Overnames zijn een zaak van prijs, prestige en personeel
De auto
Tonn
OVERIGENS
Een Nederlandse Hillary Clinton zit er vooralsnog niet in
Ter Beek:
Druk
Alders weiger
DE STEMS
Frans ongenoe
ACHTERGROND
A2
Pet op,
mond dicht
DESTEM-
I Veldhoven (anp) - Beroepsmilitai
en die geen zin hebben om mee t
jjoen aan internationale vredesope
'Meer geld voor
I boeren door
btw-verhoging'
Agenda
£de stem
DINSDAG 23 MAART 1993
De politiek mag zich
met het leger be
moeien; het leger
niet met de politiek. Zo is het
althans gegroeid of geregeld
in democratische samenlevin
gen. Ook in Duitsland, waar
traditioneel iemand die een
pet op zet prompt aan gezag
wint: van voetbalsuppoost tot
generaal. En ook daar weten
ze uit ervaring wat er gebeurt
als geüniformeerde lieden het
voor het zeggen krijgen. Blij
zijn dus met die verstandige
democratische rêgel, dat mili
tairen op het politieke slag
veld geen andere rol dan die
van toeschouwer mogen spe
len. Pet op, mondje dicht. Mi
litairen die zich toch met de
politiek willen bemoeien
moeten eerst hun sabel inle
veren en een burgerkloffie
aantrekken.
In Duitsland is enige beroe
ring ontstaan - uiteraard in
politieke kringen - omdat de
hoogste militair van het land
zijn kiezen niet gehoorzaam
op elkaar wil houden, en re
gelmatig het achterste van
zijn tong laat zien met spraak
makende politieke uitspra
ken. Generaal-inspecteur
Klaus Naumann (53) wordt
geroemd om zijn leidingge
vende capaciteiten, zijn diplo
matieke talenten en zijn bril
jante analyses. Maar de be
minnelijke vier-sterrengene-
raal weet heel goed dat je
geen sluitende militaire analy
se kunt maken zonder op het
terrein van de politiek, en dus
van de politici te komen.
De generaal weet ook dat de
stemming in zijn leger be
roerd is. Het eindeloze poli
tieke debat over ontslagen
inkrimpingen, bezuinigingen
zorgt voor veel onrust. Hij
springt graag voor zijn men
sen op de bres, maar dan
zonder muilkorf. Hij waar
schuwt onverbloemd voor
verkorting van de dienstplicht
tot tien maanden, dat het uit
moet zijn met verdere bezui
nigingen omdat anders de ba
sisopdracht van het leger niet
meer kan worden uitgevoerd.
En hij zei zonder te blikken of
te blozen dat Duitsland aan
geloofwaardigheid en invloed
binnen de NAVO verliest als
het bij internationale VN-
(vredes)acties voortdurend
aan de zijlijn blijft staan.
Met die allesbehalve toevalli
ge uitspraak, joeg hij het gros
van de Bonner politici op de
kast. Minister Kinkel van Bui
tenlandse Zaken mag dat zeg
gen, generaal Naumann niet.
„De generaal is geen politicus
en dat moet 'ie eindelijk eens
weten", sputterde een liberaal
Bondsdaglid verongelijkt.
Door Frans Wijnands
„En ik doe niets anders dan
de politici op hun eerstgebo
ren-recht aanspreken", luidde
het bijna onnozel klinkende
verweer van de intelligente
leger-aanvoerder. Niet alle
politici laten hem in de kou
staan. Hij doet precies wat er
van hem verwacht wordt, zeg
gen sommigen: hardop mee
denken en voor z'n mannen
opkomen.
Generaal Naumann is in zijn
schaarse vrije tijd een harts
tochtelijk amateur-archeo
loog. Gewend dus, om allerlei
brokstukken aan elkaar te lij
men. Met Kerstmis was hij in
Cambodja, om er met Duitse
blauwhelmen het kerstfeest te
vieren. Natuurlijk, werd waar
derend gezegd. Daar hoort
hij. In het veld bij zijn man
nen. Maar hij zou geen knip
voor zijn neus waard zijn als
hij - desnoods in de volle
publiciteit - de gevoelens en
zorgen van de Duitse be
roepsmilitair en dienstplichti
ge niet onder de aandacht van
de politici zou brengen.
