4Je kunt niet
op je eigen
eiland blijven
Ivoo
Van der Poel e
Novib-secretaris Max van den Berg voorziet stevig debat met de milieubeweging
EXTRA BINNENLAND
DE STEM
Max van den Berg, ruim
3,5 jaar algemeen secre
taris van de ontwikke
lingsorganisatie Novib,
moet niets hebben van
wat hij noemt 'het pro
vincialisme van het hulp-
denken.' Ook voorziet hij
een stevig debat met zijn
collega's van de milieu
beweging over hun soms
wat al te eenzijdige kijk
op de werkelijkheid.
Door Rieks Holtkamp, Inter Press
Service
De Novib is, als we Max van den
Berg mogen geloven, volop in
beweging. Maar tegelijkertijd
staat ontwikkelingssamenwer
king bloot aan stevige kritiek. Er
wordt getwijfeld aan de effecti
viteit ervan en het maatschappe
lijk draagvlak zou onderhevig
zijn aan erosie. Daarnaast is de
Europese aandacht bijna volle
dig verschoven naar Oost-Euro
pa en het Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten (GOS). Hoe
heeft Novib op al die ontwikke
lingen gereageerd?
Max van den Berg: „Novib is er
niet voor zichzelf, maar is er om
armoede te bestrijden in het Zui
den. We hebben de uitgesproken
filosofie dat dat alleen maar kan
door mensen te helpen op eigen
benen te staan. We sturen geen
Nederlanders erheen, want we
werken daar met partners. Als
voor die partners de wereld ver
andert, is dat belangrijk voor
ons. En als voor ons de wereld
verandert omdat het publiek en
de aandacht van de politiek ver
andert is dat belangrijk."
„De buitenwereld is een belang
rijk deel van onze werkelijkheid.
In de praktijk betekent dat dat
we Oost-Europa en het GOS als
nadrukkelijke delen van die we
reld beschouwen. Aziatische re
publieken en Albanië vallen bin
nen ons projectbeleid, dus onder
Novib-programma's voor struc
turele armoedebestrijding. De
rest van het GOS en Oost-Euro
pa vallen onder draagvlakver
breding, dat wil zeggen om
draagvlak te krijgen voor het
Zuiden. Het gaat om de verbin
ding tussen 'ons', het Zuiden en
GOS. Dat kunnen bijvoorbeeld
uitwisselings- en stageprojecten
zijn."
Eén wereld
„Dat houdt dus in dat de tradi
tionele manier van tegen Derde
Wereld aankijken voorbij is. We
zitten veel meer met één wereld.
Zo spannen we ons dus in om
veranderingen in het Zuiden te
bewerkstelligen, maar om dat
effectief te doen moet er ook
heel veel in het Noorden veran
deren. Maar dat betekent ook
dat je hier te maken krijgt met
een publiek dat kritischer staat
tegenover je organisatie, met een
overheid die meer impact
vraagt."
„Daar moet je dan op twee ma
nieren op reageren. Je moet een
realistisch beeld geven. Niet
mooier maken dan het is. Veel
dingen zijn knap ingewikkeld en
vergen een lange adem. Maar je
moet ook heel duidelijk tegen de
mensen zeggen 'dit moeten we
eraan doen. Dit moeten wij er
aan verbeteren, aan de impact
en aan ons werk. Maar we spre
ken jullie erop aan dat je die
verantwoordelijkheid hebt, en
niet alleen om geld te geven voor
daar, maar ook om hier dingen
te veranderen.' Daarom heeft
Novib bijvoorbeeld de lobbyca
paciteit uitgebreid tot 1 procent
van de totale omzet."
„Daarmee konden we wel eens
de enige organisatie zijn in het
Noorden die een samenvattend
pakket heeft van projecten,
voorlichting en lobbywerk. Dit
laatste tot in Japan en de Vere
nigde Staten aan toe. Die drie
dingen samen te doen vloeit
voort uit een bepaalde opvatting
hoe ontwikkelingssamenwerking
effectief kan zijn. Ook de manier
waarop we milieu in onze paket-
ten verwerkt hebben, veranderde
opvattingen over Oost-West-
Zuid-Noord, veranderde opvat
tingen over noodzakelijke ar-
„Wij willen milieu erg integreren. We werken ook heel erg samen met milieuorganisaties. Maar er is geen haar op mijn hoofd die
daarbij als het ware de mensenrechtendiscussie tijdelijk afschrijft.foto archief de stem
moedebestrijding, (dat overigens
wel moet leiden tot duurzame
ontwikkelingen), dat zijn ver
schuivingen die in onze eigen
organisatie hebben geleid tot
verregaande veranderingen: re
organisatie, andere mensen,
nieuwe deskundigheden en mo
derner organiseren."
