10
:k?
'Bergen autowrakken groeien'
Dasa-deal impuls voor Fokker
Op Valentijnsdag
brengt ons
kaartje je dichter
bij elkaar.
IHAM
Driehonderd banen weg door reorganisatie bij Eurometaal
Financiële gevolgen overneming Fokker
40Z' 1
W v
DE TREIN. EEN ANDERE KIJK OP DE WERELD.
Autosloper: Malaise in staalindustrie en geen wettelijke regeling voorhanden
'Andriessen niet goed snik'
ECONOMIE
Rabobank S
ECONOMIE KORT
DE STEM
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1993
A5
en duur karwei.
foto archief de STEM
[ent dienen. Zodra blijk)
iets mis is moet dat
chuwingzijn
Sla uw slag
tijdens onze reusachtige
reorganlsatieverKoop!
^171x60 cm rvs bm
2 bovenkasten ƒ650,-
Meerdete maten ferateat
platen 206x172 0,5 cm
bruin getakt 10 - pst
Gehele partij, ±75 platen 400,-
rrfflTT^l
^•'^^^keukendeurtjes,
ladevoorstukken enz. uitzoeken
2,50 5,- 10,- 25,-
Rechtzaad13b Roosendaal
telefoon 01650-42835
Openingstijden:
di. t/mvr. 9.30-16.00 uur
za. 9.30 -15.00 uur
en vergelijken.
i die de meeste
in hypotheek-
angere
t naar de ideale
Utrecht - Bij Eurometaal in Zaan
dam staat een reorganisatie op sta
pel waardoor het aantal arbeids
plaatsen wordt teruggebracht van
bijna 490 tot 180.
De bonden hebben dit gisteren te horen
gekregen van de directie.
Industriebond FNV en Unie BLHP stel
len de Nederlandse Staat mede verant
woordelijk voor de situatie die nu is
ontstaan.
In de eerste plaats omdat de overheid
„os steeds een grote aandeelhouder (33
procent) en grootste opdrachtgeefster is
in dit voormalige staatsbedrijf. In de
tweede plaats vanwege de bijstelling
van het defensiebeleid. Want het ont
breken van munitieorders van de Ne
derlandse strijdkrachten is een van de
redenen van de malaise bij Eurometaal.
Volgens de Unie BLHP zullen in Zaan
dam 137 arbeidsplaatsen in de produk-
tie en 171 in de ondersteunende functies
vervallen. De bond heeft al aangekon
digd op de huidige basis niet akkoord te
gaan met de reorganisatie. De Indus
triebond FNV wacht met een oordeel
over de noodzaak op meer cijfers van de
directie.
De aangekondigde reorganisatie zou de
vierde zijn in tien jaar. Volgens be
stuurder A. van der Molen van de Unie
BLHP ontbreekt vooralsnog een goede
onderbouwing voor deze gedwongen
ontslagen. Hij wil eerst meer inzicht in
het proces van omschakeling naar civie
le produkten zodat kan worden beoor
deeld hoeveel banen op welke termijn
kunnen worden behouden.
Eurometaal heeft na het verschijnen
van de Defensienota 1991 een plan
gemaakt dat voorzag in het overschake
len op andere produkten, waaronder
sloten. Dat proces zou - zonder verlies
van arbeidsplaatsen - in 1996 zijn afge
rond.
Volgens de Industriebond FNV is de
grondslag onder dit plan na het uitko
men van de recente Prioriteitennnota
van minister Ter Beek weggeslagen
doordat de produktie van munitie in
één klap vrijwel helemaal vervalt.
De resultaten van Eurometaal staan al
enige jaren onder druk. In 1991 daalde
de nettowinst van 8,4 miljoen naar 3,5
miljoen gulden, onder meer door hoge
investeringen voor de civiele sector en
minder defensie-opdrachten. Ook over
1992 laat Eurometaal weer een winst
daling zien. Volgens een woordvoerster
komt het bedrijf net niet in de rode
cijfers.
De sterk afgeslankte onderneming wil
zich straks sterker dan voorheen con
centreren op de civiele afdeling. Euro
metaal werkt al enkele jaren aan de
ontwikkeling van melkrobots en bevei-
ligingsprodukten. „maar dat is te laat
voor de huidige werknemers", aldus de
woordvoerster.
