OVERIGENS
Israëlische premier Rabin steeds verder de hoek in gedreven
'Wij hadden niets te verliezen'
Havel en regeringspartij van
Tsjechië zijn 'water en vuur'
Huwelijk coalitie gered ondanks VVD-flirt
Onderzoel
DESTE]
Politiek
is soms
net sport
Pers
DE STEM-
'Oostenrijk
ACHTERGROND
de stem
VVD'er Dijkstal 'the day after':
Agenda
Kokkelvissers:
schepen ombouwi
tot oliezuigers
DE STEM
DINSDAG 26 JANUARI 1993
WAT moet je met zo'n
weekend? Ruw,
stormachtig weer en
verder niks dan schaatsen en
politiek. Voor het schaatsen
heb ik geen geduld. Ik wil wel
weten wie de kampioen
wordt. Ik zie ook graag dat
het een Nederlander is, maar
of het Jan, Piet of Klaas is, dat
kan me niet zoveel schelen.
Zo goed ken ik die jongens nu
ook weer niet. Met wielren
nen heb ik dat precies hetzelf
de, alleen is het vaak leuker
om daarnaar te kijken omdat
ze niet twee aan twee vertrek
ken, maar met z'n allen.
Politiek dus. Er stond weer
eens iets op het spel. Volgens
de media dan. Je bent burger
van een fatsoenlijk democra
tisch land, je maakt gebruik
van je stemrecht en je kankert
eens wat. Welnu dan is het
ook je plicht om front naar
Den Haag te maken zodra het
land in gevaar komt. Zo zie ik
dat en zo kwam het dat ik
vrijdag en zaterdag aan de
buis gekluisterd zat om de
hoofdrolspelers in het WAO-
drama aan te horen. Elco
speelde hoog spel en verloor
en dat laatste is ongeveer het
enige dat ik er van begrepen
heb. Net sport dus. 'Trouw'
heeft het zelfs over een 'dode-
mansactie van Brinkman'.
Wat betekent dat? Dat Elco
Brinkman het wel kan schud
den als CDA-leider en pre
mier van morgen?
Ik vraag me af of dat erg is.
Voor Elco wel natuurlijk.
Maar voor ons? Misschien is
de val van Elco voor Ruud
wel weer aanleiding om zich
toch nog een keer herkiesbaar
te stellen. Het Vaderschap
des Vaderlands lijkt hem echt
te liggen. Hij kan altijd zeg
gen dat hij zo gauw geen
tweede kroonprins uit de ka-
merbank heeft kunnen pluk
ken. Als het kabinet het redt
-en daar begint het gezien
het incasseringsvermogen van
beide coalitiepartijen aardig
op te lijken - dan hebben we
al over een jaar verkiezingen
en als je ziet hoe lang Elco al
over zijn premiersopleiding
doet, dan zou ik zo gauw ook
niet raden wie de boel moet
redden.
Uiterlijk begon Elco er wel
aardig uit te zien. Mooi pak,
net niet te yuppig. Volgens
sommigen een aangeleerde
oogopslag die de priemende,
zwarte gaatjes in zijn ogen
wat versluiert. Wandelend
over het toneel speechen in
plaats vanachter een lessenaar
en in de oren van degenen die
niet automatisch alles verwer
pen hetgeen een CDA-politi-
cus te zeggen heeft, niet eens
zö'n slecht verhaal, gezien de
tijdgeest. Hoogmoed komt
voor de val. Brinkman speel
de hoog spel met het uitspe
len van de oppositie tegen de
coalitiepartner. De televisie
liet ter vergelijking zelfs het
zwaarbeladen plaatje zien van
Van Agt met Wiegel in de
Haagse bistro, in dat politiek
zo dramatische jaar 1977. Dat
sfeertje.
Wij zaten erbij en keken er
naar. Begrijpen deed ik er
niet veel van. Men zegt dat
het in de politiek om de knik
kers gaat en niet om het spel.
Ik geloof er niets van, niét in'
de WAO-discussie. Het was
weer een boeiend schouwspel
voor de intimi en andere lief
hebbers en in iets mindere
mate ook nog wel voor men
sen zoals ik, die op hun klom
pen aanvoelden dat er reputa
ties op het spel stonden en dat
er zich dus een drama ontrol
de. De knikkers zaten thuis, al
anderhalf jaar te wachten op
een beetje zekerheid. Zij
mochten meegenieten van het
machtsspel dat ten koste van
hun onzekerheid werd ge
speeld. Wie van wie zou win
nen, wie voor wie door de
knieën moest, daar ging het
om. Politiek prestige.
