Hoogleraar
'Heilige Geest'
wereldprimeur
Nederland milder voor zware gereformeerden
suske wis
hambone
Charismatische vernieuwing krijgt leerstoel aan Vrije Universiteit
GIDS
VOORAL bE
it> Mac
DE STEM
DINSDAG 2 MAART 1993
DE stem
De charismatische vernieuwingsbeweging in het
christendom is lang met reserve, zelfs wantrouwen
bekeken. Maar die tijd is voorbij. De nadruk die deze
beweging legt op de persoonlijke beleving, spoort
aardig met de tijdsgeest. De beweging heeft nu ook
wetenschappelijk voet aan de grond gekregen. Aan
de Vrije Universiteit in Amsterdam is de eerste
hoogleraar ter wereld in de theologie van de charis
matische vernieuwing zijn werk begonnen.
HILVERSUM - Aan de Vrije Universiteit (VU) werd hij
al 'hoogleraar Heilige Geest' genoemd. Maar met die
titel is dr. M. Parmentier zelf niet zo gelukkig. „Ironisch
bedoeld en veel te pretentieus", zegt de oud-katholieke
theoloog. Hij is op vrijdag 26 februari in Amsterdam
aangetreden als bijzonder hoogleraar in de theologie van
de charismatische vernieuwing.
Door ANP-redacteur
Bert van der Kruk
De charismatische beweging is
de stroming binnen de kerken
die alle nadruk legt op de gaven
van de Heilgie Geest. „Als het
goed is" zijn alle theologen bezig
met de Heilige Geest. Met de
charismatische vernieuwing
daarentegen houdt geen enkele
godgeleerde zich officieel bezig.
Parmentier (45) is de eerste die
dit terrein wetenschappelijk
gaat ontginnen. De eerste ter
wereld zelfs: „Een wereldpri
meur."
De leerstoel is een initiatief van
de Charismatische Werkgemeen
schap Nederland (CWN) en de
rooms-katholieke stichting Bou
wen aan de Nieuwe Aarde. Dat
zijn de twee organisaties die een
soort pinksterbeweging binnen
de kerken vormen. De leerstoel
is niet toevallig gevestigd aan de
VU, vanouds een gereformeerde
universiteit. Binnen de gerefor
meerde kerken is de aandacht
voor de charismatische vernieu
wing naar verhouding groot.
Volwassen
De leerstoel bewijst volgens Par
mentier dat de charismatische
vernieuwing volwassen is gewor
den. „We kunnen nu op het
hoogste theologische niveau
meepraten. Het is duidelijk dat
de charismatische vernieuwing
geen hobby is van mensen die
het in de bol geslagen is, maar
een belangrijke religieuze stro
ming. Die zal pas verdwijnen als
de essentiële elementen ervan
door de kerken zijn overgeno
men.
Zover is het echter nog lang niet.
Charismatische vernieuwers
moeten het vooralsnog in kleine
groepen doen, aan de rand van
het kerkelijk gebeuren. Wat in
de kerken niet kan, kan hier wel:
bidden om genezing, handopleg
ging, tongentaai, profetie. Deze
gaven van de Heilige Geest - de
charismata - zijn in de loop der
Miljonair Piet Derksen en echtgenote Trude: steunpilaren van de katholieke charismatische vernieuwing
FOTO'S ANP
eeuwen uit de kerk verdwenen.
Ze worden nu door een groeien
de schare herontdekt.
Parmentier: „Charismatische
vernieuwing is een spiritualiteit
die een geestelijke vernieuwing
van de kerk wil bevorderen. Zij
biedt daarvoor heel concrete
vormen aan, die niet iedereen
even prettig vindt. Maar in het
vroege christendom waren die
heel normaal. Wij proberen het
gewone christelijke leven terug
te halen. En dat begint bij de
charismata."
Eng
Dat deze geestesgaven na de eer
ste eeuwen zijn ondergesneeuwd,
heeft volgens de bijzonder hoog
leraar alles te maken met de
verambtelijking van de kerk.
„De ambtsdragers hebben de
charismata naar zich toegetrok
ken. Zij vonden het eng en be
dreigend als het al te charisma
tisch toeging in de kerk." Deze
„angst voor wanorde" is overi
gens niet geheel misplaatst.
