r
De doffe
van Backer en Rueb
Over
Cultureel Gekleurd flitsend van start
Ide stem
A2
vc
Q
n
Driehonderdduizend mensen vieren start Antwerpen '93
Conflict Gr
DE STEM E
Q
Boodschap in swingend jasje
Groeiende Oscar-koorts
rond Vlaamse film 6Daens'
Akkoord tusj
n Absurdistar
EXTRA OP MAANDAG
Waarom ik
jaloers
ben op
Papoea's
LOSSE FLODDERS
De levens zijn getekend door reorganisaties
Burgemeester en organisatorën tevreden over 'voltreffer'
Metaal-cao
Opening festival in Roosendaal trekt groot publiek
de stem
maandag 29 maart 1993
De Papoea die er twee dagen
lopen voor over heeft, kan via
een bergpas vanuit zijn dorp
in het stenen tijdperk aan de
andere kant van de berg bin
nen stappen in een samenle
ving van bleekhuidige mensen
die de zijne, technisch althans,
10.000 jaar vóór is.
Hij ziet die geelharige vreem
de wezens met hun grijze,
groene of blauwe ogen en een
huid, die op de rug van hun
handen even bleek is als aan
de binnenkant. Gevaarlijk zijn
ze niet die bleekhuiden. Ze
vallen hem niet lastig terwijl
hij daar tussen hen in wandelt
met zijn peniskoker, zijn
mooiste veren in zijn haar en
zijn korte speer in de hand.
Hij staart verbijsterd in het
rond naar wat hij allemaal
ziet aan onbegrijpelijks. Man
nen en vrouwe op metalen
herten op twee ronde poten,
die hem sputterend en grom
mend voorbijrazen. Mensen in
hutten opvier van die schijven,
soms hele gemeenschapshui
zen op wel acht of meer rond-
poten. Hij ziet wel twintig en
meer mensen binnen in die
snel bewegende hutten en hui
zen, die allemaal een man of
vrouw voorin hebben, die zelf
geen poot verzet en enkel zit
te draaien aan een ronde stok.
In gigantisch grote hutten en
huizen kan hij binnen kijken
dwars door doorzichtig stenen
wanden, gemeensschapshui-
zen waarin hij kan binnen
lopen via ronddraaiende deu
ren en de duizend en een din
gen bekijken die daar staan in
lange rijen op planken. Hij
hoort overal muziek zonder
ooit muzikanten te zien.
Ze kunnen in kastjes praten
met mensen 1000 kilometer
van hen vandaan. Als ze ouder
worden en niet meer zo scherp
zien als de jonge mannen van
hun stam, dan zetten ze voor
werpjes op hun neuzen en
achter hun oren en ze zien
weer net zo scheip als vroeger
in hun jeugd.
1»
J
M >S
door John O'Mill
Volslagen verbijsterd is hij als
ze 's nachts het licht weer
terugbrengen met felle fakkels
zonder hitte. Van angst ver
vult ziet hij hoe ze ook 's
nachts met honderden gelijk
binnen stappen in de buik van
monstervogels die daarna
vuurspugend en brullend de
lucht in stormen en wegvlie
gen met niet voor te stellen
snelheden. Er is blijkbaar
niets wat ze niet kunnen, dit
ras van God weet waar van
daan.
Wat benijd ik hem, die Pa
poea. Wat zou ik graag net als
hij en met hetzelfde gemak
binnen wandelen in een sa
menleving die de mijne dui
zend jaar vóór was, op tech
nisch gebied. Van wat ik daar
te zien zou krijgen kan ik me
geen voorstelling maken. Ik
kan me niet meer voorstellen
dan mijn open mond van ver
bazing en onbegrip.
Ik ga er vanuit dat ze mij even
ongemoeid zouden laten als
wij de Papoea. Ze zouden
hooguit even een blik werpen
op mij terwijl ik daar rondliep
op mijn rundleren schoenen,
mijn dubbel focus bril op mijn
neus en mijn opgerold vouw-
parapluutje in de hand.
