De stekker-drang van Europa Bijlmer Fiat doet nieuwe poging met topmodel Croma Straks moet alles overal in-, bij- en op elkaar passen Richtlijnen installateurs zijn inmiddels vernieuwd Opvolger van Ford Sierra krijgt standaard airbag WordPerfect 5.2 voor Windows 14 januari uit Vrouwencondoom nu i ui Nederland verkrijgbaar VW-geschenkbon blijft in populariteit stijgen Fiets heeft de wind mee Watersportbranche niet ongeremd enthousiast Dizzy Gillesp sluitstuk van CONSUMENT D DE STEM DONDERDAG 7 JANUARI 1993 We vinden het heel gewoon dat een schroefje uit Breda op een moertje uit Groningen past. Maar in het Europa van '93 moet datzelfde schroefje ook op een moertje uit München, Rome en Granada passen. Werk aan de winkel dus voor de Europese Normali satie Instituten. Of het nu om dakpannen, wc-brillen, garantiebewijzen, bakstenen, plakband of stekkers gaat; alles moet straks in-, bij- en op elkaar passen. Zijn we Orwelliaans op weg één sociaal-culturele eenheidsworst te worden, of redt normalisatie ons voor de complete chaos en het economische bankroet? Verslag van het normenfront. Door Ron Buitenhuis Breda - Bakstenen zijn precies zo groot dat er 800 op een pallet gaan. Pallets zijn precies zo groot dat er 26 op een vrachtwa gen gaan. Vrachtwagens zijn precies zo hoog dat ze (bijna) overal in Nederland onder via ducten en bruggen passen. Het beton van bruggen is zo gemixed en gewapend dat het sterk ge noeg is om dagelijks duizenden auto's te dragen. Ander voorbeeld. Een velletje A4 is precies zo groot dat het in een ordner past. Dubbelgevouwen past het papier precies in een envelop. Het ven stertje in de envelop zit precies op de plaats waar het adres op het A-viertje leesbaar is. Allemaal toeval? Nee, een kwes tie van afspraken maken. Af spraken tussen de producenten, vervoerders, verkopers en ge bruikers. Afspraken over alles, maar dan ook écht alles, wat wij in het dagelijks leven gebruiken. Al die duizenden afspraken wor den gecoördineerd en bewaakt door het Nederlands Normalisa tie Instituut (NNI) in Delft. 180 Medewerkers en een kleine 5000 externe adviseurs zorgen er voor dat bijvoorbeeld een schroefje uit Breda op een moertje uit Groningen past. Plakkracht Maar ook dat matrassen in bed den passen; dat verkeersborden overal dezelfde grootte en kleu ren hebben; dat de letter P van parkeren een identieke vormge ving heeft; dat rioolpijpen op elkaar passen; dat deuren hoog genoeg zijn; dat een lantaarn paal bij een botsing op een veili ge manier knikt; dat plakband de juiste plakkracht heeft; dat rubber ringen in de tapkraan passen; dat er één symbool is voor nooduitgangen en dat bat terijen zowel in de walkman als in de zaklamp passen. Dit scheppen van orde en een heid wordt 'normalisatie' ge noemd. Nederland mag dan vol gens velen moreel en politiek ten prooi zijn gevallen aan normver vaging, zonder produktnormen zou het leven pas echt één grote chaos zijn. Het NNI gelooft er heilig in dat normalisatie het maatschappelijke leven niet al leen doelmatiger maakt, maar ook de kwaliteit van goederen bevordert, de veiligheid en de gezondheid van mens en dier. Bovenal bespaart het tijd, geld en onvrede. Geen eiland Maar we leven in Nederland niet op een eiland. Sterker nog, van daag leven we in Europa '93: het kraamjaar van de Europese Een wording. Het succes van de poli tieke en monetaire samensmel ting van de EG-landen staat of valt mede met het succes van de Europese Normalisatie. Eenvou dig geredeneerd: als het Bredase schroefje straks niet ook op het Franse en Portugeese moertje past, dan wordt het nooit iets met Europa. Het zijn trouwens de Noord-Eu ropeanen die op veel fronten de EG-norm bepalen. Op het gebied van veiligheid en gezondheid spelen Duitsland, Nederland en Denemarken traditioneel de eer ste viool. Dat is ook de reden dat Nederlandse burgers straks