Twijfel over politiek nut Amerikaanse aanval op Irak groeit
Luchtaanval is politiek signaal, ook aan Servische leiders
VN-controleur Ooms: Kwaliteit Iraakse Scuds te verwaarlozen
Braziliaans leger dringend op zoek naar vijand en technologie
ANTIEK
BEURS
DESTE1V
Wie niet ho
Bloot
Vleessector
ACHTERGROND
A 2
't Zwervel
-DESTEM-
Nederlands grootst
BRABANTHALLE
DEN BOSC
Org. V. Aerfe b
04920-25481
(200 stancfe
DE STEM
VRIJDAG 15 JANUARI 1993
Armoede in Neder
land? Hoeveel
mensen .vinden
niet, dat dit sterk wordt over
dreven. Het wil er bij hen niet
in, dat er in welvarend Neder
land echt armoede bestaat. Er
zijn mensen die het minder
goed hebben. Karig kan ook
nog. Maar dat is toch nog
geen armoede, zeggen ze. Bij
ons hoeft niemand honger te
lijden of dakloos te zijn. Nee,
met Somalië vergeleken...
Zulke mensen zou je er dus
naartoe willen slepen, naar
zo'n Vierde Wereld weekend
op 't Zwervel in Wijhe (Over
ijssel); het eerstkomende op
30 en 31 januari en op 15 en
16 mei nog eentje, 't Zwervel
mag dan een vakantieboerde
rij zijn, de Vierde Wereld
weekenden zijn werk- en in
formatieweekenden over ar
moede, ook in Nederland.
Om mensen de ogen te ope
nen. Maar ook voor mensen
die het niet verdragen kunnen
dat armoede bestaat.
'ATD-Vierde Wereld' is een
internationale beweging, die
inmiddels actief is in zulke
uiteenlopende landen als Bel
gië en Burkina Faso, Canada
en de Filipijnen, Frankrijk en
Guatemala, Groot-Brittannië
en Haïti, Nederland en Sene
gal, Duitsland, Zwitserland en
Thailand. De beweging wil
een belangengemeenschap
zijn met de allerarmsten en de
meest buitengeslotenen in el
ke samenleving.
Elke samenleving, want ar
men vind je overal, weet
ATD-Vierde Wereld. In deze
opvatting wordt de beweging
in elk geval serieus genomen
door instanties als de Vere
nigde Naties, UNESCO, de
Internationale Arbeids Orga
nisatie, UNICEF en de Raad
van Europa, want bij al deze
instanties heeft ATD-Vierde
Wereld een raadgevende sta
tus.
Jaren geleden voerde de Ne
derlandse afdeling al de slo
gan dat armoede nooit is weg
geweest uit Nederland. Er
heeft altijd een vierde wereld
bestaan. Hoezo Vierde We
reld? Is dat soms een ander
woord voor achterbuurt? Niet
direct, hoewel de oprichter
van de beweging, de priester
Joseph Wresinski, werd gebo
ren en opgroeide in een Pa-
rijse sloppenwijk.
De Vierde Wereld hoort thuis
in het rijtje van de Eerste, de
Tweede en de Derde Wereld.
De Eerste Wereld en de
Tweede Wereld zijn geen be
grippen meer die menigeen
voor in de mond liggen. Met
de Eerste Wereld werd altijd
het rijke Westen aangeduid,
met de Tweede Wereld de
vroegere communistische we
reld. De Derde Wereld is een
ingeburgerd begrip: de arme,
onderontwikkelde landen van
Afrika, Azië en Latijns-Ame-
rika. Zo was de wereld inge
deeld.
Maar de Vierde Wereld vind
je overal op aarde, in elk
continent, in elk land. Die
Vierde Wereld bestaat uit de
allerarmste medemensen: fi
nancieel arm en arm aan kan
sen, aan mogelijkheden, aan
sociale vaardigheden, aan
zelfredzaamheid. Deze ar
moede blijkt in heel veel ge
vallen erfelijk te zijn: kinde
ren vergaat het in hun leven
niet anders dan het hun
ouders is vergaan.
