waarschuwt Congres
Jeltsin
0
0
O
0
Herzog: Harnas grootste bedreiging vredesproces Midden—Oosten
Russische president zou desnoods willen regeren per decreet
Aanhouding voor wapenbezit
Artsen zonder Grenzen in Somalië beroofd
Waco-drama wijst op exces wapenbezit VS
O
BUITENLAND
Schoolkinderen
vermoord
in Zuid-Afrika
Rapporteur
voor
racisme bij VN
BUITENLAND KORT
Geïsoleerde godsdienstige sektes 'typisch Amerikaans'
Sekteleider wil zich overgeven
Ch Minibolletjes,
wit, verpakt 10 stuks
Uit de bedieningsafdeling:
Rauwe boerenham,
100 gram
1.49
Ch Elleboog macaroni Jk25f of
-spaghettipak 500 gram
Ch Huiswijn,
rood, wit of rosé, fles 1 liter
>29" 1.99
89
>45" 3.95
Ch Chips, n
naturel of paprika, zak 200 gram yy
Aanbiedingen gelden tot en met
zaterdag 6 maart a.s..
Nieuwe openingstijden:
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
DE STEM
WOENSDAG 3 MAART 1993
A4
pen Haag (anp) - De fundamenta
listische beweging Harnas is de be-
'angrijkste bedreiging voor het vre
desproces in het Midden-Oosten en
ret het Israëlisch-Arabische con
flict. Ditze' de Israëlische president
Cbaim Herzog gisteren in een toe-
soraak voor leden van de Eerste en
Tweede Kamer in Den Haag.
je Israëlische president, die sinds
maandag voor een driedaags officieel
,ek in Nederland is, wees erop dat
Westerse regeringsleiders zo geobse
deerd zijn doör het Israëlisch-Arabi
sche conflict dat ze geen oog hebben
voor andere conflicten en gevaren in het
Midden-Oosten, laat staan dat ze die
gevaren van tevoren goed inschatten.
Hij hekelde het feit dat ieder incident in
de bezette Gazastrook over de hele
wereld de voorpagina's van de kranten
haalt, terwijl gevechten tussen Iran en
Irak, waarbij tienduizenden mensen het
leven lieten, genegeerd werden.
Volgens Herzog zijn de Westerse rege
ringen keer op keer volslagen verrast
geweest door ontwikkelingen in het
Midden-Oosten. De val van de Sjah van
Perzië, de Sovjet-invasie in Afghanis
tan, de opkomst van de Iraanse leider
Khomeini, de oorlog tussen Irak en Iran
en de Iraakse invasie van Kuwayt zijn
allemaal gebeurtenissen die door Wes
terse inlichtingendiensten, diplomaten
en journalisten te laat zijn onderkend
en verkeerd zijn ingeschat, aldus Her
zog.
Dezelfde onderschatting van een drei
gend gevaar doet zich nu voor bij het
door Iran gesponsorde islamitische fun
damentalisme, waarschuwde de presi
dent. Dit fundamentalisme treft vele
landen in de regio en verspreidt zich
snel over de wereld. Als deze stroming
dan ook nog de beschikking krijgt over
massavernietigingswapens, dan 'heeft
•de wereld een somber en sinister voor
uitzicht', aldus Herzog.
Volgens premier Lubbers wordt de op
positie tegen het vredesproces vanuit
religieus-extremistische hoek juist ge
voed wordt door gebrek aan vooruit
gang in de onderhandelingen. De meest
effectieve methode om die oppositie de
wind uit de zeilen te nemen, is snel voor
tastbare resultaten te zorgen, met name
wat betreft de leefomstandigheden van
de Palestijnen in de door Israël bezette
gebieden, aldus de premier.
In de Gazastrook, die gisteren herme
tisch was afgesloten als vergelding voor
de moord op twee Israëliërs door een
Palestijn, is gisteren een Israëliërsge-
dood. De man is in zijn auto gestenigd
en neergeschoten door Palestijnse om
standers toen hij de bezette Gazastrook
binnenreed. In het Arabische oost-Jeru-
zalem schoot een Israëliër een Palestijn
dood nadat zijn auto met stenen was
bekogeld.
