Vrouwen doelwit burgerwacht edium Vietnamese monniken dreigen met verbranding Pauselijke speculaties over 'eeuwigheidswaarde' Rome Radicale Iraanse 'baseej '-militie drukt liberale tendensen de kop in de stem BUITENLAND A7 Verwarrend ZATERDAG 13 FEBRUARI 1993 aal vijf k tien iaar n. De General Ma s houden rekening w-start. AT&T heeft en tevreden te zijn hoorlijke penetratie voor de eeuwwisse- antal gebruikers van ze telefoon groeide r tijd tot 10 miljoen tuele Amerikaanse r de personal intelli- unicator wordt ge. ussen die 10 miljoen miljoen bezitters van e' telefoon. en de Verenigde Staten t vooralsnog op 'eerst n geloven'. Ze wijzen ote mond van John e Apple-topman die eft genomen in het ollege van General ast onder meer de bij 'oor consumentenelek- verantwoordelijke "t. Sculley noemde een den de ontwikkeling ieuwe communicator, het begin van een 3 ollar-industrie. New- een door AT&T op de brengen soortgelijk heeft zich inmiddels Te hoge prijzen, te etwerk-capaciteit en nde behoefte van de t zouden een gezonde ling van nieuwe com- e-produkten in de weg lektronica-reuzen zien fte wel. Zij zijn in een overcapaciteit en prij- rd toe aan een nieuwe produkten die de weer kunnen opdrij- oeing co an.pacific chevron chiquita "hrysler citicorp cons.edison digit.equipm. dupontnemours eastman kodak exxon corp ford motor gen. electric gen. motors goodyear hewlett-pack. int. bus.mach. int. te/.tel. kim airlines mcdonnell merck co. mobil oil penn central philips p rimerica royal dutch sears roebuck sfe-south.pac. texaco inc. united techn. westinghouse whitman corp woolworth 34% 34% 13% 13% 76% 75% 15% 15% 40 39 25 25% 34% 34% 43% 43 49% 48% 51 51% 62% 61% 50% 49% 86% 84 40% 40% 71% 70 68% 69% 51% 50% 76% 75% 14% 14% 53 52% 40% 40% 66 64 27% 26% 13% 13% 56% 56 84% 83 51% 52% 14% 14% 62% 61 45% 45% 14 13 14% 14% 29 28% oud nbewerkt ewerkt ilver nbewerkt ewerkt 19,430-20,030 per kg 21,630 per kg 185-255 per kg 300 per kg vk vorige koers sk slotkoers gisteren a laten en ex dividend dividend 175 1,60 1,80 208 0,60 a 0,40 493 2,10 2,30 191 0,40 0,40 254 0,70 0,80 a 390 10,00 10,60 708 5,60 5,90 495 1,90 b 2,20 173 0,50 0,40 571 5,60 5,50 539 3,00 a 3,20 408 2,00 1,70 384 2,30 2,20 536 4,10 3,90 510 6,80 6,30 269 1,10 1,00 341 2,30 2,30 194 5,30 5,20 175 2,00 a 1,90 764 1,40 1,40 214 1,30 1,40 508 1,50 b 2,10 359 1,20 a 1,20 862 2,50 1,80 170 1,20 1,20 218 1,80 1,90 240 1,20 1,20 433 1,80 1,80 200 12,90 12,90 303 9,50 a 9,20 a 356 4,40 4,60 515 1,40 1,30 280 1,40 1,70 200 2,50 a 1,50 250 1,00 a 0,80 326 1,40 1,10 263 0,50 0,40 1186 3,80 3,50 362 2,10 1,90 849 1,00 0,90 241 8,50 8,20 276 0,20 0,20 1134 0,60 0,50 181 13,50 b 12,00 318 5,00 4,00 322 2,20 1,70 210 4,00 3,80 168 1,70 2.20 b 228 48,00 47,00 345 33,50 31,00 poor Jane Kokan (Sunday Times) Hanoi - De lucht in de pago de raakt bezwangerd van de wierook die is aangestoken d0or oude vrouwen in gele „ewaden. Fluitmuziek klinkt. puc Nuan neemt plaats voor de vergulde Boeddha in de pagode. Hij denkt aan zijn 'verloren' vrienden die ge vangen zitten in de beruchte heropvoedingskampen van Vietnam. Nog geen vier maanden eerder is hij zelf vrijgelaten. Hij is in een kamp in Zuid-Viet- nam vastgehouden in een 'tijger- kooi', een soort mand die zo klein is dat de gevangene niet kan staan en zich niet kan uit strekken. Due Nuan heeft zijn acht jaar gevangenschap op een schamel dieet van rijst en thee overleefd, maar heeft nu astma en maagzweren. Zijn 'misdaad' is dat hij probeerde een boed dhistische encyclopedie samen te stellen. Vietnam toont de wereld zijn nieuwe, lachende gezicht. Ge pleit wordt voor afschaffing van het Amerikaanse handelsembar go. De staat moedigt de 'doi moi' aan, Vietnams eigen versie van een vrije markt-perestrojka. Het verleden blijft het communisti sche regime evenwel achtervol