Van onze verslaggever
Dongen - Nederland, de provincie Noord-Brabant voor
op, moet oppassen dat het niet opnieuw een vuilnisbelt
autowrakken wordt.
van
Dat zegt de Dongense autosloper
p. van de Mosselaar. De oorza
ken daarvan zijn volgens hem de
lage schrootprijs voor oud ijzer,
een gevolg van de wereldwijde
malaise in de staalindustrie, en
het uitblijven van een wettelijke
regeling voor het verwerken van
autowrakken.
„In plaats van hun wrakken
meteen weg te brengen naar sch-
redderbedrijven, houden slopers
ze zo lang mogelijk vast in de
hoop op betere tijden, maar als
we niet oppassen zijn we binnen
de kortste keren weer terug bij
af en zijn de bergen autowrak
ken weer net zo hoog als twintig
jaar geleden."
Behalve dat de bergen au
towrakken weer groeien, heeft
de lage schrootprijs volgens Van
de Mosselaar ook tot gevolg dat
in toenemende mate mensen hun
auto gewoon ergens onderweg
afdanken.
„De tijd dat ze er bij de sloper
nog een paar centen voor beur
den is voorbij. Het is tegenwoor
dig eerder zo dat ze geld moeten
I toegeven, zeker bij een sloopbe
drijf dat voldoet aan de milieu
nonnen. Dan komt er een mo-
II ment dat het verleidelijk wordt
om je wagen zo maar ergens
achter te laten, zeker als je on
derweg strandt. Nummerplaten
eraf, chassisnummer wegkrab-
ben en geen haan die er naar
kraait." ...f Ja
Weer een ancüèr gevolg van de
lage schrootprijs is dat de Ne
derlandse shredderbedrijven te
weinig autowrakken krijgen
aangeboden. Om hun dure in
stallatie toch rendabel te maken,
kopen shredderbedrijven mo
menteel autowrakken op in
Duitsland. „Daar krijgen ze ze
voor wat of niks mee, misschien
wel met geld toe", aldus Van de
Mosselaar en dat heeft alles te
maken met het feit dat er in
Duitsland al wel en in Neder
land nog geen wettelijke regeling
is voor het verwerken van au
towrakken.
Autobezitters in Duitsland zijn
verplicht hun afgedankte wagen
bij een erkend sloopbedrijf in te
leveren. Het sloopbedrijf incas
seert daarvoor een de verwij
deringsbijdrage van 250 DM.
Dat geld is bedoeld als een bij
drage in de kosten die een sloper
moet maken om een wrak op een
milieu-vriendelijke wijze te ont
mantelen. Maar in plaats daar
van steken volgens Van de Mos
selaar slopers de premie in hun
zak steken en sluizen ze de
wrakken door naar Nederlandse
shredderbedrijven.
Van de Mosselaar: „Maar behal
ve -oud ijzer blijft er bij het
verschredderen van een niet vol
ledig ontmanteld wrak ook nog
een berg afval over. En ik heb
nog nooit gehoord dat dat terug
naar Duitsland wordt gebracht.
Dat belandt bij ons op de vuil
nisbelt."
Het probleem van de Duitse im
port wordt onderschreven door
de Brabantse milieu-ambtenaar
-J. Okkerse, coördinator van het
provinciaal autowrakkenplan.
„Het is een ontwikkeling waar
we niet blij mee zijn", zegt hij.
Evenzeer maakt hij zich zorgen
over het vasthouden van au
towrakken door slopers. „Daar
door zie je hier ep dpar \yger
grotere voorraden ontstaan, ter
wijl het terugdringen van de vi
suele verontreiniging door sta
pels autowrakken nu net een van
de doelstellingen van ons au
towrakken plan is."
Okkerse deelt niet de zorg van
Van de Mosselaar voor het onbe
heerd achterlaten van autowrak
ken door particulieren. „Daar is
het milieubesef toch iets te groot
voor."
F. van de Mosselaar: 'Eerlijk is eerlijk, ik hou zelf mijn schroot ook vast in afwachting van een betere prijs', foto de stem/johan van gurp
VERVOLG VOORPAGINA
Daarom is hij toch akkoord ge
gaan met de meeste eisen van
Dasa.
Met Dasa is vorig jaar afgespro
ken dat Fokker zelf nieuwe toe
stellen zal blijven ontwerpen.