De armoede van de Vierde
Wereld valt niet meteen op,
vaak zelfs helemaal niet. Het
maatschappelijke gedrag van
de Vierde Wereld vaak wel,'
want daaraan kan de gegoede
burger zich makkelijk erge
ren. Dan ontglippen hem
woorden als asocialen. De
Vierde Wereld is in ons land
volgens ATD-Nederland
meer dan 100.000 gezinnen
groot. Armoede in de zin van
het financieel niet meer kun
nen rooien is echter een stuk
groter. Die is door 'De arme
kant van Nederland' becijferd
op zeker ,800.000 landgenoten.
Wat ATD-Vierde Wereld in
elk geval doet, is naast de
allerarmste staan, bondgenoot
zijn. En vanuit die solidariteit
er aan bijdragen dat de Vier
de Wereld zelf de kringloop
doorbreekt en zich opricht.
Daartoe dient de Vierde We
reld Volksuniversiteit,
't Zwervel dus, onthouden,
die naam.
De Nederlandse militair is - laten we het vriendelijk zeggen - nog
niet helemaal ingesteld op de nieuwe mondiale taken die voor hem
in het verschiet liggen.
De eerste praktijkervaringen hebben geen geruststellend effect
gehad op de gemoedstoestand van de doorsnee-militair die aan het
thuisfront ook nog eens door bezuinigingen wordt geplaagd.
Soldaatje spelen in Bosnië waar meedogenloos oorlog wordt
gevoerd, is toch heel iets anders dan oefenen met losse flodders op
de Veluwe.
Ondanks alle discussies over macho- en sexistisch gedrag in de
krijgsmacht, is er in de aanpak om het moreel op te vijzelen in al die
jaren niets veranderd: onze jongens krijgen in februari allemaal
gratis de 'Playboy' toegezonden. Van de blote dochters van Gert en
Hermien wordt blijkbaar meer heilzaam effect verwacht, dan van
frontbezoeken van bewindslieden in camouflagepakken. (HV)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326, fax 076-200462.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen v.a. 1 januari 1993 (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per halfjaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.60; zaterdag 1.90.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
o>
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. s
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
De Amerikaanse president
George Bush mocht
gisteren dan wel trots
verklaren dat de
luchtaanval op het zuiden
van Irak een enorm succes
was, het aantal mensen dat
daar vraagtekens achter
zet, groeit. Ook in de
Verenigde Staten.
Door Mare de Koninck
HET KOOR VAN mensen
dat hevig twijfelt aan het
politieke nut en het militaire
succes van het geallieerde
bombardement van deze
week op zuidelijk Irak,
groeide gisteren in de VS
met het uur.
De kritiek leek te worden aan
gewakkerd door verklaringen
van de Amerikaanse regering,
waarin die hoorbaar moeite had
toe te lichten waarom de actie
'een succes' is geweest.
Woordvoerder Pete Williams
van het Pentagon had anderhalf
uur uur nodig voor een vergeef
se poging om verslaggevers er
van te overtuigen dat Washing
ton 'niet teleurgesteld' is over
het resultaat van de aanval.
Officieel was het doel van de
actie tweeërlei: het zenden van
de politieke boodschap aan
Iraks leider Saddam Husayn
dat zijn enige keuze is zich te
onderwerpen aan alle eisen van
de Verenigde Naties en van de
geallieerden die de Golfoorlog
tegen hem hebben ondernomen;
het uitschakelen van het lucht
afweergeschut dat in zuidelijk
De Amerikaanse generaal Joseph Hoar wijst tijdens een persconferentie de doelen aan, die de
geallieerden in het zuiden van Irak hebben bestookt. foto ap
Irak een gevaar vormt voor de
Westerse piloten die surveille
ren in dat gebied.