Pet op, maar mond dicht. Ge
neraal Naumann kent die uit
drukking ongetwijfeld. Zou
hij daarom altijd een baret en
nooit een pet dragen?
§s"fwfsp
Regeren is vooruitzien, heet het onder bestuurders. Nu bedenken
wat morgen nodig is. De consequenties overzien van wat beslist
wordt.
Maar komt het wel zoverEen groot monumentaal bouwwerk zou
vrijkomen. Het ziekenhuis dat erin zat bereidde al jaren nieuwbouw
voor. Toen het eenmaal leeg stond, wist het knooppunt-bestuur niet
wat te ondernemen met het vrijgekomen pand.
Een druk-bereden stedelijke rondweg moest vernieuwd worden.
Inspraakavond op inspraakavond werd belegd. Het halve ambtelij
ke apparaat liep uit. Een paar maanden later ging de verbindings
weg dicht. Waar het doorgaande verkeer moest blijven, weet
niemand. Geen omleidingsbord te zien.
Het groot-stedelijk gemeentebestuur heeft blijkbaar andere priori
teiten. Herindelen, inspreken en onderscheiden worden. CH
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326, fax 076-236215.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
DE STEM
De overname van DASA heeft de
Nederlandse media een jaar lang
beheerst. De onderhandelingen
werden op straat gevoerd. Fusies
en overnames zijn een delicaat
proces. Voor multinationals,
ministers en zeker ook voor
kleinere ondernemers. Een zaak
van prijs, prestige en personeel.
Door onze redacteur
Willem Reijn
„VEEL ONDERNEMERS hebben geen
flauw idee van wat hun bedrijf waard
is. Eerlijk gezegd: de meesten over
schatten de prijs nogal. Twee tot drie
keer te veel, komt regelmatig voor."
Registeraccountant drs. Léon van den
Boom is voorzitter van de Vereniging
van Fusie- en Overname Specialisten.
Een club met 42 leden, die zich in 1989
op de top van de overnamegolf hebben
verenigd om zich te onderscheiden van
de beunhazen, die de markt betraden.
Van den Boom en Inge Bordes zijn
beide lid van de maatschap Van den
Boom Groep in Nieuwegein. Het kan
toor is qua grootte een middenmoter
onder de topgroep van kantoren als
KPMG, Berenschot en Moret. Het bu
reau richt zich op bedrijven met een
omzet van vijf tot honderd miljoen
gulden en van tien tot vijfhonderd
werknemers.
De eerste onderhandelingen over de
verkoop van een bedrijf worden ge
woonlijk al bij Van den Boom aan tafel
gevoerd. „Met een irreële prijs willen
we de markt niet op," zegt Van den
Boom. „Dus moeten we eerst hier al
onderhandelen om tot een redelijk be
drag te komen."
De prijzen zijn wat gedaald, de afgelo
pen twee jaar. Voor een groothandels
bedrijf wordt nu zeven keer de winst
betaald, voor een produktiebedrijf ze
ven tot negen keer de winst, specialis
tische bedrijven en bedrijven in de
food-sector gaan nog makkelijk voor
meer dan tien keer de winst.
„Maar de vraag is: wat is winst?" zegt
Inge Bordes. „Zeker in familiebedrij
ven is vaak sprake van vertekende
winstcijfers: er is nauwelijks vreemd
vermogen. Daar gaan wij uit van een
genormaliseerde winst en in de sector
normale balansverhoudingen om het
rendement te bepalen."
Een nadeel kan zijn dat de winst
afhankelijk is van de aanwezigheid
van de directeur/eigenaar. „Die moet
vaak eerst een paar jaar in de zaak
blijven. Anders lopen de klanten weg
en keldert de winst. Een probleem dat
je dan ontmoet, is dat de verkoper al
afscheid heeft genomen, op het mo
ment dat hij de beslissing heeft geno
men zijn bedrijf te verkopen."
Het aanblijven van de leiding, de aan
wezigheid van vergunningen, de cou
rantheid van de voorraden en tegen
woordig vooral ook de vraag of de
grond vervuild is, zijn eminente kwes
ties bij de overname.
De cultuur van het bedrijf is nagenoeg
beslissend. Fusies en overnames leve
ren vaak niet het resultaat op dat men
ervan verwacht, omdat de culturen
niet aansluiten.
Soms loopt het aan tafel daarop vast.
