Toulouse: stad van tegenstellingen
La Gomera, een eiland van rust
Franse stad tegen de Pyreneeën wil toeristisch imago oppoetsen
itaurants
\B-gidsen
dienst int5
ook rente
dien doden
retparken
CONSUMENT
D3
Praktische info
Bouw van vliegveld maakt einde aan eeuwenoud isolement
||E STEM
DONDERDAG 1 APRIL 1993
drijf: adres, prijzen, algemeneL
j en recreatieve voorzieningen I
voorzieningen voor gehandi'l
capten, etcetera. "I
Alle in de gids genoemde be I
drijven worden jaarlijks geën I
quêteerd en door de ANwbI
geïnspecteerd. De gids is bil
de ANWB-kantoren en in dól
boekhandel te koop; kost™!
14,95 gulden, leden beta™
bijde ANWB 13,95 gulden.
In het verleden werd deze res-1
taurantgids in een band uitge
bracht met de gids 'Hotels in
Nederland'. Beide zijn nu uit-1
gebracht als afzonderlijke gid-1
sen, omdat het aantal vermei-1
I de bedrijven fors toegenomen
is. De hotelgids is volgens het
zelfde systeem opgezet. Kos
ten in de boekhandel: 19 95
gulden; leden betalen bij 'de
ANWB 18,50 gulden.
de negatieve aanslag. Zo blijft
de rentebalans in evenwicht.
Een kwestie van geven en ne-1
men dus.
Een andere vorm van te laat
betalen is als je na het ontvan
gen van een aanslag pas na de
laatste vervaldag betaalt. Wie
1 een definitieve aanslag krijgt,
1 heeft twee maanden de tijd om
te betalen, In die periode
I wordt geen rente in rekening
gebracht. Als de laatste ver
valdag gedateerd is op 31
maart en de betaling volgt pas
op 30 april dan brengt de
fiscus invorderingsrente in re
kening.
Over de datum van betalen
wordt wel eens getwist. Me-,
nigeen denkt dat de zaak in
orde is als hij de bank- of
giro-overschrijving de deur uit
heeft gedaan. Maar wie op 2S
maart een bankopdracht weg
doet voor een betaling met als
uiterste termijn 31 maart kan
er donder op zeggen dat dit
geld niet op 31 maart op de
rekening van de fiscus staat.
De bedoeling is weliswaar
goed geweest, maar de beta
ling is dan toch te laat. Zo kan
het voorkomen dat mensen
toch rente moeten betalen,
terwijl ze in de mening verke
ren dat er niets aan de hand is.
Overigens is de fiscus niet
flauw. Als een betaling een
paar dagen over tijd is en een
beetje invorderingsrente be
taald moet worden, laat de
fiscus elke actie achterwege
als het om een vordering van
pakweg twee tientjes gaat.
Uitstel
Er is ook sprake van invorde
ringsrente als mensen uitstel
van betaling vragen, omdat ze
het te vorderen bedrag niet
ineens kunnen voldoen. Nor
maal gesproken wordt zo'n
verzoek gehonoreerd. De fis
cus geeft vrij vaak uitstel van
betaling. Zeker als de ontvan
ger weet dat de centen er vast
en zeker zullen komen. En
over de openstaande belasting
die na de laatste vervaldag
worden betaald, wordt rente
berekend. Wie echter de zaken
heeft laten slabakken en pas
in actie komt als alle termij
nen ver overschreden zijn,
hoeft wat het verzoek om uit
stel betreft minder te rekenen
op een gewillig oor. bij de
fiscus.
De ontvanger van de belastin
gen int niet alleen belasting.
Ook andere vorderingen van
de overheid op burgers wor
den op deze manier vergaard.
Er zijn maar liefst 17 soorten
externe vorderingen waarvoor
de ontvanger ingeschakeld
wordt. En hij int ook de rente!
Voorbeelden hiervan zijn indi
viduele huursubsidie, boetes
autovervoer en coördinatiewet
sociale verzekering. De con
trole op huursubsidie wordt
steeds strenger. Wie teveel ge
kregen heeft, moet dat terug
betalen. Dat gebeurt via een
dwangbevel van de ontvanger.
