1993
zaterdag 23 januari 1993
deele
TjST
'e nasleep van
de Faro-ramp
Stalingrad
50 jaar later
Algerije is
een kruitvat
Trainen met vader Abraham en de Zangeres zonder
Naam op de radio. Kunnen de kanaries van
kampioenen-kwekers Piet en Adrie Morel uit
Breskens vast wennen aan de herrie op internationale
shows. Waarom kweek je kanaries? En hoe soigneer je
zo'n beestje? Wie op een internationale vogelsshow
rondkijkt, ontdekt verwonderd een op hoog niveau
bedreven kunst. Een portret van gecultiveerde
kooivogels en twee kanarieprofessoren. Dit alles ter
gelegenheid van de eenenveerstigste
Wereldtentoonstelling voor Tropische Vogels van 22
tot 31 januari in het Bredase Turfschip. Piet en Arie
Morel uit Breskens hopen er opnieuw de besten te
worden. Hun vogels hebben er 21.000 concurrenten.
AMERMEISJES
TENDERS/BARKEEPERS
SERVEERSTERS/KELNERS
TENT-KOK/KOKKIN
tEISLEIDSTER
JACHTWACHT
jrs AG
Piet en Adrie
Morel uit Breskens
leven toe naar
Wereldtentoonstel
ling in Breda
'Ze komen vanuit
Madagascar,
Indonesië, Amerika
en heel Europa
hier kijken'
weekend
iet bouwen aan die toe-
it Publieke Werken een
heden - zowel beleids-
3Is ruimtelijke ordening,
moet deze dienst pres',
ragen aan de ontwikke-
idsontwikkeling op andere
hgebieden;
hning van de stadsontwik-
'ft'
"wikkeling van de regio;
fuurlijk en ambtelijk, intern
ixtern overleg;
lerhouden vaste interne en
frne contacten.
tie-eisen:
ieljplanologische of stede-
•wkundige opleiding bij een
inische universiteit;
Inis van en belangstelling
br de verschillende aspecten
j stadsontwikkelingen
I heer;
nogen om een projectteam va
iiden;
hcfe communicatieve vaar
teden;
yerhouden vaste interne en
me contacten.
iris:
\kelijk van leeftijd, opleiding
'aring maximaal f 6.858, -
ial 11) per maand, exclusief
'akantietoes/ag.
ime in de pensioenregeling
iet ABP en I.Z.A.-ziektekos-
bgeling.
\fnatie over de functie is te
rijgen bij het hoofd van de J
ling, de heer J. Vromans
013-428571).
tedure:
"idaten dienen vóór
1-1993 hun schriftelijke
itaties te zenden naar:
Henst Publieke Werken,
'd Stafafdeling Personee/s-
m, de heer M. v.d. Hove,
bus 717, 5000 AS Tilburg.
uw sollicitatiebrief s.v.p.
Uurenummer 93-G-01-01
nelden.
De kanarieprofessoren
MÉMCl
il uitmaakt van de Hoofdafde-
■id met reorganisatie een va-
ZIE WEEKEND 2
ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
Vormge
Door Paul de Schipper
jaren relevante werkervaring
I dient zowel goed in een klein
I verband, als ook alleen te
sn werken
id ongeveer 30 jaar
dheid tot het verrichten van
tdienst met standaardgebon-
eid op termijn
het bezit zijn van een groot
ewijs strekt tot aanbeveling
dige maximumsalaris is vast-
op 4.001bruto per maand
schaal 05), inschaling is afhan-
sn leeftijd, opleiding en erva-
n worden ingewonnen bij de
rundigè dienst, telefoon
re dan kunt u uw sollicitatie,
ran de N.V. Waterwinning-
B Werkendam,
ollicitatie" vermelden.
