OVERIGENS
'De katholieken
moeten zich
massaal verzetten'
4Wraakactie op Bar best mogelijk'
Waarnemer Ernst
mag lang niet alles
Ruzie tussen Van den Broek en Brittan symptoom onmacht EG
Aj
Zorgvuldig
6 Bij stand per
Ambtenaren w
Stakingen m<
breiden zich
DE STEM I
In de provincie
ACHTERGROND
Schandalig
DESTEM-
DE STEM
VRIJDAG 19 MAART 1993
Het is al weer enkele
jaren geleden. Het
gebeurde in
Noordwijkerhout op een bij
eenkomst van het Landelijk
Pastoraal Overleg, het in
spraakorgaan van de katho
lieke kerk. Er werd gesproken
over liturgie, de specialiteit
van toen nog bisschop Bar
van Rotterdam. Bar reageer
de namens alle bisschoppen
op wat naar voren was ge
bracht. Toen was er pauze. Bij
het verlaten van de zaal hoor
de ik bisschop Ter Schure
tegen zijn collega Bar sissen:
„Ketter!"
Vraag me niet waarop het
sloeg, ik weet het niet meer.
Maar dat de ene bisschop de
andere sissend voor 'ketter'
uitmaakt, vergeet je niet
meer. Het stond mij het afge
lopen weekeinde ook direct
weer voor de geest. De uit
haal naar Bars integriteit van
die 'broeder'-bisschop was
schandalig. Je kunt je meteen
iets voorstellen bij de span
ningen, die bisschop Bar van
sommige collega's te verstou
wen had. Spanningen die hem
ziek hebben gemaakt.
Er is meer schandaligs rond
het aftreden van mgr. Bar.
Het is schandalig dat het en
kele feit van homoseksueel
geaard zijn nog altijd kwets
baar maakt. Zo kwetsbaar,
dat zelfs kwaadwillige geruch
ten voldoende zijn om iemand
te breken. Dit is een neder
laag voor alle integere me
dechristenen van Philippe Bar
in dit land. Die nederlaag mag
de kerkleiding zich bijzonder
aantrekken.
Maar de kous is niet af. De
'zaak Bar' kan niet gesloten
worden, hoe graag de betrok
kene zelf dat ook zou willen.
Hoofdstuk twee is nu aan de
orde. Daarin gaat het niet
meer over mgr. Bar, maar
over de verantwoordelijkheid
van de overige bisschoppen.
En over de verantwoordelijk
heid van iedereen die het
kwaad niet aan het langste
eind wenst te laten trekken.
Zoveel staat vast: kwaadwil
ligheid speelt de hoofdrol in
Bars vertrek. Willen de bis
schoppen dat over hun kant
laten gaan? Laten zij toe, dat
stiekeme kwaadwilligen onge
straft zó hun gang konnen
gaan in hun kerk? Als ze geen
stappen ondernemen, nemen
ze die stiekeme kwaadwilligen
feitelijk in bescherming. Dat
is kwetsend voor die grote
groep, die het onverteerbaar
vindt dat die stiekemerds in
hun vuistje kunnen lachen.
Wat kunnen bisschoppen
doen? Ze behoren het kwaad
te benoemen en de bron aan
het licht te brengen. Zodat de
kwaadwilligheid niet kan
voortwoekeren. Kwaadwillig
heid gedijt immers in de duis
ternis, niet in de openbaar-
heid. Als ergens mensen er
van op aan moeten kunnen
dat kwaadwilligheid geen
kans krijgt, dan in de kerk.
Steekt het toch de kop op,
dan behoort het zonder om
wegen aan de kaak gesteld te
worden. Anders houdt het vrij
spel.
De bisschoppen zijn mij tot
nu toe te lijdzaam, te berus
tend. Maar het hoeft ook niet
van hen alleen af te hangen.
Wat te denken van een Acht
Mei Beweging, net zo goed
als van een Contact Rooms-
Katholieken, van een Mariën-
burgvereniging even goed als
een van Charismatische Ver
nieuwing? Zij zouden het er
ook niet bij mogen laten zit
ten. Ze mogen het net zo
goed tot hun verantwoorde
lijkheid rekenen om vuil spel
en zijn spelers te lokaliseren.