Moskou (ap) - President Boris Jeltsin van Rusland wil
alles doen om zijn hervormingspolitiek te redden in de
machtsstrijd met het onwillige Congres van Volksafge
vaardigden. In een rede voor een groep Congresleden die
aan zijn zijde staan, verklaarde Jeltsin dat hij zelfs
'extreme maatregelen' niet zal schuwen.
Jeltsin gaf niet aan wat hij daar- hervormingsgezinde fractie van
onder verstaat. Een naaste me- het Democratisch Alternatief
voor. Volgens Jeltsin willen be
houdende groepen in het Con
gres de hervormingen terug
draaien, waarmee Rusland te
gronde zal worden gericht.
„Maar ik denk niet dat het zover
zal komen," voegde hij daaraan
toe.
De belangrijkste tegenspeler van
Jeltsin is de voorzitter van het
behoudende Congres, Roeslan
Chasboelatov. Na het wegvallen
van de communistische partij als
leidraad bij het politieke bedrijf
is een machtsvacuüm ontstaan
dat heeft geleid tot een bittere
machtsstrijd tussen parlement
en president. Volgens Jeltsin
dewerkster zei dat hij het Con
gres desnoods buiten spel zal
zetten om over te schakelen op
een regeerwijze per decreet.
„Rusland maakt een van de
moeilijkste perioden uit zijn na
oorlogse geschiedenis door",
hield Jeltsin de leden van de
Johannesburg (dpa/anp/rtr) -
Zes zwarte schoolkinderen
zijn gisteren in Zuid-Afrika
bij een overval in de oostelij
ke provincie Natal doodge
schoten.
Zes andere kinderen raakten
volgens de staatsradiozender
SABC gewond, toen onbekenden
met automatische wapens scho
ten op de vrachtauto, waarmee
de kinderen onderweg waren.
Dertien mensen kwamen met de
schrik vrij. De botsing deed zich
voor in de buurt van Table
Mountain, een satellietstad voor
zwarten bij de provinciale
hoofdstad Pietermaritzburg.
„De kinderen werden van zeer
dichtbij doodgeschoten", zei een
woordvoerder van de Inkatha-
Vrijheidspartij van Zulu-leider
Buthelezi.
Natal en de satellietsteden voor
zwarten rondom Johannesburg
zijn het toneel van de machts
strijd tussen de Inkatha en het
Afrikaanse Nationale Congres
(ANC). Alleen al in 1992 kwa
men bij geweld tussen zwarten
onderling meer dan 3.300 men
sen om het leven.
In Botswana zijn gisteren ge
sprekken begonnen tussen de
Zuidafrikaanse regering en een
van haar meest gevreesde vijan
den, het Panafrikaans Congres
(PAC). Het zijn de eerste ge
sprekken tussen de Zuidafri-
kaanse regering en het PAC
sinds Pretoria elke discussie met
bet Panafrikaans Congres vorig
jaar van de hand wees, als reac
tie op de door APLA uitgevoerde
moorden op blanken in een res
taurant in Johannesburg.
Het PAC stelde zich allerminst
soepel op door er op te wijzen
dat het niet van plan is tegemoet
te komen aan de eisen van de
Zuidafrikaanse regering. Zij 'wil
dat de APLA-strijders, die te-
wns verantwoordelijk worden
geacht voor de moord op zwarte
en blanke politiefunctionarissen,
■met vakantie gaan", om het
klimaat voor onderhandelingen
te bevorderen.