Want zonder begeleiding van de
charismata loopt het in de kerk
uit op „chaotische toestanden".
Dat blijkt bijvoorbeeld uit de
geschiedenis van de Pinksterbe
weging. Deze beweging begon
aan het begin van deze eeuw ook
als een charismatische vernieu
wing binnen de kerken. Maar zij
is er uiteindelijk toch los van
komen te staan. Een ambtelijke
structuur is in de pinksterkerken
vaak ver te zoeken. Met als een
van de gevolgen dat „de trend
wordt gezet door degene die het
hardst schreeuwt".
Pausjes
Parmentier schroomt niet nog
meer „lelijke dingen" van de
Pinksterbeweging te zeggen. Zo
kent de beweging te weinig theo
logische diepte en zijn de voor
gangers - veelal „individuele
pausjes" - slecht geschoold. De
beweging is verder nogal wetti-
cistisch en moralistisch, met alle
vervelende gevolgen vandien
voor bijvoorbeeld homoseksue
len.
Daarbij komt de grote aandacht
voor de groei van de eigen ge
meente. Een „soort vooruit
gangsdenken" waarbij Parmen
tier zo zijn vraagtekens zet.
„Succes is toch geen christelijk
begrip?" Bovendien gaat de
groei ten koste van de zoge
noemde 'historische' kerken. „De
Pinksterbeweging leeft van de
stroom ontevreden mensen uit de
kerken. Er komen weinig men
sen van buitenaf. De test voor de
Pinksterbeweging komt als de
stroom uit de kerken is opge
droogd."
Pasklaar
Waar de Pinksterbeweging pas
klare antwoorden op vele vragen
levert („veel mensen vinden het
vermoeiend om zelf na te den
ken"), biedt de charismatische
vernieuwing slechts „een soort
basisprodukt". Kern daarvan is
het idee „dat God van iedereen
houdt en dat je niet eerst hoeft
te veranderen". De verdere in
vulling wordt aan de betrokke
nen zelf overgelaten.
De bezoekers van gebeds- en
genezingsbijeenkomsten worden
ook niet overgehaald hun eigen
kerk vaarwel te zeggen. Integen
deel, zij worden bewust terugge
stuurd met de mededeling de
kerk van binnenuit te vernieu
wen. Parmentier is zelf sinds
1984 betrokken bij diensten van
voorbede en genezing in Hilver
sum. Die diensten hebben vol
gens hem een etalagefunctie:
„Wij laten de kerken voortdu
rend zien wat ze zelf ook kunnen
doen."
Ook de halfjaarlijkse conferen
ties van de CWN, waarvan Par
mentier bestuurslid is, zijn zo
bedoeld. Een groeiend aantal
mensen uit verschillende kerken
bezoekt deze meerdaagse bijeen
komsten in Dalfsen: ongeveer
500 in 1977, ruim 1.200 in 1992.
Dit jaar pakt het bezoekersaan
tal ongetwijfeld weer hoger uit,
verwacht Parmentier.
Hoofd koel
Tijdens de charismatische vie
ringen gaat het er minder exta
tisch aan toe dan in menige
pinkster- of volle evangelievie
ring. „De charismata mogen niet
met je op de loop gaan. Binnen
de charismatische vernieuwing
proberen wij het hoofd koel te
houden", benadrukt Parmentier.
Zo wordt het spreken in tongen -
„een vorm van bidden die op
treedt als je eigen woorden te
kort schieten" - zoveel mogelijk
uit de openbare viering geweerd.
En bij een dienst der genezing
worden, anders dan in de Pink
sterbeweging, geen grote ver
wachtingen gewekt. Eerder
wordt de nadruk gelegd op het
proces van genezing. Als iemand
zich na het gebed een beetje
beter voelt, is dat een goede
reden om ermee door te gaan. In
pinkstergemeenten daarentegen
„moet het allemaal plotseling en
wonderbaarlijk gebeuren: één
keer bidden en het is over."