„Dat heeft geleid tot een ver
nieuwing van het concept, een
vernieuwing van de organisatie
en tot indikking van het aantal
projecten door prioriteiten te
stellen. Maar daarbinnen-blijft
het centrale thema de armoede
bestrijding door op eigen benen,
te leren staan. Daaraan wordt1
gewerkt door ons te concentre
ren op drie aan elkaar gerela
teerde thema's, namelijk men
senrechten, milieu en vrouwen."
Meer kiezen
Heeft de vorig jaar verschenen
impactstudie naar het functione
ren van de Nederlandse medefi
nancieringsorganisaties hierop
invloed gehad?
Max van den Berg: „Er wordt
meer gekozen dan vroeger. Kwa
liteit kan worden verbeterd door
prioriteiten te stellen. De im
pactstudie had wel invloed,
maar we waren er al mee bezig.
Het is dus een kip-of-het-ei-
kwestie. Over de conclusies van
de impactstudie is een half jaar
intern gediscussieerd. Daarna
hebben we financiële kundigheid
binnen de organisatie gehaald.
Het doel is om die interne con
trole ook bij partners te verster
ken."
Volgens de impactstudie liet die
financiële controle juist te wen
sen over. Van den Berg ontkent
dat:
„Wat wel is toegenomen is de
vraag naar wat zich achter de
cijfers verbergt. Tenslotte zijn de
programma's veel gecompliceer
der geworden. Maar die grotere
inzichtelijkheid moet je niet in
een dag willen. Daar moet je een
paar jaar voor nemen. Je moet
lokale accountantscapaciteit op
bouwen en consulentencapaci
teit in de verschillende regio's."
Volgens de impactstudie zouden
er te veel sociale wetenschap
pers, en te weinig economen
werken in de ontwikkelingsorga
nisaties. Ook dat onderschrijft
Van den Berg niet direct.
„Als je praat over kundigheden
versterken dan denken wij aan
versterken van thematische ken
nis op het gebied van milieu,,
mensenrechten en vrouwen.
Daarnaast is het ook belangrijk
om de organisatiecapaciteit te
vergroten, want dat is toch ei
genlijk de kern van veel NGO-
werk. De economiekant die er
aan zit heeft betrekking op de
inkomen-generering.
„Maar ook daarmee moet je
voorzichtig zijn," zegt van den
Berg, „want ik herinner me een
project in Zimbabwe waarbij
een project werd opgezet voor
een boerderij die winstgevend
moest worden. Dat was niet de
eigenlijke taak van de organisa
tie. Daarvoor had men de kennis
niet in huis. Toen de boerderij
failliet ging, ging de hele organi
satie, die zich voor kleine boeren
inzette ook failliet. Het is dus
maar de vraag of dat als een
eigenlijke taak van de NGO's
moet worden gezien."
Super-ministerie
Van den Berg heeft zich sterk
gemaakt voor de idee van een
super-ministerie, waarin Ont
wikkelingsamenwerking, Econo
mie en Buitenlandse Zaken wor
den geïntegreerd. De Stichting
InZet heeft op dat idee kritiek
geleverd. De belangen van de
ontwikkelingslanden zouden on
dergeschikt worden gemaakt
aan economische en politieke be
langen.
„Het is maar wat je wilt. Klein
en fijn, of groter met meer
macht. Klein betekent in ieder
geval dat je geen compromissen
hoeft te sluiten. Groter betekent
dat je meer invloed zult hebben,
maar je zult ook compromissen
moeten sluiten. Maar aangezien
een groot deel van de internatio
nale ontwikkelingsproblematiek
heeft te maken met handels- en
kapitaalstromen ben je gedwon
gen om de problematiek ook op
dat niveau te benaderen."
Ook uitte InZet de vrees dat de
aandacht voor Oost-Europa en
Rusland ten koste gaat van de
aandacht voor het Zuiden.