Politiek gezien zal de zich
voortslepende WAO-discus
sie best boeiend geweest zijn,
maar ik vond het gedoe ook
weerzinwekkend van tijd tot
tijd en ik ben niet eens een
knikker.
.7.
I xr
Zondagavond, zes grote geesten op tv. Een gesprek over alle vragen
van leven en mensheid. Beschaafd gekout, afgewisseld met be
smuikt gekauw.
Verbazing over het oriëntatievermogen van duiven, over de immen
se verandering van de aarde in de laatste tienduizend jaar, maar
geen verbazing over het menselijk geweld. Dat valt wel mee, zeggen
de heren. Tegenover elke daad van agressie staan tientallen
bewijzen van menselijke vriendelijkheid, beschaving en goedheid.
Die halen alleen nooit het nieuws.
Slechtheid is uitzonderlijk en valt daarom op, beweren de geleer
den. En de pers vermeldt alleen wat uit de toon valt. Maar waarom
wil iedereen dat soort berichten dan juist lezen en waarom doen
media die nog meer geweld brengen het zo goed? Zit er dan toch
niet iets verwerpelijks in de mens? Zijn nieuwsgierigheid, zijn
belangstelling voor het afwijkende? Of zijn alleen journalisten
slecht? (CH)
^Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326, fax 076-200462.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vliss. ,gen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen v.a. 1 januari 1993 (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: S 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
O)
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Wat heeft 'ijzeren' Yitzhak
in hemelsnaam bezield,
toen hij ruim een maand
geleden zo meedogenloos
417 Palestijnen letterlijk in
de kou zette? De Israëlische
premier Yitzhak Rabin
wankelt stap voor stap
steeds verder achteruit.
Zijn te hoge inzet is er ook
naar: Het vredesproces in
het Midden-Oosten.
Door Rogier slop
ALLE Midden-Oostenkenners
(en er zijn er meer dan het
Midden-Oosten zélf lief is) zei
den allemaal dat het 'mislukte
zet is in een uiterst ingewikkeld
schaakprobleem'.
Het beeld van een schaakpro
bleem is juist (alleen gaat het
hier niet om de omfloerste stilte
bij een toernooi) of bij de moge
lijk toegelaten gekte van de ge
mankeerde genieën. In het
schaakspel dat het Midden-
Oosten heet kan iedere zet let
terlijk dodelijk zijn.
In de analyse van deze eindelo
ze partij valt de afgelopen da
gen iets belangwekkends te
Rabin
zien. De deportatie van de Pa
lestijnen wordt enigszins goed
gemaakt, Britse helikopters ha
len een aantal ernstige gevallen
naar Cyprus en ze moeten dan
als eindbestemming naar Israël
gaan.
En vandaar uit naar de bezette
gebieden, hoewel iedereen die
op een achternamiddag een col
lege in internationaal recht
heeft gelopen kan aantonen dat
deze zaak rammelt aan alle
kanten. Deportatie van de be
volking van bezette gebieden is
verboden door de ook door Is
raël en zijn buren ondertekende
Conventie van Genève.
Dat het al jaren de harde prak
tijk op de Westoever en de Ga-
za-strook is, doet aan dit begin
sel weinig af. Maar uitgerekend
Israël, bekend met het stilzwij
gen van 'Genève' en aanpalende
verdragen in de jaren van vóór
de Tweede Wereldoorlog, zou
zich dat kunnen aantrekken.
Wat Rabin in eerste instantie in
beweging heeft gebracht is de
angst en het wantrouwen in de
gelederen van de Israëli's, die
allemaal wel degelijk het oude
trauma ervaren. De staat Israël
heeft tenslotte de afgelopen ja
ren ook van de vooral verbaal
woedende Arabische buren, eni
ge vorm van respect gekregen.
Maar nu werden plotseling Is
raëlische soldaten en Israëlische
politieagenten, sterker nog, Is
raëlische burgers gedood door
een ongrijpbare, glibberige vij
and. Dan lopen de emoties zo
hoog op, dat een besluit zoals
Rabin dat heeft genomen van
alle kanten wordt toegejuicht.