Zonder mij te kwetsen zouden
ze langs en over mij heen
zweven in de transparante
tunnels zonder stank en herrie
van hun woon- en werkplaat
sen. uitgeput door de lawine
van onverwerkte verbijstering
zou ik uren later mij neerleg
gen in een niet zo fel verlicht
nisje en dromen dat ik dit
allemaal niet echt meemaakte
en enkel maar droomde.
f o/i*t ö'TKitl
De media in België schatten de
kansen op een Academy Award
voor 'Daens' hoog in. Vannacht
worden de jaarlijkse filmprijzen
in Los Angeles bekend gemaakt.
'Daens', naar het boek van Louis
Paul Boon, is het kassucces van
de Belgische film. Nadat bekend
werd dat de film voor een Oscar
genomineerd was, trok de be
langstelling zelfs nog aan.
In Kinepolis, het grootste bio
scoopcomplex ter wereld in
Brussel, kreeg 'Daens' meteen 80
procent meer bezoekers. De Os
car-nominatie maakte vooral de
Franstalige Belgen nieuwsgierig.
Die waren aanvankelijk afge
schrikt door het onderwerp: een
Vlaams politiek-geëngageerd
priester die het opneemt voor de
negentiende eeuwse textielarbei
ders uit Aalst in hun strijd tegen
armoede en onrecht.
Ongeveer 800.000 mensen in
België hebben 'Daens' inmiddels
gezien. Ook het boek 'Pieter
Daens' van Louis Paul Boon is
22 jaar na de eerste publicatie op
weg een bestseller te worden.
De film, die op verschillende
kleinere festivals al prijzen in de
wacht sleepte, is bijna wereld-
Van onze correspondent Bert Schampers
Brussel - Vlaanderen is in de ban van 'Daens', de film van
regisseur Stijn Coninx die meedingt naar een Óscar voor de
beste buitenlandse film.
Vanochtend krijgen de
180 werknemers van
Backer en Rueb en Bege-
mann Staalbouw in Bre
da te horen of er nog
hoop is voor hun bedrijf.
Het vuur is al gedoofd:
„In 1983 ging mijn vrouw
achter het spandoek naar
het gemeentehuis. Nu zei
ze: 'Ad, ik mag dit keer
wel thuisblijven, he?'"
Door onze redacteur
Willem Reijn
WE LOPEN door de grote fa
briekshallen. Bruin staal, lawaai
in de verte, het tegenlicht van de
vroege lentezon. Backer en
Rueb, de metaalnijverheid van
de jaren vijftig. Mensen zijn er
nauwelijks meer. „Ze nemen zo
snel mogelijk nog hun atv-dagen
en hun vakantie op", zegt Ad
van Dorst. „Volgende week kan
het misschien niet meer en dan
zijn ze alles kwijt".
Ad van Dorst, 52 jaar, is voorzit
ter van de ondernemingsraad
van Backer en Rueb. Hij kwam
in 1956 bij de Machinefabriek
Breda, v/h Backer en Rueb.
Tijdens de schaft zaten de arbei
ders op de rand van de kade van
de Bredase haven hun boterham
men te eten. Lange rijen mannen
in blauwe overalls. „Het was het
hoogtepunt van de fabriek. Er
werkten hier toen negentienhon
derd mensen".
In dat jaar begon ook Ger Dam
mer, het 58-jarige hoofd van de
montage-afdeling. Rik van Pop-
pel (52), lid van de OR, waaide in
1962 uit België over. Hij werkte
aan de staartstukken van de
Starfighter. „We spreken hier
nog steeds van de Fokker-hal",
zegt Ad van Dorst.
Het zijn drie mannen die begon
nen op het hoogtepunt; daarna is
het alleen maar minder gewor
den, constateren we in 1993. Al
enkele weken verkeert de fa
briek in surseance van betaling.
Zekerheid
Het is vrijdagmiddag. Om elf uur
's ochtends zou de beslissing ge
vallen zijn. Nu wordt het besluit,
een telefoontje met de medede
ling 'financiering rond' of een
'njet', om vier uur verwacht.
1 V.l.n.r. Ad van Dorst, Ger Dammer en Rik van Poppel.
Maar ook vier uur verstrijkt,
zoals het weekend passeert.
Maandagochtend om acht uur,
als de klokken zijn geprikt, dan
is er wellicht zekerheid.