Het was gisteren niet moeilijk
voor de critici om met gezag te
bestrijden dat die oogmerken
zijn bereikt.
Er zijn ruim honderd geallieer
de vliegtuigen aan te pas geko
men om slechts een achttal in
stallaties te bestoken. Grofweg
de helft van de doelen is gemist
en het staat vast dat Irak van
daag vanuit het zuiden van het
land (in elk geval vanuit Basra)
nog in steeds in staat is om
SAM-raketten naar geallieerde
vliegtuigen af te vuren.
Weinig wijst er voorts op dat de
politieke boodschap is overge
komen bij Saddam Husayn. De
dreiging van zowel de regering-
Bush als van en de volgende
week aantredende
regering—Clinton met nieuwe
militaire acties bij blijvende on
gehoorzaamheid van Saddam,
leek de verwachting te weer
spiegelen van officieel Was
hington zelf dat zulk nader op
treden nodig zal blijken.
Gisteren onmiddellijk in de VS
gehouden opiniepeilingen we
zen uit dat een overweldigende
meerderheid van de Amerika
nen (83 procent) het eens was
met de geallieerde aanval, maar
dat liefst 75 procent tegelijk
meent dat een veel omvangrij
ker actie nodig was geweest en
dat alleen verdrijving van Sad
dam uit de macht het Iraakse
probleem kan oplossen.
Wat Amerikaanse experts als
Vernon Walters, de voormalige
ambassadeur van de VS bij de
VN, ernstig verontrust is de in
druk dat Amerika zich door het
sluwe spel van Saddam zal la
ten verleiden tot een mogelijk
over jaren uitgespreide serie
van beperkte militaire strafac
ties, telkens als de Iraakse lei
der al te brutaal wordt.
Hij acht het uitgesloten dat zo'n
scenario ooit tot een 'brave'
Saddam leidt. In tegendeel, de
dictator kan een zekere heroi-
sche glans verwerven en daar
mee zijn politieke positie in ei
gen land en in de Arabische
wereld versterken in in zo'n
uitgerekte confrontatie met het
Westen.
Walters an anderen voorzien
ook dat, naarmate beperkte mi
litaire operaties tegen Irak va
ker worden herhaald, Amerika
internationaal sterker zal wor
den beticht van het meten met
twee en meerdere maten als het
om het afdwingen van VN-reso-
luties gaat.
Een hechte Amerikaanse bond
genoot als Israël bij voorbeeld
begaat meerdere 'lopende' over
tredingen van VN-verordenin-
gen, maar hoeft geen Ameri
kaans geweld te duchten.
En terwijl de huidige minach
ting van Servië voor VN-eisen
de gedaante heeft aangenomen
van volkerenmoord, kiest Was
hington vooralsnog alleen voor
hernieuwde bestraffing van
Irak.
Uiteraard is die kwestie van de
geloofwaardigheid van Ameri-j
ka's buitenlandse politiek van-)
daag al meer een zorg voor
komend president Clinton dan
voor de gaande George Bush.
Clinton heeft beloofd een
krachtdadiger houding in te ne
men jegens de Servische agres
sie in de Balkan. En hij gaf
gisteren in een interview met de
New York Times een lichte hint
dat er een 'nieuwe relatie' mo
gelijk is tussen Clinton en - een
gehoorzame - Saddam.
Bush heeft steeds volgehouden
dat betrekkingen met Irak niet
genormaliseerd kunnen worden
zolang 'de bruut van Baghdad'
aan de macht is.
De nu aftredende Republikeinse
regering is zelf nooit helemaal
zeker geweest van de wijsheid
van dat standpunt, omdat ee-
val van Saddam het risico hee't
dat Irak uiteenspat en gedeelte
lijk ten prooi valt aan lran
Clinton lijkt nu iets zorgelijker
over dat risico dan Bush was.
Een en ander suggereert dal
Amerika onder Clinton mindet
selectief verontwaardigd 2ai
zijn en dat bijvoorbeeld de Ser
vische leider Milosevic relatie!
meer en Saddam minder tj
duchten krijgt van Amerika)
militair potentieel.