Tegelijkertijd zocht iedereen
onder die warme deken van
emoties naar een schaakzet.
„De uitzetting van de funda
mentalisten helpt te voorkomen
dat het vredesproces in gevaar
komt." Zo luidt al wekenlang
met een ijzeren consequentie
het standpunt van Jeruzalem.
En je hoeft het woord funda
mentalist maar te laten vallen,
en iedereen raakt in paniek.
Dat geldt in Israël, dat geldt bij
de bijna bevriende Arabische
naties, dat geldt ook in Was
hington. De onzinnige hysterie
in veel delen van deze Westerse
wereld spreekt daarvan boekde
len.
En het moet te vrezen zijn dat
dit ook in de VS het geval is. Na
de tragische Strapatzen van de
EG, de WEU en vergelijkbare
vergaderclubs is het ondenk
baar dat er zonder Amerikanen
iets daadkrachtigs gedaan
wordt. Het lot van de Bosnische
moslims bestaat in de Arabische
wereld schrijnender op het net
vlies dan men hier wel wil laten
horen.
Uiteindelijk is duidelijk wat
Rabin bewogen heeft, hij wilde
de verontruste bevolking laten
zien dat hij geen 'slapjanus' is.
Dat geheel volgens het Israë
lisch adagium 'eens maar nooit
weer'.
Maar de wereld verandert. De
holocaust kan niet eindeloos uit
de boekenkast van de geschie
denis worden gehaald. We heb
ben wel meer meegemaakt. En
de politionele acties in Indone
sië, de Korea-oorlog en zelfs
Vietnam zijn al dik achter de
rug.
Dat zelfs Rabin nog teruggrijpt
op deze ideeën, breekt hem nu
al lelijk op. Iedereen kan het
schaakspel volgen. Rabin gokte
erop dat de Palestijnen in de
bezette gebieden uiteindelijk
een Arabische factor van belang
waren. Maar hij gokte er nog
meer op dat ook Damascus en
Amman wel bereid waren om
het op een akkoordje te gooien,
desnoods over de ruggen van de
Palestijnen heen.
Hij heeft ernaast gezeten. Ge
faald in een spel dat de hoogste
inzet heeft.
Al met al passen de stukjes van
de puzzel ineen. Dat was de
afgelopen dagen duidelijk. De
Britse helikopters haalden de
Palestijnen op in Zuid-Libanon,
met stilzwijgende goedkeuring
van diverse kanten.
Het Israëlisch Hooggerechtshof
- dat pas naderhand van de de
portaties hoorde, dat is meer
een zaak van het leger - beraadt
zich nog. Over iets dat in de
bedroevende situatie tamelijk
gewoon aan het worden is: het
recht om in een openlijk proces
gehoord te worden.
Maar er zijn meer dingen die
erop wijzen dat Israël aan het
nadenken is geslagen. Niet a
leen de Britten die hun heliW
ters hebben ingezet om de verll
dreven Palestijnen terug te ha"
len; maar ook het bizarre beeld
van Yasser Arafat op de Israëli!
sche televisie.
Met onmiddellijk daarna wee
het gezicht van Rabin op
Arabische televisiezenders. u
de al met al machtige Amerika!
nen die donders goed laten metj
ken, dat het swingende boven!
baasje in Washington niet
dat er ook maar één seconde
verder wordt gepraat als hi
gaat om de Palestijnen in Liba,
non. Ook is in dat opzicht de
druk op Rabin enorm.
Maar alles bij elkaar
kan Rabin overleven; als il
mand hem uit de brand helpt
Het Israëlisch Hooggerechtshof
en vooral de nieuwe regering!
Clinton kunnen deze zaak defi-
nitief oplossen.
De afgelopen dagen is er in d
VS veel gegoocheld met het gi
dachtengoed van John F. Kei.
nedy. Vrijwel iedereen leek te
vergeten dat Kennedy zijn pre-
sidentschap begon met het de
bacle van de Varkensbaai, t
foutje kan gebeuren. Maar I
bin zit nu in dezelfde positie e
hij kan zich géén foutjes veroor-!
loven.
Nou zag het er toch echt
naar uit dat de VVD
meer dan een voetje tussen
de deur had. Brinkman en
Bolkestein, ze leken Van
Agt en Wiegel wel. Maar
het feest werd op het
nippertje verijdeld. VVD'er
Dijkstal over 'the day after'.