gen. De boeddhistische monniken in het land dreigen opnieuw met zelfverbrandingen, om de ver volging van de 1800 jaar oude Verenigde Boeddhistische Kerk onder de aandacht te brengen. Onlangs werden in Parijs brie ven openbaar gemaakt waarin twee monniken dreigen zichzelf te verbranden als de autoriteiten hun 'Stalinistische onderdruk king' niet stopzetten. Zij doen daarmee de jaren zestig herle ven, toen een golf van zelfver brandingen het Westen deed op schrikken. De kleine, breekbaar ogende Dun Nuan is bereid zich bij hen aan te sluiten. Door de geeste lijke marteling van de verhoren is hij 'een man zonder ziel, een dode man' geworden. Het leven heeft voor de 63-jarige monnik weinig zin meer en hij is van plan zichzelf in brand te steken voor het mausoleum van Ho Chi Minh in Hanoi. Tot zijn 'meester' hem opdraagt tot zelfverbranding over te gaan, tracht hij informatie te krijgen over twee collega's, Quang Do en Huyen Quang, met wie hij in Hanoi heeft gestudeerd. Hij heeft ze al tien jaar niet meer gezien. Zij spraken zich uit over de vervolgingen door de staat en zijn daarom naar heropvoe dingskampen gestuurd. Tussen de zestig en honderd monniken en religieuze leiders worden nog gevangen gehouden; de staat beweert dat zij zich schuldig hebben gemaakt aan revolutionaire activiteiten. Ze zouden worden vastgehouden in 'gewone' gevangenissen omdat de heropvoedingskampen offici eel zijn afgeschaft. Desondanks houdt een aantal mensenrech tenorganisaties zich bezig met lokalisering van gevangenen in kampen. Twee boeddhistische leiders, Tue Sy en Tri Sieu, die Due Nuan hielpen met het samenstellen van de encyclopedie over hun geloof, zouden geprobeerd heb ben een revolutieleger op te rich ten. Zij werden in 1988 ter dood veroordeeld. Het vonnis is later omgezet tot twintig jaar gevan genisstraf. Het laatste wat van hen werd vernomen, was dat ze zich bevonden in kamp Z30A in Xuan Loc en kamp 2 OA in Phu Khabh. In beide kampen worden echter geen inspecteurs toegela ten. De staat probeert alle religieuze activiteiten te reguleren om zo potentiële onvrede en onrust in de kiem te smoren. Dit heeft geleid tot strenge beperkingen. Alle religieuze groeperingen moeten zijn aangesloten bij bij voorbeeld de Vietnamese Boed dhistische Kerk of het Comité voor de Solidariteit van Vietna mese Katholieken. Dat zijn door de staat gesteunde lichamem. Wie wordt verdacht van acties die het 'opbouwend socialisme' ondermijnen, loopt het risico te worden opgepakt. Ook katholieken die hun gods dienst buiten de door de staat gecontroleerde instellingen uit oefenen, zeggen dat zij worden vervolgd. De publikatie van reli gieuze documenten en gods dienstles op scholen is verboden en katholieke feestdagen mogen alleen met speciale toestemming worden gevierd. Priester Jean Tong van de St. Josef kathedraal in Hanoi kreeg twee jaar geleden huisarrest omdat hij campagne had gevoerd voor de opening van een katholieke school. „Onze po litici zeggen dat ons land zich openstelt voor het Westen", zegt hij. „Maar godsdienstvrijheid hebben we niet." De herinnering aan de kampen zal Due Nuan altijd bijblijven. Hij werd vastgehouden in de jungle, op een eiland en ten slotte ,in een speciaal interne ringskamp voor 'onbuigzame ge vangenen'. Hij zegt dat hij regel matig werd geslagen, dat hij werd ondervraagd over zijn bui tenlandse vrienden en dat hij ervan werd beschuldigd geld aan te nemen van het Westen. Toen hij weigerde de namen te noe men van medewerkers werd hij keer op keer bewusteloos gesla gen. „De regering in Hanoi denkt nog steeds dat alle boed dhistische monniken en geeste lijken spionnen zijn", zegt hij. „De mensen zijn nog steeds bang. Er heerst een gevoel van paranoia." Protest van Iraanse vrouwen (1979) tegen onderdrukking door de ayatollah Khomeiny Door