De onzekerheid vreet niet meer
aan de drie oude rotten. Ze zijn
gepokt en gemazeld. Ze tellen
voor het gemak vanaf 1978: de
zer dagen maken ze de zesde
reorganisatie mee in vijftien
jaar. „Vroeger lag je er 's nachts
van wakker. Nu niet meer", zeg
gen ze eenstemmig.
Na de eerste kleine sanering van
1978, waarbij enkele tientallen
mensen geheel in de sfeer van
die tijd via de wao afvloeiden,
viel in 1983 de eerste grote klap.
De Machinefabriek Breda stond
op wankelen onder het ineen-
storte^C RSV-conglomeraat.
Sinds HS6 waren er toen staps
gewijs aften slordige twaalfhon
derd man uit het bedrijf verdwe
nen. „Binnen RSV moest samen
gewerkt worden. En dan ging er
weer een hele afdeling van vijf
tig man naar De Schelde. Maar
die mensen hielden hun werk,
alleen niet meer bij ons".
De emoties liepen in Breda hoog
op in 1983. „Er lag toen heel veel
werk op de vloer", vertelt Ger
Dammer. „We waren vol onbe
grip: hoe kon ons bedrijf kapot-
gaan terwijl er zoveel werk bin
nen lag? We konden vluchten in
ons werk. Dat hielp: bij elke
afgeleverde order was er weer
geld voor onze salarissen, was er
weer hoop voor ons bedrijf".
Mars
Ondertussen marcheerden de
vrouwen op naar het stadhuis
van Breda. Zij vroegen de ge
meente steun, zodat hun mannen
werk zouden behouden en hun
gezinnen inkomen. De gemeente
kwam over de brug en investeer
de 3 miljoen in de machinefa
briek.
Van de 680 mensen moesten er
wel 215 uit. „Het was zeer emo
tioneel", zegt Ad van Dorst. „Als
je om vijf uur wakker werd,
raakte je niet meer in slaap. Je
lag maar te piekeren. Dat is het
verschil met nu: nou doe ik een
plasje en ga weer lekker onder
de wol".
De Machinefabriek was op de
werkvloer een Bredaas familie
bedrijf: vaders stuurden hun
zoons naar de fameuze bedrijfs-
school en stonden later naast
elkaar te lassen.
„Bij die reorganisatie werkten
mijn twee zoons hier ook", zegt
Ger Dammer. „De directeur
kwam naar mij toe en zei: Gerrit,
er moeten zoveel mensen uit en
ik heb drie Dammers op de loon
lijst staan, je begrijpt het wel,
he?". Zijn twee zoons werden
ontslagen.
„Dat vind ik ook zo erg aan deze
dreigende sluiting. Ik heb nu
foto
kleinkinderen. Die hadden hier
ook werk moeten vinden. Want
met die sluitingen dreigt de in
dustriële werkgelegenheid uit
Breda te verdwijnen en die is
onontbeerlijk voor de stad".
Zooitje
Vier jaar later was het weer
raak. Joep van den Nieuwen-
huyzen redde de Machinefabriek
in 1987 van de ondergang en
splitste het bedrijf in Breda
Packaging, Backer en Rueb en
de bedrijfsschool.
Voor Backer en Rueb vond hij
ondernemer Meijlof om deel te
nemen. Die man heeft er een
zooitje van gemaakt, oordelen
Van Dorst, Dammer en Van Pop-
pel. „Hij heeft het laboratorium
verkocht en de ontwerpafdeling
verzelfstandigd. Dat is een dra
matische ontwikkeling geweest
voor Backer en Rueb", bekriti
seert Dammer.
Ze tellen dat ze de laatste
jaar zes verschillende directé
ren hebben gehad; sommis
voor enkele maanden, ander
voor enkele jaren.
Ze verwijten Joep van den Nie
wenhuyzen slecht managers
„Van den Nieuwenhuyzen koo
zet een nieuwe manager neer
denkt dat 'ie klaar is. Maar
vergeet dat hij kwakkelende h
drijven koopt, waarmee iets ai
de hand is. Toen waren we bl
want we waren weer eens
een dood punt heen".
In 1991 kocht Van den Nieuwe
huyzen het noodlijdende Back
en Rueb weer terug. Het
bleef weer even bestaan.
