Wei
OVERIGENS
Marcel van Dam voorstander 'radicale vernieuwing' PvdA
])e Vries: W\
Botsing
De onvermijdelijke striptease van een 'engelbewaarder'
Nieuwe schoolstrijd tussen CDA en PvdA ligt op de loer
DESTE]
Muis
DE STEM-
Eigen sop
ACHTERGROND
Criminaliteit
Verzekering
Ouderenjaar
1
DE STEM
VRIJDAG 22 JANUAR11993
Steeds vaker lees ik in de
krant berichten over inbra
ken in auto's en huizen. Men
sen worden van hun fiets ge
trokken en beroofd. Wat is
het voor een slecht opgevoede
wereld waar we in leven? Het
betreft nogal eens drugge
bruikers. Drugs moeten de
wereld uit. Er moet ook meer
politie komen. Iedereen heeft
recht op een gelukkig en
vreedzaam leven.
Breda
W. de Does
In uw dagblad wordt steeds
de indruk gewekt als zouden
de bejaarden een goedkope
standaardverzekering heb
ben. Wel, niets is minder
waar. Ook zij -betalen de wet
telijke opslag welke alle par
ticulier verzekerden moeten
betalen. De premie is dan
inclusief awzb en eigen risico
omgeslagen per maand 181
per persoon, dat is meer dan
65-plussers aan het verplichte
ziekenfonds moeten opbren
gen. Het is dus geen 127 per
persoon. Wat dat betreft zijn
de bejaarden in Engeland en
Amerika beter af, zij betalen
helemaal niets meer aan zie-
kenkosten, dat is geheel gra
tis. Dat wil niet zeggen dat de
ziekenzorg daar ideaal is.
Doch ik kom veel in Enge
land en zo slecht is het nu
ook weer niet. Hier moet je
ook 3 maanden wachten om
bij een specialist terecht te
kunnen.
Breda
C.J. Gruijters
Wat moeten wij ouderen ons
daarbij voorstellen? Verslech
teringen, verbeteringen, lijvi
ge rapporten, een voort
gangsnota, of alles laten zoals
het is. Misschien weer veel
gepraat maar weinig daden.
We geven toe dat de positie
van ons ouderen er sinds
vroeger beter op is geworden.
Daarom van groot belang dat
in het ouderenjaar 1993 de
negatieve problemen aange
pakt worden. Te veel ouderen
moeten nog steeds rondko
men van alleen aow of met
een klein pensioen erbij. Dus
die behoren tot de arme kant
van Nederland. Afblijven van
de aow dus. Is de waardering
°P Oe Stem
vo"*$3o°ót ene^en™1'
hetr^htvlSre°UiUich
voor ons ouderen tegenwoor
dig optimaal? Bedenk wel,
dat wij een crisis, een oorlog
en de wederopbouw hebben
meegemaakt. De economie in
ons land, behoudens enkele
inzinkingen, is nu redelijk
goed. Dat hebben we mede te
danken aan het zware werk
en de armoede van vroeger,
die wij ouderen aan den lijve
hebben meegemaakt. De ver
grijzing van mensen in de
toekomst is een groot pro
bleem. Het is een vaststaand
feit dat begin volgende eeuw
een-derde van de Nederland
se bevolking 55+ zal zijn. Dat
zal van iedereen solidariteit
en financiële offers vragen.
Zullen al die problemen om
tot een verantwoord oude
renbeleid en de nodige zorg
voor ouderen te komen, gere
geld worden van bovenaf
zonder inspraak van ouderen
aan de basis? Het is jammer
maar waar, veel ouderen van
nu hebben vroeger niet ge
leerd om voor hun rechten op
te komen. Je werd geleefd.
Alleen hard werken was je
lot. Die mentaliteit werkt nog
steeds door. Ouderen moeten
niet denken we kunnen er
niets aan doen of het zal mijn
tijd wel duren. In aantal vor
men we een machtsfactor.
Hard nodig dat er meer oude
ren komen die getraind zijn,
aktief worden en durven pra
ten over ouderenbeleid, voor
zieningen, woningen en de
toenemende zorgverlening in
de toekomst. Met kaarten en,
biljarten alleen komen we er
niet.