Door Debbie Langelaan
HANS DIJKSTAL, vice-fractie-
voorzitter van de WD, heeft
een 'machtige' tijd gehad tij
dens de WAO-perikelen. Een
week lang leek het erop dat de
WD eindelijk kon doen wat ze
als oppositiefractie behoort te
doen: meewerken aan de onder
gang van het kabinet. Het is net
niet gelukt, maar Dijkstal is
meer dan tevreden.
Dit klinkt ongelooflijk. Voelt de
WD zich dan niet misbruikt,
uitgebeend en vervolgens in een
hoek gesmeten? „Welnee", rela
tiveert Dijkstal. „Dat was een
ingecalculeerd risico."
Precies een week geleden kreeg
WD-leider Frits Bolkestein een
telefoontje van CDA-fractielei-
der Brinkman. Of er zaken te
doen waren over de WAO. „Wij
zeiden intern tegen elkaar: er
kunnen twee dingen aan de
hand zijn. Of Brinkman heeft
werkelijk genoeg van de PvdA
en hij wil breken, óf hij ge
bruikt ons om de PvdA onder
druk te zetten. Dan zal hij op
het laatste moment door de
bocht moeten en ons in de steek
laten."
De WD besloot het erop te
wagen. „Wij hadden helemaal
niets te verliezen", zegt
Dijkstal. „Het minste wat we
konden bereiken, was schade
toebrengen aan de coalitiever
houdingen. Verder hadden we
een kans om onze plannen met
de WAO werkelijkheid te zien
worden. En in het mooiste geval
was het kabinet gevallen. Stel je
voor dat we niet op het aanbod
ingegaan waren. Dan had ieder
een ons voor gek versleten. Een
oppositiepartij laat zo'n kans
toch niet liggen?"
Het enige probleem was, dat de
WD zelf ongeloofwaardig zou
kunnen worden. Dat de libera
len al hun WAO-principes over-
VVD'er Dijkstal had vorige
week een 'machtige tijd'
foto de stem johan van gurp
boord zouden zetten in hun be
gerigheid naar de macht.
„Daarom mochten we niet al
teveel inhoudelijke concessies
doen."
Een akkoord onder deze voor
waarde leek steeds realistischer
naarmate de week vorderde.
„De onderhandelingen verlie
pen goed, het CDA bekeek onze
voorstellen zeer serieus." On
dertussen liep de spanning in de
coalitie op, de WD kreeg steeds
meer zicht op een doorslagge
vende rol in de val van het
kabinet Lubbers-3.
Voor Dijkstal kwam de climax
op zaterdag, in een restaurant
langs de A6. Daar kwam het tot
een akkoord tussen de frac
tiespecialisten van CDA en
WD. Bolkestein hechtte er ui
teraard als de bliksem zo snel
zijn goedkeuring aan, maar het
fiat van Brinkman bleef maar
op zich wachten.
Ondertussen trok Dijkstal in
Groningen zijn smoking aan,
want hij was ceremoniemeester
op het WD-feest van zaterdag
avond. Het feest kreeg een extra
dimensie door de verwachtings
volle spanning. Maar net zo snel
was de euforie ook weer voor
bij: Brinkman belde tegen elf
uur 's avonds om te zeggen dat
de hele deal niet doorging. Te
ruggefloten door het kabinet
liet hij weten dat hij niet de
vrijheid had om zijn goedkeu
ring te hechten aan het ak
koord.
Bolkestein was woedend en liet
dat weten ook. Het CDA als
onderhandelingspartner is niet
betrouwbaar, zo zei hij op een
inderhaast belegde persconfe
rentie.
Dat waren toch pure krokodil-
letranen, gezien het feit dat de
WD bij zijn volle verstand dit
risico genomen heeft? Dijkstal:
„Het is wel wat dubbel, ja. Aan
de ene kant hebben we zelf de
gok gewaagd. Maar tegelijker
tijd zijn we in de toekomst nog
meer op onze hoede als we za
ken gaan doen met het CDA."
Toch wil Dijkstal niet beweren
dat de kans op een zogeheten
'paarse coalitie' van PvdA-D66-
VVD zoveel dichterbij is geko
men, nu het CDA aan vertrou
wen heeft ingeboet. „Laat eerst
de kiezer maar oordelen over de
houding van het CDA", is het
enige dat hij daarover kwijt wil.