Kletskoek
Parmentier wil de ervaringen
van mensen met genezing, beke
ring en „andere charismatische
fenomenen" theologisch onder
bouwen. Hij wil hun verhalen
leggen naast de verhalen uit de
kerkgeschiedenis. Hij is niet uit
op een nieuwe, charismatische
theologie, maar hooguit op een
correctie van de bestaande theo
logie die nauwelijks oog heeft
voor de gaven van de Geest.
Hij zal de studenten (en ook
predikanten) in Amsterdam la
ten zien dat deze charismata
sinds de derde eeuw in toene
mende mate zijn gereserveerd
Dr. M. Parmentier.
voor ambtsdragers, bisschoppgl
heiligen en koningen. En dat g,|
theologen die dit rechtvaardjj
den en meenden dat de geest
gaven alleen ten tijde van 1
vroege christendom voor iedt-
een bestemd waren, altijl
„kletskoek" hebben verkondigd I
Als kerkhistoricus weet hij dJ
de charismata vooral optrader!
wanneer de kerk tijden val
spanning en onzekerheid doot.l
maakte. „Als er gevoelens vaj
zwakte binnen de kerkgemeel
schap leven, gaat men al gauvl
op zoek naar datgene waaruit!
Gods kracht kan blijken. dJ
charismata zijn dan een interes!
sant antwoord." Dat verklaatt|
volgens hem ook waarom in d
tijd van secularisatie en kerkv&l
lating de gaven van de
velen aanspreken.
Tussenpositie
De charismatische vernieuwing!
is in de kerken „liturgisch nogl
niet echt doorgebroken", weel
ook Parmentier.Maar hij ver-1
wacht veel van de cursusse!
charismatisch pastoraat vooj
predikanten. Het zou al heel wat I
zijn als de Pinkstergeest v;SJ
vaker door de kerken waait, a
van de betrokkenheid en h
enthousiasme van de charisma-1
tische vernieuwing wat
breekt in de zondagse vieringen. I
Parmentier neemt als oud-1
katholiek een mooie tussenpos!
tie in tussen protestanten
rooms-katholieken. Dat is een
van de redenen waarom de 1
voor de bezetting van de leer-1
stoel op hem is gevallen. Verder I
speelde mee dat hij (in 1973, in
Oxford) is gepromoveerd op 1
onderwerp 'De Heilige Geest tij I
Gregorius van Nyssa'.
Oxford
Na zijn studie in Utrecht, Bonn, I
Genève en Oxford was Pannen- f
tier enkele jaren werkzaam
kapelaan in de anglicaanse ke
te Oxford en als oud-katholiek I
pastoor in Haarlem. Vanaf 1983 1
was hij verbonden aan
Katholieke Theologische Univer-1
siteit Amsterdam als docent
kerk- en dogmageschiedenis
de vroeg-Middeleeuwse theolo-1
gie, een functie die hij
begin 1992 aan de Katholieke I
Theologische Universiteit
Utrecht uitoefent.
De Broederschap van Pinkster-1
gemeenten - het grootste kerk-1
genootschap binnen de Neder-1
landse Pinksterbeweging - heelt I
plannen om tot een eigen leer-
stoel 'pentecostalisme' te komen.
De aanvraag is al drie jaar
den ingediend bij de Rijksuni-1
versiteit Utrecht, maar die aar-1
zelt nog. Mocht die leerstoel a I
komen, dan sluit Parmentier eni-
ge vórm van contact niet uit, a
heeft hij er geen grote verwach
tingen van.
Door ANP-redacteur Bert van der
Kruk
Oostkapelle - Nederland rea
geerde heel wat terughouden
der op de recente polio-epi
demie dan in de jaren zestig
en zeventig het geval was.
Toen was er sprake van „een
ware hetze" tegen mensen die
om religieuze redenen niet
waren ingeënt. Nu is de pu
blieke opinie „genuanceer
der, vriendelijker, inlevend
bijna".
Die indruk heeft de historicus
Jan Zwemer uit het Zeeuwse
Oostkapelle. Hij is enige tijd ge
leden aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam gepromoveerd op
een onderzoek naar de situatie
van de 'zware gereformeerden'
in het midden van de twintigste
eeuw. 'In conflict met de cultuur'
heet het proefschrift en de au
teur (32) is afkomstig uit de
Gereformeerde Gemeenten, één
van de 'zwaarste' kerken in Ne
derland.
