De rokers zijn weer bij stem
Consument moet legaal produkt kunnen gebruiken dat overal te koop is'
Vakantieboekingen blijven ver achter
Volière-ei meer gekocht
Autodemonteurs sluiten
na jaren de gelederen
Michelin-sterrenslag in
vaderlandse restaurants
Hergebruik kozijnen
Malaise in de reiswereld ondanks optimisme naar buiten toe
Eindredactie
'j Hein Sluijter
-236248
destem consument
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1993
DEEL D
Heel, heel lang hadden ze
let goed. Iedereen deed
let. Automatisch ging
let pakje rond. Zonder te
lijken, je hoefde het niet
tens te vragen. Zat je
ioevallig zonder, dan was
>r altijd wel iemand in de
murt die je uit de nood
ion helpen, en een asbak
ms nooit ver weg.
Tierhonderdzevenenne-
jentig jaar ging het goed,
waren ze de baas. Nu is
mn rijkdom in rook op-
jegaan. Maar net voordat
koning Peuk in een ver
geten hoekje dreigt te
worden uitgedrukt, ste
ken de laatste rokers een
laatste vuurtje aan en
ze zich verenigen in
de stichting Rokers Be
langen.
Rooksignalen uit een ver
banningsoord.
Door Hans Jacobs
Dit moet je natuurlijk niet doen: roken tijdens een goede maaltijd. Maar erna...
a - Aan haar stem is niets te
merken. Die is soepel, zonder een door-
mokt accent.
op haar vingers ontbreken de brui
ne littekens van het genot. Dian Beuke-
i. Een jonge vrouw op weg in de
l-
Ze heeft alles van een Cosmovrouw,
inclusief die geheimzinnige magneet die
blikken, bij binnenkomst in een
openbare gelegenheid naar zich toe
trekt.
Tot ze haar tas openmaakt, het pakje
eruit haalt, een sigaret pakt. Vlam erin,
inhaleren, longen teren en lekker uit
blazen. Dan hult ze zich in een klap in
de problemen. „Mevrouw, u stinkt", en:
„Wilt u die sigaret uitmaken."
Steeds vaker voelt ze zich in een hoek
gedrongen. Steeds vaker voelt ze zich
verbannen naar een verre uithoek.
„Ze pakken gewoon je sigaret uit je
mond en maken die uit in de asbak.
Stop met die vieze gewoonte, zeggen ze
dan. Of als je in een restaurant lekker
hebt gegeten en je verheugt je op een
lekker sigaartje na. De ober brengt de
sigaar, steekt hem aan en komt even
later terug: wilt u de sigaar uitmaken.
zijn mensen die last van de rook
hebben."
Zegetocht
Kt jaar is het precies vijf eeuwen
geleden dat Columbus voor het eerst
°og in oog met een roker kwam te
staan. Het begin van een vurige zege
tocht. Bijna vierhonderdzevenennegen-
jaar ging het goed met de rokers en
leek de wereld één grote asbak. Een
saffie en een paffie ging de wereld rond,
geen strobreed werd hun in de weg
Tot voor een paar jaar het antirokers-
kamp sterker werd. Fanatieker werd.
De tijd dat de niet-rokers zich hoestend
terugtrokken, is voorbij. Ze staan niet
meer alleen en de laatste jaren is aan
het front tegenover de vier miljoen
rokers in ons land een ware Maginotli-
nie opgebouwd waar de antirooklobby
zijn stellingen heeft betrokken.
Betutteling
De vanzelfsprekendheid van de rokers
is veranderd in een schuchter vragen
naar een asbak. En het einde is nog niet
in zicht. Aan de horizon ziet Dian
Beukeboom een angstaanjagende toe
komst opduiken. Zoals in Amerika,
waar je bij wijze van spreken een bon
krijgt als je op de hoek van de straat
een sigaret opsteekt. Ze waarschuwt:
„Denk niet dat het nog ver weg is. Zoals
altijd komt het via Zweden ook naar
ons land."