Het vertrouwen van Andriessen
dat Dasa die toezegging gestand
zal doen, heeft een gevoelige
klap opgelopen na de aanvullen
de eisen die Dasa heeft gesteld:
»De gedachte dat Dasa zich niet
aan afspraken zal houden, komt
wel eens bij mij op", zegt
Andriessen.
Het eisenpakket dat Dasa begin
deze week op tafel heeft gelegd
en waarmee Andriessen tenslotte
akkoord is gegaan, omvat onder
meer een lagere prijs van de
aandelen Fokker, een winstga
rantie tot een bedrag van 162
miljoen, een vermogensverster
king van 180 miljoen en garan
tiestelling tot een bedrag van
202 miljoen voor een converteer
bare obligatielening van 334
miljoen.
De vakorganisaties, de onderne
mingsraad van Fokker maar ook
de directie gooiden gisteren alle
verbale remmen los om minister
Andriessen en het kabinet te
bewegen akkoord te gaan met
het eindbod van Dasa.
Het personeel dreigde met een
mars naar Den Haag. „Om
Andriessen uit te leggen dat het
met alleen gaat om cijfertjes,
maar om mensen met gezinnen
hun sores", zei Hanneke
Moorthaemer, lid van het actie
comité van het personeel, in een
overvolle personeelskantine van
fokker op Schiphol.
Bestuursvoorzitter Nederkoorn
van Fokker verklaarde de minis
ter ten overstaan van 3000 werk
nemers op Schiphol-Oost niet
goed snik dat hij vorige week
■jog met British Aerospace en
Aerospatiale uit Frankrijk is
gaan praten om te kijken of die
geen alternatieve samenwer-
'ngspartners voor Fokker zijn.
nieide zijn in Airbus partner
an Dasa. De eerste die dus van
die gesprekken op de hoogte
werd gesteld was Dasa."
„Geen minister en geen regering
heeft de vrijheid om de continuï
teit van Fokker, van een hele
bedrijfstak, aan de rand van de
afgrond te rijden", zei Neder
koorn.
Hij verweet de overheid met het
rekken van de onderhandelingen
alleen financieel eigenbelang na
te streven.
'r~i
Andriessen
foto anp
Van onze verslaggever
Willem Reijn
Den Haag/Amsterdam - De
toekomst van Fokker staat al
geheel klaar. In een hangar te
Woensdrecht om precies te
zijn.
De laatste elf maanden, om pre
cies te zijn sinds 4 maart vorig
jaar toen topman E.J. Neder
koorn de overname door Dasa
publiek maakte, richtte de aan
dacht zich vooral op de onder
handelingstafel, op het getouw
trek om de zeggenschap, de toe
komst van de Fokker 50 en voor
al het gehannes over al dan niet
bereikte overeenkomsten.
Maar ondertussen legden de
vliegtuigbouwers van Fokker
zich toe op het nieuwe produkt
van de Nederlandse fabrikant:
de Fokker 70, afgeleid van de
Fokker 100. Een toestel met
tachtig stoelen, dat wordt gelan
ceerd in een markt 'zonder con
currenten', zoals Nederkoorn
gisteravond zei. Op 4 april wordt
het vliegtuig vanaf de basis
Woensdrecht naar Schiphol ge
vlogen en tegelijkertijd met de
lancering van het nieuwe vlieg
tuig zullen, zo verplichtte Ne
derkoorn zichzelf, de namen van
de eerste klanten worden be
kendgemaakt.
Voor de introductie van dit toe
stel, waarvan Fokker er vanaf
1995 jaarlijks twintig wil gaan
maken, had Fokker een jaar ge
leden al veel geld nodig. Het
bedrijf wilde toen een emissie
plegen voor een bedrag van
500 miljoen. Juist rond die tijd
raakten de besprekingen met
Dasa in een stroomversnelling en
van de eictra uitgifte werd afge
zien.
Dasa zou de aandelen van de
staat kopen en verder de hele
uitgifte opnemen. Daarmee zou
het Duitse bedrijf, een dochter
van het machtige Daimler-Benz-
concern, een meerderheidsbe
lang van 51 procent verwerven.