„De werkelijkheid is veranderd
na de val van de Berlijnse Muur.
Oost-Europa is een deel van die
werkelijkheid. Hulp aan ontwik
kelingslanden bescherm je niet
door met de rug naar Oost-Euro
pa te gaan staan. Nog steeds
maar klein en fijn op je eigen
eiland blijven staan daar pas ik
voor. Dat is het provincialisme
van het hulpdenken."
„Door de val van de Berlijnse
Muur is ontwikkelingshulp uit
het ideologische kader getrok
ken. Gelukkig maar. Noord-Zuid
moesten we altijd heel hard ver
dedigen tegenover Oost-West in
verband met het veiligheidsden-
ken. Oost-West is nu weg. Wat je
nu wel ziet is het uitbreken van
nieuwe nationale tegenstellin
gen, net alsof de hele wereld
onder een stolp heeft gelegen.
Die uiten zich vooral in het Zui
den. Daarom is een heel ander
soort veiligheidsdenken noodza
kelijk geworden. De NAVO zou
ter beschikking moeten worden
gesteld van secretaris-generaal
van de VN, evenals andere ver
dragsorganisaties. Er blijft een
leger nodig dat snel operationeel
Ongebroken
„Ondanks alle veranderingen
zijn de uitgangspunten nog
steeds dezelfde. Armoedebestrij
ding is nog steeds de kern van
onze activiteiten en het engage
ment waarmee Novib is begon
nen is nog ongebroken. Er wordt
nu minder vanuit vastgelegde
kaders gedacht. Er is een andere
verhouding. Er is een andere
manier van werken."
„Dat is voor een deel te verkla
ren uit de val van de Berlijnse
Muur. Maar ook in het Zuiden
hebben zich veranderingen voor
gedaan. De kwaliteit van het
NGO-werk in Noord en Zuid is
verbeterd. En er is een andere
verhouding ontstaan doordat de
landen in het Zuiden veel gevoe
liger zijn geworden voor het
principe van wederkerigheid.
Dat wil zeggen, als het Noorden
het Zuiden tot een bepaalde
vorm van gedrag verplicht, dan
eist het Zuiden terecht dat het
Noorden zich aan dezelfde prin
cipes houdt."
Milieu vormt een belangrijk aan
dachtspunt voor Novib. Hoe is
de samenwerking met de milieu
beweging?
„De milieubeweging integreert
onvoldoende milieuproblematiek
en armoedebestrijding. Dat kon
de komende tijd wel eens een
serieus gevecht worden. Wij wil
len milieu erg integreren. We
werken ook heel erg samen met
milieuorganisaties. Maar er is
geen haar op mijn hoofd die
daarbij als het ware de mensen
rechtendiscussie tijdelijk af
schrijft. Als dat het soort inte-
„De traditionele manier van tegen Derde Wereld aankijken is voorbij. We zitten veel meer met één wereld.
foto archief de stem
resse is voor de wereld dan
scheiden onze wegen. Dat wordt
dus nog wel een stevig debat."
Waarop baseer je die kritiek?
„Onder meer op een advertentie
in The New York Times, eind
september vorig jaar. Daarin rie
pen milieugroepen op om de IDA
(de zachte lening afdeling van de
Wereldbank) te boycotten, in
verband met diens financiering
van het Narmadadamproject in
India. IDA is een van de weinige
plekken waar voor de ontwikke
lingslanden nog zinnige dingen
worden gedaan. Er is terecht
zware kritiek op de IDA, maar
uit deze advertentie blijkt een
anti-humaan en anti-ontwikke
lingsstandpunt. Daar gaat de
milieubeweging volkomen de
fout in."
Wie bepaalt de agenda? Zijn
'vrouwen en milieu' geen the
ma's die vooral uit modieuze
motieven door het Noorden wor
den aangedragen?
„Het algemene verweer dat je
hoort van traditionele ontwikke
lingswerkers als die zich probe
ren in te denken in de positie
van de partner in het Zuiden is
'ja dat is in feite allemaal mode
hier uit het Noorden.' Maar dat
wordt op die manier niet zo vaak
gezegd door de zuidelijke part
ners. In het dagelijkse bestaan
heeft de vrouw een belangrijke
rol."