Christopher Walker (The Times) Teheran - De gehelmde islamiti sche burgerwacht die in een mooie wijk in het noorden van Teheran auto's loopt te inspecte ren, is waarschijnlijk amper veertien jaar oud. Hij is net iets groter dan zijn automatische ge weer en zijn pukkelige gezicht is bedekt met het soort dons waar nog geen scheerapparaat aan te pas komt. »Dat betekent moeilijkheden", zegt een taxichauffeur. „Ze grijpen alles aan om mensen lastig vallen die zich volgens hen niet aan de islamitische regels hou den." De chauffeur, een potige oorlogs veteraan van in de veertig, doet geen moeite zijn angst en verachting voor de gewapende tiener te verbergen. De jongen is één van de 15.000 leden van de 'baseej '-militie die op dit mo ment in de Iraanse hoofdstad is gemobi liseerd. De 'baseej' zijn de opvolgers van de jonge vrijwilligers ten tijde van de oorlog tegen Irak. Ze zijn nu ingezet in de strijd om liberale tendensen de kop in te drukken en ze moeten ervoor zorgen dat de voorschriften die door de vroegere leider ayatollah Khomeini zijn ingesteld, strikt worden nageleefd. Bewakers De 'baseej'-militie bestaat grotendeels uit kansarme jongeren uit de sloppen wijken in het zuiden van Teheran, die door de mullahs zijn aangewezen als 'bewakers van de goddelijke waarden van de revolutie'. Zij vertegenwoordi gen de heropleving van het islamitische radicalisme dat de veertiende verjaar dag van de revolutie, begin februari, onderscheidt van die in 1992, toen er nog een kleine kans was op politieke hervormingen. Het voornaamste doelwit van de 'basee- j' die dikwijls analfabeet zijn en niet in staat om persoonsbewijzen en num merborden te lezen zijn vrouwen die de islamitische gedragsregels overtre den omdat ze opgemaakt zijn, nagellak op hebben of hun haar los dragen. Graadmeter Na de relatief vrije periode die volgde op de dood van Khomeini, en de verkie zing in 1989 van president Rafsanjani, worden overtreders opnieuw hard aan gepakt. Een buitenlander die is ge trouwd met een Iraanse zegt: „De vrou wen worden niet altijd lijfelijk gestraft, maar er is één geval bekend van een vrouw die zó hard werd afgeranseld nadat ze was betrapt op het spelen van foto anp ....dat niet heeft geholpen een partijtje tennis in haar bikini, dat ze naar het buitenland moest worden gebracht om behandeld te worden." Sinds de revolutie van 1979 waarbij de Sjah werd afgezet, is de behandeling van vrouwen een graadmeter geweest van het ideologische klimaat in Iran. In het invloedrijke ministerie van islamiti sche leiding en cultuur, waar minister Ali Larijani de opdracht heeft gekregen de milde liberale politiek van zijn ont slagen voorganger ongedaan te maken, zijn alle secretaresses ontslagen. Strikte scheiding van de seksen werd weer opgelegd in vele gelegenheden en de 'baseej' werd ingezet in noord Tehe ran, het deftige district waar mensen uit de betere kringen nog steeds probe ren te volharden in hun Westerse le vensstijl achter de gesloten gordijnen van hun luxe villa's. Tegelijkertijd is een 'cultureel offensief ingezet tegen videorecorders, muziek- en videocassettes en satellietschotels. „Omdat ze niet meer in een oorlog tegen het buitenland verwikkeld zijn, heeft de regering zich nu gericht op de binnen landse vijand", aldus een Westerse di plomaat. „Ze beschouwen de beelden van de Westerse cultuur als de nieuwe bedreiging, maar ze hebben problemen omdat de vraag naar Westerse spullen vanuit hun eigen volk komt en niet wordt opgedrongen door het buiten land." Uitroeien Wat de pragmatische bedoelingen van Rafsanjani ooit geweest mogen zijn, hij doet geen enkele moeite het decreet van Iraans geestelijke leider ayatollah Sayed Ali Khamenei te herroepen. In het decreet stelt Khamenei dat 'sociale ondeugden' en 'culturele corruptie' moeten worden