zoomwegzii J
Het vrachtverkeer hoeft
na de opening van de
Zoomweg niet meer door
Putte. Een verademing
voor de Putse bevolking.
Een mooie gelegenheid
voor het Putse
gemeentebestuur om de
gemeente als rustig,
natuurrijk oord te
presenteren.
Burgemeester C. van
Liere ziet zijn gemeente
na de overlast van
vrachtverkeer al
helemaal terrein voor
dagjesmensen worden.
Industrie groeit. Aan- en afvoerwegen worden aangelegd. Die
ontwikkeling gaat door als een schuivende ijsmassa. Niet te
stoppen, en ogenschijnlijk niet te sturen, alles verslindend.
De nietige mens kan hooguit een beetje vertragen. Dat geldt
ook voor de Zoomweg. De Zoomweg komt er. Met vertraging,
maar ontstuitbaar.
De geschiedenis
van de Zoomweg is
een lange en is
voorzien van
talloze varianten
Vanaf het eerste
idee houdt de
aanleg van de
Zoomweg de
gemoederen bezig.
DE STEM
aan een
lijdensweg
DE STEM
In het ontstuitbare proces is het asfalt van de Zoomweg-zuid er gekomen. Dat van Zoomweg-noord komt
er ook. Vraag is wanneer. Wordt het laatstgenoemde richtjaar gehaald? Of gaat de historie van de
lijdensweg langer duren? foto de stem dick de boer
De geschiedenis van de
Zoomweg lijkt een lan
ge. In 1963 bepleit de
contactgroep Zuid-
West-Nederland van
de KVP de aanleg van
de toen al ter sprake zijnde Zoom
weg, omdat die weg de ontwikke
ling van Zuidwest-Nederland mede
mogelijk maakt.
De visie van de KVP omvat in 1963
het hele delta-gebied ten zuiden
van Rotterdam. West-Brabant en
Zeeland moeten onderdeel uitma
ken van een gigantische industriële
en havenontwikkeling. Rotterdam
loopt immers vol. Op tijd de vleu
gels uitslaan gaat in één moeite
met het leggen van dammen in de
Zeeuwse wateren.
De weg loopt in het KVP-plan van
de Volkerakdam rechtstreeks naar
het zuiden, tussen Bergen op Zoom
en Roosendaal door en ten oosten
van Putte de grens met België over.
Twee jaar later bepleit vanuit het
Bossche KVP-bolwerk (het provin
ciehuis) commissaris der koningin
C. Kortmann eveneens de aanleg
van de Zoomweg.
In die tijd leren de kinderen op
school nog, dat Rotterdam niet in
het zuiden maar in het oosten een
achterland heeft te bedienen. De
beste klant van de Rotterdamse
haven is het Ruhrgebied. Per schip,
vrachtwagen, trein gaan de in de
havens geloste goederen die kant
op. Van een goederenstroom naar
het zuiden is geen sprake. Zeker
niet in het lesprogramma van lage
re scholen. Een stroompje zal er
best wel zijn geweest.
Vanaf het eerste idee om een snel
weg tussen Rotterdam en Antwer
pen aan te leggen houdt de Zoom
weg - hij zal de enige snelle verbin
ding tussen beide steden worden -
de gemoederen bezig. Moet-ie er
komen? En zo ja, waar dan? Na
dertig jaar, waarin voor- en tegen
standers over alle mogelijke aspec
ten elkaar in de haren vliegen,
komt er een stukje van zes kilome
ter bij.
In 1986 zegt de minister van ver-
keer en waterstaat: hij komt in de
polder ten westen van Ossendrecht.
Een jaar later beslist de minister,
dat de aanbesteding in 1989 zal
plaatsvinden.
Eind 1992 rijden er auto's over,
aldus de minister, omdat het plot
seling belangrijk is een verbinding
met de nieuwe Liefkenshoektunnel
in Antwerpen te hebben. Via die
tunnel beschikt Rotterdam, na het
voltooien van de Antwerpse rond
weg, over een snellere verbinding
met Frankrijk en de tunnel onder
het Kanaal naar Engeland. Het
economisch zwaartepunt ligt niet
langer uitsluitend in het oosten.