Ook Inkatha-leider Buthelezi
'igt dwars. „De Inkatha Vrij
heidspartij weigert te onderhan
delen over tussentijdse regelin
gen, tenzij er een consensus is
bereikt over de toekomstige
staatsvorm", aldus de Zulu-lei-
oer. De Zuidafrikaanse regering
voorziet een jarenlang over
gangsproces dat pas tegen 1997
uitmonden in een multiracia-
'e democratie.
penève (dpa)- De Mensenrech-
encommissie van de Verenigde
Naties hebben gisteren besloten
P® speciale rapporteur aan te
«jzen die verslag moet doen
huidige vormen van racis
me en vreemdelingenhaat.
ue discussies die aan het be
stuit vooraf gingen, werden Wes-
®e landen, vooral Duitsland,
pkntiseerd voor het geweld dat
'daar plaatsheeft tegen buiten
anders. De resolutie, een duide-
Jke compromistekst, noemde
enter geen land bij naam. De
uropese Gemeenschap kon me-
daarom de benoeming van
n bijzondere waarnemer on
dersteunen.
trekt het Congres steeds meer
regeringstaken aan zich, een
ontwikkeling waaraan hij paal
en perk wil stellen.
Jeltsin wil dat de grondwet die
in april vorig jaar werd gepre
senteerd wordt aangenomen en
dat het Congres de ruim 300
amendementen, die sindsdien
werden ingediend, intrekt. Vol
gens Jeltsin is alleen op basis
van het oorspronkelijke ontwerp
een constitutioneel akkoord met
het Congres mogelijk.
Het Congres zal binnenkort in
een buitengewone zitting bijeen
komen om met Jeltsin naar een
uitweg te zoeken in de constitu
tionele crisis. -Als dat niet lukt,
wil Jeltsin in april het pleit
rechtstreeks door de kiezers la
ten beslechten in een referen
dum.
Jeltsin gaf dinsdag aan dat hij
weinig hoop heeft dat het Con
gres bereid is tot een constitutio
nele overeenkomst en vermoede
lijk ook zal pogen een referen
dum tegen te houden. Hij zei dan
naar andere wegen te zullen zoe
ken om de mening van de kiezers
te vragen. „Laat de burgers dan
maar zeggen wie zij wensen te
volgen," aldus Jeltsin.
Twee Amerikaanse soldaten houden een Somaliër onder schot die in de stad Kismayu was betrapt met een granaat op zak. De
vs doen alle moeite de strijdende groepen in Somalië te ontwapenen. foto anp
Amsterdam (anp/ips) - Het
woonhuis van de hulporga
nisatie Artsen zonder Gren
zen in de Somalische stad
Baidoa is zaterdagnacht
overvallen. De elf hulpverie-
ners in het pand werden een
uur lang gegijzeld en be
dreigd door het eigen bewa
kingspersoneel. De overval
lers vertrokken met een gro
te som geld en persoonlijke
bezittingen van de Neder
landse teamleden.
Volgens een woordvoerder
vloeit de overval voort uit een
conflict tussen diverse stam
men, zogeheten clans. In over
leg met die clans was de groep
samengesteld die de vestiging
van Artsen zonder Grenzen in
Baidoa moest bewaken. Wie de
overvallers precies zijn, is niet
bekend, maar wel tot welke
clan ze behoren, aldus de
woordvoerder.
Na de nachtelijke overval in
Baidoa zijn tijdelijk zeven
hulpverleners geëvacueerd naar
Kenya. De overgebleven team
leden proberen samen met lo
kale medewerkers de hulpver
lening aan de bevolking voort
te zetten.
Uit een voorlopig rapport van
de Verenigde Naties blijkt dat
deze landenorganisatie vanaf 1
mei het commando moet over
nemen van de operatie 'Restore
Hope' in Somalië. Die hulpope
ratie is door de Amerikanen
gelanceerd. VN-secretaris-ge-
neraal Boutros Boutros-Ghali
vindt dat 'de tijd is gekomen'
om de leiding bij de VN te
leggen. Volgens Boutros-Ghali
is een nieuw mandaat van de
Veiligheidsraad nodig voor de
VN-missie in Somalië 'om de
taak af te maken die de Unitaf
(Unified Task Force) is begon
nen voor het herstel van vrede,
stabiliteit, recht en orde'. De
VN-troepen zullen niet de
macht in Somalië overnemen,
maar wel toezicht houden op de
naleving van de mensenrechten
en op de rechtspraak.