Waar rook is, is vuur. De
geruchtenstroom wilde juist
bereiken dat dit mgr. Bar zou
aankleven. Dat zet zijn af
scheidswoorden in de juiste
dimensie. Vooral die ene zin:
„Ik kan geen bisschop meer
zijn zoals ik zou willen zijn".
Dat is niet alleen een per
soonlijke tragedie. Het raakt
iedereen die aan integriteit
hecht als een waarde, waar
geen enkele gemeenschap
buiten kan. Daar moet elke
gemeenschap dan ook zelf
zorg voor dragen.
EÉN (er zijn er meer) frappant voorbeeld van verkeerd geïnterpre
teerde berichtgeving deze week. De NCRV laat middels een
pers-communiqué weten dat de Centrum-Democraten in de opinie
peilingen van 5 naar 12 zetels gestegen zouden zijn. Journalistiek en
politiek Nederland reageert intens bedroefd en bezorgd ('een
ramp') op de verbazingwekkende groei van het zetelaantal van
extreem rechts.
Er is echter niemand die de cijfers ongeloofwaardig hoog vindt. De
feiten worden niet nagetrokken. Jammer, want de christelijke
omroep had een foutje gemaakt en was iets te enthousiast met de
cijfers omgesprongen. Die 12 zetels waren er 'maar' 8.
Journalistiek en zorgvuldigheid horen hand in hand te gaan. Te
vaak blijkt echter dat ook de verkondigers van het vrije woord zich
door vluchtigheid laten leiden. (HV)
123-23a,
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 2
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326, fax 076-236215.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.59, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.3GM©t 21.30 uur® 076-236394/236911
Bankrelaties! BSstat» 1114111- ABN/AMRO rek. 520536447.
Heeft tt de
Bel veer nsÊi
Önz-e excuses.
M rayonkantoor.
In het bisdom Breda is met
afschuw gereageerd op de
onverkwikkelijke affaire
rondom bisschop Bar. De
Rotterdamse bisschop
legde deze week onder
druk van een
lastercampagne zijn ambt
neer. Geruchten over Bars
vermeende homoseksuele
contacten zouden zijn
verspreid door zeer
behoudende katholieken,
die belang zouden hebben
bij het vertrek van de
bisschop.
Van onze verslaggeefster
Riet Pijnappels
HARRY BUIJSEN, priester in
Goes, spreekt van 'een mense
lijk drama' en 'een zeer kwalij
ke zaak'. „Het katholieke
volksdeel zou hiertegen mas
saal in verzet moeten komen.
Maar hier wreekt zich helaas
het feit dat de kloof tussen
gelovigen en bisschoppen
steeds groter wordt. De basis
merkt nauwelijks nog dat er
hier een bisschop zit."
Hij vraagt zich af of het vertrek
van Bar een uiting is van 'bis-
schoppenziekte'. „Waarom
knappen bisschoppen af? Ik
denk pmdat ze teveel naar Ro
me luisteren. Ze hebben een
groot gebrek aan zelfstandig
heid en kunnen niet omgaan
met de enorme tegenstellingen
in de kerkprovincie. Dit soort
dingen gebeurt omdat ze niet
de moed hebben zich in eigen
bisdom duidelijk uit te spre
ken."
Hij zegt zich ervoor te generen
dat er in ons land een dergelij
ke, reactionaire beweging be
staat die 'mensen zo wegduwt'.
„Maar geruchten over homo
seksualiteit roept de katholieke
kerk over zichzelf af door haar
rigide houding tegenover sek-
Bij zijn zilveren priesterjubileum kwamen honderden men
sen bisschop Bar feliciteren. foto anp
sualiteit. Dat maakt iedere ker
kelijke functionaris zo kwets
baar. Een pastor met een ho
moseksuele relatie wordt ont
slagen. Het ligt voor de hand
dat er dan met deze stok wordt
geslagen."
De teamleider van het Dioce
saan Pastoraal Centrum in Bre
da, Frits Houben, noemt de
roddels over Bar 'verschrikke
lijk en schandalig'. „Zoiets mag
nooit gebeuren. Ik vind dat de
kerk er duidelijk voor uit moet
komen dat we hier niet van
gediend zijn.-Hierin mogen we
niet berusten. Het maakt men
sen afkerig van de kerk."