En uitsluitend en alleen over
het innen van huursubsidie
wordt (nog) geen wettelijke
rente in rekening gebracht.
Als oorzaken voor het doden
tal noemt de krant gebrekkig
onderhoud en de onzorgvul
digheid van de bedrijfsleiding.
Veel caroussels zijn zonder
vergunning gebouwd en het
materiaal is vaak zo slecht dat
de veiligheid niet kan worden
gegarandeerd.
Naar aanleiding van de vele
ongevallen heeft de overheid
besloten nog dit jaar regels
voor pretparken op te stellen.
Toulouse is een stad van tegenstellingen; eeuwenoude
cultuur tegenover ultra-moderne industrie. Maar ter
wijl de industrie de stad doet vollopen met zaken
mensen, zijn er relatief nog weinig toeristen die
Toulouse en omgeving bezoeken. Maar de 'Rose Stad'
heeft er genoeg van om letterlijk links en rechts
gepasseerd te worden door mensen op weg naar
zonniger oorden.
Door Jos Straathof
„Frustraties, frustraties," zegt
gids Gilbèrt, als voorzichtig
wordt opgemerkt dat de boule
vard die net gepasseerd werd
wel iets weg heeft van de Cham
ps Elysées. En dat verzetsmonu-
ment, lijkt dat niet verdacht veel
op de Are de Triómphe? „Frus
traties," herhaalt Gilbèrt la
chend, „De inwoners van Tou
louse bouwen alles na.
Het is een duidelijk geval van
valse schaamte. Als geen ander
weet de 42-jarige kunsthistori
cus die zijn stad nooit zal verla
ten, wat Toulouse te bieden
heeft.
Maar de frustraties zijn niet he
lemaal uit de lucht gegrepen.
Toulouse is inderdaad die stad
tegen de Pyreneeën aan, die
voortdurend letterlijk links en
rechts gepasseerd wordt door
mensen op weg naar nog zuide
lijker, nog zonniger oorden. En
tot in de jaren dertig schaamden
de bewoners zich voor hun van
goedkope baksteen gebouwde
huizen, het gebrek aan natuur
steen verbergend achter pleister
werk. Maar dit laatste is omge
slagen in pure trots. De gebou
wen zijn ontdaan van pleister
werk en de geuzennaam 'Rose
Stad' siert toeristische folders.
Zakenmensen
Het zijn vooral zakenmensen, die
nu nog de vele hotels van Tou
louse bevolken. De hoofdstad
van de Midi-Pyrénées is een van
Frankrijks grootste technologi
sche centra op het gebied van
lucht- en ruimtevaart, elektroni
ca, chemie, pharmacie en bio
technologie. Het is een grote
stad, met zo'n 350.000 inwoners,
van wie 90.000 studenten, met
grootstedelijke problemen als
nauwelijks doordringbare files
tijdens de spits, hoewel een uit
gebreid metronet daar dit jaar
wat aan moet doen.
Niet direct uitnodigend voor de
nietsvermoedende toerist, op
zoek naar zo'n typische Franse
stad, vol joie de vivre. Maar
Toulouse herbergt vele tegen
stellingen. Tegenover Toulouse
als moderne industriestad staat
Toulouse als stad van de klassie
ke muziek, als stad van de sinds
1324 jaarlijkse dichtwedstrijd
om de violette d'or, als stad van
de 137 openbare tuinen.
De straten van de eeuwenoude
binnenstad aan de oevers van de
Garonne zijn doordesemd van
Italiaanse en Spaanse invloeden.
Met de oorspronkelijke taal, het
Languedoc, kunnen ze zich tot
in Barcelona redden. Sporen van
een roemrijk verleden zijn er te
over: de kerken, van de sobere
Saint-Sernin tot de extravagan
te Saint-Etienne; de binnen
plaatsjes uit de late middeleeu
wen met de torentjes, hoger al
naar gelang het prestige van de
oorspronkelijke bewoner; de
pleisterplaatsen, waar pelgrims
op weg naar Santiago de Com-
pastella op krachten konden ko
men. Veel is terug te voeren op
de hectische geschiedenis van
een katholieke stad in een pro
testants gebied.