De betutteling rukt op, zegt ze. „Kijk
maar naar Frankijk, waar de roker als
tweederangs burger wordt behandeld.
Waar een rookverbod bij de horeca
dreigt. Overal wordt de vrijheid dras
tisch uitgehold. Straks kun je niet meer
naar je favoriete café omdat er niet
meer gerookt mag worden."
Voordat in het vliegtuig de laatste stoe
len van hun asbak beroofd worden en in
de trein geen rokers-coupé meer over is,
trekt ze aan de noodrem. „Waar het om
gaat, is een principieel punt: het recht
van een consument gebruik te maken
van een produkt dat volkomen legaal is
en overal te koop is. Net als een pakje
boter. Je mag het wel kopen, maar
blijkbaar niet gebruiken."
Bedreigde soort
Dian staat niet alleen in haar klacht. Ze
heeft Tom Wurtz en Dik Engel meege
nomen. Twee vriendelijke tevreden
ogende sigarenrokers met dezelfde pro
blemen.
Vorig jaar maart kwamen ze elkaar
tegen op de verjaardag van Dian. Ge
zellig feestje, drankje, rokertje en al
snel lagen de problemen op tafel. Het
gevoel als roker te worden betutteld,
dat anderen regels maken zonder dat je
erover mee mag praten. De rokers als
bedreigde soort met tegenover zich een
steeds intoleranter tegenstander, zo
vinden ze.
Ergens tijdens het feestje moet het idee
zijn geboren: we gaan ons verenigen
voordat de politiek ons definitief in de
asbak uitdrukt. „We laten onze stem
ook horen." Zo werd na een klein jaar
van voorbereiding in Amsterdam de
stichting Rokers Belangen geïntrodu
ceerd, een consumentenorganisatie van
rokers gesponserd door de tabakslobby:
van tabaksindustrie tot de aanstekerfa
brikant.
Niet promoten
„Wij willen het roken niet promoten,
maar de vrijheid hebben om te kiezen:
de keuze tussen roken of te stoppen met
roken. Ik kies voor een sigaretje. Dat is
een fundamentele keuze."
Dian Beukeboom is de woordvoerdster
van de jonge stichting. Ze rookt al
vanaf haar jeugd, haar Belindajaren.
Nu is ze goed voor tien tot dertig
sigaretten per dag. „Lights", zegt ze.
Aan stoppen met roken heeft ze nooit
gedacht. „Ik ben wel bewuster gaan
roken, niet ondoordacht. Maar stoppen:
nee. Ik vind het gewoon lekker."
Na het gesprek op haar verjaardag
werden 332 kennissen, vrienden en fa
milieleden benaderd. Wat vinden jullie
van het idee, doe je mee? Een derde
reageerde positief en de stichting Ro
kers Belangen had de eerste leden.
Verdraagzaamheid
„Roken is een kwestie van verdraag
zaamheid, en dat moet zo blijven. Als
we goed met elkaar overleggen, kunnen
we in harmonie met elkaar leven. Over
leg is veel beter dan eenzijdige over
heidsmaatregelen. De roker moet zich
aanpassen, maar ook andersom. Waar
het om gaat, is dat je rekening met
elkaar houdt. Wij Nederlanders vormen
een nuchter volk. We kunnen dat samen
oplossen. Je moet niet zomaar een siga
ret opsteken, maar eerst praten."
Maar het wordt wel steeds moeilijker,
aldus Dian Beukeboom. „De antiroker
wordt steeds fanatieker. Het zijn vooral
diegenen die zelf gerookt hebben en
gestopt zijn. Die zijn het felst anti, die
klagen al voordat ze ergens last van
hebben."
Brochure
Op de tafel ligt een brochure en in alles
is de marketingachtergrond van Dian
Beukeboom en haar sigaar rokende me-
foto sunshine
debestuursleden Wurtz en Engel te
merken. Alles ziet er profesioneel uit.