Ook hij wijt een groot deel van
het probleem aan het onvermo
gen van kerkelijke bestuurders
om openlijk met mensen te pra
ten. „Er rust nog steeds een
groot taboe op homosexualiteit.
Meer openheid zou zeker hel
pen." Hij vertelt dat iedereen
die werkzaam is in de kerk wel
eens wat merkt van reacties uit
conservatieve kringen. Meestal
gaat het om anonieme brieven.
„Het is niet aan te geven of
deze mensen bij een bepaalde
stroming horen. Als dat duide
lijk zou zijn, weet je tegen wie
je je moet keren."
„Het komt voor dat sommige
mensen je niet willen erkennen
als pastor," vertelt pastor
Frans van Kasteren uit Etten-
Leur. Hij is tevens voorzitter
van de Vereniging van Pasto
raal Werkenden van het bisdom
Breda. „Ik nodig die mensen
altijd uit voor een gesprek.
Maar helaas is het verzet vaak
onderhuids, je ziet ze niet. Het
is zorgelijk als dit een soort
hetze zou worden. Een pastor is
een soort gemeenschapsbezit,
de mensen dringen graag door
in het privé-leven. Dat maakt
hem kwetsbaar."
Hij bestempelt de geruchten
over Bar als een 'ziekelijke ver
schijningsvorm van behoud
zucht'. Progressieve kerkgroe-
peringen zullen over een poosje
uitdrukkelijk stelling nemen
tegen de gang van zaken, ver
wacht hij. „Maar voorlopig zul
len ze de wens van de bisschop
eerbiedigen om hem met rust te
laten."
Deken C. Luijkx uit Roosen
daal noemt de affaire rondom
Bar schadelijk voor de beeld
vorming van het instituut kerk.
„Ik vind het bedroefd en tra
gisch dat er mensen zijn die een
ander doelbewust willen be
schadigen. En dan juist iemand
die altijd pleit voor dialoog en
communicatie. Is dit christe
lijk? Is dit evangelisch?"
Hij pleit ervoor dat bisschop
pen en plaatselijke geloofsge
meenschappen een duidelijk
signaal afgeven dat ze een dia
loog willen binnen de kerk zon
der elkaar te veroordelen.
Het Werkverband van Katholieke
Homo Pastores (WKHP) acht het
heel goed mogelijk dat een
wraakactie van een homoseksuele
pastor de directe oorzaak is ge
weest van het aftreden van bis
schop Bar van Rotterdam. Theo
Koster van het werkverband ver
klaarde gisteren desgevraagd wel
enkele homo-pastores te kennen
die een rekening met mgr. Bar
hadden openstaan.
Van onze verslaggever
Jan Bouwmans
THEO KOSTER weet niet of één enkele
pastor de val van bisschop Bar heeft veroor
zaakt, zoals het Algemeen Dagblad gisteren
meldde. Vorige maand zou kardinaal Simo-
nis een anonieme brief hebben gekregen;
daarin stond alleen dat er compromitterend
materiaal over een hoog geplaatste kerkelij
ke functionaris zou bestaan.
Nader onderzoek heeft volgens het AD uit
gewezen dat de anonieme brief door een
priester was geschreven en dat mgr. Bar
bedoeld was. Deze priester zou zich door Bar
ernstig benadeeld voelen.
De woordvoerder van kardinaal Simonis
bevestigt het bestaan van een anonieme
brief. Deze is echter niet vorige maand, maar
al in november vorig jaar in Simonis' han
den gekomen. Die brief is terzijde gelegd. Er
is geen sprake van dat men heeft kunnen
achterhalen door wie de brief geschreven
zou zijn.
Ook de diocesane curie van het bisdom
Rotterdam zegt nooit enige brief te hebben
ontvangen waarin gewaagd werd van com
promitterend materiaal over een hoogge
plaatste kerkelijke functionaris. Deze curie
is ook niets bekend van een wraakactie van
een priester tegen mgr. Bar, verzekerde de
woordvoerder van de tijdelijke bisdomsbe
stuurder Zuidgeest.