Een jaar later werd een reorj
nisatie doorgevoerd die 36 me
sen hun baan kostte. De mens
wachten nog steeds op het
uit het sociaal plan.
Somber
En nu hangt opnieuw
Zwaard van Damocles bovt
Backer en Rueb. De perspectj
ven zijn somber. „We hebben
hele grote groep van mense
tussen de 45 en de 55. H
moeten die aan het werk kome
Het is een paar jaar ww en
de bijstand in", zegt Ad
Dorst.
Maar ze hebben niets meer
voor te vechten. Er ligt ditke
nauwelijks meer werk. Het
slecht. Maar er is stil verdrie
„Dit is zo'n ongelooflijk flexib
bedrijf", zegt Ger Dammer
toch vol trots. „We bouwdenbie
350 staartstukken voor de Sta
fighter. De Gloster Meteor w,
de eerste straaljager met a
schietstoel en die werd hier
Breda gemonteerd. Voor de ee
ste DAF-personenauto kwam
uitlaat uit Breda. We I
bruggen gebouwd, sluisdeure
inpakmachines en moeren-pe
sen. Als je 36 jaar hebt gi
is het zo verdraaid onbevredi
gend zo weg te moeten".
Dan is er weer gelatenheid, A
van Dorst: „Vorige keer
mijn vrouw mee naar het sta
huis. Nou blijft ze lekker thuis'
Wat gaan ze doen als het do
valt? „Een pilsje drinken, net
in 1983. Toen zaten we hier t
het café op de hoek, bij de Bon
Os. Maar ja, die staat nu ook
koop".
wijd verkocht. 'Daens' is met 160
miljoen frank de duurste Bel
gische speelfilm aller tijden.
Regisseur Stijn Coninx is een
zeer succesvolle Vlaamse film
maker, die eerder met Urbanus
twee komische kaskrakers
maakte: 'Hector' en 'Koko Fla
nel'. In de categorie beste niet-
Engelstalige film in Los Angeles
gaat het volgens kenners tussen
'Daens' en de dure Franse pro-
duktie 'Indochine'.
Indien Coninx een Oscar zou
winnen, is hij de tweede Vlaamse
filmmaker die deze belangrijkste
filmprijs in de wacht sleept. In
1987 kreeg Nicole Van Goethem
een Academy Award voor de
korte tekenfilm 'Een Griekse
Tragedie'.
Voor de Vlaamse regering komt
het succes van 'Daens' als geroe
pen. Een van de speerpunten van
het onlangs gepresenteerde plan
'2002' is immers de culturele
identiteit van Vlaanderen in Eu
ropa te bewaren en uit te bou
wen. In de meeste landen buiten
het Nederlandse taalgebied ech
ter zal 'Daens' in een nagesyn
chroniseerd versie te zien zijn.
Van onze correspondent
Bert Schampers
Antwerpen - Antwerpen '93, cultu
rele hoofdstad van Europa, heeft
een overrompelende start gekend.
Zaterdag werd de havenstad 'be
zet' door naar schatting driehon
derdduizend mensen. Die kwamen
vooral voor de fanfares, het vuur
werk en de kroegen.
„Een voltreffer," is de korte reactie
van burgemeester Bob Cools als zater
dagavond naar zijn indrukken wordt
gevraagd. Eric Antonis, organisator
van Antwerpen '93, kan zich eveneens
geen betere start wensen. „Ik ben een
gelukkig man," laat hij in alle talen
horen.
En zo heeft de Scheldestad, te vaak
vereenzelvigd met extreem-rechts
maar diep in het hart een echte metro
pool, zich gedompeld in een cultuur-
feest dat nog tot eind december duurt.
Daarin staan vooral de kunsten cen
traal -soms behoorlijk elitair - maar
komt bij herhaling ook het grote pu
bliek aan zijn trekken.
Zaterdag zijn heel wat Nederlanders
naar Antwerpen afgezakt. Doorgaans
komen ze voor de 'vogeltjesmarkt' of
de terrassen aan de Groenplaats, maar
nu zijn ze er om het culturele jaar mee
in te luiden. Op de vernieuwde Meir,
de belangrijkste winkelstraat, kun je
over de hoofden lopen.