Wat Brinkman betreft: no hard
feelings. Dijkstal wijst heel an
dere figuren aan die naar zijn
mening een 'dubieuze rol' heb
ben gespeeld in het WAO-dra-
ma: premier Lubbers en D66-
leider Van Mierlo. Lubbers om
dat hij Brinkman de illusie gaf
dat deze alle vrijheid had, om
vervolgens een verschrikkelijke
ruk aan de ketting te geven:
terug in het gareel. „Je kunt je
afvragen of Brinkman nu nog
steeds de gedoodverfde lijst
trekker is van het CDA."
Van Mierlo krijgt ook een zwar
te piet, omdat deze de vorige
week bestempelde als 'democra
tisch dieptepunt'. „Terwijl het
juist zeer democratisch was! Nu
eens geen achterkamertjespoli
tiek, en dan is het weer niet
goed." Dijkstal vindt het ook
maar raar dat Van Mierlo, als
leider van een oppositiefractie,
zich zo afzijdig heeft gehouden
van de discussie.
Nee, dan de WD zelf. „De
verhouding tussen de coalitie
fracties is naar een dieptepunt
gedaald, Brinkman ligt over
hoop met Lubbers, Brinkman
heeft een deuk in zijn imago.
Afgezien van een kabinetscrisis,
mooier kunnen we het toch niet
hebben?"
Vandaag worden zowel in
Tsjechië als Slowakije
presidentsverkiezingen
gehouden. De tamelijk
onbekende
oud-vakbondsleider Roman
Kovac is dé kandidaat in
Slowakije. In Vaclav Havel
heeft Tsjechië een
kandidaat die er
internationaal wezen mag.
Maar de regerende ODS is
hem stiekem liever kwijt
dan rijk.
Door Stevo Akkerman
DAT ER in Tsjechië
presidentsverkiezingen plaats
vinden is, vreemd genoeg, te
danken aan de Slowaken.
Toen die besloten dat ze op 26
januari een staatshoofd zouden
kiezen, wisten de Tsjechen niet
hoe snel ze hun al weken door
zeurende discussie over deze
kwestie moesten beëindigen, en
kwamen ze opeens ook met de
26e op de proppen. Onder geen
beding mocht de internationale
gemeenschap de indruk krijgen
dat de Tsjechen, anders dan de
Slowaken, niet in staat zouden
zijn een president te kiezen.
Op het eerste gezicht lijkt de
keuze van een staatshoofd ner
gens zo eenvoudig als in Tsje
chië. Al sinds maanden is de
kandidatuur van Vaclav Havel
bekend en menig parlement (het
is, zowel in Tsjechië als in Slo
wakije, het parlement dat de
president kiest) zou jaloers zijn
op een kandidaat als hij.
De regeringspartij van premier
Vaclav Klaus, de ODS, heeft
dan ook altijd beweerd over
geen andere kandidaat te pein
zen. Vanwege de populariteit
van Havel onder de eigen bevol
king en het internationale aan
zien dat hij geniet. Havel's ver
kiezing leek bij voorbaat vast te
staan. Maar terwijl dat het offi
ciële beeld was, deed de ODS
achter de schermen, in de woor
den van de Slowaakse premier
Vladimir Meciar, 'haar uiterste
best om onder Havel uit te ko
men'.
Voor de ODS, en meer in het
bijzonder voor Vaclav Klaus,
Havel, presidentskandidaat
nummer een in Tsjechië foto ap
vertegenwoordigt Havel in alle
opzichten het tegenovergestelde
,Mvan yvat Tsjechië nodig heeft.
Hij is een kunstenaar, een intel-
;lgctuggl, een ex-dissident, een
morele denker, een humanist.
Dat is allemaal niets voor de
pragmatici van de ODS.
Neem bijvoorbeeld de kwestie
van de wapenhandel. Eén van
de eerste dingen die Havel deed
toen hij in 1990 aantrad als
president van Tsjechoslowakije,
was het afkondigen van een
stop op de wapemexport. Klaus
zei dat dat een 'vergissing' was
en waarom? „Als wij de tanks
niet leveren, doen anderen dat
wel".