Kardinaal Simonis kwam wel in actie toen
hem eind januari, begin februari zowel
schriftelijk als telefonisch geluiden over
compromitterend gedrag van mgr. Bar be
reikten. Zoals bisschop Ernst van Breda
eergisteravond in het televisieprogramma
Nova verklaard heeft, leverde die actie van
de kardinaal geen enkel feit op. Maar het
kwaad had zijn werk intussen gedaan.
De Nederlandse bisschoppen mogen er niet
verbaasd over zijn dat een affaire mógelijk
is, zoals zich nu rond mgr. Bar heeft afge
speeld. Theo Koster van het Werkverband
van Katholieke Homo Pastores acht de bis
schoppen in hoge mate medeverantwoorde
lijk. Er wordt te veel toegedekt, is zijn
ervaring.
De belangrijkste conflictstof van homosek
suele pastores met bisschoppen ligt echter op
het terrein van benoemingen. Enkele homo
pastores hebben daarover met mgr. Bar
zwaar in de clinch gelegen.
In het persoonlijke gesprek kregen ze te
horen dat hun homoseksuele geaardheid een
benoeming in de weg stond. Maar naar
buiten toe werd een vacature-stop of iets
dergelijks als weigering opgegeven. Zodoen
de konden deze pastores de weigering niet
publiekelijk aanvechten. Koster: „Als je zo
te werk gaat, moet je niet verbaasd zijn dat
je een situatie helpt creëren die zoiets on
smakelijks als de bisschop verdacht maken
mogelijk maakt."
„Juist een bisschop als Bar", vult een homo
pastor aan die niet met name genoemd wil
worden. Ook hij acht heel goed mogelijk dat
een homopastor zijn gram heeft willen ha
len. Zelf heeft hij een ernstig conflict met
mgr. Bar gehad vanwege zijn geaardheid,
maar zijn hoge achting voor de bisschop
altijd behouden.
Er is volgens hem maar één uitweg. Homo-
erotisch geaarde priesters, die celibatair le
ven, moeten wel heel openlijk voor hun
geaardheid kunnen uitkomen. Dan zijn ze
daarop nooit te chanteren. Maar die open
heid blijkt in de wereldkerk nog heel proble
matisch te zijn.
Rome werkt evenmin mee aan een beter
klimaat. Theo Koster van het werkverband
heeft zelfs de indruk dat de bisschoppen
onder druk van Rome de afgelopen zes jaar
strakker tegen homopastores optreden dan
daarvoor.
Op 6 mei is het al weer een jaar geleden dat paus
Johannnes Paulus II het ontslag van bisschop H. Ernst
van Breda aanvaardde. Daarmee kwam de Bredase
zetel vacant. Voor het kerkelijk leven in het bisdom
verandert er dan niet veel, maar er zijn een paar
uitzonderingen op die regel.
Door orize redacteur
Jan Bouwmans
MET HET ontslag van mgr.
Ernst veranderde meteen ook
de positie van zijn naaste me
dewerkers. En organen als de
Priesterraad en de Diocesane
Pastorale Raad hielden op te
bestaan.
Maar het kerkelijk leven
houdt natuurlijk niet op. Dat
gaat gewoon door. Wordt dat
soms gehinderd door het ont
breken van een echte bis
schop? Niet echt. Het Romein
se recht zit heel geraffineerd
in elkaar. Alles wat voor een
ordentelijk bestuur nodig is in
een bisdom, mag een waarne
mend bisschop doen.
Toch is de waarnemer wel be
perkt in zijn bestuursmoge-
lijkheden. Is er na één jaar nog
geen nieuwe bisschop be
noemd, dan vervallen er een
paar beperkingen.
Maar één cruciale beperking
vervalt nooit: een waarnemer
mag nooit nieuw beleid in
gang zetten. Alleen de nieuwe
bisschop heeft het recht van
beleid te veranderen.
Mgr. Ernst mag dus zijn eigen
beleid voortzetten. De waar
nemend bisschop heeft vol
gens het kerkelijk wetboek de
zelfde bevoegdheden als een
gewone bisschop. Maar met
uitzondering van... Drs. H.
Lommers, kerkjurist van het
bisdom Breda, is op het onder
werp 'De diocesane admini
strator' in Leuven afgestu
deerd. Hij komt tot tien uit
zonderingen, die door het hele
kerkelijke wetboek verspreid
staan.