„Ik had een klant die al vrijwel rond
was. We zouden op een avond de zaak
afmaken en hadden daarvoor de stra
tegie doorgenomen. Aan tafel begint
die cliënt steeds weer nieuwe eisen te
stellen. En tot mijn stomme verbazing
slikte de koper die elke keer weer.
Uiteindelijk zei mijn klant: en toch doe
ik het niet.
„Hij had die eisen alleen maar gesteld
om de koper af te schrikken. Hij had
het besluit niet te verkopen de dag
ervoor al met zijn vrouw genomen. Hij
vond de koper te zakelijk, terwijl hij
een emotionele band had met zijn
bedrijf."
Andersom gebeurt het ook. „Ik rij met
een klant naar Joep van den Nieuwen-
huyzen. 'Ik doe het niet, aan zo'n
raider verkoop ik mijn bedrijf niet',
mopperde hij in de auto.
„Het was lunchtijd op het kantoor van
de advocaat van Van .den Nieuwen-
huyzen. 'Wil ik een broodje voor u
smeren?' vroeg Van den Nieuwen-
huyzen. Hij was allervriendelijkst,
schonk de thee in. 'Of heeft u liever
melk?' Zijn advocaat bracht de verve
lende boodschappen. Toen we terug
gingen was de cliënt helemaal om."
De overname ging niet door. Van den
Nieuwenhuyzen bood nauwelijks de
helft van het eigen vermogen van de
onderneming. Hij bleef een raider.
De afwikkeling van een fusie is steeds
moeilijker. Het nader onderzoek {'due
dilligence') naar de toestand van het
bedrijf kan onverwachte tegenvallers
opleveren. Er vallen lijken uit de kast,
heet het dan.
„Om zich te wapenen tegen die tegen
vallers, willen steeds meer bedrijven
zogenaamde disclosure papers opstel
len, waarin alles wordt vastgelegd
rond de overname. Klopt er iets niet,
dan geldt zo'n opstelling als een soort
ontbindende voorwaarde. Dat is ko
men overwaaien uit de Angelsaksische
landen. Hier is zo'n document eigenlijk
niet nodig, omdat ons recht het begrip
goede trouw kent. De advocaten willen
dan gewoonlijk de onderhandelingen
nog eens een keertje overdoen." Dat is
immers leuk voor de omzet, beaamt
Van den Boom.
Kopers zullen proberen exclusiviteit te
krijgen aan tafel. „Er wordt een vage
intentieverklaring ondertekend, terwijl
in feite alles rond het overnamecon
tract zelf nog moet worden geregeld.
Maar de opkoper zit binnen en hoeft
geen concurrentie meer te dulden."
Zoals DASA dat heeft gedaan:
Andriessen kon met niemand anders
meer praten en de Duitsers konden
vanuit de luie stoel steeds nieuwe eisen
stellen.
De vakbroeders hebben met soms ver
bijsterde belangstelling die gang van
zaken gevolgd. „Bij het moraliteitsbe
sef kun je wel eens vraagtekens zetten,
als je dit soort afbraakmethodes ziet."
Bij de grote bedrijven is de fusiekoorts
enigszins getemperd. Bij de SER heb
ben zich in 1992 710 bedrijven met
meer dan honderd werknemers gemeld
voor een fusie c.q. overname. In 1990
waren dat er nog 817.
Maar in het midden- en kleinbedrijf is
het aanbod van bedrijven onvermin
derd groot, zegt Inge Bordes. „Vroeger
werd er vreemd gekeken als iemand
zijn bedrijf wilde verkopen. Dan zou er
wel iets mis zijn. Tegenwoordig willen
ondernemers steeds eerder hun bedrijf
verkopen."
„Het is maatschappelijk geaccepteerd
dat je stopt om te gaan genieten.
Door onze redacteur
Willem Reijn
DIRECTEUR blijven spelen,
daar had-ie nog wel zin in ge
had na de verkoop van zijn
bedrijf. Meer dan twintig jaar
had hij aan zijn levenswerk ge
timmerd, lange dagen makend,
soms de nacht erbij.
Er stond een mooi bedrijf, vijf
tien miljoen omzet, nette winst.
Maar ja. Er was geen opvolger,
hij was een eind in de vijftig en
je moest vroeg aan de toekomst
denken, dat had hij als onder
nemer altijd wel gezien.