Hoe welkom zo'n betere balans
op zich ook zou zijn, het gevaar
ervan - te weten de kans die
Saddam ruikt - is evident.
Dat de laatste van zijn kant ook
laat weten te hopen op een
'nieuw begin' met Clinton, moet
voor de aanstaande Amerikaan
se president een alarmerend
soort hofmakerij zijn. Uiterst
naief lijkt immers degene die
Saddam een verbeterlijke na-
tuur zou toedichten.
De critici van het 'halfslachtige'
beleid van Bush hopen nu op
een even intelligente als krach-
tige politiek van Clinton jegens
Irak. En adviseurs van de ko
mende bewoner van het Witte
Huis laten achter de schermen
iets dergelijks doorschemeren.
De intelligentie zal 'm volge
die aanwijzingen zitten in de
bevordering van een alternatie
ve Iraakse regering, die k
staat het gezag in het - hele -
land over te nemen.
En kracht wordt indien nodig
getoond in een volgende aanval
op Irak, waarvan de boodschap
voor Saddam een veel verplette-
render duidelijkheid zal hel
dan het zwakke signaal van
deze week.
Niet alleen de Iraakse leider
Saddam Husayn kan zich
de geallieerde luchtaanval
op het zuiden van zijn land
aantrekken. Het is ook een
politiek signaal aan Servië.
Door Twan van den Brand
DE AANVAL van de Ameri
kaanse luchtmacht op mili
taire doelen in het zuiden
van Irak is een politiek sig
naal. Vooral natuurlijk aan
het adres van Saddam
Husayn, maar ook in de
richting van Servië.
Dat zegt luitenant-kolonel bd J.
Schuiten, oud-docent strategie
en militaire geschiedenis aan de
Koninklijke Militaire Academie
(KMA) in Breda. „De aanval zal
van invloed zijn op de oorlog in
het voormalige Joegoslavië. Dat
staat voor mij als een paal bo
ven water."
Schuiten wijst op de Franse
Mirages en Britse Tornado
bommenwerpers, die gisteren de
Amerikaanse luchtmacht assis
teerden.
„Dit optreden was er een van
het bondgenootschap. De Vere
nigde Staten zijn minder geïn
teresseerd in de problemen van
Joegoslavië, maar Fransen en
Britten hebben nu gedemon
streerd dat ze bereid zijn in
actie te komen. Ik twijfel er niet
aan of de Serviërs zullen deze
hint begrijpen."
Schuiten is ook auteur van het
boek 'Listen en Bedrog', dat
vorig jaar uitkwam met de on
dertitel 'Strategieën uit de
krijgskunde en het zakenleven'.
Hij besteedt daarin onder meer
aandacht aan de 'slimme wa
pens' uit de Golfoorlog, die heel
wat vaker dummy's dan serieu
ze doelen troffen, en aan de
toenmalige Amerikaanse bevel
hebber Schwarzkopf die zelf
hoog opgaf van zijn listen.
Wellicht dat de Amerikaanse
woordvoerders ook dit keer het
succes van de aanval wat over
drijven, maar Schuiten' vindt
dat onbelangrijk.
„Dit is een militaire demonstra-
J. Schuiten
tie met een politieke uitstraling.
Het zal de Amerikanen tot op
zekere hoogte worst zijn of de
Iraakse raketinstallaties werke
lijk zijn uitgeschakeld. Ze heb
ben duidelijk willen maken dat
ze niet met zich laten spelen en
dat de continuïteit van het be
leid tegenover Saddam ondanks
foto willem blauw
de machtswisseling is gewaar
borgd."
Dat het vertrek van president
Bush en de komst van Clinton
een rol spelen bij de actuele
schermutselingen, staat voor de
gepensioneerde militair uit Oos
terhout vast.