„Je moet serieus worden genomen, je
moet een goed verhaal hebben. Als de
sigarettenindustrie protesteert tegen
het verminderen van rookcoupés in de
trein zegt de NS: dat is logisch, dat is
jullie handel. Als wij protesteren, is dat
anders, wij zijn een consumentenorga
nisatie", en ze lacht slim.
'Een kwestie van verdraagzaamheid' is
de titel van de brochure die binnenkort
bij alle tabakspeciaalzaken klaar zal
liggen. Een brochure inclusief aanmel
dingsformulier. Op hoeveel leden ze
rekenen, willen ze niet voorspellen.
Maar je ziet de bestuursleden rekenen:
„Vier miljoen rokers... hmmm."
Andere landen
In 23 andere landen zijn dergelijke,
organisaties ook al actief. „Wij zullen
contact met hen opnemen." De overheid
en andere instanties kunnen rekenen op
petities, brieven, gesprekken, protesten,
overleg. „Goede ventilatie kan de lucht
al vaak klaren. Dergelijke oplossingen
zijn altijd effectiever dan eenzijdige
verboden." De rokers zijn weer bij
stem. De politiek kan de asbak weer uit
de kast halen, zo voorspellen ze.
Ruim anderhalf uür lang hebben de drie
leden van de stichting Rokers Belangen
niet gerookt. Er is niets te merken van
verslavingsverschijnselen. Ze drinken
niet meer koffie, alleen Dian Beuke
boom heeft een snoepje genomen. Maar
na anderhalf uur wordt de persconfe
rentie afgesloten. Vriendelijk worden
we naar de uitgang geleid. En voordat
de deur in het slot valt hoor je nog net
het zachte ratelen van vuursteentjes.
Door Hans Veldhuis
Breda - De economische ma
laise, voortdurende onrust op
valutamarkt en een felle
concurrentiestrijd in de'
luchtvaart hebben geleid tot
e«i kopersstaking in de reis
wereld. De boekingscijfers
voor de zomervakantie varië-
ren momenteel van -10 tot
wlfs -40%.
Hoewel het beeld naarbuiten toe
optimistisch wordt gehouden, is
achter de schermen sprake
van bezorgdheid. Vooral de
Vwgreizen blijven achter bij de
verwachtingen, hoewel er al
®ander was ingekocht. De vrees
?a'er in elk geval niet of nauwe-
5® sprake zal zijn van groei is.
groot. 6
Insiders wijzen erop dat bij de
consument, als gevolg van de
«rndige stuntprijzen voor som-
vliegreizen binnen Europa,
-verkeerde- verwachting is
gewekt dat veel tarieven in het
oorjaar opnieuw zullen dalen.
et gevolg is dat menigeen nu
oogstwaarschijnlijk tevergeefs
op die ontwikkeling wacht.
Later boeken is al enige jaren
schering en inslag. Dat heeft ook
te maken met de hoop van veel
consumenten dat zij daarmee
kans maken op een extra voor
delige zogenaamde last minute-
reis. Maar insiders vrezen dat
het huidige stagnerende beeld
ook alles te maken heeft met de
angst van de consument voor een
verdere verslechtering van de
economie.
Ook de toenemende onrust in
sommige vakantielanden speelt
een negatieve rol. Egypte en Ke
nya zijn al op de zwarte lijst
geplaatst. En ondanks pogingen
om sommige delen van het vroe
gere Joegoslavië weer als vakan
tiebestemming te verkopen,
loopt het ook daar als gevolg van
de weer opgelaaide gevechten in
Kroatië en Bosnië bepaald geen
storm. Voor een laatste negatie
ve ontwikkeling tekenen de
Koerden. Wanneer zij hun drei
gement zullen waar maken dat
ze aanslagen gaan plegen op toe
risten die Turkije bezoeken, zal
het internationale toerisme ook
dat land gaan mijden.