Het thema van de openingsweekend is
'Bezette stad', naar een experimenteel
gedicht van Paul Van Ostaijen uit
1921. Het thema is op verschillende
manieren uitgewerkt, maar nog het
meest in de letterlijke zin. Er is een
voudig zoveel volk naar de stad geko
men, dat de bezetting al tegen het
middaguur een feit is.
Het is fris, maar de zon schijnt. „Ideaal
weer voor dit buitenevenement," be
weert de Nederlandse communicatie
adviseur van Antwerpen '93. Het pu
bliek is zaterdagmiddag in afwachting
van de langste, meest gevarieerde en-
kleurrijkste fanfare ter wereld.
Liefst 35 groepen uit 19 landen en
meer dan 1.100 muzikanten moeten
voor een ongeëvenaard muzikaal spek
takel zorgen. Maar als de muziek voor
bijtrekt, zijn de reacties wisselend.
„Prachtig, prachtig, hier zijn we voor
gekomen," roept een Nederlandse toe
schouwster. Haar Antwerpse buurman
moppert dat er te grote gaten tussen de
groepen zit.
Niettemin is er een veelheid van stijlen
en culturen, die soms een verplette
rende indruk achterlaten. Dat geldt
misschien niet zozeer voor het Gro
ningse wielrijderskorps Crescendo of
het Jachthoorn en Trompettorkorps
Gemert, maar wel voor de opzwepende
klanken uit Madagascar, de swingende
muziek van Samuel Ateba uit Kame
roen en een Italiaanse fanfare die het
parcours al hollend aflegt.
Voor de apotheose van de middag
dromt het publiek samen op drie plei
nen, waar 600 muzikanten gezamenlijk
de 'Hymnus Antverpiae' spelen.
Voor de horeca, zo dominant aanwezig
in het stadscentrum van de metropool,
is deze eerste zaterdag een meevaller.
Antwerpen '93 moet een topjaar wor
den, vooral voor brouwerij De Konin-
ck, wiens 'bollekes' een bijna exclusief
Antwerps biertje zijn geworden.
De cafés aan de Groenplaats en de
Grote Markt kunnen de drukte nauwe
lijks aan. 'Hebde gaai nou nog altaid
nieks gehad, menier," vraagt de kel
nerin als ze haar klant voor de zesde
keer voorbijloopt.
Zaterdagavond dan. In de gerestau
reerde Bourla-schouwburg gaat Sara
jevo in première, ook al een verwijzing
naar 'De bezette stad'. Buiten, op het
plein voor de Bourla roepen kunste
naars op tot solidariteit met de inwo
ners van de belegerde stad in Bosnië.
Het grote publiek is dan al op weg
naar de Scheldekaaien om een goed
plaatsje te vinden voor het vuurwerk,
het spetterende einde van deze zater
dag. Maar dit vuurwerk van de Frans
man Pierre-Alain Hubert is geen tradi
tioneel vuurwerk, heeft Eric Antonis
weken vantevoren al gewaarschuwd.
Het spektakel van Hubert is een hori
zontale show over de volle breedte van
de Antwerpse linkeroever. Door de
mensenmassa kan een groot deel van
de toeschouwers er, op de vuurpijlen
en de vuurspuwende helikopter
nauwelijks iets van zien.
Na afloopt spoeden de vele tienduizen
den zich geïrriteerd en teleurgesteld
naar huis of naar het gratis 'bal popu
laire' en het jongerenfuif The Twilight
Zone. Burgemeester Cools trekt
een dag later de kritiek op het vuur
werk aan, en ook Eric Antonis
dat hij het nooit iedereen naar de zin
kan maken. „Het blijft vallen en op
staan met zo'n programma," aldus de
intendant.