Zo mag een waarnemend bis
schop in zijn bisdom geen pu
blieke verenigingen oprichten,
geen diocesane synode bijeen
roepen, de kanselier of andere
leden van de bisdommelijke
curie alleen maar met toe
stemming van het kapittel
ontslaan, geen nieuwe kanun
niken benoemen, de zorg van
een parochie niet aan een orde
of congregatie toevertrouwen,
geen priesters (laten) wijden
zonder toestemming van het
kapittel, geen door de reside
rende bisschop geweigerde
kandidaat-pri^eT'(ratén)"wij-
den en tenslotte de voorzitter
en de vice-voorzitter van de
diocesane rechtbank niet ont
slaan. Deze verboden blijven
ook na het verstrijken van een
jaar van kracht.
Twee bestuursbeperkingen
worden na een jaar automa
tisch versoepeld. Een jaar lang
mag de waarnemend bisschop
geen priester in het ambt op
nemen of een priester tot de
lekestand terugbrengen. Ook
mag hij geen van zijn priesters
naar een ander bisdom laten
vertrekken.
Mgr.
foto de stem/johan van gurp
Na dat jaar mag hij dit alles
weer wel, maar niet zoals een
gewone bisschop op eigen ge-
zag, maar alleen met toestem-
ming van het kapittel. De
tweede versoepeling is dat een
waarnemend bisschop na een
jaar weer in juridische zif
pastoors in een parochie mag
aanstellen.
Alles wat voor een ordentelijk
bestuur nodig is, mag. Maat
wat is ordentelijk en wat niet!
Dat geeft volgens drs. Lom
mers natuurlijk nog wel eens
discussie. Maar beslissingen
die geen uitstel dulden omdat
het bisdom of een parochie
anders schade lijdt, mogen
door de waarnemer altijd ge
nomen worden. Ook als het
gaat om de opheffing van een
parochie of het sluiten van een
kerkgebouw.
Hoe lang kan een bisschopszei
tel vacant blijven en een
waarnemend bisschop dus op
zijn post blijven? Tot in lengte
van jaren, aldus Lommers. In
de kerkgeschiedenis zijn voor
beelden dat een zetel soms
tientallen jaren onbezet is ge
bleven.
Wat echter nog nooit vertoond
is en Lommers ook voor on
mogelijk houdt, is dat de bis
schop die leeftijdsontslag
heeft gekregen, door de paus
opnieuw wordt benoemd op
zijn oude zetel. Want dan zo»
de paus niet meer in staat zijn'
een opvolger te zoeken. De
paus kan namelijk alleen een
opvolger zoeken voor een bis
schopszetel nadat die feitelijk'
vacant is geworden.
De paus kan een bisschop die
wegens het bereiken van de
75-jarige leeftijd zijn ontslag
aanbiedt, wel vragen aan te
blijven. Dat is destijds ge
beurd met kardinaal Höffner
van Keulen. De consequentie
daarvan is wel dat zo'n bis
schop dan tot zijn dood op zijn,
zetel kan blijven zitten.
De paus kan hem alleen
wenk geven om er een punt
achter te zetten. Normaal ge
sproken natuurlijk, want het
kerkrecht bevat bepalingen
onder welke omstandigheden
en redenen een bisschop kan
worden afgezet.
Waarnemend bisschop H.
Ernst zei op de televisie er nog
volop zin in te hebben. De
paus heeft dus wat Breda be
treft de tijd aan zichzelf.
Jacques Delors, voorzitter
van de Europese
Commissie, is een visionair
met ontegenzeglijke
politieke bekwaamheden.
Maar of hij een groot
mensenkenner is, valt te
betwijfelen. Was hij dat wel
geweest, dan had hij
Brussel wellicht kunnen
behoeden voor een
luidruchtige en niet van
bitterheid gespeende ruzie
in de boezem van de
Commissie.
Door Jo Wijnen
Hoofdrolspelers in de twist zijn
de nieuwbakken Euro-commis
saris Hans van den Broek en de
Engelse routinier sir Leon Brit
tan.