Niet alleen heeft Saddam
Husayn het tijdstip van zijn
pesterijen zorgvuldig uitgeko
zen, ook de Amerikaanse reactie
past in deze januari-maand.
„Het is wat speculatief, maar
het zou best kunnen dat er
vanuit de krijgsmacht druk is
uitgeoefend op Bush. Vooral
vanuit de luchtmacht, die graag
een vervolg ziet op het lopende
proces", wijst Schuiten stilletjes
op de 'eeuwige' competentie
strijd tussen de verschillende
legeronderdelen. „De nieuwe
president kan na deze luchtaan
val niet zomaar het blad om
slaan."
Woordvoerder Fitzwater van
het Witte Huis verkondigde dat
de beslissing om een 'krachtig
signaal aan Saddam te geven'
afgelopen maandag is genomen.
De secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, Boutros Gha-
li, had enkele dagen eerder zijn
zegen gegeven met de bood
schap aan Irak 'dat het maar
eens afgelopen moest zijn met
het schenden van de resoluties',
voegt Schuiten daar aan toe.
„De Amerikanen hebben hun
doelen ook zorgvuldig
Het betreft militaire installa
ties, die in een gebied
waar nauwelijks of geen men
sen wonen. Zo vermijd je bur
gerslachtoffers en krijg je niet
het verwijt dat je uit bent
oorlog."
Schuiten verwacht dat de waar
schuwing eenmalig zal zijn,
Irak zich tenminste aan de VN-
resoluties houdt. Hij
niet in een serieus antwoord
van Saddam. Deze zal
stens een speldeprik uitdelen
om nog eens van zich te
horen. „Wellicht dat daarom
dat Amerikaanse bataljon
middeld zo'n 800 man-i
naar Kuwayt is gestuurd."
„Saddam heeft zijn bevolking
onder controle en kan die onder
controle houden. De aanvallen
hebben zich buiten het zicht
van de mensen afgespeeld, dus
de kranten in Irak kunnen
zullen rustig melden dat enkele
agressors zijn neergeschoten.
De inwoners van Baghdad mo
gen dan weer zingend de straal
op."
In tegenstelling tot wat
Westerse
inlichtingendiensten en
Saddam Husayn zelf
beweren, beschikt Irak niet
meer over wapens voor
een doeltreffende aanval
op zijn buurlanden. Dit zegt
Koos Ooms, het
Nederlands lid van de
VN-missie die toeziet op de
ontmanteling van Iraakse
massavernietigingswapens
Door Henk Bouwmans
IRAK IS NIET meer in staat
om het Westen of haar buur
landen met traditionele of
chemische wapens, laat
staan met Scud-raketten te
bedreigen.
Daarvan is prof. dr. Koos Ooms,
Nederlands lid van de speciale
VN-commissie UNSCOM die
inspecties uitvoert in Irak sinds
de Golfoorlog, overtuigd.
De kans dat Irak met chemische
wapens toeslaat is volgens
Ooms eigenlijk te verwaarlozen.
„In de voorbije achttien maan
den hebben we 99 procent van
de chemische wapens in handen
gekregen. Wat nog over is, le
vert vooral gevaar op voor de
genen die deze wapens afschie
ten."
De 68-jarige Ooms geldt als dé
grote Nederlandse deskundige
op het terrein van chemische
wapens. Hij is van huis uit
farmacoloog en was van 1978
tot 1988 directeur van het Prins
Mauritslaboratorium in Rijs
wijk.
Maar vooral is Ooms de enige
Nederlander die als weten
schappelijk adviseur van Ne
derland vanaf de start in 1972
betrokken was bij de deze week
in Parijs afgeronde onderhan
delingen over het wereldwijd
verbieden van chemische wa
pens.
Ooms heeft zeer grote twijfels
of Irak met de zo gevreesde
Scud-raket de buurlanden,
waaronder Israël, nog kan be
dreigen zoals in de Golfoorlog.