Alleen Hotelplan probeert met
10% korting op alle Spanje-ar-
rangementen het tij te keren. De
andere toeroperators wachten
nog af. Wel lijken dichtbij gele
gen bestemmingen van de huidi
ge ontwikkeling te profiteren.
In de reiswereld wordt overigens
ook al rekening gehouden met de
gevolgen van de malaise in de
luchtvaart voor de reisbureaus.
De concurrentie is zo fel gewor
den, dat de tarievenslag de toch
al smalle marge van veel reisver-
kopers extra onder druk zet.
Wanneer de consument dit jaar
inderdaad massaal zou thuisblij
ven of op eigen gelegenheid met
vakantie zal gaan, is de kans
groot, dat velen het hoofd niet
boven water zullen kunnen hou
den, zo is de verwachting.
In België is sinds vorige week
sprake van een prijsoorlog. Werd
de consument aanvankelijk nog
gelokt met speciale kortingen
voor vroegboekers, kinderen, be
jaarden, pas gehuwden of reizen
buiten het seizoen, de kersvers
op de Belgische markt opereren
de reisorganisator Cresta biedt
vakanties aan tegen bodemprij-
In de reiswereld wordt al rekening gehouden met de gevolgen van de malaise in de luchtvaart
voor de reisbureaus. foto de stem dick de boer
zen. Hoewel de bestemmingen
beperkt blijven tot de klassieke
zonbestemmingen als de Spaan
se costa's, d'e Balearen, Grieken
land, Tunesië, Turkije en Portu
gal, wordt de consument gelokt
onder het motto: „Indien u een
reis elders goedkoper vindt, be
talen wij het verschil terug".
In de op krantenpapier gedrukte
zomerbrochure van Cresta, een
dochteronderneming van Sun
International, variëren de prij
zen van 7.990 frank plm.
440) voor een week halfpen-
sion op Mallorca en 660 voor
Kreta tot iets meer dan 700
voor Turkije. En ook hier gelden
nog extra kortingen voor be
paalde periodes en nachtvluch
ten.
Van onze redactie consument
Breda - Iedere Nederlander heeft vorig jaar ongeveer eens
per twee dagen een ei genuttigd. Per persoon werden in
1992 gemiddeld 172 eieren gegeten, dat-zijn er 2 meer dan
het jaar daarvoor.
Van de in 1992 genuttigde eieren waren 30% scharreleieren. Het
nieuwe verschijnsel 'volière-eieren' was goed voor 4 procent van
de totale omzet. Dat blijkt uit gegevens van het Produktschap
voor Pluimvee en Eieren.
Opvallend is, aldus het produktschap, dat de belangstelling voor
het volière-ei groeit, zonder dat dit ten koste gaat van het
scharrelei.
Volière-eieren worden gelegd door kippen die zich vrij kunnen
bewegen in grote volières. Hoewel deze ruimten barstensvol
kippen zitten, hebben de dieren toch behoorlijk wat bewegings
vrijheid.
Van onze redactie consument
Breda - De autoslopers van Nederland, zichzelf aandui
dend met de naam 'autodemontage-branche', spreken
voortaan weer met één stem. Stiba en Nevar, twee
organisaties van 'autodemonteurs', hebben zich verenigd.
De Stiba werd in 1985 opgericht, maar na heftig onder
ling gekibbel ontstond er een afsplitsing onder de naam
Nevar. De twee clubs hebben zich nu weer verenigd onder
de naam Stiba.
De autodemontage-branche wil niet over een kam gescho
ren worden met de schrootbranche.
Directie en chef-kok van het Chinese restaurant Sichuan
Food in Amsterdam poseren ter gelegenheid van het krijgen
van een Michelin-ster. Van links naar rechts: Edward Wong,
S. Tang en Shui L. Man.
Van onze redactie consument
Breda - Voor vijf restau
rants in ons land zijn de
druiven zuur, terwijl in zes
andere etablissementen de
champagnekurken hebben
geknald. Reden: de nieuwe
Michelin-gids voor de Be
nelux. De inspecteurs van
de gezaghebbende reisgids
hebben vijf restaurants de
ster ontnomen. Zes andere
daarentegen mogen voor
het eerst of na lange tijd
weer pronken met de culi
naire onderschiding.