uitgeroeid. Amerikanen zijn al tijd maar op zoek naar wie ze nou ei genlijk zijn, en wat min of meer de bedoeling van ze is. Nederlanders worden, geloof ik, minder gekweld door een onduidelijke identiteit. Wij zijn een klein en daarom in de wereld niet zo bar relevant volk, beroemd om een paar eigenaardigheden waarvan het er niet toe doet of ze echt waar zijn: wij zijn eigenwijs, tolerant en kunnen hard schaatsen. We wonen al eeu wen bij mekaar op wat eigen lijk de bodem van de zee is en de hele mensheid zal altijd onze Hollandse meesters blij ven bewonderen. Da's alle maal vrij helder en voelt ook best wel lekker. Het trof me hoe ontzettend ze zoiets als een herkenbare na tionale persoonlijkheid in Amerika niét hebben. Toen ik laatst op een zachte winterdag bij mijn vriendin Bess op visi te ging en ik daar in de tuin haar bejaarde vader met een cowboyhoed op zag proberen een lasso te werpen om... een Romeinse zuil, die Bess na een vakantie in Europa uit Italië had laten overvaren om daarmee in het gras achter haar huis te Washington DC, samen met een paar andere keien, haar eigen Forum Ro- manum te creëren. Pa Bess was ter gelegenheid van de verloving van klein dochter Becky komen aan vliegen uit zijn woonplaats Cheyenne in Wyoming, waar het westen nog vrij wild is en waar Bess tussen de paarden is opgegroeid. De bejaarde man schrok nogal toen hij zag hoe ik, Europeaan, zag dat hij - overigens tevergeefs - met een aloude Amerikaanse vaardigheid een nog iets ouder (ware althans de zuil echt geweest) monument van mijn beschaving de das om poogde te doen. „Wees niet bang", riep hij, terwijl hij het koord opnieuw in een cirkel boven zijn hoofd liet tollen, „ik trek 'm niet omver." Bess zat op de veranda en haar pijnlijke mimiek verried dat de symboliek in het tafe reel haar niet ontging. Ze is typisch Amerikaans, want ze is vol twijfels over de verdien sten van haar land, vol ontzag voor mijn Europese komaf en vol verwarring omtrent haar conflicterende Amerikaanse morele waarden. Geen wonder. Tel ook maar eens op wat deze modale Amerikaanse Bess door haar geboorteland aan zeden en omstandigheden heeft aange reikt gekregen. Ze is bij voor beeld een buitengewoon zachtaardige natuur, die met een lieve Joodse man, Andy, is gehuwd, maar samen heb ben ze - zo weet ik als huis vriend - wel vijf vuurwapens in huis, waarvan twee met een hele lange dubbele loop. Het is immers niet altijd pluis rond hun huis in Washington, dat niet voor niets de murder capital van Amerika heet. En Bess en Andy schamen zich tegenover mij wel enigszins voor hun artillerie, maar ze zijn er ook trots op dat ze mij bij hun een veilig onderko men kunnen bieden. Tja, en dan was de lieve Bess de laatste tijd onder ons ge zwegen een beetje racistisch geworden omdat het meeste sociale verdriet (waaronder die murders) zich in Washing ton in de zwarte wijken voor doet. Maar wat heeft de altijd aan zichzelf werkende Bess - een blonde verre nazate van Duitse immigranten - daarte gen gedaan? Ze is als therapie een dag per week in het diepst van zwart Washington in een buurthuis gaan werken en probeert daar nu zó hard om er nieuwe vrienden te ma ken, dat dat haar geloof ik niet goed lukt. Het is er ook vrij gevaarlijk, daar bij het buurthuis. Ze hoort er dikwijls schoten op straat en één keer heeft ze binnen op de grond moeten liggen omdat er vanuit een auto op het pand werd ge vuurd. „Begrijp jij", had Bess me al gevraagd, „waarom wij ons Amerikaanse leger naar Somalië sturen om daar de jeugd te ontwapenen?" Noem dat allemaal maar niet verwarrend voor Bess. En er komt nog een hoop bij, zo bedacht ik me daar in die tuin halverwege mijn vriendin en haar lasso-werpende vader. Becky bij voorbeeld gaat trouwen met Vernon, met wie ze een half jaar geleden voor het eerst is thuisgekomen, die