Deze manier van denken staat
zo haaks op die van Havel, dat
de voormalige premier Petr Pit-
hart spreekt over 'water en
vuur'. Intussen is het wel de
ODS die de macht in handen
heeft en het is voor deze partij
daarom moeilijk te verteren dat,
terwijl ze in de verkiezingen de
'dromers' van de Burgerbewe
ging hebben verslagen, ze nu
toch - en dat nog wel via hun
eigen stemknopje - gedwongen
worden een man uit die kring
als staatshoofd te omhelzen.
Het is tegen de achtergrond van
deze onvrede met Havel dat de
afgelopen weken in Tsjechië een
politiek steekspel is gevoerd
rond de presidentsverkiezingen
en de invulling van de Senaat.
Volgens de Tsjechische gri
wet moet er een Senaat komen, I
maar binnen de regeringscoali-1
tie bestaat onenigheid over de I
vraag of de leden van het voor-1
malige federale parlement daar-
voor de kandidaten moeten zijn. I
Dat was aanleiding voor t'
ODS om de verkiezing van ee
president uit te stellen ('get
staatshoofd zonder Senaat').
Tegelijkertijd werden er in c
ODS-getrouwe pers allerlei bi
zwaren tegen Havel gelanceerd, I
wellicht in de hoop dat hij zich-1
zelf zou terugtrekken, zodat de I
kleurloze ODS-favoriet Janl
Strasky zich kandidaat zoal
kunnen stellen. Maar toen kwa-1
men de Slowaken met de aan-1
kondiging dat zij op de 28e I
januari een president zouden I
kiezen en toen moesten er in I
Tsjechië snel knopen wordei|
doorgehakt.
Gevolg is dat Havel nu de geza-1
menlijke kandidaat is van del
vier coalitie-partijen en de eni-l
ge vraag die openblijft is of del
mensen van. het ODS het zullen I
aandurven om in de!(geheime)I
stemming tegen Havel te stem-1
men.
In Slowakije is lang gez
naar een neutrale kandidaat I
voor het presidentschap, maar
volgens premier Meciar was d'
nergens te vinden. Zijn partij.
de HZDS, heeft daarom ee
kandidaat uit haar eigen gek
deren naar voren geschovei
Roman Kovac, vice-premier e
voormalig vakbondsleider.
Anders dan Havel is Kovac geen I
'onvermijdelijke' kandidaat. Ej I
beschikt slechts over de steun I
van zijn eigen partij, alle andere I
partijen hebben eigen kopstuk-1
ken kandidaat gesteld. Daa:
lijkt een beslissing in de e
ronde (waarin een drie-vijfde I
meerderheid vereist is) uitgeslc-1
ten.
Mocht Kovac uiteindelijk
winnaar uit de bus komen, d
zal Slowakije een president I
krijgen die nog in 1989 geprc-
beerd heeft lid te worden van de
communistische partij.
Slechts de fluwelen revolutie,!
waarin ene Vaclav Havel zo'n I
belangrijke rol speelde, voor-1
kwam dat Kovac het begeerde
partijboekje thuisgestuurd
kreeg.
ZATERDAGMIDDAG vijf uur;
enkele tientallen kilometers
buiten Nederland. De Radio
nieuwsdienst meldt onderhan
delingen tussen delegaties van
CDA en WD in 'een wegres
taurant bij Lelystad'. En 'in een
café ergens in Utrecht' hebben
de fractievoorzitters van CDA
en PvdA een gesprek gehad.
Wat is er aan de hand? Zijn
boze beroepsmilitairen alsnog
in actie gekomen tegen de in
krimping van de krijgsmacht?
Hebben ze het kabinet opge
pakt en bewaken tanks en
pantserwagens nu het Binnen
hof? Hebben de nog op vrije
voeten zijnde parlementariërs
zich teruggetrokken in wegres
taurants en in café's te Utrecht?
De kolonels zaten echter thuis
bij de open haard met de zater
dagnamiddag-borrel in de
hand, schuilend voor de nade
rende storm. Het was wel een
beetje oorlog, maar niet één
voor pantserwagens en tanks.
Het gevecht ging - voor de
zoveelste keer - over de wao.
En om te voorkomen dat daar
in de Tweede Kamer over ge
knokt zou moeten worden, had
den de politici het strijdtoneel
dit keer verplaatst naar weg
restaurants, café's en - later op
de dag - een ministerswoonhuis
te Bergschenhoek.