nau welijks iets zullen merken van andere produktnormen. Het gros van de normen is hier al goed geregeld. De aardverschuiving in regels en wetten vindt vooral in Spanje, Griekenland, Italië en Portugal plaats die op talloze terreinen hun normen moeten opkrikken. Nu bestaat al sinds 1965 het Comité Européen de Normalisa tion (CEN), maar de afspraken die daar de afgelopen jaren zijn gemaakt, zijn niet toereikend en bindend gebleken. Nog altijd stellen de lidstaten hun eigen nationale normen vast voor ven tielen, vuilniszakken, soldeer bouten of noem maar op. Toch is er in aanloop op Europa 1993 achter de schermen al hard ge werkt aan harmonisatie van het Europees stelsel van normen en Dit mag binnenkort helemaal niet meer voorkomen. standaarden. Een stelsel dat straks alle lidstaten verplicht de nationale norm-afspraken die strijdig zijn met de nieuwe Euro pese standaard, in te trekken. Miljoenenwinst Exacte bedragen zijn niet te noe men, maar bedrijven die op htm qui vive zijn kunnen met de normalisatie op de Europese leest duizenden tot miljoenen guldens besparen. Nu moet een producent van conserven bij voorbeeld in Frankrijk wel op het etiket zetten hoeveel zout er in zit, en in Spanje niet. Straks geldt voor heel Europa één eti ketnorm. Nu moet Philips nog elk nieuw type scheerapparaat, radio of lamp aanpassen aan de normen en veiligheidseisen van de twaalf afzonderlijke EG-lan- den. Dat kost niet alleen bij de produktie handen vol geld en tijd, maar ook bij de honderden keuringsdiensten in de afzonder lijke landen die het apparaat pas voor de verkoop vrijgeven na uitgebreide testen en eventele aanpassingen. Het is dus geen wonder dat be halve Lubbers, Delors en Kohl, ook de h.h. directeuren van bij voorbeeld Siemens, Mercedes- Benz, Shell, Philips, Fiat, Pirelli en Nestlé zich het vuur uit de sloffen hebben gelopen voor de Europese Monetaire Unie (EMU). Het wegnemen van de bestaande Europese handelsbe lemmeringen opent volgens ve len de weg naar het lunapark van de Big Business. Utopisch of niet, normalisatie is duidelijk één van de wegberei ders van de EMU. Door flink in het oerwoud van maten, gewich ten en eisen te snoeien - door normen, wetgeving en richtlijnen te standaardiseren, kan het be drijfsleven makkelijker terecht in andere EG-landen. Niet alleen Philips, maar ook bouw-, me taal-, levensmiddelen- en land bouwbedrijven. Geen kwaliteitsgarantie Tienduizenden produkten en diensten mogen straks maar een beperkt aantal vormen en afme tingen hebben en moeten vol doen aan de EG-richtlijnen voor veiligheid en samenstelling. Let wel: een CE-label (Conformité Européenne) is géén garantie voor kwaliteit of duurzaamheid, Op de rails Van onze redactie consument Breda - Voor alle installa teurs die aangesloten zijn bij de Vereniging van Ne derlandse Installatiebedrij ven (VNI) is op 1 januari het 'Bindend besluit Con- sumentenwerk' in werking getreden. Alle VNI-installateurs werken nu met dezelfde algemene voorwaarden, die ook voldoen aan de eisen van het Nieuw Burgerlijk Wetboek. Onderdeel van de algemene voorwaarden is een uniforme garantieregeling. Eventuele meningsverschillen kunnen zowel door de opdrachtgever als de installateur worden voorgelegd aan een onafhan kelijke geschillencommissie. Achtergrond van de aanscher ping van de algemene voor waarden is de toenemende be hoefte aan controleerbare kwaliteit. In samenwerking met de Consumentenbond, Konsumenten Kontakt en de Vereniging Eigen Huis zijn de nieuwe richtlijnen opgesteld. Uitgangspunten hierbij waren goede consumentenvoorwaar- den, een duidelijke garantiere geling en het zichtbaar en toetsbaar maken van kwali teit. De garantieregeling houdt on der meer in dat de installateur eventuele gebreken in het werk gedurende één jaar zal verhelpen. Als het werk be staat uit installatie en levering van