In de jaren zestig werd „veel
heftiger, veel rauwer" gerea
geerd op gereformeerden die
vonden, dat een polioprik het
vertrouwen op Gods voorzienig
heid ondergraaft. Zij werden
„met het vingertje nagewezen".
De media stelden zich „onver
draagzaam en provocerend" op
en creërden „een angstige sfeer".
In de jaren negentig is daaren
tegen geen sprake van „stem
mingmakerij". Daar is de sfeer
niet meer naar, zegt Zwemer. In
de jaren zestig leefde „het een
heidsgevoel" onder Nederlan
ders veel sterker en werd er
scherp gereageerd op mensen die
uit de pas liepen. Nu is polio
vooral het probleem van de niet-
ingeënten: ze zoeken het maar
uit.
Parallel
Bovendien zijn steeds meer zwa
re gereformeerden - ook wel be
vindelijk gereformeerden ge
noemd - ingeënt tegen polio.
Wat dat betreft is er een parallel
te trekken met verzekeringen,
waar ook de voorzienigheid
Gods in het geding is. In de jaren
twintig was het een taboe, ze
ventig jaar later is „de overgrote
meerderheid" van de zwaren
verzekerd tegen van alles en nog
wat.
Overigens is het moeilijk om in
algemene termen te spreken over
de groep christenen die dikwijls
smalend als zwarte-kousenkerk
wordt aangeduid. Als Zwemers
proefschrift één ding duidelijk
maakt, is het dat de bevindelijk
gereformeerde wereld een enor
me verscheidenheid vertoont.
Ook de zwaren kunnen licht zijn
of, zoals ze in Zeeland zeggen,
lucht.
De groep bestaat uit ongeveer
270.000 mensen, twee procent
van de Nederlandse bevolking.
Zij zijn te vinden in een deel van
de Christelijke Gereformeerde
Kerken en de Gereformeerde
Bond en in de Gereformeerde
Gemeenten (90.000 leden), de
Gereformeerde Gemeenten in
Nederland (19.000), de Oud-Ge
reformeerde Gemeenten (17.000
leden) en vele afgesplitste, vrije
gemeenten. De SGP is hun par
tij, het Reformatorisch Dagblad
(RD) hun krant.
De onderlinge verschillen zijn
voor een belangrijk deel terug te
voeren tot deeltradities in ver
schillende delen van het land. Zo
staat in de Gereformeerde Ge
meenten de Veluwe als zwaar en
Zeeland, op Tholen na, als licht
te boek. Hoe sterker benadrukt
wordt dat de genade van God
exclusief voor de uitverkorenen
is, dus hoe groter ook de kloof
met de niet-gelovigen, hoe
zwaarder de gemeente.
Spanningen
De verschillen zorgen nog steeds
voor spanningen in het kerkge
nootschap, dat in 1953 de
zwaarste broeders en zusters zag
vertrekken naar een nieuwe
kerk: de Gereformeerde Ge
meenten in Nederland. Na deze
scheuring was er sprake van een
relatieve openheid naar andere
kerken en de samenleving. Sinds
begin jaren zeventig, toen met de
oprichting van het Reformato
risch Dagblad en eigen scholen
de reformatorische 'minizuil' ge
stalte kreeg, is er echter weer
sprake van „een ruk naar
rechts".
Dat blijkt onder meer uit een
steeds zwaardere prediking en
grotere nadruk op uiterlijke ken
merken van de groep. De kle
dingvoorschriften werden stren
ger. Zo werden in de jaren tach-
Tholen, dat als zwaar te boek staat.
tig meisjes verplicht ook tijdens
de catechisatie een hoed te dra
gen en moesten jongens, net als
in de kerkdienst, gaan staan tij
dens het gebed. „Waanzin", zegt
Zwemer.
De ruk naar rechts was voor hem
in 1983 reden om met de Gere
formeerde Gemeenten te breken
en, als zovele ontevredenen, lid
te worden van een gewone her
vormde gemeente. Zwemer
hoopt dat zijn proefschrift de
leiding van zijn vroegere kerk
duidelijk maakt dat ook de lich
tere tradities recht van bestaan
hebben. Omdat hij weet hoe ge
voelig deze zaken liggen, heeft
hij zich in zijn 508-pagina's tel
lende boek overal voorzichtig
uitgedrukt.