Breda,
P. v. Gurp
Op tv laat een jonge Belgische kok zien hoe je muis bereidt. De
levende muis bij haar staartje neerlaten in een kom rode wijn,
waarin zij spartelt tot zij dronken is, waarna zij verdrinkt.
'Dronken sterven, dat is nog niet zo'n slechte dood', zegt de jonge
kok monter. Daarna wordt de van wijn doordrenkte muis ont
hoofd, gevild, van ongerechtigheden ontdaan en gegrilld.
Allicht alom protesten. Al blijft het wat onduidelijk om welk aspect:
om het koelbloedig laten verdrinken of om het vertonen daarvan op
tv of omdat het om een muis gaat of omdat muis niet lekker kan
zijn?
Het moet het laatste zijn, want er klinkt geen protest als slakken,
kreeft en mossels levend in heet water worden gesmoord. (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
S 01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326, fax 076-200462.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen v.a. 1 januari 1993 (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
en
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. i
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
In 1985 keerde hij met
afschuw de politiek de rug
toe. De cultuur in de PvdA
stond hem tegen. Sinds
gisteren is hij terug. Niet in
de arena waar het harde
politieke bedrijf van alle
dag zich afspeelt, maar als
lid van de commissie die
het verkiezingsprogramma
van de PvdA maakt: Marcel
van Dam,
oud-bewindsman,
voormalig Kamerlid en
thans voorzitter van de
VARA.
Door Max de Bok
IN TWEE WEKEN tijd overwon
hij zijn aarzeling. Felix Rotten
berg had hem gevraagd lid van
de programmacommissie te
worden. „Ik ben het eens met
zijn opvatting dat de sociaal
democratie toe is aan een radi
cale herijking van haar opvat
tingen en haar politiek instru
mentarium. De culturele revo
lutie in de samenleving, de indi
vidualisering vragen daarom. Ik
zou het ook tamelijk inconse
quent gevonden hebben om de
kans om een aandeel te hebben
in de opstelling van het pro
gramma niet te grijpen nadat ik
bijna tien jaar de PvdA kritisch
op de huid heb gezeten."
Marcel van Dam relativeert zijn
aandeel bij voorbaat: ,,'t Is
maar een commissie. Of de haan
nu kraait of niet, het wordt toch
dag."
Je komt niet blanco de commis
sie binnen. Je staat voor 'radi
cale vernieuwing'. Wim Kok
legde juist de nadruk op de
noodzaak van continuïteit.
„Het verkiezingsprogramma
moet een verzoening worden
tussen een beetje continuïteit en
radicale verandering."
In de afgelopen jaren heeft U
Uw ideeën over de culturele
revolutie in de samenleving en
de wijze waarop de politiek
daarop zou moeten reageren
uitgevent. U pleit onder meer
voor een ministelsel in de socia
le zekerheid. Zal dat U niet snel
in conflict brengen met bijvoor
beeld Ferd Crone, een van U
medeleden in de commissie, die
de PvdA er samen met Wolfson
toe gebracht heeft het ministel
sel af te wijzén?
„Dat wordt dus een leuke dis
cussie. Ik weet als pragmaticus
dat er geen zaligmakende op
vattingen bestaan. Ik bekleed
geen politieke functies, dus ik
ben een stuk vrijer om me van
de politieke werkelijkheid van
alle dag te verwijderen. Ik vind
het heerlijk, ook in intellectueel
opzicht, dat ik met geen enkel
belang rekening hoef te houden.
De politieke discussie wordt be
heerst door gevestigde belan
gen. Daar is niets mis mee, daar
is de politiek voor. Wanneer ik
pleit voor een ministelsel, dan
doe ik dat wel vanuit de opvat
ting dat de mensen die in het
huidige zekerheidsstelsel zijn
opgegroeid hun rechten behou
den. Maar de tijd is rijp om op
de nieuwe toetreders tot de ar
beidsmarkt een nieuw stelsel
van toepassing te verklaren. Het
is niet uitgesloten gevestigde
belangen en de noodzaak tot
radicale vernieuwing met el
kaar te verzoenen."
Maar wat komt er bij al die
nadruk op individualisering nog
terecht van de solidariteit? Hoe
ver bent U als bewonderaar en
veel minder aanwezig is
de sociaal-democratie
wat is er eigenljk tegen 't»J
partijen met ongeveer hetzelfl
programmma? Want de ont# i
keling van de samen]™
vraagt ook om reorganisatie
hergroepering van polit,
partijen. Nee, je moet niet J
een aan een fusie denken,
is het eindresultaat van Lij
samenwerking."