materialen door de instal lateur, geldt een garantiepe riode voor twee jaar. asni -installateur is te her kernen aan het officiële, blau we VNI-vignet. Circa negentig procent van de installatieb ranche. is bij de vereniging aangesloten. Zo'n 3300 bedrij ven op het gebied van verwar ming, klimaatbeheersing, gas, water, loodgieten en sanitair zijn lid. Maar- zelfs als de normalisatie-- kogel door de kerk is, kan het nog generaties duren eer heel Europa op één lijn zit. Zo wil men al jaren één stekker, die op elke Europese wandcontactdoos past, om daar overal in Europa 230 volt uit te slurpen. Insiders verwachten dat met de unifor mering van het Europese electri- citeitnet nog zo'n jaar of dertig gemoeid zal zijn. Zoals het ook nog jaren kan duren eer heel Europa dezelfde maateenheid voor schoenen gebruikt. De Eu ropese Normalisatietrein mag dan op de rails staan; een echte Europese trein kan nog altijd niet tot in Spanje rijden vanwe ge de afwijkende asbreedte. Fiat heeft zijn topmodel, de Croma, nog eens een keer opgewaardeerd. Dê vernieu wing is vooral technisch: er is een nieuwe benzinemotor van twee liter met zestien kleppen, een vernieuwde 2.0 turbodiesel met het zuinige directe injectiesysteem, de 2.5 turbodiesel is geruislozer gemaakt en de uitrusting van alle modellen is verbe terd. Binnenkort komt er een diesel met milieuvriendelijke kataly sator en rond mei volgt een Croma met zescilinder motor. Dezelfde die Alfa Romeo en Lancia in de 164/155 en de Thema gebruiken. Fiat is zich de laatste tijd wat nadrukkelijker gaan bezighou den met het milieu. In Turijn staat een heuse recycling-fa- briek waar jaarlijks al duizen den gebruikte auto's uit elkaar gehaald worden met het oog op hergebruik van zoveel mogelijk materiaal. Fiat wil in heel Italië een systeem opzetten voor recy cling van autowrakken. Ook de vernieuwde Croma wordt met milieubewuste pro- duktiemethodes gebouwd: in de (in Nederland standaard) kli- maatregelingsystemen worden geen CFK's meer gebruikt maar een ozonlaag-vriendelijk gas. Alle dealers beschikken voortaan over apparatuur waarmee de vloeistof veilig uit de airconditioning verwijderd kan worden voor recycling. In de schuimvullingen van stoe len en banken komen geen schadelijke stoffen meer voor, er wordt voor de produktie geen cadmium meer gebruikt, net zo min als chroom in het kleurpigment voor de lak en alle plastic onderdelen die zwaarder zijn dan 50 gram zijn voortaan gecodeerd om herge bruik straks te vergemakkelij ken. Emissie-eisen Fiat probeert de tanende be langstelling voor de Croma op te vijzelen met voornamelijk technische aanpassingen. Ster kere en schonere motoren moe ten het reeds zeven jaar be staande model opnieuw onder de aandacht brengen. Terwijl sommige diesel-deskundigen beweren, dat de direct ingespo ten diesel zijn langste tijd ge had heeft omdat die zuinige motor de toekomstige emissie- eisen niet kan halen, volhardt Fiat in de toepassing ervan. Met name in de Croma die met die diesel tot een gemiddeld ver bruik van 1:18 kan komen. Van de Croma zijn sinds eind 1984 400.000 exemplaren ver kocht, waarvan 365.000 in Eu ropa. In Nederland zijn er vorig jaar 1.300 verkocht, 30 meer dan in 1991. De auto zit in het topsegment, dat in Europa marktaandeel verliest. Vooral in Italië zelf heeft Fiat het met de Croma zwaar te verduren, door hevig toegenomen concur rentie van andere Europese merken. De voornamelijk technisch vernieuwde Croma is uiterlijk herkenbaar aan een nieuwe grille. De opvolger van Fords Sierra komt begin maart op de markt. De Mondeo, zo ge noemd omdat het nieuwe mo del bedoeld is voor de hele wereld, wordt sinds kort ge produceerd in het Belgische Genk, later ook in Amerika. De auto krijgt standaard een airbag voor de bestuurder mee. De goedkoopste Mondeo zal vermoedelijk 39.000 gul den kosten en dus ruim tien