Volgens
Boutros-Ghali zal de operatie
verder gaan dan vredeshandha
ving.
'Irak wreed tegen minderheden'
Genève - Martelingen, executies en deportaties zijn in Irak aan
de orde van de dag, vooral als wrede uitingen van een harde
politiek tegen etnische en godsdienstige minderheden. De toe
stand van de Kurden in het noorden van het land is met name
zorgwekkend. Dit meldt rapporteur Max van der Stoel in een
gisteren gepubliceerd verslag voor de commissie voor de men
senrechten van de VN.
De Kurden hebben de grootste moeite om het hoofd boven water
te houden door een binnenlandse blokkade van goederen. De
wereld mag zich wel afvragen of ze werkeloos kan blijven
toezien, aldus Van der Stoel. De schending van de mensenrech
ten blijft ongestraft.
'Duitsers willen Genscher als president'
Hamburg - Volgens een opiniepeiling willen de meeste Duitsers
dat Hans-Dietrich Genscher de opvolger wordt van bondspresi
dent Richard von Weizsacker. Deze treedt volgend jaar na een
ambstermijn van tien jaar af. In een in opdracht van het
tijdschrift Stern gehouden peiling spreekt 48 procent van de
ondervraagden zich uit voor de voormalige FDP-minister van
buitenlandse zaken.
De door Von Weizsacker zelf ais een geschikte kandidaat
aangemerkte Ignatz Bubis, leider van de belangrijkste organisa
tie van joden in Duitsland, komt in de peiling niet verder dan
zes procent. Ook voor bondskanselier Helmut Kohl had maar zes
procent een voorkeur. De president wordt gekozen door de
Bondsdag en een college met vertegenwoordigers van de afzon
derlijke deelstaten.
Amnesty: Algerije martelt gevangenen
Londen - In Algerije worden sinds de instelling van de
noodtoestand ruim een jaar geleden weer op grote schaal
gevangenen gemarteld. Dit stelt de mensenrechtenorganisatie
Amnesty International. In januari verleden jaar nam een door
militairen gedomineerde staatsraad de macht over van president
Chadli Bendjedid. Met de machtsgreep wist de staatsraad te
verhinderen dat de fundamentalistische moslimpartij FIS een
stembuszege zou behalen.
Amnesty zegt gedetailleerde getuigenissen van tientallen men
sen te hebben ontvangen, waaruit blijkt dat een groot deel van
de gevangenen is gemarteld, een praktijk die sinds 1989 in
Algerije leek te zijn uitgebannen. Ruim 1.000 FIS-aanhangers
zitten volgens Amnesty nog vast in interneringskampen in de
woestijn.
Taiwan dringt bij China aan op verzoening
Taipei - De premier van Taiwan Lien Chan heeft er gisteren bij
de regering in Beijing op aangedrongen het eiland niet langer te
beschouwen als een afvallige provincie zodat beide partijen
kunnen werken aan hun hereniging. Lien, die afgelopen zater
dag werd beëdigd, zei dat Taiwan bereid is onmiddellijk het
verbod op officiële contacten met China op te heffen als Beijing
het eiland als een gelijkwaardige politieke entiteit wil beschou
wen. Ook handel en verkeer zouden op gang kunnen komen,
aldus Lien. Taiwan heeft diplomatieke banden met 29 landen,
China met 137. Beide landen claimen de rechtmatige regering
van het Chinese vasteland te vormen.
IRA-verdachten vast na tonen van video
Londen - De Britse politie heeft dinsdag twee vermeende
IRA-leden opgepakt na een kort vuurgevecht. De autoriteiten
waren na een tip op zoek naar de mensen die vorig jaar januari
een bom hadden gelegd in de winkel Harrods. Volgens de politie
vuurden de verdachten tijdens hun arrestatie tenminste een
schot af. Een van hen liep verwondingen op.
De mannen werden opgepakt na het vertonen van een video
gemaakt door de veiligheidscamera's van het warenhuis aan de
pers. De krant Evening Standard publiceerde foto's gemaakt
van de video, waarop twee pratende en lachende mannen waren
te zien vlakbij Harrods, ongeveer 20 minuten voordat een kleine
bom buiten het pand ontplofte. Daarbij werden drie mensen
gewond.