Hij verkocht zijn bedrijf aan
een groter concern, met een
stuk of twintig werkmaatschap
pijen. Hij zou een van de twin
tig worden. Maar zijn auto, zijn
Jaguar, of 'mijn Jag' zoals 'ie de
Engelse saloon liefkozend
noemde, had ie mogen behou
den.
Hij had wel eens gezien dat de
andere directeuren in Opeis
Omega bij de vergaderingen op
het hoofdkantoor arriveerden.
Een enkeling had nog een Mer
cedes 200 of een BMW 520. Die
hadden vroeger zeker ook een
eigen bedrijf gehad.
Hij had eigenlijk niet eens zo
veel gemerkt van de overname.
Alleen de zorgen over het beleg
gen van het geld, de rentestan
den, de beurs en de aankoop
van zijn villa in Noord-Spanje.
DASA-bestuurders Bischoff en Schrempp, Fokker-voorzitter Nederkoorn en top-ambtenaar Verberk van Economische Zaken
heffen het glas op de zojuist ondertekende fusie tussen DASA en Fokker. Bordes en Van den Boom: 'Andriessen kon met
niemand anders meer praten en de Duitsers konden vanuit de luie stoel steeds nieuwe eisen stellen'. foto anp
Die boot was een idee van zijn
vrouw.
Maar nu liepen ze toch wel te
zaniken. Dat het misschien be
ter was als 'ie zijn rust zou
nemen. Dat de resultaten toch
niet optimaal waren. Dat de
integratie in het moederconcern
en de samenwerking met de
andere dochters nog niet ver
genoeg gevorderd was. Dat ze
bij de koopprijs waren uitge
gaan van wat sterkere synerge
tische effecten. Want zo praten
die broekies van doctorandus
sen tegenwoordig, als ze 1+1 3
bedoelen.
Maar het ergste was zijn nieuwe
wagen. Daar hadden die Opel-
tjes zich het meest aan gestoord.
Het had niet gekund, hadden ze
gezegd. Had 'ie het wagenpark
nooit in de gaten gehad? Kende
hij de autovergoedingenregeling
niet, die de hoofddirectie na
zoveel slopende, soms ruzieach
tige vergaderingen met de cen
trale ondernemingsraad had af
gesloten?
Voor zijn categorie, directeur
werkmaatschappij, stond een
maximum van zestigduizend
gulden op de lijst. Die regels
zijn er niet voor niets, hadden
ze nog gezegd. Scheve ogen en
jaloezie tussen de directeuren
leiden tot verziekte verhoudin
gen. Dat komt de samenwerking
niet ten goede. Gelijke monni
ken, gelijke kappen.
Ik dacht dat het communisme
net was afgeschaft, had 'ie te
gen die Russen geroepen. En
regels, pff. Dan was 'ie wel
ambtenaar geworden. Met re
geltjes bouw je geen bedrijf op.
Waren ze vroeger eind vijftig, nu 2jet
je steeds meer veertigers. Misschien
heeft dat te maken met de midlife.Bj
sis. Dat ze nog iets anders wilW
doen."
De rol van het personeel in de fusie
onderhandelingen is heeft wisselend"
„De meesten willen hun medewerkers
netjes achterlaten. Sommigen vinden
het dan ook niet belangrijk om de
allerhoogste prijs binnen te slepen
Maar er zijn ook ondernemers die het
werkelijk geen bal kan schelen wat er
met hun mensen gebeurt."
Dat vakbonden en ondernemingsraden
afspreken dat er geen ontslagen
plaatsvinden, zegt niet veel, menen
Bordes en Van den Boom. „De struc'.
tuur van de onderneming wordt veran-
derd, zodat de winst elders valt. Dan
heet het niet als gevolg van de fusie te
zijn, maar als gevolg van veranderende
economische omstandigheden." Veel
overgenomen bedrijven worden dan
ook binnen enkele jaren gereorgani"
seerd om de bijdrage in de winst van
de nieuwe moeder te vergroten.
De vakbonden blijken niet altijd even
geïnteresseerd. „Wel als ze bij een
bedrijf nooit binnen konden komen,
maar ze op grond van de SER-fusiegel
dragscode moeten worden gehoord. I
Maar we hebben regelmatig overna
mes, waarbij we alleen een kaartje
zien, met daarop 'gefeliciteerd'."