Eindredactie: Wim van Leest
eving: Luc Goderie
leschip MPS 'Amsterdam' zoeken
iaste medewerkers/sters die deel
de bemanning.
baan van eind maart tot november
derlandse en Duitse rivieren,
zoeken wij nog m/v:
beveling als:
kervaring (in teamverband) en een
ide instelling hebt;
en Duits en Nederlands zonder ac-
uitziet en je vriendelijk voor de gas-
tr of ouder is.
brief met een pasfoto naar
3732 BG De Bilt
op voor 7 februari 1993
-
Aane en Piet Morel: „Kanaries? Je moet er zot voor zijn, want
het is geen groot geld. Kom je rond, dan zit je goed, maar heb je
een keer een slechte kweek, dan eten die vogels je giro rap leeg.
Weet je wie hier dik
wijls voor de deur
staat? Roberto Rive-
lino, de aanvoerder
van het Braziliaan
se voetbalelftal uit
de tijd van Cruyff. Hij is ook zo'n
kanariefanaat. Hij woont in Rio.
Daar heeft hij rooie kanaries uit
Breskens in zijn volière zitten, van
ons, kweekt-ie mee. Een kenner
hoor, kijkt-ie hier voor het gaas,
haalt-ie zo de beste eruit."
Piet Morel staat voor een van zijn
vele kanariekooien, handen in de
zakken, zwijgt genietend, zoals hij
zo vaak zwijgend en genietend
staat te kijken, alles vergetend,
doof voor zijn vrouw die 'Koffie'
roept.
Hij en zijn vader Adrie zijn al
zevenentwintig keer wereldkampi
oen. Hun specialiteit; rode kana
ries.
„Rode kanaries in de natuur? Nee,
dan is hij groen. De kleurverschil
len krijg je door inteelt, kweken, de
tinten mengen net als bij tulpen.
Deze kleur kanarie is er gekomen
door een rode sijs in te kruisen op
een gewone kanarie. De Engelsen
zijn daar ergens in de negentiende
eeuw mee begonnen."
Bij Piet Morel thuis hing vroeger
een kooitje met een vogeltje aan de
muur. Vader Adrie, havenarbeider
op de kaai van Breskens, kweekte
voor zijn lol konijnen, Vlaamse
reuzen. Zijn zoon deed hij op een
dag twee parkieten cadeau.
Piet: „Ik heb er een paar jaar mee
gekweekt. Toen ik twaalf jaar was,'
in 1957, kwam ik in aanraking met
de vogelliefhebbersvereniging De
Vink, hier in Breskens. Zo ben ik
kanaries gaan kweken. Dat was
wat, want ik moest het van m'n
zondagscenten doen: vijfentwintig
gulden voor een kanarie om te
kweken, daar moest ik maanden
voor sparen."
Waarom koos hij voor rode kana
ries? Piet met een zwaar Zeeuws
accent: „Rood is mooi, dat doe't op
'ee."
Verwarming, verlichting, voeding,
In kanarieland zijn er alleen al
tweehonderd kleuren rood. Piet
Morel: „Rood isabel, rood ivoor,
rood agaat en dan heb je ook nog
rood zalm.
FOTO'S CAMILE SCHELSTRAETË
trainig van de vogels, het sturen
van het broedseizoen, manipuleren
met de eitjes, dat zijn de geheimen
van de kanariekweker. Je moet
alles weten van bevedering, bestre-
ping, de roodfactor en de vererfe
lijkheid. „Tja, 't is een hele weten
schap," zegt Piet Morel. Gezien
hun resultaten zijn Piet en zijn
vader Adrie zeker hoogleraren ka-
nariekunde.
In kanarieland zijn er alleen al
tweehonderd kleuren rood. Piet
Morel: „Rood isabel, rood ivoor,
rood agaat en dan heb je ook nog
rood zalm, kijk net als deze, dat is
een oranjerood met een dauwlaag
je."
Hij woont in een rijtjeshuis in
Breskens. De helft van de tuin is
volgebouwd met vogelkooien. Man
netjes en vrouwtjes zitten er keurig
gescheiden in smetteloos witbete-
gelde ruimten, op stokjes van vier
centimeter. Breder mag niet, want
dan kunnnen er twee kanaries
naast elkaar zitten en dan pikken
ze elkaar.