De competentiestrijd tussen de
ze twee mannen wordt langs de
diplomatieke en ambtelijke zij
lijnen van de Brusselse Euro-
cratie met verbazing, leedver
maak en gegniffel gevolgd. De
opponenten zijn onwrikbare he
ren met harde koppen, grote
ambities en machtige ego's. En
dus stapelen de ingrediënten
voor een echt drama zich met de
dag hoger op.
Delors heeft het bestaan de
twee bij de verdeling van de
commissieportefeuilles een deel
van één en dezelfde koek te
geven. Had hij zich meer in de
opmerkelijke persoonlijkheids
structuur van het tweetal ver
diept, dan was hij wellicht an
ders te werk gegaan.
Van den Broek en Brittan zijn
nu allebei opgezadeld met wat
in Brussel ruwweg als 'de bui
tenlandse betrekkingen van de
Van den Broek foto anp
Gemeenschap' wordt aange
duid. Door Delors' toedoen val
len die betrekkingen in twee
zeer vaag omlijnde helften uit
een: de handelsrelaties (in han
den van Brittan) en de politieke
relaties (in handen van Van den
Broek). Ongelukkigerwijs gaat
het om terreinen die elkaar zo
sterk overlappen, dat de politie
ke krachtpatsers die er op los
gelaten zijn wel ruzie móésten
krijgen.
Het nu woedende gevecht wordt
vooral gevoerd in de grijze zone
die zich nu eenmaal tussen de
buitenlandse handel en buiten
landse politiek bevindt. Brussel
heeft deze week met een meng
sel van verbijstering en geamu
seerdheid toegekeken hoe sir
Leon terugkeerde van een be
zoek aan Praag op het eigenste
moment dat Van den Broek zich
voor een bezoek aan diezelfde
stad opmaakte. Het is plotseling
bon ton te weten, wie het eerst
de hand van een belangrijke
buitenlandse bezoeker mag
drukken. Intussen beloeren de
in het nauw gedreven woord
voerders van beide commissa
rissen elkaar voortdurend. Er
wordt ijverig gesneerd, gekletst
en gespot.
Brittan lijkt de slag vooralsnog
op punten te winnen. De han
delsconflicten met de Verenigde
Staten bieden hem een onge
kend publicitair platform waar
op hij zich dan ook graag be
weegt. Van den Broek kiest
knarsetandend voor enige te
rughoudendheid.
De 54-jarige Sir Leon Brittan
is, van kruin tot voetzool, een
hoogst stijlgevoelige Engels
man. Er is dan ook geen man ter
wereld die met zo'n verplette
rend vertoon van voornaamheid
uit een limousine-met-chauf
feur kan stappen als uitgere
kend hij. De wijze waarop hij
iedere morgen naar de hoofdin
gang van het commissiegebouw
schrijdt, wordt als een van de
grootste vroeg-ochtendlijke at
tracties van de Brusselse werk
dag beschouwd. Brittan praat
bekakter dan de bekakste
hoofdfiguur uit Oscar Wilde's
komedies. Geen wonder dat 'the
importance of being earnest'
voor hem een belangrijker be
ginsel dan bescheidenheid is.
Onder zijn in Cambridge (Tri
nity College) gevormd bolster
bevindt zich dan ook een kei
harde pit.
Van den Broek (57) is daarente
gen een no-nonsense Hollander
die zich, liefst met één hand in
zijn broekszak, met te grote
passen voortbeweegt. Soms be
staat hij het om met een losge
knoopt colbert door de Heilige
Brittan foto ap
Hallen van de Europese politiek
te lopen. Sommige werkzaam
heden mag Van den Broek zelfs
graag in heipdsmouwen ver
richten. Hij staat erom bekend
dat hij in het voorbijgaan soms
ernstige schade toebrengt aan
heiligenhuisjes en porseleinkas
ten. Van den Broek kan dan ook
niet als een gemakkelijk heer,
maar wel als een bedreven 'in-
fighter' worden aangemerkt.
Van den Broek mag zijn erva
ring dan niet in Brussel hebben
opgedaan, hij heeft zich als mi
nister van buitenlandse zaken
tien jaar op het wereldtoneel
bevonden en kan dus bogen op
een rijke ervaring, een enorm
netwerk van relaties, een alge
meen bekend gezicht en een
hem doorgaans welgezinde pers.