I De Vari den Boom Groep houdt in
West-Brabant twee voorlichtingsdagen
over het onderwerp fusies en overna
mes. De eerste is op donderdag 25!
maart in Hotel Brabant in Breda. De
tweede bijeenkomst is op 1 april in
Restaurant in Moersteede in Bergen op
Zoom.
Maar die jonge gasten hadden
alles in de schoot geworpen ge
kregen. In dat grote concern
zaten veel juristen, was hem in
die twee jaar opgevallen,
regels, veel vergaderen, weinig j
ondernemen.
Die auto, dat had de deur
dichtgedaan. Het dashboard I
was afgewerkt met het fijnstel
walnootfineer. De stoelen wa
ren bekleed met de mooiste le
derhuiden, hetzelfde leer als
van de bankjes van het Bri
lagerhuis.
En presteren! Zelden reed
hard. Hij was op de leeftijd
gekomen dat je juist zacht
om de aandacht te trekken,:
Maar dat Alfaatje van zijn zoon
scheurde hij er makkelijk uit
Een trap op de staart, het beest
gromde zachtjes. De twaalf ci
linders roffelden in de verte.
Goed, zijn Jag kostte natuurlijk
wel wat. Maar het was typ
die Nederlandse platte pol
mentaliteit, die kop boven liet
maaiveld, die bureaucratenter-
reur, die boekhouderssfeer, die
Jan Salie-geest...
Nou goed dan, hij was zelf ook
even geschrokken toen hij de
rekening had gekregen. Hij had
de prijslijst iets te vluchtig be
keken. Hij had eigenlijk alleen
even gedacht aan die jaloerse
blikken van de Opeltjes. Doe
maar, had 'ie gezegd. Maar hij
had nog niet met zijn ogen ge
knipperd, toen de rekening het
bedrag vermeldde: f 248.347,86.
Heb je je leven aan de zaak
gegeven, gooien ze je voor zoiets
eruit! We leven hier toch niet in
Albanië?
Krijgt Janneke een eigen ka
mertje in het Torentje? Die
vraag zal Nederland in toene
mende mate gaan bezighouden
nu Elco Brinkman de opvolging
van Ruud Lubbers min of meer
in z'n zak heeft. De VVD wil
niet met D66 in één kabinet dus
van het door velen gedroomde
triootje met de Partij van de
Arbeid zal wel niets terecht
komen. En omdat het CDA ook
bij de volgende verkiezingen
weer als grootste partij uit de
bus zal komen, deelt Elco
Brinkman daarna bij de kabi
netsformatie de lakens uit.
Over lakens gesproken; volgens
insiders gaat in Washington het
regeren zelfs in bed door. Hilla
ry Rodham Clinton heeft zich
nog fanatieker dan president
Bill zelf op het besturen van de
Verenigde Staten gestort. En
was die die Clinton niet hét
voorbeeld van een eigentijdse
politicus. Weg met al die ouwe
zakken. Mitterrand, Kohl, Mo
butu, Jeltsin, Rabin. Allemaal
van die mannen die nog nooit
van MTV hebben gehoord. Nee,
dan joggende Hamburger-Bill
en zijn Hillary. Dat zijn de
frisse leiders van de jaren ne
gentig. Die willen we in Neder
land ook.
Ruud Lubbers is dan wel niet
echt oud in jaren maar kijk
eens naar dat hoofd! Hij heeft
het premierrecord gebroken
van Drees (is die ooit jong ge
weest?) en nog even en hij eve
naart Ruys de Beerenbrouck
(alleen zo'n naam maakt al
oud). Ook Ria Lubbers is geen
Nederlandse Hillary. Dat rege
ren vindt ze maar niks en ze
vertelt aan wie het maar horen
wil 'dat ze Ruud nu wel weer
eens voor zichzelf wil.' Dat mo
ment lijkt te naderen, hoewel:
met zo'n type als Lubbers weet
Janneke Brinkman regeert niet mee als haar echtgenoot Elco straks premier zou worden.
FOTO anp
je maar nooit. Heb je als vrouw
zo'n man ooit voor jezelf?
Dus zijn alle ogen gericht op
Janneke Brinkman-Salentijn.
Neemt zij straks met Elco haar
intrek in onze kneuterige versie
van het Witte Huis? Stort ze
zich in de voetsporen van Hil
lary op de gezondheidszorg om
het Plan-Simons nieuw leven in
te blazen?