Van Dam doet niets zondert,
doelingen. Is deze activiteit u
begin van een terugkeer in
politiek?
„Neen, geen belangstelling.
dertien jaar beroepspoliticus t
zijn geweest, ben ik i
(oester
|Van onze verslaggever
fieertruidenberg - Het cad
ïflict bij de Nederlandj
lektriciteitscentrales
nutsbedrijven is opnieuw
Marcel van Dam, met op de achtergrond Thijs Wöltgens.
criticus van Den Uyl afgegroeid
van zijn uitspraak: „De boel bij
elkaar houden, dat is het"
„Spanning tussen individualise
ring en solidariteit zal altijd
blijven bestaan. Juist het aan-
passëfi van de regelgeving aan
de nieuwe cultuur is de enige
manier om de boel bij elkaar te
houden. De overheid heeft ge
poogd door een diarree van
steeds verdergaande regelge
ving de ontwikkelingen in de
samenleving te volgen. Daar
door is de overheid tot de vijand
van de burger geworden. Juist
daardoor staat de samenhang
op het spel. De overheid moet
terug naar een veel kleiner aan
tal regels - dat zijn normen en
waarden - die dan ook gehand
haafd worden. Wat hebben we
bijvoorbeeld aan de verplich
ting om veiligheidsgordels te
dragen als iedereen weet dat de
overheid toch niet in staat is dat
te controleren? Dat proces van
steeds meer regels die niet ge
handhaafd worden en die de
burger daarom aan zijn laars
lapt, dienen we te stoppen. Als
er iets sociaal-democratisch is
dan is het: zorgen dat de inte
gratie van de samenleving
wordt behouden."
Onlangs sprak een D66-er de
vrees uit dat Van Dam en Rot
tenberg de grootste bedreiging
vormen voor de groei van de
FOTO ANP
Democraten omdat zij een ver
kiezingsprogramma zullen ma
ken dat heel dicht bij dat van
D66 zal liggen. Uw wekelijkse
column in De Volkskrant laat
inderdaad nogal wat D66-den-
ken zien.
„Ik ben een sociaal-democraat,
maar dat wil niet zeggen dat
niet veel in D66 me aantrekt.
Maar er is een belangrijk ver
schil. Ik vind dat de overheid
bij alles wat ze doet voor ogen
moet houden hoe ze kan berei
ken dat de grote massa van
minder geschoolden en lager
betaalden de maatschappelijke
ontwikkelingen kan blijven
meemaken. Ik heb steeds het
gevoel dat in D66 die houding
Ik heb als voorzitter van
VARA een hele leuke baan, t»
vandaag de dag. Ik heb at'
ambities. Sinds ik de pol
heb verlaten, ben ik een
gelukkiger. Ik ben van planda]
te blijven. Een van de deforma
ties die je in de politiek oploopt
is dat je nooit precies kuil
zeggen wat je wil. Je moet aid
met omstandigheden en je ®J
geving rekening houden, w
kan ik wel zeggen wat ik wil
Dat past bij mijn karakter et
dat voordeel geef ik niet meel
af. Mijn enige bedoeling is bijt
dragen aan het herstel vanJ
PvdA. Dat zal overigens vetii
langer duren dan van nu tot aaiI
de verkiezingen. Dat gaat mul
van de ene dag op de andere
Net zo min als de radicale ver
nieuwing die ik voorsta
waartoe het nieuwe program® I
een aanzet moet geven. Als dj
PvdA alleen maar gered zos|
kunnen worden door mij, d;
valt ze niet meer te redden."
Indaag wordt op elektricj
dtscentrales in Velzen 1
nntterdam het startsein gl
[L voor een estafette vJ
cties. Die zal duren tot
ebruari. Op maandag 1 ff
bruari is de Amercentrale
Geertruidenberg aan
beurt.
ne spontane actie van 11 nl
amber i.l. op de Amercentral
lint als voorbeeld voor de niel
I we acties. Dat wil zeggen dat J
wisseling van ploegen op de cel
Maken de provincies plaats
voor kleinere regio's, die
het bestuur weer een
beetje overzichtelijker
moeten maken voor de
burger? Ja, alles wijst erop
dat de 'engelbewaarders'
van de gemeenten hun
langste tijd hebben gehad.