Fokker zou deel gaan uitmaken
van een pan-Europees vliegtuig-
bouw-conglomeraat, waaraan
ook het Franse Aerospatiale en
het Italiaanse Alenia zouden
gaan deelnemen. Fokker kreeg
daarbij de leidende rol in het
segment van vliegtuigen met een
capaciteit van 70 tot 130 stoelen
toegemeten.
Op dat moment, voorjaar 1992,
leek alles nog in orde. Zeker, de
verkoop van nieuwe toestellen
ondervond hinder van een aarze
lende markt. Maar de economie
zou weer opleven, was voor
speld, dus de prijs van 37 gulden
per aandeel die Dasa zou gaan
betalen, was redelijk.
In de beruchte Nacht van
Andriessen, toen na letterlijk
dag en nacht onderhandelen een
overeenkomst werd bereikt,
spitsten de gesprekken zich toe
op de positie van de Fokker 50.
Feitelijk werd die in het midden
gelaten. Het akkoord was rond,
op voorwaarde dat uit een ac-
coutantsonderzoek geen onver
wachte tegenvallers zouden blij
ken.
Deze zogeheten Tijken in de
kast' werden niet aangetroffen.
Toch begonnen de Duitsers terug
te krabbelen. Op het hoofdkan
toor van Daimler-Benz had men
weinig trek meer in de Neder
landse vliegtuigbouwer. „De fi
nanciële boys zeiden: niet
doen!", vertelt een ingewijde. De
vliegtuigmarkt was ingestort, de
voor Fokker belangrijke dollar
al evenzeer en bovendien kraak
te Daimler-Benz inmiddels ook
onder de ingezette recessie.
Dat was de reden dat de Dasa-
top terugkwam naar Den Haag
en aanvullende voorwaarden
stelde. Want Schremmp en de
zijnen wilden zelf wel, maar
moesten bij hun bazen met een
betere prijs aankomen. Dan
maakte het strategisch belang
van de overname (de vorming
van een Europees conglomeraat
met als middelpunt München)
beter.verkoopbaar.
Andriessen moest wel mgaan op
de eisen, $en failliet^ljij.èj met„
zijn twaalfduizend man perso
neel kan hij zich niet veroorlo
ven en het overmaken van een
miljard gulden al evenmin. De
uitkomst van een spoedoverleg
met Lubbers en Kok deze week
stond dan ook eigenlijk al tevo
ren vast.
Dat Andriessen dat schoorvoe
tend heeft gedaan, staat wel
vast. De persoonlijke verhoudin
gen van de bewindsman met zo
wel de Nederlandse als Duitse
vliegtuigbouwers was slecht
sinds de beruchte Nacht. Neder
koorn herinnerde er gisteren
fijntjes aan de minister ontbrak
bij de feestelijke ondertekening,
van wat toen werd geacht een
definitieve overeenkomst te zijn.
In de laatste briefwisseling was
de toon van de Duitsers arro
gant, de stijl dicterend.
Dat Andriessen deze week ook
nog de topmannen van British
Aerospace en het Franse Ae
rospatiale uitnodigde, gaf zijn
wanhoop aan. „Wij bekijken al
jaren alle alternatieven. Het is
wel bijzonder naïef te veronder
stellen dat die er nu plotseling
zouden zijn", zei Fokker-top
man Nederkoorn gisteravond te
recht.
De invloed van de vakbonden
mag niet worden onderschat.
Andriessen zag naast al het on-
heilnieuws van de laatste dagen
aanstaande dinsdag ook nog
eens duizenden demonstrerende
werknemers op zich af komen,
die hem laksheid zouden komen
verwijten. „De gemotiveerdheid
van allen die daarin werken heb
ben voor mij de doorslag gege
ven", schrijft de minister in zijn
brief aan de Tweede Kamer.
Het nu bereikte akkoord komt
ongeveer 400 miljoen slechter
uit dan de eerder overeenkomst.
Maar is dat een hoge prijs?
Fokker is nu ondergebracht in
een Europees concern. Er zijn
harde garanties afgegeven voor
de werkgelegenheid (afgezien
van de markt) en vooral ook de
positie als ontwerper en bouwer
van vliegtuigen. „Wij waren het
eerste industrieel bedrijf, dat de
consequenties trok uit Europa
1992, maar we hebben het afge
lopen jaar moeten constateren
dat de omgeving daar nog niet
klaar voor was", zei Nederkoorn
gisteren. „Trots en emoties ver
hinderden helder denken en
vooruitkijken."