De Michelin-gids 1993 ver
meldt voor ons land 36 restau
rants met een 'uitstekende
keuken' (een ster) en zes eet-
gelegenheden met een 'verfijn
de keuken' (twee sterren). Een
'uitzonderlijke keuken' (drie
sterren) heeft Michelin nog
steeds niet in Nederland aan
getroffen. De graadmeter voor
lekkerbekken verwijst daar
voor naar drie restaurants in
Brussel.
De jaarlijkse sterrenslag heeft
in Brabant geen verschuivin
gen veroorzaakt. Alle Bra
bantse restaurants die een ster
hadden, behouden deze. Ook
in Zeeland geen droefenis on
der de restaurateurs.
De Michelin-inspecteurs heb
ben de klappen dit jaar uitge
deeld in het westen. In Den
Haag is hotel-restaurant Co
rona de ster afgenomen en in
Middelharnis is de Hooge
Heerlijkheid zijn ster kwijt. In
Amstelveen moet Molen de
Dikkert het zonder de eervolle
vermelding doen en in Am
sterdam Excelsior.
Ook het gerenommeerde res
taurant De Kersentuin in Am
sterdam is na zeven jaar zijn
ster kwijt. Volgens directeur
Loek Beeren komt dat niet als
een verrassing. „Onze chef-
foto anp
kok is in december wegge
gaan. Het is bij Michelin vrij
gebruikelijk dat je je ster ver
liest als de chef-kok vertrekt."
Beeren is teleurgesteld, ook al
zag hij het aankomen. „Het is
pijnlijk. Je werkt op een zeer
hoog niveau en knokt er hard
voor. Maar het zijn nu een
maal de spelregels."
De verrassingen die Michelin
altijd voor het culinaire we
reldje in petto heeft, zitten
hem dit jaar vooral in de toe
kenning van de nieuwe ster
ren. De nieuwkomers zijn Toi-
ne Hermsen in Maastricht, De
Librije in Zwolle, De Grië op
Terschelling, Villa Rozenrust
in Leidschendam, Vermeer in
Amsterdam en Sichuan Food
in dezelfde stad.
Met name in dat laatste, Chi
nese restaurant komt de toe
kenning van de Michelin-ster
als een volslagen verrassing.
Sichuan Food is het eerste
sterren-restaurant in ons land
dat geen Franse, maar een
Chinese keuken heeft. „Dit is
zeldzaam. We zijn erg trots",
zegt eigenaar Edward Wong
opgetogen.
Naast Sichuan Food wordt
ook de nieuwkomer in Maas
tricht als opmerkelijk aange
merkt. Opmerkelijk, omdat
chef-kok Hermsen zijn gasten
alleen de keuze geeft uit een
aantal menu's en die keuze
zou in de ogen van de Franse
bandenfabrikant te beperkt
zijn.
„Verleden jaar heb ik nog van
Michelin te horen gekregen
dat ik zonder de a la'carte-
formule nooit een ster zou
krijgen", zegt Hermsen. „Dit
had ik dan ook zeker niet
verwacht. Ik ben in 1990 be
gonnen met die menu-forrhule
om clichés te doorbreken, aan
te tonen dat je ook anders
kunt eten op topniveau. Ik ben
blij dat Michelin dat nu ook
erkent."
Van onze redactie consument
Breda - De fabrikanten van kunststof kozijnen, deuren en
ramen verenigd in de VKG (Vereniging van Kunststof gevelele
mentenfabrikanten) hebben een overeenkomst gesloten met
milieuminister Alders.
De overeenkomst moet leiden tot het volledige hergebruik van
kunststof-elementen uit slooppanden. Het storten of verbranden
van kunststof kozijnen, deuren en ramen wordt op termijn
onmogelijk.