Grimmig
In de stellingen bij zijn proef
schrift is hij grimmiger: „Het
gedoogd worden en officieel be
spreekbaar zijn van de liggings-
verschillen tussen de landsdelen
is in de Gereformeerde Gemeen
ten onmogelijk door het daar
heersende idee, dat er slechts één
waarheid is en dat die maar op
één manier verwoord kan wor
den." De lichtste tradities wor
den nauwelijks nog getolereerd.
Als die ontwikkeling doorzet,
kan een conflict tussen de Velu
we en Zeeland niet lang uitblij
ven.
Zwemer zet zo zijn vraagtekens
bij het isolement waarvoor de
bevindelijk gereformeerden heb
ben gekozen. „Moet je je voor
stellen", zegt hij, „er komen nu
kinderen van 18 jaar van school
die nog nooit met anderen in
contact zijn geweest. Vroeger
merkte je het verschil met leef
tijdsgenoten alleen een beetje op
zondag." Ook in Oostkapelle,
waar de zwaren eerst gewoon
naar de christelijke school gin-
FOTO DE STEM/DICK DE BOER
gen, is in de jaren zeventig „met
veel tamtam" een reformatori
sche school geopend.
De zuilvorming is niet gericht op
een uiteindelijke integratie in de
samenleving, maar moet die sa
menleving juist op afstand hou
den. „Niet alleen profileren de
bevindelijk gereformeerden zich
steeds duidelijker, de verwach
ting dat de zuilvorming de eigen
identiteit zal bevorderen ten
koste van de banden met ande
ren in de samenleving, is in be
vindelijk gereformeerde kring
deel van het beleid", schrijft
Zwemer.
Door het toenemend contact
binnen de eigen zuil is „het con
flict met de cultuur" geëxpor
teerd van de zware naar de lich
te gebieden. Dit conflict vloeit
rechtstreeks voort uit een syno
de-uitspraak uit 1945. Die zegt
dat het God alleen te doen is om
de mensen die Hij heeft uitver
kozen, en niet om de anderen en
de rest van zijn schepping. Daar
mee werd „het gewone leven van
gelovigen en ongelovigen uit el
kaar getrokken."
De SGP, als politieke partij niet
gebonden aan deze kerkelijke
uitspraak, is altijd meer op de
samenleving gericht geweest.
Maar ook zij botste (en botst)
met de cultuur, vooral in haar
protesten tegen het zedelijk ver
val en de aantasting van de
zondagsrust. Op plaatselijk ni
veau trok vooral de zondagsslui
ting van café's en zwembaden de
aandacht.
Dat de partij zich ook op vele
andere problemen richtte, bleef
vaak onderbelicht. De SGP
klaagde dan ook geregeld over
selectieve belangstelling van de
media. Zij werd alleen ten tonele
gevoerd bij zaken die haar in een
belachelijk licht konden stellen.
Afwijkend gedrag, zoals dat van
de Staphorster bevolking, werd
vaak louter negatief opgevat.
„Er leeft het idee dat er heel
andersoortige mensen bestaan,
die niet precies zich gedragen als
de grote wij", schreef fractielei
der ds. H.G. Abma eens.
Provo's
Niet alleen de zware gerefor
meerden werden zo bejegend, de
linkse provo's werden evenmin
getolereerd. „Blijkbaar was de
publieke opinie in de jaren zestig
het geheel eens met de overheid
die afwijkende gedragspatronen
negatief beoordeelde en op dat
oordeel haar beleid afstemde -
of het nu om de provo-beweging
ging of om een zware gemeente
op de Veluwe", schrijft Zwemer.
Hij ziet, in diezelfde tijd, ook
parallellen tussen SGP-stand-
punten en linkse geluiden. „In
haar terughoudendheid ten op
zichte van defensie-uitgaven,
haar vroege signalering van de
gevaren van bestrijdingsmidde
len, haar belangstelling voor me
dische ethiek en vooral ook h
aan de kaak stellen van de con-1
sumptie-maatschappij en -men-1
taliteit liet de SGP verwant-1
schap zien met de positiekeuzes I
van klein links."
