Coalit
OVERIGENS
Winnaars van Stern-prijs wachten op betere tijden in Haïti I
Ton de Jong (CFO): 'Nederland is niet zo'n vakbondsland'
Malaise in de politiek: de politicus wast handen in onschuld
DE STEM B
Afschuiven
Keuringsplicht
CPB: lastenver
Kamer geïrrite
langzame decei
ACHTERGROND
Ideeën
DESTEM-
DE STEM
VRIJDAG 5 MAART 1993
IpE STEM
De nieuwsstroom
stort nog dagelijks
een portie ellende
uit ex-Joegoslavië over ons
uit. We weten ons machte
loos. En dat knaagt. Maar hoe
lang nog? Machteloosheid
maakt na verloop van tijd
doof. Een initiatief als dat van
pastoor Bertus van Schaik in
Nieuw Vossemeer is zeker
sympathiek.
„Kunnen we vrouwen in
vluchtelingenkampen niet
met wol en breipennen wat
afleiding bezorgen?", opperde
hij. Zakken ingezamelde wol
zijn inmiddels onderweg. Pri
ma, maar ze zullen de oorlog
en de wreedheden geen spatje
temperen.
Vrij kort na het uitbreken van
de ellende op de Balkan
klonk hier en daar spot en
hoon aan het adres van de
vredesbeweging. In het bij
zonder aan het adres van het
Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV). 'Dat was toch altijd zo
spraakmakend geweest. Maar
nu zag of hoorde je er mooi
niks van. Waardeloos.' Alsof
de critici nog een rekening
hadden te vereffenen uit de
tijd van de Koude Oorlog en
de anti-kruisrakettenstrijd.
Na een periode van heroriën
tatie is het IKV echter weer
actief als vanouds. Juist ook
voor vrede op de Balkan. En
wat het IKV altijd gedaan
heeft, doet het ook nu: het
lanceert ideeën. Ideeën hoe
gewone burgers de vrede op
de Balkan dichterbij kunnen
brengen. Maar veel aandacht
krijgen die ideeën niet. Dat
kan aan die ideeën liggen.
Het kan ook zijn dat het IKV
als achterhaald wordt be
schouwd, als iets van de Kou
de Oorlog en die is verleden
tijd.
Deze week keerde IKV-secre-
taris Mient-Jan Faber terug
van een bijeenkomst van de
Helsinki's Citizen Assembly
(HCA). Dat is het orgaan van
de Europese vredesbeweging.
Dit burgerforum is ervan
overtuigd geraakt dat de toe
komst van Europa niet aan de
staatsmachten en de politiek
kan worden overgelaten. Vre
de in Europa kan het niet
stellen zonder burgerinitiatie
ven. De burgers van Europa
moeten met elkaar vrede
stichten. Ook in ex-Joegosla-
vië.
Hoe? Faber bracht uit Hon
garije het idee mee om overal
in het voormalige Joegoslavië
plaatselijke 'ambassades voor
vrede en democratie' op te
zetten. Gemeenten in heel
Europa zouden een partner-
gemeente op de Balkan finan
ciële hulp en praktische steun
moeten geven. Niet op af
stand, maar via een eigen
'ambassade' in die partnerge
meente. En zo op kleine
schaal de belangen van vrede
en democratie direct beharti
gen.
Is dit een wild idee, al te
ideaal? Of zit er iets in? Je
zou wensen dat gemeenten er
warm voor zouden lopen.
Maar je kunt er ook verder op
doordenken. Zijn particuliere
initiatieven waaraan gemeen
ten meewerken, ook denk
baar? En wat moet je je bij
het werk van zo'n 'ambassa
de' concreet voorstellen?
Zoveel is natuurlijk wel dui
delijk: het is geen idee voor
de korte termijn. Het is iets
voor na de burgeroorlog, voor
de tijd van de wederopbouw.
Het is wel typisch IKV om
zover vooruit te kijken. De
vraag is echter of de betrok
kenheid van de burger er te
gen die tijd nog wel is, zoals
nu door de dagelijkse portie
ellende.
Perspectief openen op terug
keer van Bosnische en Kroati
sche vluchtelingen naar hun
woonplaats: dat wil de Helsin
ki's Citizen Assembly ook ter
hand nemen.
