klerk om zich in het open
baar te verontschuldigen voor dp
zonde van de apartheid en zijn
recente verdediging van afe
grondlegger van de apartheid, de
in 1966 vermoorde premier Hen
drik Verwoerd.