De 43 VN-inspectieteams, die
sinds de afloop van de Golfoor
log in Irak inspecteerden, ont
dekten de slechte kwaliteit van
de Scud-raketten. „Het ontwerp
van de Scud's is wat de Engel
sen noemen 'sloppy'."
In totaal achterhaalden de VN-
inspectieteams 39 koppen met
chemische lading waarmee
Scud-raketten uitgerust konden
worden. Om Scud-raketten met
chemische koppen uit te rusten
heeft Irak volgens Ooms onvol
doende technische kennis in
huis.
„Ze hebben de techniek om een
raket met een kop met chemi
sche vloeistof uit te rusten nooit
echt onder de knie gekregen. Je
kunt zien dat het wel aardig
doordacht is, maar je ziet ook
dat de kwaliteitscontrole erg
slecht is. Irak heeft geen men
sen op hbo- of hts-niveau die
dat werk goed kunnen doen."
Over het aantal Scud-raketten
dat Irak nog heeft, verschilt
Ooms sterk van mening met de
Amerikaanse inlichtingen
dienst. Die beweert dat de Ira
ki's nog zo'n 200 Scud-raketten
hebben.
„Inlichtingendiensten hebben
moeite om toe te geven dat ze
fout zitten. Bij het aantal van
200 zet ik grote vraagtekens.
Het kan best dat Irak nog enke
le Scuds onder het zand heeft
zitten. Maar de kwaliteit van
raketten die achttien maanden
onder het zand hebben gelegen
is natuurlijk niet goed."
Door het werk van de VN-in
spectieteams (Ooms ging zelf
drie keer naar Irak) is het che
mische wapenarsenaal van de
Iraki's inmiddels nagenoeg ont
manteld.
Het vernietigen van de chemi
sche wapens vindt plaats in
twee fabrieken die in Irak op
aanwijzing van de Verenigde
Naties zijn gebouwd.
Het zenuwgas wordt via chemi
sche ontlading vernietigd. Die
klus zou geklaard zijn als Irak
vorige week niet had verhin
derd dat het VN-inspectieteam
vanuit Bahrayn naar Irak had
kunnen doorreizen. „Anders
waren we nu al klaar geweest.
Nu hebben we nog zeven dagen
werk nodig."
Het verbranden van het Iraakse
mosterdgas is een lastiger kar
wei. „We moeten 13.000 on
bruikbare artilleriegranaten
van vijf kilo per stuk op afstand
openboren. Daar zijn we nog
het hele jaar mee bezig."
Dat werk is vooral gevaarlijk.
„Sommigen van die granaten
kun je met een tang niet eens
ontmantelen. Een van onze in
specteurs prikte een keer in een
chemische raket. Het zenuwgas
spoot vier meter hoog als een
fontein de lucht in. Gelukkig
was hij goed beschermd."
Door de internationale boycol
zal Irak nauwelijks in staat zijn
om op korte termijn haar che
mische wapenarsenaal op hei
oude peil te brengen.
„Met behulp van de Westerse
industrie hebben ze daar toch
vijf jaar voor nodig."
Ooms wijst er in dit verband op
dat de Duitse chemische indus
trie, één van de belangrijkste
Iraakse leveranciers, door VN-
strafmaatregelen het leveren
van technische kennis voorlopig
wel uit haar hoofd laat.
Ook de kracht van de conven
tionele Iraakse strijdkrachten
neemt intussen sterk af, I
Ooms gemerkt onder meer door
gesprekken met Iraakse gene
raals.
„Irak heeft weliswaar nog een
behoorlijk aantal conventionele
strijdkrachten maar de aanwij
zingen zijn toch dat de kracht
daarvan is aangetast. Het blijkt
nu dat door de boycot hei
Iraakse leger praktisch geen re
serve-onderdelen meer heeft."