Adviseurs president Tsjetsenië vermoord
Londen - Twee broers, adviseurs van president Djokhar Dou-
daiev van de opstandige Russische regio Tjsetsenië, zijn in
Londen vermoord. Twee verdachten met de Russische nationali
teit zijn inmiddels gearresteerd.
De broers waren in Groot-Brittannië voor het ontwerpen van
geld, postzegels en paspoorten van hun eenzijdig uitgeroepen
republiek Tsjetsenië in Rusland. Volgens Scotland Yard waren
de broers raadgevers van de Tsjetseense president inzake
economische en internationale kwesties.
(ADVERTENTIE)
Van onze correspondent Mare de
Koninck
Washington - Het drama
rond de godsdienstige Branch
Davidians-secte in het
Texaanse plaatsje Waco is in
veel opzichten 'typisch Ame
rikaans'.
De doden die de afgelopen dagen
zijn gevallen in de veldslag tus
sen politie en sekteleden, zijn
slachtoffers van een Amerikaan
se cultuur waarin vrijheid van
godsdienst even heilig is als het
recht op particulier wapenbezit.
En waarin de sociale structuren
veelal zo zwak zijn, dat verloren
lopende individuen extra aange
trokken worden door de gezins
vervangende geborgenheid die
welke zonderling of fanaat dan
ook te bieden heeft.
In het afgelegen gebouw van de
Branch Davidians bij Waco be
vonden zich volgens de lokale
autoriteiten 'honderden automa
tische en semi-automatische
vuurwapens, minstens vierdui
zend kilo munitie en een hon
derdtal granaten'. Het is waar
schijnlijk dat het grootste deel
van dat dodelijke arsenaal daar
volkomen legaal aanwezig was.
Wapens zijn in Texas, net als in
de meeste andere deelstaten van
de VS, in talrijke gun-shops
vrijelijk te koop voor wie geen
criminele veroordeling of ver
plichte psychiatrische opname
achter de rug heeft. Cult-leider
Vernon Howell, die zich David
Koresh noemt en zegt Jezus
Christus te zijn, heeft in 1987
tientallen in beslag genomen
vuurwapens van justitie terugge
kregen, nadat hij wegens gebrek
aan bewijs was vrijgesproken
van de moord op een sekte-ge
noot.
Ieders 'recht wapens te dragen'
staat in de Amerikaanse grond
wet en kan „verklaard worden uit
de historische totstandkoming
van de VS, uit de jachtcultuur in
het land, uit een landschappelij
ke uitgestrektheid waarin ade
quate politiebescherming een il
lusie blijft en uit het feit dat
weinigen zich willen ontwape
nen nu 'ieder ander' wel een
vuurwapen heeft. Er zijn zo'n
één miljoen vuurwapens in de
VS in particulier bezit: gemid
deld meer dan één per huis (op
straat mag geen wapen worden
gedragen).
Politieke pogingen van o.a. pre
sident Clinton om nadere beper
kingen te stellen aan het wapen
bezit, verlopen moeizaam. Hoog
uit komt er nu landelijk voor
elke koper een 'wachtperiode'
van een paar dagen, waarin de
politie diens identiteit kan na
gaan.
Amerika kent honderden kleine
sekten, die veelal zwaarbewa
pend in verlaten streken in bij
voorbeeld een boerderij bijeenle-
ven. Er spelen zich vaak extra
vagante taferelen af, zoals occul
te bijeenkomsten en groepssek-
suele rituelen.
De Amerikaanse geschiedenis
kent tal van zowel onschuldige
als gewelddadige incidenten met
godsdienstige secten. Van de
veertig Rolls Royces waarmee de
Maharasji en zijn Amerikaanse
volgers in een arme streek in
Oregon hun burgerlijke omge
ving irriteerden, tot de moord,
twintig jaar geleden, van Charles
Manson en de zijnen op onder
anderen de actrice Sharon Tate,
en de collectieve zelfmoord in
1978 van 900 aanhangers (meest
Amerikanen) van 'dominee' Jim
Jones in de jungle van Guyana.