Hoe? Door verdreven Kroa-
ten of Bosniërs en achterge
bleven Serven in een bepaal
de plaats of streek met elkaar
in gesprek te brengen over
mogelijke wederopbouw en
terugkeer van de vluchtelin
gen. Maar biedt terugkeer in
een vijandige omgeving de
vluchtelingen eigenlijk wel
enig toekomstperspectief?
Dat mag ernstig betwijfeld
worden.
;-J3«
De keuring voor de dienstplicht is voor jongens van rond de 18 jaar
de eerste confrontatie met het 'echte' mannenleven dat militaire
dienst heet. Wat na een dagje binnenste buiten te zijn gekeerd
vooral bijblijft is het beeld van begeleidende militairen, uitgerust
met een arsenaal aan gore moppen en met een fijne neus voor
kneuzen die vaak op weinig subtiele manier voor paal worden
gezet.
Minister Ter Beek neemt het logische standpunt in dat na afschaf
fing van de dienstplicht de keuringsplicht niet langer zinvol is.
CDA, PvdA en VVD vinden dat de keuringsplicht moet worden
gehandhaafd. In een tijd waarin aan alle sociale verworvenheden
wordt getornd, maakt een ruime Kamermeerderheid zich sterk voor
de instandhouding van een instituut dat geen functie meer heeft.
Toch hebben ze het in Den Haag vaak over prioriteitsstelling. (HV)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326, fax 076-236215.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lucy van Wezel
FOTO DE STEM BEN STEFFEN
Johan en Lucy van Wezel
uit Halsteren wonnen twee
jaar geleden als eersten De
Stem-prijs. De jury had hun
project, het werk van
(schoon-)broer Kees van
Wezel (broeder Gerard) in
Haïti, uit de inzendingen
gekozen. Broeder Gerard
werkte aan zijn boek 'Wij
boeren'. Een handleiding
voor het bedrijven van
landbouw en veeteelt in de
tropen met een stevige
scheut maatschappijleer.
Door onze redacteur
Theo Giele
„HET GELD is veilig bij de
nonnen ondergebracht. We
wachten op betere tijden om het
boek in Haïti te laten drukken,
want verspreiding van Kees'
boek is nu nog bloedlink."
Twee jaar geleden, in het voor
jaar van 1991, was Haïti nog
een land van hoop. Na tiental
len jaren van onderdrukking en
terreur door de gevreesde Ton
ton Macoutes van Papa Doe,
Baby Doe en militairen, regeer
de de radicale priester Jean-
Bertrand Aristide als eerste, de
mocratisch gekozen president
over het land, dat de westelijke
helft is van het Caraïbische ei
land Hispanola.
De straatarme, verpauperde be
volking was optimistisch. Over
al was het portret van de kleine,
loensende Aristide op muren
geschilderd, net als het symbool
van Aristides partij, de haan.
In september 1991 maakten de
militairen een einde aan het
bewind van de priester. Volgens
zijn medestanders verraden
door het Vaticaan, dat Aristide
regelmatig waarschuwde zich
niet met politiek in te laten, en
in de steek gelaten door het
buitenland, bevindt de demo
cratisch gekozen president van
Haïti zich nog steeds in balling
schap.
Frè Jéra, zoals broeder Gerard
door de mensen in het stadje
Thomassique werd genoemd,
was woedend. Hij was in augus
tus teruggekeerd naar het Trap
pistenklooster in Zundert, na
jaren in het stadje in het westen
van Haïti te hebben gewerkt.
„De smeerlappen", siste hij en
hij had grote vrees voor de
mensen met wie hij in Thomas
sique had gewerkt.
Van die sombere toekomst had
het Halsterse echtpaar Van We
zel nog geen vermoeden, toen ze
in februari 1991 lazen over De
Stemprijs. Het was niet zo dat
Johan en Lucy meteen in de pen
klommen: „We hadden wel wat
aarzelingen. Is dat wel wat voor
ons? Voldoen wij wel aan de
eisen? Maar we kregen een be
hoorlijke duw in de rug van
mensen uit Zundert, die het
werk van Kees ook steunden.
Toen hebben we het reglement
opgevraagd en werd ons duide
lijk dat we aan alle voorwaar
den voldeden."
In het verre Thomassique werk
te broeder Gerard al jaren aan
een handleiding voor, zeg maar,
boeren in de tropen. Hoe de
mensen met eenvoudige midde
len zo gunstig mogelijk resul
taat uit hun inspanningen kon
den verkrijgen.