procent duurder zijn dan de huidige Sierra. Ford deed ruim elf jaar met de tamelijk populaire Tapnus, voordat in 1982 de opmerke lijk vormgegeven Sierra ver scheen. Daarvan zijn er in tien jaar tijds drie miljoen ge bouwd. Ford beweert dat de Mondeo als model een korter leven beschoren zal zijn. „Om dan toch een groot volume te halen, maken we deze auto voor de hele wereld", aldus J. Plaggemars, directeur Ford Nederland. Terwijl de Japan ners er juist toe overgaan spe ciaal auto's te ontwerpen die bedoeld zijn voor Europa of ..Arperika. De nieuwe Mondeo heeft in tegenstelling tot de Sierra voorwielaandrijving. Volgens Ford zijn met name de onder houdskosten veel lager dan bij de concurrentie, de Opel Vec- tra, de Peugeot 405 of de Maz da 626. Desondanks gaat Ford er niet toe over de garantieter mijn te verlengen naar drie jaar, zoals bij de meeste con currenten intussen gebruike lijk is. Die garantietermijn blijft twaalf maanden. De Mondeo zal geleverd worden als vier- of vijfdeurs en sta tioncar met standaard stuur bekrachtiging en airbag. Ford geeft hoog op van de botsvei- ligheid van de nieuwe carros serie. Van onze redactie consument Breda - WordPerfect is al vele jaren het meest gebruikt, best verkochte -en meest gekopieerde- tekstverw, kingspakket ter wereld. Miljoenen mensen kunnen de belangrijkste toetscombinaties dromen: F7 (Einde), F10 (Be waar), F5 (Inhoud), F3 (Help), Shift F7 (Printen). Tot voor kort leek de positie van Word Perfect -of zoals de kenners gemeenzaam zeggen: WP - on aantastbaar. En toen kwam Windows en werd alles anders. Windows is een 'grafisch' sys teem, dat de bediening van computers sterk vereenvou digt. De gebruiker wordt via schermpjes met keuzemoge lijkheden op weg geholpen. Het intikken van moeilijke commando's is verleden tijd. Windows bestaat al lang maar met versie 3.0 werd het sys teem volwassen en de meest recente versie 3.1 biedt alles wat de verwende gebruiker wenst. Wat op het scherm staat - tekst èn plaatjes - wordt exact zo afgebeeld op de prin ter: What You See Is What You Get. Tekstschrijvers blijken dat zeer op prijs te stellen. Daarmee begon de zegetocht van speciale tekstverwerkers voor Windows. Word voor Windows werd wereldwijd het populairst. AmiPro is een goe de tweede. WP poogde aa sluiting bij de Windows-^ reld te krijgen met WordPj fect 5.1 voor Windows, niaa dat werd geen succes, j voorsprong van de concurrej tie was al te groot. De makers van WP zitten nii bij de pakken neer en teren volgende week dag versie 5.2 (voorlopig gj leen in de Engelse versie), m, extra veel lettertypen en j mogelijkheid om waar 4 ook op de computer naar h paalde teksten te zoeken. Mt een grammatica-c/iecfcer niet alleen een werkwooj maar ook de werkwoordsvo: men kent. Met hulpschermpjè die de gebruiker door alle gelijke situaties loodsen. WP 5.2 is een aanwinst. D vertrouwde toetscombinatis zijn er nog, maar ook het Wit dows-gevoel: 'klikken' met muis en alles draait zoals n wenst. Zou dit de eerste tek verwerker voor Windows zi dan zou niemand twijfelen, de ingeburgerde programnis Word en AmiPro door de nies we WP-versie worden be dreigd, zal echter moeten blij ken. TEKENING NNI maar een bewijs dat een produki aan de EG-richtlijnen voldoet. Of het nu om dakpannen, garan tiebewijzen, LPG-tanks, vuur werk, gehaktballen, diploma's, caravans, wc-brillen of de juiste spelling van landnamen gaat. Gevolg is dat fabrikanten hun assortiment sterk kunnen beper ken, wat flink scheelt in de pro duktie- en administratiekosten maar ook qua opslag. Zo bere kende voeding- en zeepgigant Unilever dat het straks dertig procent magazijnruimte be spaart door normalisatie. Dit to taalpakket van voordelen moet volgens de consumentenorgani saties worden doorberekend in de prijzen van de consument. Van onze redactie consument Breda - Een kwart van de