Onvoldoende vorm
„Vaak zie je dat die rol onvol
doende vorm krijgt in de leiding
van de organisatie, of dat die
organisatie op een te traditionele
leest is geschoeid. Dan zie je,
wannneer zaken als emancipatie
aan de orde komen, dat men
vaak terugwijst op de eigen cul
tuur. Maar als je dan met vrou
wen gaat praten binnen die or
ganisatie dan hebben die daar
meestal toch een wat andere kijk
op. Dan is het taak van Novib
om die vrouwen een kans te
geven."
„Milieu is hetzelfde. Het armoe
deprobleem in Afrika bijvoor
beeld is meestal een erosiepro
bleem. Oorlogen brengen enorme
schade toe aan het milieu. En
dus is dat een centraal thema.
Die mensen hoef je echt niets uit
te leggen. Neem Zuid-Afrika bij
voorbeeld. Iedereen verbindt dat
met het probleem van de apart
heid. Maar we hebben er work
shops gehad over vrouwen en
milieu waarin blijkt dat de part
ners die problematiek van fun
damenteel belang vinden. De
manier waarop je aan die the
ma's vorm wil geven in de prak
tijk, wat je er aan doet, op dat
vlak zullen wel eens verschillen
liggen tussen het Noorden en het
Zuiden."
„Natuurlijk zal het Zuiden ook
wel eens zeggen, kijk eens wat
jullie zelf doen, wat wil je ons nu
opleggen? Maar zo'n argument is
nooit voldoende om bijvoorbeeld
de Maleisische regering toe te
staan het tropisch regenwoud
weg te halen. Ik geloof dat het
kappen eerlijk gezegd duurza
mer is dan het bosbeheer. Ik
moet altij erg lachen als mensen
over duurzaam kappen begin
nen. Bij duurzaam bosbeheer
kan ik me nog wat voorstellen.
Maar ik heb heel wat van die
tropische gebieden gezien. Ik
kan me heel moeilijk voorstellen
dat je op commerciële schaal die
bomen eruit kimt halen zonder
schade te berokkenen."
„In een van de tv-programma's
over het Amazonegebied met
Philip Freriks zegt de voorzitter
van die houtwerkgevers dat ze
wel degelijk beseffen dat er een
nieuwe tijd is aangebroken. Het
gaat nu om duurzame ontwikke
ling en daar zijn we ook hele
maal voor. En die man zegt dan
'We zagen die bomen gewoon
duurzaam om. Ze worden duur
zaam verwijderd. Dat doen we
trouwens alleen met de aller
grootste. En die zijn na tien jaar
weer terug.' Maar zo'n boom
doet er minstens honderd jaar
over. Dat is dus gewoon fraseo
logie, korte-termijn-denken,
zonder oog voor de grote belan
gen op lange termijn."
„En dus zijn er tegenstellingen.
Zo'n Maleisische regering heeft
dus veel meer het traditionele
noordelijke standpunt: er moet
geproduceerd worden. Die klas
sieke tegenstelling tussen mens
en natuur, waarbij de laatste
volledig ondergeschikt is aan de
(vermeende) belangen van de
eerste kan ons duur komen te
staan, als we die niet op een
hoger plan weten te integreren
en op te lossen."
te no terr? *vt r
Religie
De BBC-correspondent voor In
dia, Mark Tully, zegt in zijn
recent verschenen 'No full stops
in India' dat de westerse landen
vaak een te neerbuigende hou
ding aannemen ten aanzien van
de inheemse religie. Zo zouden
ze onvoldoende besef hebben
van de sociale functie die de
religie vooral in arme gemeen
schappen kan hebben.
„Het is zeker waar dat er tegen
over religie soms een denigreren
de houding wordt aangenomen
door westerse mensen, omdat ze
er zelf niet zo over denken en
ook niet bereid zijn om zich in
die andere cultuur te verdiepen.
Maar volgens mij heeft die pro
blematiek twee kanten. We heb
ben partners die heel actief zijn
op dit vlak. Zoals bijvoorbeeld
in Indonesië organisaties die
werken vanuit de pesantren, de
islamscholen in de dorpen. De
kern is dat wanneer dat werk
van religieuze organisaties leidt
tot een positieve aanpak op het
punt van armoedebestrijding en
bestrijding van sociale onrecht
vaardigheid, dan kun je zeggeh
dat die religie een positieve bron
is, een cultuurbron, die ook ex
pliciet aandacht vergt."