Door onze redacteur Henk Boot
„HET GAAT erom spannen
voor de provincie", voorzag
de Brabantse commissaris
Houben in zijn nieuwjaars
rede voor het personeel van
de provincie.
Alsof hij toen al wist wat minis
ter Dales en haar staatssecreta
ris De Graaff-Nauta van bin
nenlandse zaken voor de twaalf
provincies in petto hadden.
Ze denken serieus na over het
CDA-idee om ons land op te
splitsen in 20 tot 25 regio's, zo
lekte deze week hun voorstel
aan het kabinet uit.
Wat vorig jaar nog werd afge
daan als een gedachtenspinsel
uit een grijs verleden, blijkt nu
plotseling politiek zo levensvat
baar dat de provincie binnen
tien jaar voor haar voortbestaan
moet vrezen.
Sinds Thorbecke gelooft be
stuurlijk Nederland namelijk
rotsvast in de heilzame werking
van drie, en niet meer dan drie,
democratisch gekozen bestuurs
lagen.
En naast rijk, regio en gemeen
ten is er dan voor de provincie
geen plaats meer.
Een veelgehoord argument is
dat burgers anders het zicht op
het bestel kwijtraken. Al maakt,
de lappendeken van regionaal
getinte halve bestuurslagen dat
nu evenmin gemakkelijk. Ge
meenten zijn al lang niet meer
nij machte in hun eentje de
vuilverwerking, het ambulance
vervoer, de brandweer, kanker
onderzoek, de politie of de ar
beidsvoorziening efficiënt en
goedkoop te regelen.
Ze besteden die taken uit aan
weinig democratisch werkende
'functionele besturen', met tel
kens wisselende werkgebieden,
of aan de gewesten die drijven
op vrijblijvenheid.
En de centrumsteden kunnen
amper voldoen aan hun op
dracht voor de regio als econo
misch trekpaard te fungeren,
omdat ze vastlopen op bestaan
de gemeentegrenzen.
Zo worden ze min of meer ge
dwongen hun eigen woningen
en bedrijventerreinen bij de bu
ren te vestigen, wat hen veel
welkome inkomsten scheelt.
Ook anderszins staat Thor-
becke's model op de tocht. Eu
ropa rolt de zakken van de
rijksoverheid. Den Haag is al de
nodige wetgevende bevoegdhe
den aan Brussel kwijtgeraakt.
Op een verdere ontmanteling
zitten de rijksdiensten niet te
wachten. Met succes hebben ze
verdere decentralisatie van hun
taken naar de provincies opge
houden.
Aan de top en de basis van het
bestel zijn de problemen legio.
Maar de bewindslieden van bin
nenlandse zaken zoeken de op
lossing er tussenin, op het ni
veau van de provincie.
Niet dat die haar werk als
scharnier tussen rijk en lokaal
bestuur niet goed verricht.
Hooguit wat ambtelijk, verge
zeld van een stortvloed aan pa
pier, wat tot ergernis van de
steden de vaart uit de procedu
res haalt.
En wat Brabant met zijn vier
grote steden en zeven gewesten
betreft, is de de provincie altijd
kien op een zekere verdelende
rechtvaardigheid bij het verde
len van subsidies, woningbouw-
contingenten en bedden. Een
houding die met name door de
grote steden, en niet alleen in
Brabant, als betuttelend wordt
ervaren.
Toch kiezen Dales en De
Graaff-Nauta niet rigoureus
voor het versterken van de grote
steden. Daarvoor zou wat te
zeggen zijn geweest, omdat via
grootschalige annexatie bij
voorbeeld, een groot grondge
bied onder een bestaand demo
cratisch bestuur kan komen.
Dales kiest voor de regio's
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GUFIP
Zo'n oplossing zou leiden tot
introductie van een soort stads
provincie. Wat zeker in de
Randstad, waar dan steden van
enige omvang als Schiedam of
Zoetermeer him zelfstandigheid
kwijtraken, tot volksopstanden
zou leiden.