Morel, in het dagelijks leven bus
chauffeur, is er elke dag te vinden.
In de broedperiode, vanaf begin
februari, soms tot zes uur per dag.
De kanarie stamt oorspronkelijk
van de Canarische Eilanden. Het
geslacht kanaries, familie van de
vinken, telt dertig soorten, waar
van er alleen al in Afrika zevenent
wintig voorkomen.
Toen de eerste Europese zeelieden
op de Canarische Eilanden arri
veerden, ontdekten ze dat de kana
rie een makkelijk te houden kooi-
vogel was. Het beestje wordt zo
doende al enkele eeuwen als gezel-
ligheidsdier gekoesterd. In de loop
der jaren is door kruising een groot
aantal variëteiten ontstaan.
Hobbyisten in de hele we
reld houden zich bezig met
het kweken van verschil
lende soorten kleurkana-
ries. De beSte kwekers zijn echter
in Nederland en België te vinden.
In Nederland zijn de kanariekwe
kers, samen met andere vogellief
hebbers georganiseerd in drie orga
nisaties: de Nederlandse Bond van
vogelliefhebbers (50.000 leden), de
Algemene Nederlandse Bond
(30.000 leden) en de
Zuid—Nederlandse Bond (10.000
leden). „Daarbij zijn tienduizenden
kwekers van rode kanaries," aldus
Piet Morel.
Onderlinge shows binnen van de
lokale vereniging, maar ook natio
nale en internationale kampioen
schappen behoren tot de hoogtijda
gen voor de kanariekweker.
Daar staan hun kweekprodukten te
pronk, alleen jonge, tweejarige
mannetjes-kanaries, „omdat die
het mooist op kleur zijn." De
vrouwtjes, de poppen, ^ijn er voor
de kweek en komen het hok niet
uit.
Tijdens de kampioenschappen be
oordelen keurmeesters de resulta
ten. Piet Morel: „Ze letten op de
rode kleur. Dat is al vijftig procent
van de punten. Dan is er de condi
tie van de vogel en de houding. Hij
moet goed op zijn poten zitten,
rechtop."
De voorbereiding. Dat is niet alleen
weken tevoren de radio al aan in de
volière om de beesten aan het la
waai en geroezemoes van een grote
hal te laten wennen. Het is ook de
stress wegnemen, rust gunnen, zes
weken vantevoren geen shows meer
bijvoorbeeld.
En trainen.
Om een kanarie rechtop te laten
zitten, maken kwekers gebruik van
de nieuwsgierigheid van het beest.
Voor zijn kooitje spannen ze een
doekje, net hoog genoeg om de
vogel die normaal op zijn stokje zit,
te dwingen om zich iets op te
rekken, zodat hij over het doekje
heen kan kijken. Piet Morel: „Hij
moet straks op een show de goede
houding aannemen. Daar train je
hem voor. Normaal krijg je voor
houding een acht, zit-ie recht, dan
krijg je een negen. Dat is weer een
punt verdiend."
Hij doceert verder over 'de bevede
ring en de bestreping'; „Kijk hier
heb je er één...zie je die zwarte
streep, dat is het pigment, smal
kort en onderbroken. Dat vragen
de keurmeesters van de Nederland
se Bond van Vogelliefhebbers."
Soms zijn er factoren waarop ka
narievrienden geen invloed hebben,
zoals de pseudovogelpest bijvoor
beeld. Die brak vorig jaar septem
ber uit op een kippenfarm in Weert
en stak vorig week plotseling weer
de kop op in Zundert.
De pseudovogelpest, ook wel de
New Castle Disease (NCD) ge
noemd, is een virusziekte die aller
eerst kippen, kalkoenen en duiven
aantast, maar die ook gevaarlijk is
voor kanarjf s en andere siervogels.