Als de lijn van Abma, die als I
Gereformeerde Bonder voot I
SGP-begrippen aan de lichte I
kant was, zou zijn doorgezet, f
was de band met de samenleving
„niet zo verloren geraakt",
denkt Zwemer, die de dit jaar
overleden predikant „een schit
terend persoon" noemt. Maar I
ook in de SGP is de ruk naai I
rechts te constateren. Het is niet
verwonderlijk dat Abma ten tij
de van de zuilvorming „in eigen
kring niet populair was."
Macht
De zuil heeft ervoor gezorgd dat I
de leiders een nog steviger greep
op hun achterban hebben gekre
gen. Zwemer hekelt met name de
haast grenzeloze macht van pre-1
dikanten en kerkeraden. An'
dragers zijn schaars in de bevin-1
delijke kring, want zij moeten
een roeping hebben en echt be- j
keerd zijn. Zij bekleden d;
door hun functie vaak lar_
dan het kerkrecht toestaat. „Als
je dertig jaar op handen wordt
gedragen, word je vanzelf 1
beetje bazig.".
De zuil heeft echter niet kunnen I
verhinderen dat de moderne
tijdgeest ook doordrong in 1
zware kringen, ondanks kriti
van de leiders. „Zelfs in de Gere-1
formeerde Gemeenten in Neder
land doet men volop mee aan het
moderne consumptie- en wel
vaartspatroon, voorzover daar
geen sancties op staan", aldus j
Zwemer. De televisie is
steeds taboe, maar bezoek
zwembaden, vakantiereizen,
wedstrijdsport, geboortenbeper-1
king, verzekering en modern in
gerichte woningen zijn ook in
deze zwaarste sector niet onge
woon. De grote luxe auto is
algemeen geaccepteerd.
Toch zijn de zwaren nog steeds
belangrijke critici van de con
sumptie-maatschappij. In die zin
zijn het „mensen waar we in
deze tijd op zitten te wachten
zegt Zwemer opeens enthousiast-
Als zij niet voor het isolement
zouden hebben gekozen, zouden
ze veel voor de samenleving
kunnen betekenen. „Ze zijn se
rieus, betrouwbaar, bezig met
niet-materiële zaken. En ze dur
ven radicale keuzes te maken.'
RADIO 1
Fik heel uur en 7.30, 8.30, 12.30,
1330 1730, 18.30 en 6.30 Nieuws.
kRO-'7 07 Echo. 9.05 Dingen die
oebéuren. NCRV: 12.07 Hier en Nu.
02 45 Aandacht voor agrarische
actualiteiten.) VOO: 14.05 Veronica
wieuwsradio.TROS: 19.04 Interak-
ief NOS: 20.04 Langs de lijn -
Ltta VOO: 22.04 Veronica sportra
dio NOS: 23.07 Met het oog op
morgen. VARA: 0.02 Of the record.
202 Geen tijd. 5.02-7.00 Ochtendhu
meur
RADIO 2
Fik heel uur nieuws. AVRO: 7.04
quaar in the morning. 9.04 Arbeids
vitaminen op 2. 11.04 Mezzo. 12.04
Het beleg van Hilversum. EO: 14.04
ne gouden greep. 15.04 Formule 2.
17 04 Alle mensen. VPRO: 18.04 Ek-
kei horizontaal. AVRO: 19.04 Neder
lands op AVRO Twee. 20,04 Album.
22 04 Met mij valt te praten.
231)4-24.00 Bluefunk 'n soul
RADIO 3
Elk heel uur nieuws. AKN: 6.02
Breakfast-club. 9.04 Arbeidsvitami
nen. 11.04 Baas van de dag. VARA.
12 04 Denk aan Henk. 14.04 Paul
van Gelder. AKN: 15.04 Popshop.
1/00: 17.04 Rinkeldekinkel NOS:
18 04 Avondspits. EO: 19.04 Spoor 7.
AVRO'20.04 Forza!'VPRO: 21.04 Vil
la 65. TROS: 0.04 Nachtwacht.