Binnenlandse Zaken kiest voor
invoering van regio-besturen,
waardoor alle gemeenten, groot
en klein, min of meer worden
gelijkgeschakeld. Veel typisch
gemeentelijke taken (bestem
mingsplannen, volkshuisves
ting, grondbeleid) gaan vroeg of
later over naar democratisch
gekozen regio-besturen, die
straks een eigen budget krijgen.
Gemeenten verschrompelén dan
wel tot deelgemeenten, zeggen
tegenstanders. Nee, leggen
voorstanders deze vernieuwing
positief uit: gemeenten houden
juist die taken over, waarmee
de burger heel direct te maken
heeft zoals straat- en groenbe-
heer, afgifte van paspoorten en
het beheer van wijkhuizen en
sportaccommodaties.
Dat zou het regionaal denken
en handelen onder gemeentebe
stuurders zeer bevorderen. In
allerlei bovengemeentelijke
kwesties kan dan minder lo
kaal, dus constructiever wórden-
gedacht.
Voor de provincies betekent de
Dales-oplossing regelrecht een
striptease. Hun toezichthouden
de, plannende en coördinerende
taken worden overgeheveld
naar de regio-besturen.
Dat worden doe-het-zelvers, die
zonder tussenkomst van de pro
vincie voortaan rechtstreeks
met het rijk en de Europese
Gemeenschap zaken doen.
Wellicht dat de provincie in
afgeslankte vorm als een plat
form voor regio's kan voortbe
staan, maar meer lijkt er voor
haar niet in te zitten.
In de ministeriële plannen zit
een groei-model. Gewesten hoe
ven niet van de een op de ande
re dag uit te groeien tot vol
waardige provincievrije regio's.
Het hangt af van de bereidheid I
en snelheid van gemeenten ou|
eigen taken aan die regio over
te dragen.
Zolang dat mondjesmaat ge
beurt, maar in ieder geval mil
der vrijblijvend dan nu, is de
provincie nog niet overbodig.
Voor de huidige provincie Zee-1
land, die straks waarschijnlijk]
één regio wordt, verandert er
niet veel. Al wordt met ze
regio's de spoeling dunner.
Brabant staat op de nominatie
om gevierendeeld te worden. I
Waar deze provincie nu eensge-1
zind oprukt naar Den Haag en
Brussel, zal straks ongetwijfeld
de onderlinge concurrentie tus-
sen de vier regio's de kop opste-1
ken.
Hoe dat uitpakt voor de nieuw I
regio West-Brabant is de vraag,
De kritiek, die met enige i
maat over de provincie word!
uitgestort, wijst weliswaar
een sterk gegroeid regionaal be-1
■wustzijn.
Maar intern hebben de stadsre-1
gio Breda enerzijds en de duo-
stad Bergen op Zoom/Roosei-
daal anderzijds nog heel wat a!
te regelen.
En voor de kleine gemeenten, I
altijd beducht voor de grote
buren, moet het een geruststel
lende gedachte zijn dat de pro-1
vincie nog even als een eng
waarder op de regio-vorming I
toeziet, voordat ze definitief j
wordt afgedankt.
Staan we aan het einde van
het tijdperk waarin
openbaar en bijzonder
onderwijs strikt gescheiden
systemen waren? Gaan de
grenzen tussen bijzonder
en openbaar vervagen? Of
komt er opnieuw een
politieke strijd waarin om
het voortbestaan van het
bijzonder onderwijs wordt
gevochten?
Door Harry Coerver
DAT SOORT vragen dringt
zich op nadat de afgelopen
maanden politieke partijen
en allerlei instellingen nota's
publiceerden over hoe het
onderwijs in Nederland ver
nieuwd moet worden.
Deze week kwam de Kamer
fractie van het CDA met de
nota 'Maatschappelijke decen
tralisatie in het basis en voort
gezet onderwijs'.
Daarin poetsen de onderwijs-
specialisten uit het CDA de zuil
van het bijzonder onderwijs nog
eens glimmend op.
„Handen af van het bijzonder
onderwijs", is de boodschap. En
èls er de komende tijd al iets
moet veranderen, dan mag dat
het bijzonder onderwijs in ieder
geval niet aantasten.
CDA-Kamerlid Hermes, tot drie
keer toe staatssecretaris van on
derwijs in de kabinetten Van
Agt en behorend tot de oudere
garde van de CDA-fractie, laat
er geen twijfel over bestaan.