„Maar er zijn natuurlijk ook wel
negatieve effecten. Soms wordt
religie gebruikt om de ander er
onder te houden. De ondraag
lijkheid van de bestaande ver
houdingen wordt afgekocht met
een verwijzing naar het hierna
maals. Een voorbeeld van die
benadering zijn bijvoorbeeld de
protestants-fundamentalistische
organisaties die in Midden-Ame-
rika werken."
„In het algemeen kun je zeggen
dat kennis van cultuur een es
sentieel onderdeel is van ontwik
kelingssamenwerking. Kennen
van eikaars cultuur en het res
pecteren ervan is belangrijk.
Maar bijvoorbeeld ook van de
Aziatische cultuur mag je zeggen
dat ze wel eens wat te weinig
oog heeft voor de belangen van
het individu. Maar als beide par
tijen wat van elkaar leren dan
kan zo'n debat zeer zinvol zijn.
Maar ik trek een grens waar het
individu ondergeschikt wordt
gemaakt aan wat dan ook. Dan
weet ik precies het eind van het
liedje. Dat begint met culturele
terreur en eindigt met gevange
nis. Wat dat betreft mag er best
wat harder gedacht worden in de
ontwikkelingswereld. Op dit
punt heb ik geen enkele behoefte
aan cultureel relativisme."
Bestaat er samenwerking met
ontwikkelingsorganisaties in het
buitenland? Of ieder voor zich?
„Ja, het lijken allemaal kleine
ontwikkelingsonderneminkjes
Ze hebben ook allemaal hun
gen geschiedenis en achterf
den. Maar in het Zuiden is
behoefte aan grotere donoi
dinatie, grotere eenduidigheid!
die ontwikkeling vindt
plaats. Het feit dat Novib
laatste drie jaar nu function!
binnen Eurostep is een teken
dat bewustzijn aanwezig is.
rostep is een overkoepelende
ganisatie op Europees nivei
waarbij elk land twee vertege
woordigende organisaties hf
Niet alleen maar EG, maar
bijvoorbeeld Zwitserland, H
land en Noorwegen."
Je bent als socioloog en als poij
ticus naar Novib gegaan.
zag je als je taak toen je
algemeen secretaris ging wi
ken?
„Ik ging van de partijpolitii
naar een onafhankelijke org:
satie die met een heel conci
werkterrein bezig is. In die
creetheid is het te vergelijl
met mijn eerste periode toen
wethouder stadsontwikki
was in Groningen. Het lijkt
op een managementfunctie
een groot bedrijf. Er werken 2i
mensen. Er gaat 150 miljoen
den om in projecten in de Dei
Wereld. We hebben zo'n
partners over de gehele wereli|
■Novib is dus een zeer veelzijf
organisatie."
„Ik had er trouwens voordat ij
er werkte niet zo'n geweldig bi
der beeld van. Maar tegelijk li
het me heel aantrekkelijk. Ik'
een veel positiever beeld gel
gen toen ik hier ging werken,
hebben ontzettend veel overhi
gehaald en tot stand gebracht
afgelopen jaren."
„Tegelijk moet je het ook
relativeren. Het is maar een oi|
ganisatie, met ook maar
mensen, met een bedrag van 1SI
miljoen. Dat is op de gehelf
wereldeconomie maar bepeifcl
Maar je zit dicht op. je result)
ten. Ik vind het leuk om beleü
en organisatie samen te
Je visie, daar sta je voor, andenl
mensen inspireren en tegelijker
tijd zorgen dat er ook iets vai
terecht komt. Zo'n Eurostep-
poot bijvoorbeeld vind ik be|
langrijk."
Wat vind je zelf je voornaams-
bijdrage aan Novib?
„Het ontwikkelen van de lobby-
poot. En daarmee een groten
mate van wederkerigheid naai
de partners organiseren. Paw
ners blijven altijd zien dat »"!j
het geld hebben en dat zij d»1
maar moeten zien te krijgen vat|
ons. En dan maakt het ontzet
tend veel uit dat we niet alle®
geld kunnen geven, maar dat «I
ook voor hen kunnen lobby®1
hier in het Noorden. Die weder
kerigheid maakt Novib en hee-
interessante organisatie vo®
heel veel zuidelijke organisaties
Er zijn er ook weinig van op
manier. Dat vind ik een kant di|!
we ook in het kader van Euros
tep hebben ontwikkeld. Dat hek-
ben we de afgelopen jaren opge
zet, en anders was het er ook
niet geweest."