Fokker krijgt in elk geval nu een
kapitaalsinjectie van totaal
900 miljoen. De kosten worden
structureel lager, omdat het be
drijf minder hoeft te betalen
voor de dure rompen, die Fokker
al van Dasa betrok.
De kou is uit de lucht. En Neder
koorn werd er zowaar vrolijk
van: „Ik ben niet omgekocht en
ik heb geen baan in Duitsland in
het vooruitzicht gesteld gekre
gen. Maar die domheden wil ik
de pers wel vergeven op deze
mooie avond."
Produktie-opdracht Wang voor Tulip
Den Bosch - De Nederlandse computerfabrikant Tulip gaat het
Amerikaanse concern Wang computers leveren. Per jaar zal
Tulip in opdracht van Wang ongeveer 100.000 machines kunnen
maken. De pc's worden in de Tulip-fabriek in Den Bosch
gemaakt. Het is niet bekend hoeveel Wang betaalt voor deze
belangrijke opdracht. Het contract heeft een looptijd van
voorlopig een jaar. Tulip kan de order goed gebruiken. Door de
malaise op de computermarkt - sommige pc's werden in een jaar
tijd vijftig procent goedkoper - staan de resultaten onder druk.
Voor 1992 verwacht Tulip onder meer door reorganisaties een
beduidend verlies.
Nieuwe topman chips-divisie Philips
Eindhoven - Philips heeft Doug Dunn (48) aangetrokken als
nieuwe directievoorzitter van de divisie Semiconductors (chips).
Dunn is sinds 1980 directeur van GEC Plessey Semiconductors.
Daarvoor werkte hij bij Motorola. Dunn volgt per 1 mei H.
Hagmeister op, die per 1 maart met pensioen gaat. In de
tussenliggende periode neemt ir. R. Gelsing het voorzitterschap
van de directie waar. Hagmeister heeft de afgelopen jaren
divisie Semiconductors grondig gesaneerd. Het waren met name
de computer- en chipsactiviteiten die Philips enkele jaren
geleden zwaar in de problemen brachten. Onder leiding van
Hagmeister- is de winstgevendheid van de divisie hersteld,
grootste chipsproducent van Europa.
Grotere omzet detailhandel
Den Haag - De omzetten in de detailhandel stegen in december,
gecorrigeerd voor prijsveranderingen en aantallen verkoopda
gen met 2 procent ten opzichte van december 1991. Over geheel
1992 steeg de gecorrigeerde omzet met 0,7 procent, aldus het
Centraal Planbureau. De warenhuizen maakten door een forse
omzetstijging met 4 procent het gehele jaar nog net goed. Over
geheel vorig jaar was de omzetstijging een tiende procent hoger
dan over 1991.
Directiewisseling bij Shell
Amsterdam - Drs. C. Herkströter, president-directeur van de
Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij, zal per 1
juli Sir Peter Holmes opvolgen als voorzitter van het Comité van
Directeuren, dat is het gemeentschappelijk college van de
dienstverlenende maatschappijen van de Koninklijke/Shell
Groep. Peter Holmes zal dan ook aftreden als groepsdirecteur
van de Koninklijke/Shell en als voorzitter van de Board of
Directors van Shell Transport and Trading Company. Tot
voorzitter van de Board is benoemd J.S. Jennings, thans lid. Hij
blijft groepsdirecteur van de Koninklijke/Shell.
VDT gaat bezuinigen
Tilburg - Van Doorne's Transmissie in Tilburg gaat scherper op
de kosten letten. De producent van de continue variabele
transmissie verwacht dit jaar lagere verkopen door de ernstige
malaise in de auto-industrie. Volgens directeur P. de Bruin is de
situatie absoluut niet alarmerend. „Ook zonder bezuinigingen
zouden we over dit jaar op winst uitkomen. Maar wij achten het
verstandig nu al wat bij te sturen. De storm in de automobiel
branche zal niet geheel aan ons voorbij gaan." De verwachting
is dat in Europa en Japan dit jaar circa 7 procent minder auto's
worden verkocht. De afzetdaling bij VDT zal volgens De Bruin
geringer zijn omdat het transmissie-systeem in steeds meer
auto's wordt ingebouwd. De Bruin wijst er op dat VDT geen
enkele relatie meer heeft met DAF. Het Tilburgse bedrijf is zo'n
twintig jaar geleden uit DAF voortgekomen; de conti9nue
variabele transmissie is in oorsprong een vinding van DAF-op-
richter Hub. van Doorne.