Maar ook meer algemeen geac
cepteerde en grotere religieuze
bewegingen in de VS laten een
psychologisch klimaat zien dat
bij waarnemers in andere Wes
terse landen bevreemding en
huiver kan wekken. De massale
extase waarin christelijke tv- en
zaalpredikers hun enorme ge
hoor weten te brengen, is in
Amerika een normaal verschijn
sel, vooral in conservatieve blan
ke kring in het zuiden, zoals in
Texas.
Naar de verklaring voor de bloei
van christelijk-religieus extre
misme in Amerika hebben talrij
ke psychologen gezocht. Over
het algemeen noemen zij meer
dere elkaar versterkende feno
menen: de traditioneel strikte
scheiding van kerk en staat in de
VS (een kerstboom in een ge
meentehuis is al voltrekt taboe);
angst dientengevolge van de
overheid om religieuze bewegin
gen iets in de weg te leggen; het
individualistische Amerikaanse
ideaal zorgt voor geringe be
moeizucht met geestelijk ontspo
rende mensen; het verval van het
instituut 'gezin' (Amerika heeft
bijvoorbeeld het hoogste echt-
scheidingspereentage ter wereld)
doet velen omzien naar vervan
gende ouderfiguren.
Waco - De leider van de Davidian-sekte Howell heeft gisteren in een
radio-uitzending aangekondigd dat hij zich vreedzaam zal overge
ven, samen met al zijn volgelingen.
Hij deed dat in een op band opgenomen verklaring die werd
uitgezonden door een radiostation in Dallas. Voorwaarde voor zijn
overgave was uitzending van de bijna een uur durende religieuze
boodschap. Eerder op de dag liet hij .in totaal acht kinderen en twee
vrouwen vrij. Daarmee kwam het aantal vrijgelaten kinderen op 18.
Vernon Howell's Branch Davidi
ans is een al zestigjarige afsplit
sing van de kerk der Zevende
Dags Adventisten en zou wereld
wijd niet meer dan tweeduizend
aanhangers hebben. De zorg dat
Howell (33) het moment van
krankzinnigheid kon hebben be
reikt waarin hij al zijn eigen
volgelingen in zijn 'klooster' in
Waco om het leven zou brengen,
heeft de politie doen besluiten
om afgelopen zondag tot de aan
val over te gaan. Het sentiment
dat talrijke kleine kinderen
(deels het eigen nageslacht van
Howell en zijn naar verluid ne
gentien vrouwen) in levensge
vaar zouden zijn en berichten
dat volwassenen in het gebouw
regelmatig seks hadden met
minderjarige meisjes, droeg bij
tot de urgentie die autoriteiten
aan de dag legden.
Intussen staat vast dat de uit
voerder van de beoogde bevrij
dingsactie, het federale 'Bureau
voor Alcohol, Tabak en Vuurwa
pens' volop spijt heeft van zijn
werkwijze. Er zijn grove fouten
gemaakt. Blijkbaar was de ver
rassing er voor Howell en zijn
naar schatting zeventig medebe
woners af, mogelijk als gevolg
van een 'lek' naar de lokale pers.
Een handvol verslaggevers van
de lokale krant en het tv-station
stond zondagochtend rond het
complex te wachten op de actie
die zou gaan komen. Waarom
niet eerst is geprobeerd de sekte
leden 'naar buiten te praten' is
een raadsel.
Op de vraag waarom van de
honderd aanvallende agenten er
zich liefst vièr lieten doodschie
ten en zestien zich lieten ver
wonden, verklaarde de politie
woordvoerder: 'Zij hadden bete
re geweren dan wij'. Waarmee de
simpele verklaring van incompe
tentie was afgelegd.
Onze Top 5
van deze week.
t/m vrijdag tot 18.30 uur.
De koopavond blijft ongewijzigd.
Informeer bij uw AH winkel.