Antwerpen '93 is begonnen. De ko
mende maanden, tot aan het grote,
Sail-evenement, zal het wel wat min
der druk zijn in de Scheldestad. Het
valt te hopen dat Antwerpen '93 na dit
openingsweekeinde niet als een pud
ding in elkaar zakt. Je mag het deze
organisatie niet toewensen dat, zoals
dat vele andere steden is overkomen
volgend jaar niemand zich meer herin
nert welke metropool in 1993 nu eigen
lijk culturele hoofdstad van Europa is
geweest.
m onze verslaggever
paul de Schipper
ontwerpen - Terwijl zonnig
„■erpen zich het afgelopen wee
onderdompelde in een groots
tuurfeest, verhardde zich in de
ven het conflict tussen de miliei
«anisatie Greenpeace en chlooi
Lucent Solvay. De blokkade vaï
bedrijf duurt onverminderd voc
lussen alle ontvangsten en ree
door zag burgemeester Cools zelfs
l|,ct 'bevel tot ontruiming' te g
uaar, zo liet Cools weten, 'niet
harde hand.' Feestend Antwerper
Addis Abeba (rtr/afp) - Son
in de nacht van zaterdag oj
vorming van een overgangsre
leiders van veertien strijdgroe
pen gingen in de Etiopische
hoofdstad Addis Abeba akkoord
met de oprichting van de Natio
nale Overgangsraad die zich
vooral zal bezig houden met ont
wapening en hulpverlening aan
hongerende bevolking, zo
hebben delegatieleden gisteren
bekendgemaakt.
Het akkoord, dat voorziet in een
federale bestuursvorm, betekent
een doorbraak in de vredesbe
sprekingen onder bemiddeling
van de Verenigde Naties. De
overgangsraad wordt de eerste
regeringsvorm in Somalië sinds
het land twee jaar geleden ten
prooi viel aan een burgeroorlog.
IVERVOLG VAN VOORPAGINA
De FME wil nadrukkelijk dat er
per bedrijf verschillen in de
hoogte van de premie komen.
,We moeten prikkels inbouwen
om arbeidsongeschiktheid te be
strijden en bedrijven belonen als
jat lukt," zei Van den Akker. De
FME wil bereiken dat verzeke
raars 'werknemers accepteren
net zo min mogelijk gezond-
ïeidswaarborgen'.
let liefst zou de FME zien dat
verzekeraar verplicht wordt alle
werknemers te accepteren.
,Maar het is niet zeker dat we
dit bereiken," erkende Van den
Akker. Verzekering via het be
drijfspensioenfonds, zoals de
londen voorstaan, is voor de
'ME niet aan de orde.
De bonden vinden het een slech-
e zaak dat de FME verschillen
n premie wil aanbrengen tussen
ledrijven en tussen werknemers.
Zij zetten nog steeds in op één
lerzekering voor de hele be
drijfstak.
n alle cao's die de vakbonden
ot nu toe hebben afgesloten, is
de wao-schade gerepareerd. In
inkele gevallen (onder meer bij
de bouw) betalen de werkgevers
mee aan de wao-verzekering.
Busi Mhlongo en Twasa in De Kring Roosendaal
Door Peter Smolders
Roosendaal. De Kring. Busi
Mhlongo en Twasa. Gehoord op
zondag 28 maart. Nog te zien in
Vlissingen (De Piek, 2 april),
Terneuzen (Porgy Bess, 4
april) en Breda (Para, 9 april).
Het Festival Cultureel Ge
kleurd had zich zondag
middag geen betere ope
ning kunnen wensen. Nau
welijks had minister d'An-
cona haar toespraak beëin
digd, of het eerste hoogte
punt van het festival dien
de zich al aan. In de Grote
Zaal van schouwburg De
Kring verzorgde de Zuid-
afrikaanse zangeres Busi
Mhlongo met haar band
Twasa een wervelend con
cert.
Mhlongo toert deze weken
door Nederland en Vlaanderen
en levert met een vijftal optre
dens een bijdrage aan Cultu
reel Gekleurd. Het is niet haar
eerste bezoek aan Nederland:
al eerder maakte ze hier furo
re met korte tournees. De
nieuwe tour is in zoverre wel
uniek, dat de zangeres voor
het eerst over een eigen band
kan beschikken: Twasa. Tot
nu toe werkte ze met in Ne
derland samengestelde groe
pen, waarover ze echter nooit
helemaal tevreden was.