Dat zwaartepunt verschuift naar
het zuiden.
Voelt Rotterdam in 1963 de nood
zaak van een noord-zuid-verbin-
ding nog niet; Rijkswaterstaat
houdt rekening met de aanleg van
de weg bij het uitvoeren van de
Volkerakdam. In 1969 wordt met
de aanleg van de dam begonnen en
in 1971 wordt het eerste deel van
de Zoomweg (van de Volkerakdam
tot Dinteloord) opengesteld. In die
periode begint de woordenstrijd
tussen voor- en tegenstanders van
de weg, tussen politiek Den Haag
en Brabantse autoriteiten.
Een overzicht van de eerste jaren:
1969, de burgemeester van Halste
ren bepleit snelle aanleg van de
hele Zoomweg, omdat hij anders
een verkeerschaos in zijn gemeente
voorziet. 1970, minister Bakker van
verkeer en waterstaat kondigt aan
dat het Zoomwegplan in de ijskast
is gezet. 1971, minister Bakker laat
weten dat het plan niet in de
ijskast staat. Zijn opvolger Drees
zegt in hetzelfde jaar de aanleg niet
te zullen opschorten.
In 1971 stelt 'Den Haag' het tracé
tussen Dinteloord en Putte vast:
tussen Bergen op Zoom en Roosen
daal, dwars door natuurgebied, ten
westen van Putte uitkomend. Het
koor van voor- en tegenstanders
krijgt er enkele sopranen bij: mi
lieu-organisaties en de Watermaat
schappij Zeeland.
De jaren volgend op de tracévast
stelling in 1971 typeren de geschie
denis van de Zoomweg door de
discussies over natuurgebieden en
de daaronder rustende drinkwater-
voorraad.
Milieugroeperingen lopen te hoop
tegen het voornemen om de weg
door de Wouwse Plantage aan te
leggen. Dan liever een westelijker
tracé: langs het Schelde Rijnka
naal, op de westelijke of oostelijke
oever. Het tracé mag ook door de
polder lopen, daar waar nu het
asfalt van de weg ligt. Dat alles
liever dan het doorboren van de
wonderschone Brabantse Wal of
een weg dwars door de bossen.
Rijkswaterstaat probeert het
Zeeuwse waterleidingbedrijf te lij
men met de suggestie om de weg
dwars door de Wouwse Plantage
waterdicht te maken. Bij ongeval
len zou dan geen ongerechtigheid
door de bodem naar grond- en
drinkwater lekken.
De stevige storm van proteststem
men doet minister Westerterp in
1973 zeggen: er komt geen Zoom
weg. Tijdens een ontmoeting in het
Zeeuwse verklaren zowel Neder
landse als Belgische woordvoer
ders: er is geen haast met de weg.
1975, de Belgen willen hun deel
van de Zoomweg niet door bosge
bied aanleggen. In hetzelfde jaar
belooft minister Westerterp een on
derzoek naar het westelijk tracé
van de weg. In de Tweede Kamer
gaan geluiden op om van een wes
telijk tracé uit te gaan.
Westerterp herhaalt in 1977: de
weg komt niet langs het kanaal en
ook niet door de Wouwse Plantage.
Een nieuwe studie moet uitmaken
waar dan wel. Het streekgewest
Westelijk Noord-Brabant wil on
derhand hom of kuit. De Kamer
van Koophandel in Breda bena
drukt voor de zoveelste maal: de
havens hebben behoefte aan de
weg. Er moet de hoogste prioriteit
aan worden gegeven. Einde van het
liedje in dat jaar is, dat het kabinet
besluit om eerst de A-16 tussen
Gorinchem, Breda, Hazeldonk aan
te leggen.