Helaas; het zit er niet in. Niet
alleen omdat het niet mag van
Hans Hillen en al die andere
CDA'ers die net als hij vinden
dat een vrouw voorrang moet
geven aan het gezin, maar niet
het lef hebben om daarover hun
mond open te doen. Janneke
Brinkman maakt niet de indruk
zelf zo nodig te moeten. Vorig
jaar - toen vanuit het CDA de
Brinkman-promotie al in volle
gang was - gunde de fractielei
der televisiekijkend Nederland
een blik in zijn privé-omgeving.
Terwijl op de achtergrond zijn
sonoor stemgeluid de proble
men van het land opsomde,
zagen we Janneke de gera
niums op het terras water ge
ven. Met een vanzelfsprekende
ingetogenheid, een stille, bijna
beschroomde houding, zoals ei
genlijk alleen vrouwen die kun
nen innemen.
Janneke maakt aquarellen. Le
zers van populaire dag- en
weekbladen kennen haar in
zachte tinten gewaterverfde
boeketten en plantjes inmiddels
wel. Daarop voortbordurend
heeft de vrouw van de toekom
stige premier van Nederland nu
ook een eigen geurlijn. Met
maar liefst drie reukjes: wild-
tuin- en veldboeket. Duur? Al
leen voor de jet-set? Welnee,
voor nog geen tientje heb je al
een douche-gel of een bodylo
tion van Janneke.
'Saillente' heet het spul en dat
is saillant. Want hiermee staat
toch haar eigen achternaam
centraal. Toegegeven; van Sa-
lentijn kun je beter een luchtjes
naam afleiden dan van Brink
man. Maar het is wel opval
lend. Misschien één van de ka
mertjes in het Torentje toch een
naambordje met 'Janneke
Brinkman-Salentijn'.
Zo'n CDA-geurlijn is wel het
definitieve bewijs dat je poli
tiek anno 1993 niet meer los
kunt zien van personen. Had
Janneke Salentijn ooit haar ei
gen luchtje gekregen als ze met
les van der Knaap zou zijn
getrouwd? En dan te bedenken
dat het juist Elco Brinkman is,
die met een stalen gezicht durft
te verkondigen dat het in de
politiek niet om de personen
moet gaan maar om de bood
schap. Het begrip 'mannetjes
makerij' lijkt voor hem uitge
vonden. Geen enkele andere
partij stelt in zijn televisiefilm
pjes de personen zo centraal als
het CDA. Wat leren de in slow
motion in het Torentje rond
dwarrelende Brinkman en Lub
bers ons over de boodschap van
het CDA?
Gelukkig heeft die persoonlijke
inkleuring van de politieke
standpunten ook z'n goeie kan
ten. Hopelijk wordt Hans Jan
maat volgend jaar weer de lijst
trekker van de Centrumdemo
craten. Eigenlijk is het jammer
dat de media hem in de dage
lijkse verslaggeving boycotten.
Als hij opduikt in paginagrote
reportages over de opkomst van
zwart-rechts in Europa, dan
krijg je nog de indruk dat hij
iets te betekenen heeft, een se
rieus te nemen gevaar is. Maar
wie de man in de Tweede Ka
mer bezig ziet en hoort, weet al
heel snel veel beter. Het was
niks, is niks en kan ook nooit
wat worden. Als ooit mensen
spijt zouden moeten hebben
van hun stem, dan zijn het wel
raties,
hoeven niet te rekenen o
I een gunstige afvloeiingsregelinf
Minister Ter Beek van Defensi
iioemde dat gisteren in Veldhovei
volstrekt onaanvaardbaar'.
Sinds 1979 doet de krijgsmacht al me
Ln vredesoperaties. Zo nieuw is di
taak dus niet, aldus de bewindsman,
Ler Beek reageeijde hiermee op ee
Van onze Haagse redactie
pen Haag - Ruim 20 proce
ingezamelde verfafval is in 1
buitenland. Minister Alders (Mi
exportvergunningen voor kleiij
verfafval, weigeren 'voor zo\|
EG-regelgeving'.
Dat antwoordt de minister op
schriftelijke vragen van de
Tweede-Kamerleden Willems
(Groen Links) en Schimmel
(D66).