De kracht van het boek is dat
de boeren niet wordt aangera
den allerlei dure machines,
kunstmest en andere niet te be
talen spullen van buitenaf aan
te schaffen. Broeder Gerard laat
hen zien dat ze met de middelen
die ter plaatse voorhanden zijn
de opbrengsten sterk kunnen
verbeteren. Het boek was ge
schreven in het Creools, een
mengeling van Frans en Afri
kaans dat door de gewone Haï-
tiaan wordt gesproken.
Het boek werd in Nederland
door deskundigen van de Land
bouwuniversiteit
nagekeken en aangevuld.il
de tienduizend gulden van M
Stemprijs wilde broeder GeJ
de definitieve versie van ai]
handleiding laten drukken J
verspreiden over het platteland!
Zover is het dus nog niet k«
nen komen. Broeder Gerard M
in zijn boek nogal wat poM
gelardeerd met bijbelteksten
verwerkt. Alle mensen
zijn gt.1
lijk, laat je niet uitbuiten
ons land vanzelfsprekendheden
in het Haïti van na de militajï
coup levensgevaarlijke uitsprei
ken.
Het boek van broeder Gerard ij
inmiddels in het Nederlands e
het Filipijns vertaald. Aan ee,
Franse versie wordt gewerkt
zodat het in grote delen va;
Afrika te gebruiken is en
makkelijker te vertalen in lol...
Ie talen in ontwikkelingslandet
Broeder Gerard is onlangs tel
ruggekeerd naar Haïti. Schoon-f
zus Lucy zegt dat hij nu gedt
ten uit het boek, ontdaan v®
hun politieke lading, wil u:
ven. Aparte boekjes dus oveil
het houden van varkens en aki
kerbouw. Lucy van Wezel: „M
wachten op de terugkeer van del
democratie. Pas dan kan Kee l
broeder Gerards' boek compleetl
worden gedrukt en verspreid nl
Haïti."
Zestien jaar lang de Haagse
politiek van zeer nabij
volgen maakt niet vrolijk,
ontboezemt politiek
redakteur Jan Tromp in zijn
onlangs verschenen boek
'Deining aan zee'.
Door onze redacteur
Pieter-Jan Dekkers
ALS JE zo lang de vaderlandse
politiek op de snijtafel hebt ge
legd loop je de kans zelf onder
deel van het Haagse meubilair
te worden. En dus besloot poli
tiek redakteur Jan Tromp on
langs het 'Haagse pissoir' te
verlaten.
'Deining aan zee' heette de poli
tieke rubriek in de Volkskrant,
waarin Tromp wekelijks
('vlijmscherp', oordeelt zijn uit
gever) de Haagse politiek pro
beerde te ontrafelen.
In zijn gelijknamige boek doet
Tromp die zestien jaar nog eens
dunnetjes over. Hij haalt daar
bij veel overhoop, doet menige
onparlementaire uitspraak en
wekt de indruk dat met zijn
vertrek uit het Haagse de Ne
derlands politiek pas echt red
deloos verloren is.
Kernthema is het verval van de
politieke cultuur, dat - in tijd
gemeten - zo ongeveer gelijk
loopt met zijn eigen carrière in
Den Haag.
De politiek, onderwijst Tromp,
is op sterven na dood. De kie
zers zijn niet meer naar het
stemhokje te branden en
draaien de politiek massaal de
rug toe. Ze knappen hun zaak
jes zelf wel op!
Met enige weemoed duikt
Tromp in de tijd dat politieke
partijen elkaar nog te vuur en te
zwaard bestreden, elk politiek
probleem volgens Den Uyl min
stens twee kanten had en Ka
merleden in 's lands vergader
zaal tenminste nog één zin uit
hun hoofd konden voordragen.
Kom daar nu maar eens om. De
politiek is lusteloos, lamlendig,
de politicus onvermogend en
wauwelziek en de burger staat
er bij en kijkt er niet eens naar.
Tromp probeert te achterhalen
waarom de politiek zo is afge
gleden naar middelmatigheid en
vooral wanneer dat proces is
begonnen. Hij komt dan uit bij
de katholieke Van Agt, premier
tussen 1977 en 1982, die geen
kans ombenut liet om het eigen,
politieke nest te bevuilen.