Pseudovogelpest kan eigenlijk al
leen met een uiterst strenge kooi-
hygiëne worden bestreden. Een van
de eerste maatregelen om versprei
ding te voorkomen is meestal een
vervoersverbod. De vogelkwekers
in de omgeving van Zundert kon
den zodoende hun potentiële prijs-
vogels niet inzenden voor het we
reldkampioenschap 1993.
„Verschrikkelijk," aldus Adrie Mo
rel „ik weet wat die mensen door
maken. Zo'n kampioenschap, daar
leef je het hele jaar naar toe. Mag
je dan op het laatste moment niet
meedoen, dan is dat wel een gigan
tische klap voor je kop."
Shows en kampioenschappen. Piet
Morel ligt er niet wakker van, maar
zijn vader zucht als hij aan de
inzending voor het Wereldkampi
oenschap denkt: „Ik slaap er slecht
van hoor, bang dat je net een
verkeerde keurmeester treft, Bel
gen en Nederlanders zijn goeien,
maar daarbuiten... En neemt jouw
vogel net geen houding aan op het
goeie moment, dan ben je gezien.
Het is veel voorbereiding, maar ook
een kwestie van geluk."
Zoals duivenliefhebbers 'spe
len' met duiven, zo 'spelen'
kanariekwekers met hun
vogels. Piet Morel: „Zo noe
men we dat, ook al zijn de inzetten
veel minder hoog dan in de duiven
wereld."
Met weemoed praat Morel senior
nog over vervlogen tijden, toen de
prijzentafels goed gevuld waren en
de sponsors tegen elkaar opboden
met wandmeubels en televisies. Nu
blijft het vaak bij een CD-speler,
een beker en een rozet.
Piet: „Die bekers..ach...'t is om de
eer, hè, het volkslied en een gouwe
plak. De bokalen geef ik dikwijls
weg, haal ik het plaatje eraf en dan
gaan ze naar een armlastige sport
vereniging."
Met de verkoop van kanaries wordt
hij ook geen miljonair. „Duiven!
Dat loopt in de tienduizenden,
maar kanaries? Je moet er zot voor
zijn, want het is geen groot geld.
Kom je rond, dan zit je goed, maar
heb je een keer een slechte kweek,
dan eten die vogels je giro rap
leeg."
Een top koppel kanaries van de
'lijn Morel', een kweker met naam,
doet honderd gulden, een gewoon
mannetje twintig gulden en een
vrouwtje gaat voor acht gulden de
deur uit. „Ja," zegt Morel, „in het
buitenland maken ze goede prijzen.
Een Amerikaan die hier komt ver
koopt zo,n koppeltje thuis voor 300
dollar. Die haalt z'n vliegticket er
wel uit."
Winnen in Breda, opnieuw een we
reldkampioenschap?
Piet Morel: „We hebben een we
reldfaam. Iedereen kent ons. Ze
komen vanuit Madagascar, Indone
sië, Amerika en heel Europa hier
naar Breskens om te kijken hoe wij
het doen, dus ja, we moeten wel
goed voor de dag komen."
Adel verplicht.
Nog steeds met zijn handen in zijn
zakken staat Piet Morel voor een
van de volières: „Kijk dat is onze
top. Selectie, selectie, selectie.
Daar die roodagaatmozaïek,-dat is
de kampioen van Las Palmas. Va
der is er vorig jaar veertien, dagen
mee naar de Canarische Eilanden
geweest. Hij heeft een heel donkere
uitmonstering. Mooi hè, als Riveli-
no hier staat te kijken, dan zegt-ie:
zulke vogels, daar kun je alleen van
dromen. En ik...jongen toch, ik kan
hier wel uren staan."
Vader Adrie Morel: „De kwaliteit
hebben we, nou het geluk nog, de
keurmeester! Ik hoop dat we daar
in Breda in goeie handen vallen,
want d'r zijn vele ogen op ons
gericht."