Het weigeren van een vergun
ning is niet mogelijk als een
bedrijf kan aantonen een neven
vestiging in het buitenland te
hebben, of als aannemelijk ge
maakt kan worden dat er te
weinig capaciteit is om in eigen
land het afval te bewerken.
Vanaf oktober vorig jaar maakt
het ministerie gebruik van de
mogelijkheid om exportvergun
ningen van bewerkbaar afval
naar het buitenland te weigeren.
Van onze Haagse redactie
Den Haag De voorzitter van het
Koninklijke Nederlands Land
bouw Comité (KNLC) M. Vare
kamp pleit voor het verhogen
van het btw-tarief op voedsel-
produkten. Varekamp zei dat
gisteren in Den Haag op de jaar
vergadering van zijn organisatie.
I Voeding valt nu nog onder het
lage btw-tarief. Varekamp wil
een prijsverhoging van enkele
procenten. Met dat geld zouden
boeren gesteund kunnen worden.
Daardoor zouden verpaupering
1 en leegloop van het platteland
voorkomen kunnen worden.
Ui
ve
vo
19
50
ne
si:
le
ni
ei
en
di
Hi
br
zii
gr
he
or
de
h£
ne
na
w
V<
he
lis
Pi
ni
ve
hi
sl,
st
kc
de kiezers die in 1990 de Cen
trumdemocraten hebben aan
gekruist. Misschien zouden de
media dat nog wat duidelijker
moeten maken, als dienstverle
ning aan de van de andere
partijen losgeslagen kiezers.
Belangrijkste agendapunt in de
Tweede Kamer is deze week het
drugbeleid. Verder worden de
wet bodemsanering en de poli
tiewet afgewikkeld. Kamer
commissies buigen zich onder
meer over de georganiseerde
misdaad, het industriebeleid
de situatie in Cambodja, de
orkesten in Oost-Nederlanden
technologie in de landbouw. De
Eerste Kamer bespreekt de be
groting van defensie.
I Illustratie Mat Rijnders
Eerder dit jaar pleitte ook voor-
zitter Van Leeuwen van de Gel
derse Maatschappij voor Land
bouw voor het duurder maken
van levensmiddelen zodat boe
ren een beter inkomen krijgen.
Volgens Varekamp gaan er ook
I in Frankrijk en Duitsland stem
men op om de belasting op voed
sel te verhogen.
W. Meijer, lid en beoogd voorzit-
I ter van de raad van beheer van
Rabobank Nederland, hield de
I KNCL-leden gisteren voor dat ze
het publiek duidelijker moet ma-
ken dat boeren milieuvriendelijk
I proberen te werken.
I Meijer: „De overschotten aan
1 fosfaat, kali en stikstof zijn de
afgelopen jaren met gemiddeld
I twintig procent gedaald. Dat
I moeten boeren veel duidelijker
naar buiten brengen."
HET GROTE ONGENOEGEN man
9eruime tijd. Boeren, vissers en v
pas en te onpas wegen blokker
afreageren op onschuldige buitei
handelswaar. Stakingen bij fabriek
I waardoor de haperende economie
tn bovenal woede over de ve
socialistische regering de laatste jai
net was voorspelbaar dat de Frar
9elegenheid zou aangrijpen om af
socialistische partij. Maar dat de v<
ngend zou uitpakken, had zelfs de p
verwachten. Slechts 17,6 procent
Pirecte zetel is het vernederende
ee eerste ronde van de Franse park
'egenover het dramatische verliet
verloren weer terrein en ook de gr
verwachtingen), staat de enorme o
vatieve oppositiecoalitie Union pc
Iveertig procent van de stemm
h het kielzog van deze centrum-r
La e Eront National mee opger
an Jean-Marie Le Pen reikte ir
I vI°Cient van de stemmen. Daarme
Nah Pen niet meer uitde Franse
va r,un enorme winst zullen de cor
Lac>en C'atz'i Z'C'1 verre houden va
l in h en z'in trawanten. Het valt t
I h de verkiezingsstrijd dingen rief
1 kwam Va° kwalijke °pvattin<
va papu''stische uitspraken hebbei
Istri0 socialisten - hun werk
1 al l vvacht echter ook voor rech,
L e9|nt het front scheuren te ve
v Pe Franse economie kan op
LJ^handen. De Franse kiezers h|
ren 'V'i?9 veroorzaakt. Zolang de
zullen ze er weinig voordeel ve
V