Wie de vijand is, weet het
Braziliaanse leger niet meer, en
toch voelt het zich meer dan ooit
bedreigd. Nu de communisten
zijn verdwenen en de traditionele
rivaal Argentinië een goede buur
is geworden, wordt de roep om
ander werk voor soldaten groter
bij de bevolking. Dit is het laatste
deel van een serie van drie
afleveringen over de rol van het
leger in Latijns-Amerika.
Door Mario Osava (ips)
DE 324.000 MILITAIREN zien met
lede ogen aan hoe hun budget is ge
slonken tot 0,85 procent van het bruto
nationaal produkt; in 1989 was dat nog
1,2 procent.
De Braziliaanse militairen verkeren in
een strategische crisis, meent de socio
loog Clovis Brigagao van de Interna
tionale Associatie voor Vredesonder
zoek. „Zonder vijand bestaat er geen
strategie en blijft er een vacuum ach
ter. Het léger heeft zijn belangrijkste
vijanden verloren." De ineenstorting
van het communisme is zo bezien een
ramp voor de strijdkrachten. Met Ar
gentinië wordt steeds nauwer samen
gewerkt, zodat ook deze buurman geen
geloofwaardige boeman meer is. Niet
alleen economisch, maar zelfs op ge
voelige gebieden als kernenergie en
wapenproduktie zijn de twee landen
partners geworden.
Het militaire apparaat probeert zijn
bestaan te rechtvaardigen, maar heeft
weinig keus. Het voorstel van de Vere
nigde Staten zich te werpen op de
bestrijding van de drughandel is onder
de Braziliaanse militairen niet in goe
de aarde gevallen. De strijdkrachten
hebben geen zin de taken van de
politie over te nemen. Zij vrezen cor
ruptie door betrokkenheid met de
drugkartels en willen hun imago niet
verder aantasten.
Vqlgens de gepensioneerde kolonel Ge-
raldo Cavagnari staat het leger ook
onder groeiende druk van de bevolking
om politietaken op zich te nemen. De
politie is volgens velen niet naar beho
ren in staat de misdaad te bestrijden
en de openbare orde te handhaven.
Recente enquêtes tonen dat de meer
derheid van de bevolking van steden
als Rio de Janeiro en Sao Paulo het
leger in de straten wil zien.
Behalve het leger, bevindt ook de wa
penindustrie zich in een crisis en is op
zoek naar nieuwe afnemers. Technolo
gische achterstand en een slechte be
drijfsvoering hebben de Braziliaanse
wapenindustrie in een diepe crisis
doen belanden.
Gebrekkige bedrijfsvoering, corruptie
en een hoge schuldenlast van de wa
penfabrikanten, die zwaar worden ge
subsidieerd door de staat, heeft de
kwaliteit verlaagd en de overschake
ling op civiele produktie vertraagd,
neent een Braziliaanse defensiedes-
Kundige.
Brazilië is de internationale wapen-
markt kwijtgeraakt, terwijl de binnen
landse markt geen rol van betekenis
speelt in het voortbestaan van de wa
penindustrie, legt Cavagnari uit. De
Braziliaanse wapenindustrie is geba
seerd op het idee van zelfvoorziening,
maar is voor zijn overleving wel afhan
kelijk van de export. Met name het
Midden-Oosten was een belangrijke
markt.
De fabrikanten produceren wapens die
technologisch weinig hoogwaardig
zijn. De wereldmarkt voor dit soort
wapens is verzadigd. De vraag naar
technologisch hoogwaardige wapens is
wel groot, maar aan deze vraag kan
Brazilië niet voldoen. De ontwikkeling
van hoogwaardige defensietechnologie
wordt bemoeilijkt door de onwil van
met name Washington om militair 'ge
voelige' kennis over te dragen. De
Brazüiaanse militairen klagen steen en
been over die 'technologische af
heid' van de Verenigde Staten.
Een andere vergissing van de wapenin
dustrie was dat ze zich uitsluitend
concentreerde op de wapenmarkt
plaats van te diversifiëren. De produc
tie van een verstandige wapenfabri
kant bestaat voor 20 procent uit mili
taire uitrusting, de rest is voor de
civiele produktie. In tijden van oorlof
kan deze verdeling snel aangepast
worden.