Wallage
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
„Deze nota heeft de unanieme
steun van de hele fractie," ver
telde hij trots maar beslist.
Hij doet er nog een schepje
bovenop door te wapperen met
een brief van CDA-fractievoor-
zitter Brinkman. Daarin prijst
de eerste man van de christen
democratische fractie de inhoud
van de nota aan.
Hermes' boodschap is overdui
delijk: het hele CDA staat dus
pal achter het bijzonder onder
wijs.
Een opmerkelijk signaal. Want
al enige tijd bestaat twijfel bij
een aantal, vooral jongere,
CDA-Kamerleden, maar ook bij
Brinkman en Lubbers over de
vraag of anno 1993 de scheiding
tussen openbaar en bijzonder
onderwijs nog wel zo hard ver
dedigd moet worden als vele
tientallen jaren lang is gebeurd.
Een half jaar geleden werd
plotseling een breuk in het front
Hermes
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
van verdedigers van het bijzon
der onderwijs zichtbaar. Nota
bene Brinkman had samen met
staatssecretaris Wallage (On
derwijs) en staatssecretaris De
Graaff-Nauta (Binnenlandse
Zaken) achter de schermen een
nieuwe regeling voor de huis
vesting van scholen in het ba
sis- en voortgezet onderwijs be
dacht.
Volgens die regeling zouden ge
meenten ook een dikke vinger
in de pap krijgen op het terrein
van de huisvesting van bijzon
dere scholen.
Voor Kamerleden als Hermes,
maar ook voor andere voormali
ge CDA-bewindslieden van on
derwijs als Deetman en Van
Leijenhorst, staat zoiets gelijk
met vloeken in de kerk.
En dus moest Brinkman terug
krabbelen. Zelfs toen Lubbers
de regeling in de CDA-fractie
verdedigde, had dat geen effect.
Het bijzonder onderwijs is hei
lig: de gemeente moet daar zo
veel mogelijk vanaf blijven. De
fractie moest om en ging ook
om onder druk van de oudge
dienden.
Het kamerdebat over de huis
vesting in het onderwijs, dat
gepland was op 24 september
van vorig jaar, werd afgelast.
De regeling ligt nu in een diepe
la stof te vergaren.
Het gaat niet alleen over huis
vesting van scholen. Er staan de
komende tijd een groot aantal
andere veranderingen in het
Nederlandse onderwijs op sta
pel. Veranderingen die de posi
tie van het bijzonder onderwijs
kunnen versterken of verzwak
ken.
Tot nu toe regelt het ministerie
van onderwijs in Zoetermeer
nog heel veel zaken die met de
afzonderlijke scholen te maken
hebben. Dat wordt anders. Veel
macht wordt afgestaan. Het is
alleen de vraag waar die macht
terechtkomt: bij de schoolbestu
ren of bij de gemeenten. Ge
meenten fungeren al vanouds
als de schoolbesturen van de
openbare scholen.
Bij de aanhangers van het bij
zonder onderwijs is altijd met
enig wantrouwen in de richting
van de gemeenten gekeken. In
de nota van het CDA wordt dan
ook vooral één zaak duidelijk.
Als Zoetermeer geld of verant
woordelijkheden afschuift,
moeten die bij de besturen van
de scholen en niet bij de ge
meenten terechtkomen.
De PvdA-fractie in de Tweede
Kamer schreef enkele maanden
geleden ook een nota over de
toekomst van het onderwijs. In
die nota wordt juist bepleit de
rol van de gemeenten te verster
ken.
Wat is er allemaal te verdelen
aan macht en geld? Naast ver
antwoordelijkheid over de huis
vesting zijn daar bijvoorbeeld
de gelden bestemd voor scholen
waar leerlingen zitten die extra
hulp nodig hebben. Ieder jaar
verdeelt het ministerie voor dat
doel een half miljard gulden.
Een commissie onder leiding
van oud-PvdA onderwijsminis
ter Van Kemenade suggereerde
onlangs dat geld door de ge
meenten te laten verdelen. Wal
lage heeft al laten blijken dat
een heel goed idee te vinden.
Maar het CDA zal zich daar
zeker tegen verzetten.