Tromp: 'Van Agt was de eerste
politicus die openlijk aan het
volk te kennen gaf dat hij er
niet bij hoorde, bij die stinken
de troep.' Politiek was volgens
Van Agt maar een onnozel be
drijf, met welke uitspraak hij de
politiek onmachtig verklaarde.
De PvdA, en met name Ed van,
Thijn, bestreed Van Agt te vuur
en te zwaard. Politiek mag géén
vuil spel zijn en iedereen die dat
wel beweert ondermijnt de de
mocratie. Maar het was aan
dovemansoren gericht.
Het is sinds Van Agt een 'te
ringzooi' gebleven, concludeert
Tromp. Het Van Agt-virus - de
onmacht - maakte zich zelfs
meester van de PvdA, die na het
biefstuksocialisme ('elke arbei
der z'n eigen auto voor de deur')
geen antwoord meer had op
vragen uit de samenleving. De
onmacht in de politiek was de
onmacht van de PvdA gewor
den.
Maar daarover straks meer.
Eerst nog Lubbers. In het na-
Jan Tromp weg uit 'Haags pissoir'
jaar van 1990 - de premier had
ér toen zo'n tien jaar opzitten -
verklaarde dokter Lubbers Ne
derland ziek. Doodziek zelfs:
'Als men de statistieken van
arbeidsongeschiktheid, ziekte
verzuim, drop-outs en daaraan
gerelateerde werkloosheid in
ons land bestudeert, moet men
erkennen dat ons land ziek is'.
Het kwam geen seconde bij
dokter Lubbers op dat zijn tien
jarig no-nonsens-bewind daar
ook wel eens schuldig aan kon
zijn. Dat zijn ongetwijfeld goe
de bedoelingen al die jaren wa
ren blijven steken in 'bureau
cratische mierenneukerij'.
Dat zijn kabinetten zulke slech
te en fraude-gevoelige wetge
ving afleverden, dat de burger -
geen gehoor vindend in het
doofstomme Den Haag - daar
dankbaar gebruik van maakte
en zich calculerend wel wist te
redden.
Geen hand in eigen boezem.
Integendeel. Nederland was
ziek. 'De mentaliteit van menig
FOTO ROELAND DE BRUYN
burger zou niet deugen, hij tilde
de belastingen en de sociale
dienst, hij zag de regering als
een Sinterklaas (alleen nog
dommer), hij lapte de wet aan
zijn laars'.
Met andere woorden: het is alle
maal de schuld van die burger.
Het werd daarom hoog tijd dat
de politiek zich niet langer meer
door hem zou laten ringeloren.
Dus nieuwe wegen gezocht
waarlangs die vermaledijde
burger weer in het Haagse
keurslijf zou kunnen worden
gedwongen. 'Want de ki(
had het gedaan. De kiezer
de kanker krijgen!'
Burgerzin moest er kon
Zelfredzaamheid was een at
CD A-medicijn. De zorgzame sa-1
menleving heette Brinkmarjl
vondst. Kortom, het medicijn!
was van hoog CDA-gehalte, al-I
leen werd het op de verkeer*!
patient toegepast.
Tromp laat de Amsterdam»!
wetenschapper De Haan het fa
len van de politiek haarscherp
blootleggen: 'Want ofwel dt
overheid trof maatregelen die
onbeheersbaar en oncontroleer
baar waren en die daardoor
ontdoken konden worden door
de brugers, ofwel het beleid
schoot tekort waardoor bur
afhankelijk werden van uitke-1
ringen en subsidies.'
Het was aan de politiek echter
niet besteed.
En dan die arme PvdA. Een van
huisuit vakbondsleider, die
schatkistbewaarder op het ic
komt om ten behoeve van
kapitalistische belegger
beursbelasting af te schaffen!
Den Uyl zal zich menig keer in
z'n graf hebben omgekeerd
het horen van zoveel socialis-1
tische 'goddeloosheid'.
Met Den Uyl verdween de pas
sie in de politiek in het graf i
geen Rottenberg die het 'dode
paard' weer tot leven kan wek
ken, hoe hard hij er ook
sjort, is de sombere conclusie
van Tromp.
Hoe het verder moet zal hem
kennelijk een zorg zijn. Hij on
dertitelt z'n boek met 'Schippe
ren in Den Haag'. En zo is het
maar net.