In De Kring liet de kleine
Zuidafrikaanse in drie kwar
tier zien haar draai nu gevon
den te hebben. Met haar negen
muzikanten zong en speelde ze
de sterren van de hemel. Aan
vankelijk leek ze haar kunsten
aan een handvol belangstel
lenden te moeten vertonen,
maar tijdens het optreden
raakte de Grote Zaal voller en
voller.
Mhlongo maakt muziek die
nergens 'thuis' is. Ze mixt tra
ditionele Zoeloe- en Xhosa-
liederen met zeer eigentijds
klinkende pop, reggae, soul en
funk. In haar geboorteland be
hoort haar oeuvre tot het mo
dernste dat de muzikale scene
te bieden heeft. In (West-)Eu-
ropa vallen de lange, swingen
de songs op door de Afrikaan
se ritmes en de Zuidafrikaanse
taal.
Het publiek mocht gisteren er
varen dat dat wonderlijke
amalgaam aan stijlen iets
prachtigs kan opleveren. Na
dat de zaal was 'opgewarmd'
met een instrumentaal ope
ningsnummer, kwam de zan
geres, gevolgd door haar drie
koppige achtergrondkoor, het
podium op dansen. Mhlongo is
een bühnepersoonlijkheid: met
haar verschijning, haar wilde
danspassen en haar gebrekkig
uitgesproken 'hoe gaat het'
had ze de zaal al voor zich
gewonnen.
Maar het ware genot begon
daarna. In vier lange, opzwe
pende nummers gaf Mhlongo
de bezoekers van haar latere
optredens een voorproefje.
Haar muziek is ook voor 'Wes
terlingen' zeer toegankelijk.
De stijl heeft wat weg van die
van het Talking Heads-album
Naked en, in iets mindere ma
te, Paul Simons Graceland:
een vrolijke, dansbare muzi
kale mix. De thematiek van de
teksten steekt daarbij schril
af. Mhlongo maakt zich vooral
druk om het geweld in haar
geboorteland en hoopt mensen
tot denken aan te zetten. Maar
ze beseft dat treurigheid al
leen nauwelijks aan de man te
brengen is en steekt haar ern
stige boodschap daarom in een
swingend jasje. Een prachtig
jasje, waar niets meer aan ver
maakt hoeft te worden.
inmogelijk is niets, heeft de
naakt. Leek er met het laatste J
inslotte een einde te komen aan
looide het Volkscongres roet in h
jgenbelang ging voor staatsbel
ntweg uit de nu al maanden
'ervroegde verkiezingen voor zo
'arlement. De enige mogelijkhe
'olksvertegenwoordiging te krij
taan maar samen aan oplossingt
let Congres wilde er niet aan. C
ommunistische tijd. Bij nieuwe
"et aebaat. Slechts een enke
Van onze medewerker
Peter Smolders
Roosendaal - In de ene zaal
zijn Molukse dansen te zien,
in een andere een Turkse
band. De kleding van een
Afrikaanse ontwerper wordt
geshowd in de foyer, die ge
vuld is met de geuren van
Vietnamese loempia's en bao-
pao's. In de bar van schouw
burg De Kring wordt Solida-
riteitskoffie en Zuidafrikaan
se wijn geschonken. De ope
ningsdag van Cultureel Ge
kleurd toont waar het festival
voor staat. 'Multicultureel' is
een heilig woord.
De Stichting Cultureel Gekleurd
presenteert jaarlijks rond april
een groot festival, waarin al
lochtone- en niet-Westerse kun
stenaars de hoofdrol vertolken.
Naast vele optredens herbergt
het programma ook veel educa
tieve activiteiten, zoals studieda
gen en workshops.
De zevende editie van het evene
ment werd gistermiddag in de
Roosendaalse schouwburg geo
pend met een toespraak van mi-
Busi Mhlongo bij de opening van Cultureel Gekleurd in
Roosendaal. foto willem blauw
nister d'Ancona en een geva
rieerd pakket aan modeshows,
concerten en dansdemonstraties.
Cultureel Gekleurd zal theaters,
concertzalen, buurthuizen en
scholen in Brabant, Zeeland en
Vlaanderen nog tot en met 17
april bezetten.