ze haar moeder in het voor uitzicht had gesteld als zijnde een echte indiaan, maar die mij aangenaam treft als een buitengewoon knappe en toch minstens voor tachtig procent zwarte Amerikaan. Door Mare de Koninck Ja, ik hou veel van de steeds met haar Amerikaanse eigen heid worstelende Bess. Ik hou van haar omdat ze me vroeg of ik het óók een goed idee vond om op het huwelijk van Becky en Vernon een country en westernband te laten spe len. Ik zei: „Bess, hoe kan je dan nou doen?! Vernon is een indiaan. Die muziek is symbo lisch voor alle onrecht dat de indianen is aangedaan!" „Maar Vernon is gek op country. Hij heeft het zelf voorgesteld", luidde haar ant woord. Doch ik zag hoe mijn reactie al een grimas van twij fel op haar gezicht had ge legd. Lieve Bess, wat is het Ameri kaanse leven moeilijk voor jou en bijna al je landgenoten. Lieve Duitse cowgirl met je Joodse man, met je dochter met haar country-minnende zwarte indiaan, met je vijf schietgeweren en je goeie da den in het Somalië van Was hington DC. Bess, met je tweede huwelijk omdat in het land van de 'family values' iedere gevor derde volwassene minstens - ook Andy dus - aan een twee de huwelijk bezig is. Met je zoon die aan de drugs is om dat in het land van de gezond heidsrage... Met je kalkoen waarvan ik op kerstmis altijd bij je mag komen smullen en die nooit te eten is omdat Amerikanen nu eenmaal niet, ook hun nationale gerecht niet, kunnen koken. Met je eeuwige vragen aan me: „Moeten wij Amerikanen in grijpen in Bosnië?"; „Vind je de galg dan barbaarser dan de elektrische stoel?" Vaak weet ik het antwoord niet. En prijs ik me gelukkig dat ik van dat stukje zeebo dem kom, waar wij onszelf dat soort vragen niet hoeven te stellen. Want wij weten wie we zijn en waar we voor staan. Al is dat waarschijnlijk omdat we klein zijn en niet zo bar relevant. Een terloopse opmerking van de paus zet aan het denken. Waarom zou het tot in lengte van dagen Rome moeten zijn Door Frans Wijnands ROME ZONDER paus is wat anders dan de paus zonder Ro- ma. Weliswaar zijn beiden (nog) moeilijk voorstelbaar, maar het eerste is minder ingrijpend dan net tweede. Met de Kerk zonder Rome houdt de universele Kerk van Christus immers niet op te bestaan. Rome zonder paus is oet einde van een kerkhistorisch "Jdperk; de paus zonder Rome z°u het begin kunnen zijn van ,e' voortbestaan van de kerk, elders en anders dan in het Vati can. Er hoeft niet meteen geko zen te worden. Er mag over gedacht worden, op uitnodiging van de paus zélf. kortgeleden, op zijn wekelijkse audiëntie, maakte de paus een voor hem zo typerende, bijna ,°°Pse opmerking, dat 'om eriijk te zijn, Jezus de rol van me met heeft aangeduid in de opvolging van Petrus. Diens keuze voor Rome is niet afgeleid uit het Nieuwe Testament.' En heeft derhalve geen 'eeuwig- heids'-waarde. Veel meer heeft Petrus zich volgens de paus laten leiden door historische omstan digheden en gebeurtenissen. Dus wat let een zoveelste opvolger van Petrus hetzelfde te doen? Haast zit er niet bij; deze paus heeft de verhuiswagens nog niet besteld. Toerisme Rome zonder paus. Basta met het massale kerkelijke toerisme in de Italiaanse hoofdstad. Het graf van Petrus houdt - zonder opsmuk - z'n volle onaantastba re betekenis, maar alleen voor gelovige fijnproevers. Maar voor de rest? De Vaticaanse musea zijn in een wereldse holding te exploiteren. Nu al komt 90 pro cent van de bezoekers op de kunstschatten af, en niet op de religieuze betekenis of achter grond ervan. Het Sint Pietersplein zal minder druk worden en daarom archi tectonisch nog indrukwekken der. De overige kerken in Rome raken niet leger of voller dan ze nu doorgaans al zijn. In en rond het Vaticaan komt kantoorruim te vrij. Voor een internationale stad die uit haar voegen barst is dat een godsgeschenk. Het