'Deining aan zee' door Jan
Tromp, uitg. Balans, 213 bl„
24,50.
Het beeld dat veel mensen
van de vakbeweging
hebben, lijkt
onverwoestbaar: de
bonden ruien het volk op,
roepen op tot acties. En
dan winnen bonden leden.
Dat is dus een goede reden
om af en toe flink de trom
te roeren, zou je zeggen.
Ton de Jong heeft er
gemengde gevoelens over.
Door Jeroen den Blijker
en Pieter Willemsen
HIJ HERINNERT zich in het
bijzonder hoe de ambtenaren
bonden in 1983 en 1984 in actie
kwamen toen de salarissen bij
de overheid met drie procent
werden verlaagd.
Ton de Jong was in die woelige
tijd voorzitter van de christelij
ke ambtenarencentrale CFO.
„Wij hebben niet geoogst. In
tegendeel, die acties hebben ons
duizenden leden gekost." Een
christelijke bond, erger een
bond van overheidspersoneel,
die actie voert: dat was voor
veel leden onbestaanbaar.
„Maar als we niet mee hadden
gedaan, waren we nog meer
leden kwijtgeraakt," zegt Ton
de Jong.
Hij stelt vast dat Nederland niet
zo'n vakbondsland is. De Jong
merkt dat ook in contacten met
andere organisaties. „Daar
trekt men vaak de neus op voor
de vakbeweging. Dat zijn tegen
draadse lieden, vinden ze, het
zijn herrieschoppers waar je
voor op moet passen."
Voorzitter Freek van der Meu-
len van dè Hout- en Bouwbond
CNV legt er de nadruk op dat
de vakbeweging medeverant
woordelijk is voor de manier
waarop veel zaken in Nederland
zijn geregeld. Vakbondsmensen
zijn betrokken bij de uitvoering
van de sociale zekerheid, in de
SER adviseren ze de regering,
ze zijn betrokken bij de ar
beidsvoorziening.
„Je zou je eens af moeten vra
gen wat er gebeurt als er geen
vakbeweging meer zou zijn.
Dan zou er een heleboel omval
len in Nederland," zegt Van der
Meulen.
„In het verleden was volstrekt
duidelijk waarom je lid moest
worden van een bond: de slech
te arbeidsomstandigheden, de
belabberde huisvesting, dwon
gen de mensen zich te organise
ren. Maar tegenwoordig denken
veel werknemers dat ze nu ver
der wel voor zichzelf kunnen
zorgen.
„Toch moet er nog veel bereikt
worden. Helaas zijn dat zaken
die wat minder spectaculair
ogen. Als je praat over drie
procent loonsverhoging, dan be
grijpt iedereen waar het over
gaat. Maar als het over de VUT
gaat, haken jongeren al af; dat
Freek van der Meulen
FOTO SJAAK RAMAKERS
interesseert ze veel minder.
Naarmate je meer hebt bereikt,
wordt het moeilijker met een
aansprekend beleid te komen."
Het voorstel van CNV-voorzit-
ter Anton Westerlaken om vijf
jaar pas op de plaats te maken
met de lonen en de opbrengst te
gebruiken voor een beter mi
lieu, scholing, werkgelegenheid
en dergelijke is bij de Hout- en
Bouwbond met gemengde ge
voelens ontvangen.
„Westerlaken heeft duidelijk
willen maken dat ook de vakbe
weging haar bijdrage moet leve
ren aan een leefbare wereld
voor onze kinderen. Dat getuigt
van een goede ideële instelling.
Maar hoe vertalen we dat naar
onze leden? De realiteit leert
ons dat we nauwelijks afspra
ken kunnen maken over twee
maanden omdat we de ontwik
kelingen niet kunnen overzien.
Hoe kunnen we dan voorzien
wat er over vijf jaar gebeurt?"
Van der Meulen bepleit meer
samenwerking tussen de CNV-
bonden; een discussie die trou
wens ook volop woedt binnen
de FNV. Een van de voortrek
kers daarbij is Wouter Waleson,
voorzitter van de Vervoersbond.
Hij wil het liefst het aantal
FNV-bonden drastisch vermin
deren, van achttien naar vijf a
zeven. Iedere bond zou dan tus
sen de 100.000 en 250.000 leden
kunnen tellen.