Er zijn meer plaatsen in Frank
rijk, waar cultuur zich in over
vloed aandient. En de bergen
binnen een uur .rijden, de Mid
dellandse Zee in twee uur; het is
allemaal mooi meegenomen.
Maar wat Toulouse echt aan
trekkelijk maakt, zijn de inwo
ners. Ze missen de grootstedelij
ke, wat arrogante zelfbewust
heid van de Parijzenaars en ver
tonen nog in geen enkel opzicht
de wellicht terechte afkeer die
toeristen in de Ardêche tegen
kunnen komen. De uitvinder van
het spreekwoord 'leven als God
in Frankrijk' moet aan Toulouse
en omgeving gedacht hebben.
Op straat
Het leven speelt zich als het
maar enigszins mogelijk is op
straat af. En het is gauw moge
lijk in dit klimaat, met gemid
deld vijf dagen vorst per jaar,
waar vijftien graden in de winter
normaal is. De inwoners van
Toulouse zijn zelfs zo weinig
gewend dat sommigen bij
sneeuw thuisblijven. Ze weten
niet hoe ze moeten rijden. „De
bazen begrijpen dat," beweert
Gilbèrt.
Terrasjes zitten als het enigszins
kan vol. „De enige reden om hier
nieuwe kleren te kopen is om ze
op straat te kunnen laten zien,"
vermoedt Gilbèrt. In een van de
eetgelegenheden van Toulouse
aan de markt kunnen tijdens de
lunch diepzinnige gedachten ge
wijd worden aan een problème
philosophique als de persoonlij
ke voorkeur voor de gladde,
dubbel gedestilleerde cognac, of
de ruwere, slechts eenmaal ge-
De kathedraal Ste. Cecile in Albi.
destilleerde armagnac.
Toulouse is de hoofdstad van de
regio Midi Pyrénées, een gebied
met een roemrijk verleden. Mo
gelijkheden tot uitstapjes te
over. Albi, in het departement
Tarn, mag niet ontbreken.
Er zijn weinig plaatsen waar
angst, hoop en geloof zo indrin
gend op één plek tot uiting ko
men als de kathedraal in Albi.
De angst uit zich in.de meters
dikke muren, het geloof in de
overdadige inrichting, de hoop
alleen al in het bestaan van de
kathedraal. Het duurde twee
honderd jaar voordat de kerk in
1480 gereed kwam; tweehonderd
jaar waarin angstige bisschop
pen in het naastgelegen paleis Le
Berbie het bouwwerk jaarlijks
gemiddeld slechts 15 centimeter
hoger zagen worden. In een on
willige omgeving is het slecht
FOTO DANIEL THIERRY
bouwen.
De langdurige geschiedenis van
het bouwen zegt veel over de
kerk zelf. Het moest het ultieme
bewijs worden dat het ware
katholieke geloof uiteindelijk
over de opstandige Catharen had
gezegevierd. Maar het uiterlijk
paste zich aan de oppositie aan.
Een fort werd het, niet gebouwd
in de gebruikelijke vorm van het
kruis, met slechts één ingang aan
de zijkant, met smalle vensters
op grote hoogte.
Maar ging men dit fort eenmaal
binnen, dan viel in die ene grote
ruimte zonder pilaren en zijbeu
ken niet meer aan Gods woord te
onstnappen. De overdadige in
richting weerspiegelde de
grootsheid van het ene ware
katholieke geloof.
De kerk heeft de afgelopen eeu
wen niet al zijn mysteries prijs
gegeven. De hemelsblauwe kleur
van het plafond, beschilderd
door tijdgenoten van Michelan
gelo, heeft de afgelopen 500 jaar
niets aan kracht ingeboet. Toch
is het nog nooit gerestaureerd:
het is nog steeds onbekend waar
de blauwe kleur van gemaakt is.