„Verder zijn we grotere nadir»
gaan leggen op het integret®
van de milieukant binnen No#
Misschien ook het opbouwen va»
de autoriteit van de organisatie
Een vooraanstaande rol spel®
in het ontwikkelingsdebat. 0°'
een onconventionele. En zond®
een blad voor de mond te neme»
Zoals bijvoorbeeld het conf®'
met Swapo over de mensenrech
ten. Maar ja, de organisatie sta»'
en valt niet met mij. Ik heb i»
ieder geval een hoop leuke dui
gen kunnen doen en ook
doen. Daar ben ik nog
mee bezig."
Bn onze verslaggever
i Pertijs
[ilvarenbeek/Kapellen -
uet is lastig." Voor Wim
|e Vos een even nuchtere 1
tevreden constatering, i
adat de Oosterhouter 1
Lderdagmiddag op de
Lekse Bergen kennis 1
leeft gemaakt met het
larkoers waarop dit week
je het kleine (20 a 25
leelnemers) maar selecte
roepje Nederlands profs
laat strijden om de Neder-
andse titel veldrijden.
,en eindje verderop veegt ook
[uub Kools opgewekt de mod-
■r van zijn fiets. „Onder deze
standigheden een ideaal par
sers voor mij", laat de tot dus-
irre onzichtbare prof uit Baar-
-Hertog weten.
Ie derde Westbrabantse be-
oepscrosser, Adrie van der Poel,
it die middag in Kapellen lek-
:r thuis bij Corinne. „Ik ken
;t rondje niet, maar mij maakt
et ook allemaal niet uit", zegt
ij zelfverzekerd. Van der Poel
an zich die houding aanmeten,
[ij is niet voor niets de grootste
inshebber op de titel. Alleen
'im de Vos lijkt op dit moment
staat hem van het goud af te
ouden.
let tweetal is gezien hun presta-
ies van de afgelopen maanden
igenoeg zeker van uitzending
jar het WK, dat over drie we-
jen in Italië wordt gehouden,
indanks een tegenvallende eer-
Ie seizoenshelft, denkt Huub
[ools dat hij nog altijd in beeld
j voor een van de twee resteren-
|e startbewijzen. „Maar dan zal
'i hier zondag wel iets moeten
iten zien. Anders kan ik het
'K definitief vergeten", beseft
ij-
lat Kools tot dusverre mets of
jeinig presteerde staat ook vol
lens hem buiten kijf. „Mijn va
ler houdt trouw al mijn uitsla-
jen bij. Volgens hem heb ik nog
looit zo slecht gepresteerd",
jiegt hij. Kools denkt de oorzaak
fan het falen te kennen. „Met
lijn vriendin heb ik de afgelo-
en zomer een huis gekocht in
laarle-Hertog en de verbouwing
laarvan is behoorlijk uitgelopen.
de
crl
lev
sti
slJ
da
vol
Dl
m
re
sc
ie
st
als
de|
vo
in
ALS DE weergo
toelaten, spe
morgenmidi
eerste wedstrijd o:
nieuwe trainer, Rj
Spelbos, uitgi
tegen een van
waar hijzelf
speel
De 38-jarige S
nam per 2 jar
zoals bekend 1
over van de
hartkj
noodgedwongen
Piet de Viss
Spelbos is het zij
klus als hoofd
nadat hij ond
Vonk al wel enkel
ervaring opc
tweede mar
Spelbos, 2lf
internationa.
verdedi,
ondermeer A
Brugge en Ajax g
als 'ideale prof', zl
Bredase Beatri
niet met zich latei
door de speler:
dan ook. Hij bef
opstelling, namen
hem niets en hij
iedere speler in
van het team all
wat hij heeft, „vl
doe ik ze.
Na de gedreven
ervaring van D
krijgt de dit sei:
dusverre c
teleurstellende
van NAC dus te
met de 'zweep'
als trainer we
redelijk groene, n
speler des te me
de wol gever
'V M» O»""»
I I 111
PlflIlllllW— t TORE!
VERKOOP
verhuur
QgDERHOUD
ZATERDAG 9 JANUAR11993