Daar werd uiteindelijk de vre
de getekend. Daar kreeg ook de
kroonprins van het CDA, Elco
Brinkman, te horen dat het af
gelopen diende te zijn met de
vrijages met oppositiepartij
WD. Waar in Groot-Brittannië
de kroonprins al vele jaren bui
ten de echtelijke sponde uit
vrijen gaat, was het genot voor
kroonprins Elco al na een paar
dagen afgelopen.
Is maitresse WD gebruikt om
huwelijkspartner PvdA op de
knieën te krijgen? Hebben de
liberalen naïef gehandeld door
serieus te denken dat het wer
kelijk mogelijk zou zijn een wig
te drijven tussen het coalitiehu
welijk? Maar wat hadden ze
anders moeten doen?
Tweedracht zaaien tussen de
regeringsfracties is toch wat
een beetje oppositiepartij
voortdurend probeert te doen.
En de WD mocht toch ver
wachten dat de heren Biesheu
vel en Wolters niet zomaar naar
Lelystad waren gereden maar
met de nadrukkelijke goedkeu
ring van kroonprins Elco. Te
vreden reden de WD'ers met
LU door David v an
3 er touwen
een principe-akkoord op zak
naar Groningen, waar het ver
jaardagsfeest van de WD - de
partij is 45 geworden - na hun
aankomst nog gezelliger werd
dan het al was.
Bert de Vries, minister van so
ciale zaken en werkgelegen
heid, is niet bepaald het type
van een overspelige feestvier
der. Vroeger, toen hij nog frac
tievoorzitter van het CDA in de
Tweede Kamer was, sloop hij
wel eens stiekem weg om een
avondje te gaan badmintonnen.
Of dat alsjeblieft niet in de
krant hoefde. Zelfs dat was
hem al te frivool.
Tot nu toe had De Vries bij de
wao vooral de PvdA de kastan
jes uit het vuur laten halen. In
juli 1991 was het met name
Wim Kok die de presentatie
van het eerste kabinetsvoorstel
voor zijn rekening nam. Ach
teraf gezien een gigantische
taxatiefout. Waarom liet hij De
Vries - tenslotte de eerst ver
antwoordelijke minister - de
zaak niet opknappen? Nu werd
de wao HET voorstel van de
PvdA. De dramatische gevolgen
voor die partij zijn bekend.
Pas op het allerlaatste moment
kwam De Vries in actie. Prach
tig, zoals hij zondag de redder
des vaderlands speelde. Be
vreesd voor politieke chaos,
misschien zelfs een kabinetscri
sis, had hij een uiterste poging
gedaan partijen weer tot elkaar
te brengen. Toen Kok en Lub
bers vrijdag in de ministerraad
een fikse ruzie kregen begreep
De Vries dat ingrijpen geboden
Hij kwam met een nieuwe va
riant. Lubbers en Kok hapten
gretig toe. Wöltgens ook. En
wat moest Brinkman toen nog?
Die kon niet veel meer doen
illustratie mat rijnders
dan Frits Bolkestein bellen om
hem te melden dat een princi
pe-akkoord met de Tweede Ka
merfractie van het CDA in de
praktijk geen fluit voorstelt.
Dat de heren Linschoten,
Dijkstal, Biesheuvel en Wolters
voor nop naar Lelystad waren
afgereisd.
De manier, waarop vervolgens
alle partijen proberen de uit
komst van al dit gedoe als een
succes te presenteren, is stui
tend en aandoenlijk tegelijk.
Dat laatste geldt vooral voor
Bolkestein die zijn gezicht nog
probeert te redden door trots te
melden dat dankzij de VVD
toch maar mooi de mensen die
nu al een wao-uitkering l
ben buiten schot blijven. De 1
verstoten minnares blijft met
opgeheven hoofd door het lever,
gaan. Huwelijkspartner PvdA
vindt het ook allemaal we'
goed. Met hetzelfde argument j
als Bolkestein.
De coalitie is gered. De wao
ook? Welnee! Wat De Vries
heeft bedacht is voor de toe
komstige wao'ers slechter dan j
het oorspronkelijke kabinets
plan. Gelukkig zijn die toekom-1
stige wao'ers onbekend. Die
kunnen niet protesteren of hun
lidmaatschap opzeggen, zullen
ze uiteindelijk bij de PvdA heb-
ben gedacht.