Is het het kleurmiddel pastel,
gemaakt van een plaatselijke
plant voordat het indigo uit In
dia populair werd? Of kopercar-
bonaat?
In het bisschoppelijk paleis is nu
het Toulouse-Lautrec museum
gevestigd. Er zijn zo'n 600 wer
ken te zien, van de eerste schil
derijen tot de affiches, waarmee
deze schilder uit het begin van
deze eeuw uiteindelijk de recla
me min of meer uitvond.
Het zijn niet de enige sporen die
Toulouse-Lautrec in de omge
ving heeft achtergelaten. Wie
een Toulouse-Lautrec menu nut
tigt, waarmee de culinaire uit
spattingen van de schilder in ere
worden gehouden, komt er al
snel achter. Britse toeristen wil
len nog wel eens verontwaardigd
de ober roepen, als zij in de
waterkan goudvisjes aantreffen.
Maar het is slechts een verwij
zing naar een authentieke eigen
aardigheid van de schilder. Hen
ri de Toulouse-Lautrec vond wa
ter slechts iets waarmee men
zich waste. Om zijn argumenten
kracht bij te zetten, deponeerde
hij van tijd tot tijd wat goudvis
jes in de onvermijdelijke water
kan die zijn eettafeltjes sierde.
Opbouwen
De Midi Pyrénées, met Toulouse
als grote trekker, willen af van
het imago als leuk doortrek-ge-
bied, op weg naar het zuiden.
Dat men wat te bieden heeft
wordt ook de bewoners steeds
duidelijker. Het hangt allemaal
samen met de groeiende belang
stelling voor de eigen cultuur, bij
voorbeeld voor de oorspronkelij
ke taal, het Languedoc, die nu
nog alleen door wat oudere men
sen gesproken wordt.
Maar er is geen sprake van enige
neiging tot afscheiding, zoals in
het nabijgelegen Baskenland, of
afkeer van het centrale bestuur
in Parijs, zoals elders in het
zuiden van Frankrijk. Integen
deel. Gilbèrt: „Afscheiden? Me
neer, vanuit hier bouwen we Eu
ropa op."
De KLM vliegt eenmaal per dag
rechtstreeks op Toulouse, dat over
een internationaal vliegveld be
schikt. Per auto is Toulouse te
bereiken door vanuit Bordeaux de
A62-E72 te nemen. Vanaf de Mid
dellandse Zee bereikt men Toulou
se door via Montpellier te rijden en
bij Narbonne de A61-E80 te nemen.
Meer informatie over stad en streek
bij het Frans Nationaal Verkeersbu
reau, 'Maison de la France', Prin
sengracht 670, 1017 KX Amster
dam, tel. 020-6204391
I La Gomera is geen eiland
voor wie de disco niet kan
irissen. Maar wie er graag
met de wandelschoenen op
rit trekt, is hier in z'n ele
ment. De veerboot vaart da
gelijks vanaf Tenerife (Los
Christianos) om 10.00, 15.30
en 20.00 uur; de draagvleu
gelboot om 08.00, 10.00,
15.00 en 17.00 uur. Reisduur
Per taxi vanaf het vliegveld
naar Los Christianos ca 30.
minuten.
Lr zijn enkele kleine hotels
m San Sebastian en appar-
tementen in onder andere
"alle Gran Rey. Ook wordt
op sommige plaatsen een
casita' verhuurd, kleine en
vaak afgelegen huisjes.
De meeste toeristen komen
'oor een dagtocht vanaf Te
nerife. Kosten van een ge
organiseerde bustrip (alles
inbegrepen) 8.000 peseta's.
Maar zelf doen is (veel)
goedkoper en autoverhuur
is mogelijk in de haven van
ban Sebastian.