Het Braziliaanse staatsbedrijf voor
vliegtuigbouw was wel op tijd en pro
duceert toestellen voor zowel de mili
taire als de burgerluchtvaart. Een aan-
tal wapenproducenten schakelt nu
noodgedwongen alsnog over op de ci
viele produktie. Avibras, producent
van raketten, verkoopt tevens schote
lantennes. Maar de conversie wordt
bemoeilijkt door het gebrek aan tech
nologische middelen en mankracht.
Deel I en II van deze serie verschenen
op 13 en 14 januari.
de stem
nen Haag - Een onafhanl
lijk instituut stelt een ondt
zoek in naar de beschuldig
gen over het slecht functioi
ren van de leiding van
Koninklijke Marechauss
Beschuldigingen zoals l
kleineren van het lager p
soneel door commandant
en het ten onrechte uitbri
gen van slechte beoordel
gen werden woensdagavc
In het televisieprogram
Nova geuit door een wacl
meester van de marechaus:
uit het district Noord-H
land.
Opn
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De politie!
Landbouw, Natuurbehe
knopen door te hakken,
bang om fouten te makt
dekt zich in tegen kritie
Brussel) worden te gen
wendsel om een eigen be
R. Tazelaar, voorzitter vanj
produktschap voor Vee en V
en het produktschap voor Plu
vee en Eieren, haalde gisterei
zijn nieuwsjaartoespraak
Zeist ongekend fel uit naar
ministerie van LNV.
Weloverdachte
In een toelichting zegt Tazel
dat het een weloverdachte ke
is om de publiciteit te zoel
De afgelopen maanden is de
standhouding met zowel de p
tieke topmannen van het dep
tement als de belangrijkste ai
tenaren tot een dieptepunt
zakt.
Staatssecretaris Gabor
spreekt alle aantijgingen. 1
gens de bewindsman is er g
overleg met het bedrijfsle'
„Maar natuurlijk blijven er
schillen van mening en inzich
Perikelen
De voorzitter van de prodi
schappen ergert zich vooral
de perikelen rond de pseudo-
gelpest, een besmettelijke plu
veeziekte die rond Weert h
toegeslagen. Een vervoersi
bod, ingesteld door het mini,
rie, leidde op eerste kerstdag
een kort geding van vier slacl
rijen. Het ministerie verloor
rechtszaak.
Het feit dat een rechtszaak n
worden gevoerd om het gelij
krijgen, is volgens Tazelaar
(ADVERTENTIE)
4
vrijdag 1
zaterdag 16 jai:
zondag 17 ja
ONDANKS HET in Genève
Bosnië in autonome provin
het voormalige Joegoslav
gewoon door met hun
gebieden in Bosnië. Giste
Plaats Novska honderder
moslims.
Die onverminderde oorh
akkoord van Genève niet
komst moet worden geziei
Karadzic gaf in de Zwitsei
grote problemen bij het th
zou over een vijftal dagen v
het parlement van de Serv
e uitdrukkelijke boodsche
met het vredesplan. Ondf
Bervië heeft Karadzic toe
Plannen van de onderhanc
voorwaarde dat het Bosr
zeven dagen zijn goedkeuri
oe barde taal die door de fi
i erviérs wordt gebezigd, g
even speelt. Zelfs presider
h°e'n.de ogen van de n<
eeft zich de woede van de
alle waarschijnlijkhe
»n„ierban' Maar zelfs als h
Tuh heeft hii voor zijt
Jaens de ruime week c
P dement tot overeensterr
[^gegaan met het vero
^a"neer het Bosnisch-Sel
pinH imet het vredespla
ziin r!0Zr geduld van de
kéliiire<5ei^iërs hebben d<
mnit a bwingen van een
nipt h d® eerste van e
horen wil, moet voeler