Defensie handhaaft opdrachten aan DAF
Eindhoven - Staatssecretaris B. van Voorst tot Voorst van
Defensie heeft de lopende opdrachten bij DAF Special Products
gisteren herbevestigd. In het gesprek met vakbondsbestuurders
en leden van de ondernemingsraad van de DAF-dochter deed hij
echter geen toezeggingen over het versneld plaatsen van orders.
Wel toonde hij zich bereid om te onderzoeken of opdrachten die
nu worden uigevoerd door andere ondernemingen kunnen
worden overgeheveld naar Special Products.
André Anthonis van de Industriebond FNV toonde zich in een
reactie niet ontevreden. „Concrete toezeggingen hadden we niet
verwacht. Wij hebben de staatssecretaris een aantal zaken
voorgelegd en hij is bereid om daarover met ons verder te
praten."
Philips-dochter luidt noodklok
Fürth - De positie van de Duitse producent van consumentene
lektronica Grundig, waar Philips met een minderheidsbelang
van 32 procent de zeggenschap heeft, is in gevaar door grote
verliezen bij de produktie van tv-toestellen.
De onderneming maakte gisteren melding van een drastische
vermindering van de afzet van tv's en druk op de prijzen.
Grundig -had eind januari al meegedeeld dat het verlies in het
eind maart aflopende boekjaar 1992/93 scherp stijgt van 19
miljoen mark tot ongeveer 200 miljoen mark. De omzet zal met
omstreeks tien procent omlaag gaan naar 3,8 miljard mark. In
het voorgaande boekjaar kwam 47 procent van de omzet van de
verkoop van tv's.
(ADVERTENTIE)
Den Haag - Dasa verwerft
voor een bedrag van 685
miljoen de 'effective controle'
over de huidige onderneming
Fokker, door de staat ver
sterkt met 382 miljoen
extra risicodragend vermo
gen plus een winstgarantie
van 162 miljoen.
Bovenop de 685 miljoen kan af
hankelijk van de winstontwikke
ling nog een bedrag van 199,5
miljoen komen.
Dasa betaalt aan Fokker zelf
529 miljoen, te weten 13,2 mil
joen aandelen h 30 (396 mil
joen) en 40 procent van de 334
miljoen converteerbare obliga
tielening (133 miljoen).
De staat krijgt zeker 156 mil
joen, te weten 5,3 miljoen aande
len 37 min 40 miljoen. Dasa
betaalt dus in ieder geval 685
miljoen.
Daar kan afhankelijk van de
winstontwikkeling 199,5 mil
joen bijkomen. Dasa betaalt dan
in 1995 de tweede tranche van
de aandelenoverneming (122
miljoen) plus het restant van de
eerste tranche (40 miljoen) plus
het over te namen staatsdeel van
de converteerbare obligatiele
ning (37,5 miljoen). Samen is dat
199,5 miljoen.
De overname wordt door de
staat versterkt met:
- Een vermogensinjectie via een
nieuwe staatsgegarandeerde le
ning van 180 miljoen.
- Verder met een winstgarantie
voor de komende drie jaar van
162 miljoen. Indien deze winst
garantie niet of niet geheel nodig
is ontvangt Fokker, als krediet
voor vliegtuigontwikkeling,
122 miljoen (de tweede tranche),
of zoveel minder als voor de
winstgarantie is gebruikt, en de
staat krijgt de gereserveerde 40
miljoen.
- Tenslotte het door de Staat
gegarandeerde deel van de con
verteerbare obligatielening
(groot 334 miljoen) van 202
miljoen.
Te zamen 382 miljoen aan extra
risicodragend vermogen plus een
winstgarantie van 162 miljoen.
In geval van negatieve ontwik
kelingen kost de operatie de
Staat 226 miljoen. Dat bedrag
is opgebouwd uit de betaling van
de eerste tranche van de aande
lenoverneming van 156 miljoen
minus de staatgarantie van 180
miljoen en minus het maximale
risico van de staat op de obliga
tie-emissie van 202 miljoen.