Reisorganisator D-Tours
beeft dit jaar de exclusieve
rechten voor Nederland ver
worven van het vlakbij Los
V-bristianos gelegen
gische) vakantiepark
el. Dagelijks worden ci
onder leiding van ervaren
mts- en Engelstalige gid
sen door de Valle Gran Rey
en 6 uur durende wandel
tochten gemaakt. Nadere
informatie: Spaans Ver
keersbureau in Den Haag.
(Bel-
Ten
Door Hans Veldhuis
De weg kronkelt smal en bochtig
om de zoveelste bergrug. De na
tuur is zó overweldigend, dat een
vergelijking met een lieflijk
stukje tropen niet overdreven is.
Toch slaan, altijd op maar een
paar kilometer afstand en soms
zelfs hoorbaar, grote Atlantische
brekers in fonteinen van schuim
te pletter tegen de zwarte rotsen.
La Gomera. Waar kale en vaak
vervuilde stukken land, die op
de andere Canarische Eilanden
wel voorkomen, ontbreken.
Evenals schreeuwende reclames
en massa-hotels met toeristen
die de kans niet krijgen om op
adem te komen. Hier overheer
sen groen en rust. Mei, in het
voorjaar een zee van (wilde)
bloemen als extraatje.
Sommigen vinden het eiland een
achtergebleven gebied. Zoals een
Belgenmop het in Nederland
goed doet, spelen de bewoners
van Gomera altijd de hoofdrol in
de grappen en grollen op de
Canarische Eilanden. Alles gaat
er langzamer dan op het 'wereld
se' zustereiland Tenerife, waar
van de indrukwekkende en maar
licht sluimerende krater Teide
zichtbaar is over de 40 kilometer
zee, die de eilanden scheidt.
Schilderachtig
Maar dat tijdloze gevoel is juist
de charme die de rustzoekende
Op de Canarische Eilanden is het altijd lente. Het
regent er wel, maar de zon heeft de overhand en de
temperatuur schommelt er het hele jaar tussen de 21
en 26 graden. De gevolgen zijn niet uitgebleven: op
veel plaatsen is er nauwelijks nog iets van de kustlijn
over. Oogverblindend witte hotels en appartementen
hebben slapende dorpjes opgeslokt, terwijl in rustie
ke vissershaventjes van weleer luxe jachten dobbe
ren.
Met één uitzondering: het kleine en bijna ronde La
Gomera, dat zo treffend 'una perla en el Atlantico',
een parel in de Atlantische Oceaan, wordt genoemd.
Voor wandelaars, rustzoekers en natuurliefhebbers
een dorado. De vraag is alleen: voor hoe lang nog?
toerist zo aanspreekt.
Hij of zij moet daarvoor dan wel
de pont (vaartijd anderhalf uur)
of draagvleugelboot (half uur)
nemen van Tenerife, want over
veel meer dan 500 logeerbedden
beschikt het eiland niet. En be
halve in het 7000 zielen tellende
havenstadje San Sebastian, dat
een graantje probeert mee te
pikken van de Columbus-gekte,
is er ook nauwelijks iets te doen.
Schilderachtige gehuchtjes wor
den afgewisseld door boerderij
tjes, waarvan de eigenaars soms
een extraatje proberen te verdie
nen door een kamer te verhuren.
Maar al te veel moet ze nu ook
weer niet van vreemden en hun
gewoonten hebben. De op som
mige plaatsen nog aanwezige
'heksenkringen' wijzen op de
bijgelovigheid, waaronder het
eiland nog altijd gebukt gaat.
Columbus, althans diens nage
dachtenis, wordt in hoge ere ge
houden. Hij zou, voordat hij in
1492 naar het westen vertrok om
daar Amerika aan te treffen, op
La Gomera de laatste voorberei
dingen hebben getroffen voor
zijn beroemde oversteek. Die
hield onder meer ook in het
meenemen, als slaaf, van een
groot aantal Guanches (de oor
spronkelijke bewoners), die
vooral van visvangst leefden. Zo
wisten ze hele scholen vis de vele
baaien van het eiland binnen te
loodsen, om die vervolgens met
het sap van wolfsmelkplanten te
verdoven en dan uit het water te
scheppen.