Wel een verstrekkend voorstel,
zo geeft hij direct toe. „Maar
wellicht de enige mogelijkheid
om een einde te maken aan de
lage organisatiegraad." Zijn
analyse is simpel. Nog maar 15
procent van de Nederlandse
werknemers is aangesloten bij
een FNV-bond. Dertig jaar ge
leden was dat 25 procent.
„Bovendien is de FNV sterk in
traditionele sectoren (bouw, ha
vens en industrie) maar zwak in
nieuwe sectoren (dienstverle
ning). En daar is juist de ko
mende jaren grote werkgelegen
heidsgroei te verwachten." De
oplossing van dit dilemma lijkt
eenvoudig. De grote bonden in
de traditionele sectoren moeten
de helpende hand reiken aan de
kleine bonden die op de groei
markt opereren.
Maar de werkelijkheid is weer
barstig. Want direct belang bij
zo'n actie hebben de grote bon
den niet. Bovendien zijn de
kleine bonden bang voor een te
grote invloed van buitenaf en
vrezen ze identiteitsverlies. Fu
sieplannen zijn daarom bij hen
nooit populair geweest.
Ton de Jong
FOTO ANP
„De laatste tien, vijftien jaar
heeft de discussie dus ook geen
echte oplossingen opgeleverd",
erkent Waleson. En dat is jam
mer. „Want het gaat toch om
een van de grootste uitdagingen
voor de vakbeweging." Wel wil
hij voorkomen dat de nieuwe
opzet één grote waterige massa
wordt. „De kleine bonden moe
ten herkenbaar blijven, voor
zichzelf, maar ook voor hun
achterban."
Waleson: „Het voorstel voor vijf
a zeven bonden is stukje bij
beetje al discussiërend ont
staan. Bijvoorbeeld tijdens in-
Brussel - Het verbod op de
iitv0er van Nederlandse var-
J\ns waartoe de Europese
Commissie voriSe week be~
sloot, zal voorlopig niet onge
daan gemaakt worden. Giste
ren werd in Noord-Italië op-
Ikenstransport aangetroffen
Laarbij de dieren de ver-
schijnselen van blaasjesziekte
droegen-
een Nederlands var-
Het u
staten
mité
zaken
ingegi
zoeke
portvf
Verrm
gende
gevolf
de bi
was v
prater
Van onze Haagse redactie
Den Haag - CDA en PvdA houd
om via bezuinigingen en lastenve
problemen van de overheid op te
werkloosheid te beteugelen.
Het feit dat het Centraal Plan
bureau (CPB) concludeert dat
lagere belastingen en premies
voor burgers en bedrijven zeker
op korte termijn nauwelijks hel-
pen tegen de groeiende werk
loosheid doet daar niets aan af.
Het CPB heeft een aantal va
rianten opgesteld waaruit blijkt
dat de winst aan nieuwe banen
pas na vier jaar echt wordt geïn
casseerd. Die winst is dan overi
gens nog vrij mager.
In één van de varianten, die
dezer dagen in concept worden
aangeboden aan het kabinet,
wordt de loon- en inkomstenbe
lasting vier jaar lang met een
0,25 procent verlaagd. Dat levert
uiteindelijk 27.000 nieuwe banen
op. In deze variant worden de
bruto-uitkeringen overigens met
1 procent verlaagd. Op die ma
nier zal de koopkracht voor
mensen met een uitkering niet
gelijk met die van de werkenden
extra omhoog gaat. Het is de
bedoeling zo de prikkel om te
gaan werken in stand te houden.
Loonmatiging levert volgens de
CPB-berekeningen meer op. Als
de lonen jaarlijks met 1 procent
minder stijgen leidt dat in 1998
tot 64.000 minder werklozen.
Volgens het CPB loopt de werk
loosheid dit en volgend jaar met
zo'n 120.000 personen omhoog.
Dit stemt het CDA-kamerlid
Terps
voor
wijzij
De
haar
fors
vindt
geste
ting
mind
zoals
nanci
daarc?
Kok'
net
gen;
der b
genhi
mule
PvdA
dat li
nigin'
werk
sulta
nieu\
van
op d
werk
daan
teger
Melk
struc
om
gen
gecoi
veste
het
baar.
formele gesprekken tussen ver
schillende bondsvoorzitters
Nota's of vergaderingen zijn er
nog niet aan gewijd. Walesonj
heeft daar ook geen behoefte
aan, zegt hij.