Vati caanse bestuursapparaat zal moeten verhuizen. Overal ter wereld zijn gedienstige klerken te vinden. Romeinse restaurants die tot nu toe voornamelijk op geestelijke clientèle drijven, moeten zich wereldser oriënte ren. Daarvoor hoeft de menu kaart niet te veranderen. De Os- servatore Romano kan als gewo ne Osservatore blijven bestaan.... Juist dat soort aardige details heeft Guido Morselli twintig jaar geleden al beschreven in zijn roman 'Roma senza Papa', Rome zonder paus. De Italiaanse krant 'La Stampa' parodieert die titel met 'II Papa senza Roma', de paus zonder Rome. Het blad ruimde een pagi na in voor uiteenlopende menin gen over die recente, zeer opval lende en desondanks bijna onop gemerkt gebleven toespeling van de paus op Rome als pauselijke standplaats. Of beter, als de (niet) testamentair voorbeschikte vestigingsplaats van de opvol gers van Petrus. Uitdagend Petrus koos Rome uitdagend, omdat de keizerstad het poli- tiek-'religieuze' centrum van de toenmalige wereldorde was. Het hol van de leeuw; de leeuwen van het Colosseum. Niet Antio- chië, maar Rome werd de zetel van de plaatsbekleder van Christus op aarde. Voor zolang het duurt, maar volgens de Fran co Cardini, hoogleraar in het kerkelijk recht, zal er een nieu we Petrus moeten komen vóór de verhuizing een feit zal worden. De paus zonder Rome betekent een uitdaging voor de volgende locatie. Uiteraard noemde Jo hannes Paulus II geen namen. Maar die schieten vanzelf te bin nen: Manilla, Mexico-stad, Kins hasa, of soortgelijke explosieve katholieke groeikernen. Of als meest onvoorstelbare, weinig minder dan provocerend, het be laden Jeruzalem. Als Guido Morselli nog zou le ven, zou hij glimlachen. Mis schien doet hij dat toch wel, ver weg op een on-aardse wolk. Voor hem hoefde de paus niet verder dan Zagarolo. Een boerengat in de bergen, twee dagen gaans van Rome, te voet; twee uur rijden van het Vaticaan. Daar heeft anno 1999 - in de gedachtenwe- reld van Morselli - paus Johan nes XXIV zijn residentie, wa kend over de nieuwe doctrine, het 'socialdarismo'. In een bun galowpark zonder zwembad maar met tennisbaan. Daar ont vangt de Ierse Benedictijn, - die verloofd is met een Zen-boed- dhiste, bij voorkeur zijn vrien den. De kerk gebruikt de psy cho-analyse bij de evangelisatie; de bisschop van Detroit wint als eerste geestelijke de Davis-cup; het huwelijk is voor priesters vrij toegestaan, maar nog niet verplicht. De clerus is wereld wijd aan de drugs, maar zoals andere sociale fenomenen wordt het niet genegeerd of bestreden, maar in de kerkelijke levensop vatting ingepast: „Sommige za ken zijn schadelijk omdat ze ver boden zijn. Ze zijn zelden verbo den omdat ze schadelijk zijn." Morselli voorspelde in 1966 dat, na de toen nog levende Paulus VI, een oosters-orthodoxe niet- Italiaan als paus zou worden Binnenkort een ander uitzicht voor Johannes Paulus II? gekozen. Morselli was er, op een volbloed Italiaanse tussenpaus na, niet eens zover van af. Jo hannes Paulus II is weliswaar gewóón orthodox, maar geen Italiaan. Zijn fantasie leverde Morselli postuum veel aandacht op; méér zelfs dan de terloopse uitspraken van Johannes Pauius II pas geledeiv Terwijl ze beiden durfden praten over een paus buiten Rome en minder noodge dwongen dan indertijd in Avig non. Op ski's De kerk van Christus hoeft, netzomin als aan Zijn eigen graf, aan dat van Petrus gebonden te zijn. Zou de paus Morselli's boek ge lezen hebben? Het kan bijna niet anders. Misschien werd paus Woityla met die 'terloopse' op merking geïnspireerd door zijn eigen historische doorbraak in het al evenmin testamentair voorbeschikte Italiaanse opvol gingsprimaat van Petrus. Wie zou twintig jaar geleden oprecht geloofd hebben in een Poolse paus op ski's?

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 9