Maar Columbus zou er ook
Gods' zegen hebben afgesmeekt
over zijn reis met de drie note-
dopjes 'Santa Maria', 'La Pinta'
en 'La Nina'. Daarom zou hij
ook speciaal gezegend water
hebben meegenomen uit de
bronnen van San Sebastian,
waarmee hij later de 'nieuwe
wereld' heeft gedoopt. Maar de
werkelijkheid van zijn verblijf
was een ordinaire liefdesaffaire,
die 'Colon' had met de vrouw
van de toenmalige Spaanse gou
verneur, Beatriz de Bobadilla.
Later werd het eiland ook ge
bruikt als tussenstation voor het
van de Inca's geroofde goud en
zilver.
Fluittaal
Maar de tijd staat ook op La
Gomera niet stil. Want straks
zullen vliegtuigen de rol van de
veerboten overnemen. Of ten
minste een belangrijk deel daar
van, want tijd is geld. Als laatste
van dit uit zeven vulkanische
eilanden bestaande deel van
Spanje wordt er met man en
macht gewerkt aan een vlieg
veld, dat de Gomero's uit hun
vermeende isolement moet ha
len. Ten langen leste is Madrid
daarmee akkoord gegaan. Maar
menigeen wacht dit moment met
Op sommige plaatsen lijkt Gomera door de vele terrassen en
palmbomen meer op een stukje Indonesië dan op een eiland in de
Atlantische Oceaan.
gemengde gevoelens af, want de
angst dat het straks met de rust
is gedaan, is groot.
Op een paar sieraden na, leren
kettingen met terracotta parels,
herinnert niet veel meer aan de
oorspronkelijk bewoners. Ze
gingen op in hun veroveraars,
waaronder Spanjaarden, Portu
gezen, Engelsen, Fransen en Ne
derlanders. Vorige eeuw emi
greerden er nog duizenden naar
Zuid Amerika, waar ze de
grondslag legden voor wat nu
Montevideo heet, de hoofdstad
van Uruguay.
Maar hun fluittaal, die vroeger
over de vele ravijnen van het
eiland, de barranco's, was te ho
ren is wel bewaard gebleven.
Over afstanden tot vier kilome
ter wordt door middel van het
'silbo' gecommuniceerd. Tele
foon en radio hadden het aantal
'sprekers' tot een handvol terug
gebracht, maar sinds kort wordt
de taal weer op school onderwe
zen. Officieel als een stukje te
bewaren cultuur, maar natuur
lijk ook om de toeristen te lok
ken.
Ook sommige gerechten zijn er
nog en betekenen voor de lokale
bewoners nu vaak een ware lek
kernij. Maar voor de doorsnee
bezoeker gaat het om een regel
rechte verschrikking. Zoals Gof-
fio, gemalen en vervolgens geto
ast maismeel met spekjes. Een
koffiekleurig, kruidig maar bo
venal taai gerecht. Ook konijn
met maïs en rammenas is niet
echt lekker. Daarentegen is de
van waterkers bereide berros-
soep best te eten evenals de Possi
Negro, een gegrilde vissoort.
Laurierbossen
Een groot deel van het eiland is
tot nationaal park uitgeroepen.
Met onder meer enorme laurier-
bossen en het 'heksenwoud' El
Cedro. Hier is ook de laurierduif
zien, die verder alleen nog op La
Palma voorkomt. Er liggen goed
aangegeven wandelroutes door
dit enorme natuurgebied, waar
door zowel de avonturier als de.
onder geleide wandelende lief
hebber aan zijn trekken komt.
Valle Gran Rey is een van de
mooiste plekjes. Deze vallei
komt uit bij de delta van het
gelijknamige dorpje. Opvallend
zijn hier de in de bergen uitge
hakte terrassen, waarop onder
meer de karakteristieke kleine
banaantjes van deze toeristische
archipel worden gekweekt. In
combinatie met de talloze palm
bomen kan het net zo goed een.
stukje sawah zijn in Indonesië.
Alleen de rijst ontbreekt.