Over de wijze waarop Van den
Broek en Brittan elkaar tege
moet treden, bestaat overigens
weinig duidelijkheid. Van den
Broeks woordvoerder geeft wel
iswaar toe dat het allemaal
'zeer moeilijk' is, maar gaat niet
zover te zeggen dat de heren
nog slechts met het mes op tafel
met elkaar converseren. Boven
dien hebben Van den Broek en
Brittan lange persoonlijke ge
sprekken gevoerd om op voor
hand moeilijkheden te voorko
men. Omdat geen mens de heren
heeft zien of horen vechten, is
enige voorzichtigheid geboden.
„Van den Broek mag de handjes
geven en Brittan doet het echte
werk", liet onlangs iemand uit
de naaste omgeving van de En
gelse commissaris zich ontval
len. De uitspraak werd meteen
door de media opgepakt als het
bewijs voor de mate waarin de
ruzie al was doorgeziekt.
Het kon trouwens niet uitblij
ven dat de pers zich over de
kwestie ontfermde, ook al om
dat die sinds de top van Edin
burgh nagenoeg iedere dag op
zwart zaad zit. In de Brusselse
cultuur hebben pers en Euro-
cratie bovendien een soort mon
sterverbond gesloten, al was het
maar omdat ze elkaar voor ei
gen lijfsbehoud nodig hebben.
Belangrijke organen als Der
Spiegel en de Wall Street Jour
nal schroomden niet enkele ron
kende kolommen aan de
'machtsstrijd' te wijden, wel
licht in de veronderstelling dat
als de Brusselse slangekuil niet
bestond, ze over de ruggen van
Van den Broek en Brittan moest
worden uitgevonden. Omdat de
bewijzen van regelrechte
scheldkanonnades, laat staan
vuistgevechten tussen de twee
commissarissen ontbreken, is
hun machtstrijd waarschijnlijk
een goeddeels vermeende aan
gelegenheid. Details over het
verloop van de ruzie komen na
genoeg uitsluitend uit de twee
de hand.
Niettemin is er - mogelijk zelfs
zonder dat Van den Broek en
Brittan dat hebben gewild - eet
forse barst ontstaan in de nieu
we Europese Commissie op hel
moment dat de EG in een regel
rechte identiteitscrisis is he
iand, dat iedereen mort et
zeurt, dat Engelsen benen
nog steeds vechten ovei Je rati
ficatie van 'Maastricht', dat hét
zorgvuldig opgezet en bewaakt
monetair stelsel van Europa aan
gruzelenmenten ligt, dat suiker
oom Duitsland financieel zwaar
in de nesten zit, dat de situatie
in Rusland steeds verwarder
wordt, dat de Oosteuropese lan
den gefrustreerd raken over hel
totale gebrek aan Westeuropese
solidariteit, dat Europese
ren en vissers de oogsten en
vangsten van hun niet-Europ®
collega's te grabbel gooien,
een handelsoorlog tussen de E"
en de VS een nagenoeg voldon
gen feit is, dat de economie zien
nog slechts met knikkende
knieën en happend naar lu®
voortbeweegt en dat de onder
linge cohesie van 'de twaalf vs
te zoeken is.
Misschien is het Van den Broffl
Brittan-conflict dan ook
symptoom van iets anders,
iets dat de twee opponents
niet in de hand hebben en daan-
om ook niet uit de wereld Mj
nen helpen. Want Brussel
leeft geen vrolijke dagen. "a
een paar maanden geleden n I
een droom was, lijkt nu de vor
van een nachtmerrie aan te n
men.
Als Europa inderdaad uit F
lood geslagen is, waarom z°.
den de hoeders van dat EuioP
het dan niet zijn? Van
Broek en Brittan vormen
woon een deel van het P™|
bleem.
DE STEM
Van onze Haagse redactie
pen Haag - Een speciale
onderzoekscommissie van
de Tweede Kamer gaat on
derzoeken of het mogelijk is g
dat een bijstandsuitkering k
niet meer per gezin wordt s-
verstrekt, maar per persoon.
Hierbij zou een veelge
bruikte mogelijkheid tot
fraude komen te vervallen.