1978. Minister Tuijnman belooft
dat de Zoomweg-noord in 1985
klaar zal zijn. Het provinciebestuur
weet te melden: over tien jaar is de
hele weg klaar. En de regering
komt tot een opmerkelijke uit
spraak, al eerder gedaan. De
Zoomweg valt niet onder de bezui
nigingen. Antwerpen zegt nog
maar eens, dat er geen nieuwe weg
naar Putte komt. De Havenweg is
voor de Belgen de Zoomweg, die
aansluit op het Nederlandse deel.
1979. Minister Tuijnman: over vijf
jaar is de hele Zoomweg klaar, als
er geld is. Wat later in het jaar: de
Zoomweg staat op een laag pitje,
maar het zuidelijk deel van de weg,
tussen Bergen op Zoom en de
grens, wordt na afspraak met de
Belgen in een mini-programma op
genomen.
Bergen op Zoom bepleit in 1979 het
opnemen van de randweg-oost in
de Zoomweg. Een actiegroep wil er
niet van weten. Antwerpen gaat op
26 juli akkoord met de Havenweg,
waarop Kamerleden vaststellen dat
het tracé langs het Schelde Rijnka
naal kan worden vergeten. Rijks
waterstaat komt in dat jaar met zes
tracé's voor Zoomweg-noord, het
deel tussen Bergen op Zoom en
Dinteloord.
In 1980 vraagt de Kamercommissie
voor Verkeer en Waterstaat de aan
leg van het noordelijk deel niet te'
vertragen. 1981. Er is geen geld
voor de aanleg van Zoomweg-
noord, aldus minister Tuijnman.
Uitstel van beslissingen of herzie
ning ervan stelt Westbrabantse ge
meenten op de proef. Om beurten
komen ze op voor eigen belangen.
Nieuw Vossemeer zegt op zeker
moment het wachten beu te zijn.
De gemeenteraad van Dinteloord
pleit voor een snelle aanleg. Steen
bergen vraagt zekerheid omtrent
het tracé vanwege de ontwikkeling
van de stad. Steenbergen verzoekt
eerst het noordelijk deel van de
weg aan te leggen.
Bij Verkeer en Waterstaat is een
nieuwe baas. Minister Smit-Kroes
in 1983: We hebben geen haast met
Zoomweg-noord. De minister veegt
er in 1984 aan toe: We geven voor
rang aan Zoomweg-zuid. Een jaar
later verkondigt Rijkswaterstaat
dat het zuidelijk deel er pas in 1995
kan liggen. Eerst moeten er allerlei
procedures worden afgewerkt. Ge
deputeerde De Geus laat het volk
eveneens in 1985 vanuit Den Bos»
weten: Het noordelijk deel is i"
1995 aan de beurt. Hij zegt r
harde afspraken te beschikken.
1985. Boeren maken zich zoi
over het tracé van Zoomweg-zuid
Die zou niet door de polder moge»
worden aangelegd. 1986. Smit-
Kroes oordeelt: het zuidelijk dee
komt door de polder. 1987. In 198-
zal -aldus mevrouw Smit-Kroes
met de aanleg worden begonm
De weg krijgt een aansluiting op
Liefkenshoektunnel. 1989. De Bel
gen kondigen aan pas in 1990 over
het tracé van de Havenweg te zul
len beslissen.
Zoomweg-noord is bij de p~
in een stroomversnelling geraaid
deel tussen Bergen op Zoom en
Belgische grens niet vergeten.
1988 laat Rijkswaterstaat weten-
dat het noordelijk tracé in 199*
wordt vastgesteld. In 2000 zal
deel van de weg klaar zijn.
jaar later gevolgd door de medede
ling, dat in 1990 drie varianten va»
Zoomweg-noord aan een onder
zoek worden onderworpen.
In het ontstuitbare proces is net
asfalt van de Zoomweg-zuid er
gekomen. Dat van Zoomweg-noor»
komt er ook. Vraag is wanneer-
Wordt het laatstgenoemde richt
jaar gehaald? Of gaat de historie
van de lijdensweg langer duren?
Alle winkels in Puttel
Putte komt voor een
een nog grotere toeloo,