VPRO: 2.00 Zone. AKN: 4.02-6.00
Pyjama FM
RADIO 4
700 8.00, 13.00, 18.00 en 20.00
Niuéws. TROS: 7.02 Een goede mor
gen met Klaas Samplonius. 9.00
Muziek voor miljoenen. 11.00 Och
tendconcert I: Orkest van de 18e
eeuw. 11-45 Ochtendconcert II:
Beaux Arts Trio. 13.04 De klassieke
top 10 en nieuwe klassieke cd's.
14.00 Middagconcert: De opera
Stiffelio van Verdi. NCRV: 16.00 De
Nederlanden. 17.00 Leger des
Heilskwartier. 17.15 Muziek in vrije
tijd 18.04 Geloven in muziek. 18.30
Orgelconcert. 19.00 Klassiek in vo
gelvlucht. 20.02 Avondconcert, met
om 20.02 Cello- en pianomuziek. EO:
22 30 Orgelbespeling. 23.00 De ora
toria van G.F. Handel. 23.30-24.00
Songs of Praise
RADIO 5
Elk heel uur nieuws. NOS: 6.45-6.50
Mededelingenrubriek met uitge
breid weerbericht en Scheepvaart-
berichten. 7.05 1008 AM. IKON: 8.50
Snippers. NOS: 8.55 Waterstanden.
VPRO: 9.02 Dinsdag op 5, met om
9.02 Marjoke Roorda is in gesprek;
9.45 Instituut Schreuders; 10.02 En
wenst niet meer; 10.42 De jazz van
Pete Felleman; 11.02 Ischa; 12.02
De omgekeerde wereld; 13.10 Aard
se zaken: 14.02 Passages passan
ten, 15.02 Boeken: 16.02 Stenen des
aanstoots; 16.20 Kunstclips. NOS:
17.10 Radio UIT. PP: 17.50 PvdA.
18.00 Nieuws. KRO: 18.02 De onder
stroom. 18.25 Scheepspraat. 18.30
Taal en teken. 18.50 Het levende
woord. EO: 19.00 Waar waren we
ook alweer? NOS: 19.15 Nieuws en
actualiteiten in het Turks. 19.50
Nieuws en actualiteiten in het Ma
rokkaans en Berbers. 20.40 Nieuws
en actualiteiten in het Chinees. TE-
LEAC: 21.00 Andiamo, Italiaans voor
vakantie. 21.30 Moshi, moshi, Ja
panse taal. 22.00 Como vai, Portu
gees voor beginners. 22.30 Moshi
moshi, Japanse taal. VPRO:
23.00-24.00 Het paradijs
OMROEP BRABANT
Elk- heel uur en 07:30-ANP-Nieuws,
gevolgd door Brabants niduws en
actualiteiten. 7.45 D'e krant in Bra
bant. 7.51 Weerman Johan Ver-
schuuren. 7.55-8.00 Nieuwsover
zicht. 9.07 Muziekkiosk. 10.07 Draai
bank. 11.07 Van harte. 12.53 Bericht
voor boer en tuinder. 12.55-13.00
Nieuwsoverzicht. 14.07 Muziek
kiosk. 15.07 Prikbord. 17.05 Bra
bants nieuws en actualiteiten. 17.45
De agenda. 17.55-18.00 Nieuws
overzicht
OMROEP ZEELAND
7.00 ANP-Nieuws. 7.05 Nieuws en
actualiteiten, met om 7.15 Het weer
in de provincie. 7.32 Regionaal
nieuwsoverzicht. 7.40 De dag van...
7.50-8.00 De agenda. 12.00 ANP-
Nieuws. 12.05 Nieuws en actualitei
ten, met om 12.15 Het weer in de
provincie. 12.32 Regionaal nieuws
overzicht. 12.35 Gesprek van de
week. 12.55 De agenda. 13.00 ANP-
Nieuws. 16.00 ANP-Nieuws. 16.03
Gefeliciteerd! 17.00 ANP-Nieuws.
17.05 Nieuws en actualiteiten, met
om 17.15 Het weer in de provincie.
17.32 Regionaal nieuwsoverzicht.
17.35 Vogels, vissen en Piet Smeer
poets. 17.55 De agenda. 18.00 ANP-
Nieuws
Kun jc mets doenJerom Het jün schurk
ze mcr vetwtetio ze w">im sh
LIk durf met te fiyhenl^