Een ander voorbeeld: sociale
vernieuwingsprojekten lopen
via de gemeenten. Maar dat
geldt niet voor de gelden die
Onderwijs kan besteden aan so
ciale vernieuwing. Daar gaat
dat geld naar het bijzonder on
derwijs en naar de gemeenten
als bestuur van de openbare
scholen. Op deze wijze wordt
keurig rekening gehouden met
de gevoeligheden van het CDA.
Soortgelijke problemen spelen
rond de onderwijsverzorging.
Tientallen onderwijs-begelei-
dingsdiensten en een kleiner
aantal pedagogische centra hel
pen scholen in basis- en voort
gezet onderwijs. Nu worden al
die instellingen nog betaald
vanuit Zoetermeer.
Het gaat om een bedrag van
bijna tweehonderd miljoen. Het
ministerie wil dat anders rege
len. Ook hier speelt de vi
waar het geld terecht komt: bij
gemeenten of schoolbesturen.
Bij al die onderwerpen komen
steeds opnieuw tegenstellingen
tussen de coalitiepartners CDA
en PvdA naar voren. De PvdA
weet zich daarbij in de regel
gesteund door de meeste andere I
partijen.
De nieuwe nota van het CDA
moet nu duidelijk maken waar
het CDA staat. Toegegeven, in
het verleden waren er twijfels.
Maar die zijn nu weggenomen,
althans wat de oudere garde in
de CDA-fractie betreft.
De nota vormt bovendien de
basis voor hét hoofdstuk Onder
wijs in het nieuwe verkiezings
programma van het CDA.
Dat kondigde Brinkman aan in
de brief waarmee Hermes
week schermde. Daarmee lijk'
de positie van het CDA overdui
delijk: pal achter het bijzonder
onderwijs, recht tegenover de
PvdA en het openbaar onder
wijs.
Blijft het CDA inderdaad als
één man achter Kamerleden t
Hermes staan? Komen de opvat
tingen zoals de CDA-fractie ze
deze week presenteerde inder
daad ook zo in het verkiezings
programma terecht? In wezen
zou daarmee de schoolstrijd
weer oplaaien.
Of zal de macht van de 'oude
garde' afbrokkelen als blijkt dat
een deel van hen na de komende
verkiezingen niet meer terug
komt in de Kamer? In dat geval
is de kans groot dat de scherpe
grenzen tussen openbaar en bij
zonder onderwijs vervagen.
De rijksweg Al 6 was giste
Van onze verslaggever
Prinsenbeek - De rijksweg
gistermiddag urenlang afd
nadat een vrachtwagen me
wagencombinatie was ingeT
De ravage na de botsing
enorm. De aanhanger gelal
met vers fruit lag compleet 1
nield over de rijbaan en dj
over de vangrail in de midcT
berm. Ook drie andere aul
werden bij dit verkeersonga
beschadigd. De chauffeur varl
vrachtwagen met zilverzand!
40-jarige H. van B. uit het Lr
burgse Heythuysen is met bd
breuken en gebroken ribben
een ziekenhuis in Breda opge|
men.
Volgens de politie is deze ch!
feur rond 13.00 uur gistermidl
op de rijbaan richting Roll
dam, tussen Breda en het kncr
punt Zonzeel, in volle vaart!
een file ingereden. De chauf|
van de andere vrachtwagen]
het ongeluk aankomen en
machteloosheid lijkt
Naties. In Angola hebben
tot taak hebben op het vr<
burgeroorlog leidde een i
jaar geleden tot een vergel
°P de laatste man verdwi
komen. Om te zorgen dt
plaatsvinden, zonden de Vh
De verkiezingen zijn gewet
volgens alle regels van hel
leider van de guerrillabewe
meerderheid. Toen die v<
greep hij, ondanks een gro
pogingen, opnieuw naar c
{aar rust en vrede bleek sle
Het mandaat van de VN ir
maand af. De waarnemer
heidsraad tot verlenging
verenigde Naties weten ni
yvoordigers ter plekke k)
jmmers geen vredesproces
Terugroepen lijkt echter zc
van Angola. En dat is hoo
volking weer zo veel te v<
aanwezigheid van neutra
misschien zelfs tot bemidd
'och schijnen de VN, op b
tot het niet verlengen var
zwak woord voor deze
veeleer. De Veiligheidsraa
oe hoop daarmee de stri
oog veel meer om de
oorlog en vrede op dat cor
meenschap is.