In de Tweede Kamer staat c
week het debat over de met zo
veel moeite tot stand gekomen
herziening van de wao centraal
Verder wordt er nog gesproken
over onder meer de indus-
trieraad, detailhandel in indus
triegebieden en de reorganisa
tie van de kunstacademies, k
de Eerste Kamer komt het al.
meen financieel beleid aan &e
orde.
Door Carla Joosten
'Mijn kinderen zeggen d;
ben. Volgens mijn vrouw b
Mijn huisarts schat mij erg
ter in de 50. Zelf voel ik|
maar in mijn paspoort sta
47 ben.'
Tekstdichter en presentator b
illustreert hoe onbelangrijk 1
Hij doet dat bij de opening
Europees jaar van de ouderen
riteit tussen generaties' in Dei
Wijzend naar zijn kalende hoi
Aids
Van onze verslaggever
Den Haag - Aids is een
sen. Dat terwijl binnen
honderdmaal zoveel mei
voorkomen als in de vrijq
Voor gedetineerden en voor
vangenispersoneel moet dat
boe doorbroken worden en mj
informatie worden gegeven.
Datzelfde geldt voor de risk
van onveilig seksueel conti
Ook dat taboe moet verdwijn
omdat meer seksuele contac
in de cel voorkomen dan ied
een denkt, ook onder mensen
zichzelf niet als homoseksii
beschouwen. Gedetineerd
moeten bovendien gemakkelij
aan condooms kunnen kom!
(vervangende) methadon kunt
krijgen als zij druggebruiker
en hun injectiespuit kunnen d
infecteren.
Ook zouden terminale aids;
tiënten gratie moeten krijgen
thuis hun laatste tijd te kum
doorbrengen.
Die aanbevelingen komen
een onderzoekrapport 'Gezoi
heidszorg in de bajes', dat gii
ren aan het ministerie van ju
tie is aangeboden. Het ond
zoek is door de Wetenscha
winkel Rechten van de Utrecl
universiteit verricht, op verz
van voorlichtingsdiensten
en groepen van gedetineerden
verslaafden en de aids-activis
van Act Up.
Volgens Jeannine van Woerk
van Act Up begint aids bi
de gevangenissen een probli
te wordem -HJustitie blijft
kennen dat aids een probleei
geworden, terwijl wij weten
het aantal klachten toenei
Ook aan de kant van het ge'
Kapelle - De kokkelvisser:
de Waddenzee willen II
schepen verhuren aan mii
ter Maij van verkeer en
terstaat. .-
De schepen kunnen dan wor
ingezet om olie op te ruimen
een ramp in de Waddenzee
Volgens secretaris J. Hols
van de belangenvereniging
keisector zijn de schepen
voudig om te bouwen tot olie:
gers. Ze hebben al een zui|
stallatie aan boord om kok
zaad mee op te zuigen.
Holstein denkt dat Maij een
tal schepen kan inhuren om
permanent paraat te hou]
voor een ongeluk met een
tanker.
JORG HAIDER oogt als
geklede, uiterst beleefde h
gehalte van zijn partij te be;
kenmerken van goed fatsor
cus die met zijn ideeën die!
tengoed aanzit.
Al jarenlang shockeert het
politiek zijn collega's met z
de Europese liberalen word
feit dat Haider zijn rechts-n
heeft opgeplakt.
Maar niemand kan om de
heel handig in op de groe
persoonlijke populariteit st
aanhang.
Dat gegeven wijkt niet af
rechts-nationalistische part
tenrijk ligt dat onderwerp e
oorlogsverleden niet echt v
Een willekeurige Oostenrij
een discussie over het ver
'and. De herinnering aan c
zenden Oostenrijkers hadc
Wenen om Adolf Hitler t
verdrongen. Evenals de gri
Oostenrijkse aandeel daarir
Zaterdagavond was de He
derdduizenden mensen, i
demonstreren tegen de pla
[PO heeft een petitie om
buitenlanders. Onder de 1
landgenoten een twaalfpu
tot een sterke beperking va
Zonder twijfel haalt Haide
Parlement moet de petitie
honderdduizenden op de
Oostenrijkse bevolking niet
Dit massale verzet tegen dt
bemoedigend signaal voor
van zijn beladen geschiede