„Want de discussie van de i
lopen vijftien jaar heeft gel
dat alle nota's over de FNV-
structuur stuk voor stuk zijn j
afgeschoten. Dat mag nu niet
gebeuren: daarom is het het
beste om eerst te kijken wat in
'alle vrijheid' groeit. Daarna
kun je bekijken hoe je een en
ander gaat formaliseren."
Ook voor de Vakcentrale-FNV
is in de toekomst een duidelijke
rol weggelegd. „De vakcentrale
moet zich nadrukkelijker bezig-
houden met coördinatie van so
ciaal-economische kwesties, op
nationaal en internationaal ter
rein. Dat gaat het vermogen van
de verschillende bonden nu nog
vaak te boven." De vakcentrale
zal daardoor uiteindelijk meer
gewicht in schaal leggen, ver
wacht de voorzitter van de ver
voersbond.
Hoewel hij de discussie niet me
'tijdslimieten' onder druk wn
zetten ('daarvoor is zij te fra
giel') hoopt Waleson dat nog d'1
jaar knopen worden doorge
hakt. Hoe het precies zou kun
nen, laat hij graag in het mid
den. „Daarmee zou ik nu al a'
het prikkeldraad in de discussie
opzetten. Dat moet iedere bond
eerst voor zichzelf uitmaken.
Dit is het derde deel van een
serie over de toekomst van o
vakbeweging. De vorige artiM
verschenen op 3 en 4 maart. Mo
gen deel 4: Vakbondsperikelen
Europa.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De Tweede Kamer is
van staatssecretaris De Graaff-Nam
j ken, omdat de overheveling van rijki
gemeenten dreigt te mislukken
Daarmee zou het rijk een half
miljard aan bezuinigingen mis
lopen. De Kamer gaat nu ver
trouwelijk met de provincies en
gemeenten praten.
De Kamer heeft de organisaties
van gemeenten en provincies,
VNG en IPO, uitgenodigd voor
een gesprek. Vorig jaar sloot De
Graaff-Nauta (Binnenlandse Za
ken) een akkoord met de Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten over de decentralisatie.
„Maar de uitwerking daarvan
schiet niet erg op", aldus PvdA-
Kamerlid De Cloe.
Met de provincies is het totnutoe
met gelukt om een akkoord te
sluiten over het overhevelen van
rijkstaken. De onderhandelingen
liepen stuk op het Groenfonds,
dat 1
behc
vine
gens
staa:
Kan
nog
prov
„Ma
gebe
heef
dron
inzit
ken.
kort
dedt
gen
Kan
om
prat
ONDERNEMEN IS wat anders dan vol;
de markt in, bepaalt risico's en winst
een besluit. Vergist hij zich en lijdt hi
en draalt, maar gooit direct het
jjnmers vooroplopen,
rhilips-baas Timmer is het daar niet
"et immense verlies ligt niet bij de on
nem zelf. Het verlies is veroorzaak
valutaschommelingen. Er is een moe
wereld van de consumenten-electrc
kunnen voorzien.
V|,eemd. Prijsdalingen en valutascl
resultaat van Philips al enige jaren.
9ewekt hebben als deze beweging ine
markt voor consumenten-electronica
Qe grote producenten elkaar daarom
zen uit de markt proberen te co
wetmatigheden van het kapitalistische
i n al zou Timmer het niet hebben zi
'n de loop van 1992 niets gemerkt?
pW hij toch niet pas na afloop van e
nnipg heeft ongetwijfeld gedacht
normaliter zijn Kerst en Sint goed vo
at T|mmer gewacht heeft. De eindj
geer dan tegen. Een goed ondernenj
e marktbewegingen waren duidelijl
ven eens en er waren geen nieuwe I
T| 3er|gheid en de kooplust van de co
mmer hoeft niet op te stappen.
„n9.er? meesterproef, verloopt succes
allo- wi'ze de hand in eigen boe
laTjmmst. Timmer blijkt een voorbe
mi ondernemer. Successen schri
klaa K ''99en aan anderen. D<
niet biina magische economise!
met meewerkt.
Vpbernemen houdt in initiatief nen
niet i ambtenarij. Die cultuuromsh
nnr, H? lviaar hoe zou hij die aan
9 niet eigen heeft gemaakt?