De commissie wil ook bestude
ren of het mogelijk is dat een
gegadigde voor een uitkering
e
u
Top F
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Na een oproep van
Commissie om het financierin
terug te dringen, adviseren
top-ambtenaren een strenge ko
6/
e
c
De top van het ministerie van
financiën dringt er bij Kok op
aan in elk geval negen miljard te
bezuinigen in 1994, terwijl dit
jaar nog eens ƒ2,3 miljard gekort
moet worden. Voor het volgend 1<
jaar staat ook de verkoop van m
pTT-aandelen ingeboekt voor
drie miljard gulden, zodat voor
'echte' bezuinigingen zes miljard
resteert.
V
g
k
Bij de voorbereiding van de be- k
groting van dit jaar is enige M
vertraging opgetreden vanwege
ziekte van minister Kok. Ambte
lijk is de zogenaamde kaderbrief K
al klaar. „Maar het is zeer de D
vraag of Kok bij terugkomst op n
maandag de grote lijn zal over
nemen," zegt een ingewijde die
herinnert aan de suggestie van
de minister van financiën om
volgend jaar het tekort minder te g
laten teruglopen dan afgespro-
ken (3,25 procent) in het regeer
akkoord.
In de concept-kaderbrief staan
ook adviezen voor bezuinigingen
voor dit jaar. Aanvankelijk
moest het kabinet nog voor 750
miljoen gulden aan bezuinigin
gen vinden, maar dat bedrag is se
inmiddels - door onder meer het
uitstel van de milieuheffing -
opgelopen tot 2,3 miljard. De
bezuinigingsplannen behelsen s]
het (steeds terugkerende) korten v:
op allerlei subsidies in de sfeer w
b
F
h
st
t<
°1
G
v;
a
Van onze redactie binnenland
Utrecht - Nu duidelijk is dat b
metaalindustrie voorlopig geen e
het overleg over een nieuwe cao e
de wao-uitkeringen te hervatten,
in deze sector gisteren fors uitgeb
i
rr
K
li
n
f<
d
r<
z:
d
L
B
ei
a
o
Woensdag werd nog maar bij
drie bedrijven gestaakt, gisteren
lag de produktie volgens de in
dustriebonden bij dertien bedrij
ven volledig stil.
De acties concentreerden zich op
de scheepsbouw in Groningen,
waar zeven werven plat gingen,
en op de regio Hengelo. Daar
trof de staking vier bedrijven:
Sirocco Houwden, Stork Dela-
val, Stork Muvac en VSH Ver
der is het werk neergelegd bij
Pannevis in Utrecht en Odink en
Koenderink in Haaksbergen.
Bij een aantal van deze bedrij
ven zal ook vandaag nog ge
staakt worden, terwijl er drie
MINISTER-PRESIDENT Lubbers wi
wil inzetten voor gevechtseenhe
werkkampen voor jeugdige crimine
veel meer discipline moet komen
Wöltgens is van oordeel dat de one
huis weer aftrekbaar moeten worde
Een greep uit een nog veel ruimt
afgelopen week door vaderlandse
de Nederlandse burger zijn uitges
laarte gaan, lijkt de verkiezingsstrij
doet een populistisch uitspraakje h
Publieksvriendelijker voorstel tegen
Opvallend is dat de plannen mees
den lande bekend worden gemaak
man heeft indertijd met zijn opva
9ezet. De andere politieke partijen
altijd verzekerd is van veel publicite
Aan het droppen van over het algei
provincie kleven voor- en nadelen,
de politici aan de locatie (ver w
ontlenen om vrijblijvend met de
9aan. Valt een voorstel niet goed?
spreekbeurt is goed voor weer een
'e vaak echter horen we nooit of n
die niet altijd ongeschikt zijn voor g
ue nieuwe mode past wel bij d<
interesse van de kiezer in de pol
vertrouwen kan niet worden terui
euke verhaaltjes op te hangen. C
Prima, maar ze moeten wel een ve
oat hoort: het parlement,
viaar juist in de Tweede Kamer ge
genwoordigers zich als grijze n
Pfnmg en bevlogenheid doord
lós door de coalitie zijn voorgekoi
i a®9 dezelfde bravoure zouden to
ae provincie, zou dat de politiek