Halverwege de middag overziet
Jan Breugelmans, voorzitter van
de stichting, met tevreden blik
het gekrioel om hem heen. Het is
druk in De Kring, dat alle ruim
tes voor het festival heeft gere
serveerd. Breugelmans .vindt tus
sen de activiteiten door de tijd
om de doelstelling van de stich
ting nog eens toe te lichten.
„We willen een bijdrage leveren
aan de multiculturele samenle
ving. Mensen uit andere culturen
dan de onze brengen hier hun
alledaagse werkelijkheid naar
voren." Hij hoopt dat dat tot
meer wederzijds begrip leidt.
Andere culturen zijn inderdaad
in zeer ruime mate vertegen
woordigd. Op het 'podiumpro
gramma' staat een tiental shows,
van onder andere een Turks
koor, een Molukse dansgroep,
Afrikaanse mode-ontwerpers en
het Nationaal ballet van Kame
roen. In de foyer is daarnaast
een aantal stands opgesteld,
waar voedingswaren, kleding en
gebruiksvoorwerpen uit vooral
Afrika en Azië worden aangebo
den.
Het festival is dit jaar grootser
van opzet dan ooit tevoren. Rijk,
provincies, gemeenten en be
trokken theaters dragen hun fi
nanciële steentje bij.
Het Ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft haar goodwill ver
taald in een subsidie die het
mogelijk maakte het Nationaal
Ballet van Kameroen naar Ne
derland te halen. De belangrijk
ste subsidieverleners zijn zo van
het nut van het festival over
tuigd, dat ze ook structurele
hulp hebben toegezegd. De toe
komst van Cultureel Gekleurd,
sinds kort geleid door een sf
ciaal in het leven geroepen P'J |a,
fessioneel festivalbureal,
daarmee voorlopig verzekerd
De Roosendalers lopen de
plat, ondanks de door Breiifj
mans zo gevreesde concur®®
van het mooie weer. De KB
heeft van deze eerste festival®
tevens een open dag gei®
3o! ij
optf
Dat is te merken: complete
zinnen en van kleinkinderen
gezelde grootouders wand»
van de ene zaal naar de
en hangen rond de kramen
de bar.
Breugelmans had echter o|
ander gevolg van de 'laagc
peligheid' gehoopt: hij had p-
meer allochtonen onder het P]
bliek gezien. „Die zijn er ook
jaar nog te weinig. Dat is f
mer, vooral omdat degenen
wel gekomen zijn bijna
jongeren zijn. Ik zou de
nen uit de eerste generatie
graag hier zien."
1 allele
De opkomst, ook groter dan
stemt hem voorlopig toch
lijk. Het 'culturele wereld®
huis' heeft nog haast drie
de tijd om zijn integratie-I"
schap te verkondigen.
Niet
de
v
uits
bur
ri t
en d
aant
tot
lei
fac
doe
gebaat. Slechts een
vorden. En het pluche trekt.
oordeel, maar ook vanwege
"8 door de parlementariërs
larlementsleden vormen niet
'ogenen die in de Moskouse
sn voor hun streek kunnen
imand in het eigen gebied en
iieuwe verkiezingen. Een onaantr
aarom kon Chasboelatov tot
teun van een solide meerderheir
et parlement een belangrijke
■den zeker van hun macht,
e parlementsvoorzitter lijkt
jet zijn tegenstrever Jeltsin
jfiankelijke volksvertegenwoordi
i) zag dat hij niet direct van de
onder dat er in de open'
et zachtzittende pluche v
(entsleden geloofden niet
elang?1 fl8m om de macht
och dorsten de ontevredenen
as het uit angst voor Jeltsin
natieven nog onaantrekkelijl
-chts bedoeld als signaal f
,rT moet verwijderen van zijr
emand weet het. Niemand
e Riet alleen een onbeslist
jiasboelatov, maar ook
1 openbaarhei
van
zij
lange
van h
aan c
ach
wee
ii
tussen h
r „rnet zoveel tamtam aangekoi
'kscongres heeft duidelijk gem;
Rusland. Jeltsin, Chasboelato
motste verliezer is het Russisi
0® egeerd, aan de economie woi
onts tegen elkaar geschreeuwi
',fr ln de ring- Ze proberen
yen en onder de gordel. En
Kan zeggen dat ze op lemen
reki
er
vo