vrouwen en bijna dertig procent van de mannen vindt het vrouwencondoom, ds vanaf morgen, 8 januari, in Nederland te koop is prettiger in gebruik dan het mannencondoom. Dit condii deert de Rutgersstichting na een onderzoek onder 31 vrouwen en hun partners. Eenderde van de ondervraag den overweegt het vrouwencondoom te gaan gebruiken, Vrijwel alle deelnemende vrouwen hadden een vaste partner en gebruikten de pil. Driekwart van de vrouwen vindt het condoom tamelijk eenvoudig in te brengen, zeker na een keer of drie. Ruim zestig procent van de vrouwen en 75 procent van de mannen kan het ingebrachte condoom voelen tijdens het vrijen, maar dit leidde niet tot een negatief oordeel over het produkt. ui" ulü\ Z Het vrouweiicóhdoöm is ver krijgbaar bij drogisten en apo thekers onder de naam Fe- midon. Het is het eerste voor behoedmiddel voor vrouwe dat ook beschermt tegen slachtsziekten en aids. Zwit seriand had begin vorig jai de primeur. Binnen twee wt ken was daar de voorraad uil verkocht. Het nieuwe voorbehoedmidde is een combinatie van het pa sarium en mannencondooE Het vrouwencondoom is iau ger en breder dan die vi mannen en heeft aan weerjzi] - den eén ring: een binnenm om het in te brengen en iets grotere buitenring. Het ongeveer twee keer zo duur al het condoom voor mannen. Breda - De VW-geschenkbon wordt steeds vaker cadeau gegeven. Voor het eerst sinds het bestaan -dit jaar twintig jaar - bedroeg de omzet in 1992 meer dan honderd miljoen gulden. Om precies te zijn 103.500.000 gulden. De VW-bon is de best ver kochte onder de niet branche gebonden geschenkbonnen. In 1991 bedroeg de omzet van deze geschenkbon 95.196.250 gulden. Volgens de Stichting Landelijke VW-geschenkbon is het succes van de bon te danken aan de gemakkelijke verkrijgbaarheid en het feil dat de bon op veel plaat wordt geaccepteerd, ook zo'n dertien verschillende grootwinkelbedrijven en wa renhuizen. Er zijn VVV- schenkbonnen in zeven ver schillende 'coupures': van tot honderd gulden. Van onze redactie consument Breda - In het afgelopen jaar zijn weer meer dan miljoen nieuwe fietsen verkocht. De belangstelling voor de duurdere kwaliteitsfiets neemt nog steeds toe. Dt gemiddelde verkoopprijs van een nieuwe fiets is gestegen tot boven 800 gulden. Tegelijk groeit de vri naar accessoires als de fietscomputer en speciale kleding De fietshelm is een veilig- ligt dat anders: fietsers gt- heidsaccessoire, die in Europa niet populair is. Van de 105 miljoen fietsers in Wést-Euro- pa draagt nog geen 5 een helm. In de Verenigde Staten bruiken hun rijwiel daar veel al voor de vrije tijd en dj sport. Van de in totaal miljoen fietsende Amerikanen draagt ca. 20 een helm. Amsterdam - Ongeremd enthousiasme voor de water sportbranche is niet op zijn plaats Het buitenland ondervindt en de watersport steeds pop11' klappen, de Britse collega's zien geen licht aan het einde van de tunnel en de Berlijn Boatshow was minder dan ge hoopt. De Duitse economie staat onder druk en de gulden is (te) hard geworden. Dit zegt A. Taselaar, algemeen voorzit ter van de HISWA-vereniging. De organisatie van de HISWA heeft inmiddels de plannen bekend gemaakt voor de wa- tersportbeurs die dit jaar voor de 38e keer in de RAI in Amsterdam gehouden wordt. Taselaar zegt, ondanks de door hem geschetste situatie, toch vertrouwen te hebben in de toekomst. Dit omdat „we in Nederland op een unieke wijze gaan met de waterrecreatie lairder wordt" Ook een onderzoek dat do® het ministerie van econoW; sche zaken op verzoek van mSWA-Vereniging is gehot; den over de consequenties van iri- en externe ontwikkeling® die op de branche, de bedrij ven en de HISWA Verenig»! afkomen, biedt hoop. Exposanten De HISWA wordt dit jaar eerder gehouden dan norma® en is van 27 februari tot met 7 maart voor het pul geopend. Tot nu toe zich 355 exposanten meld maar volgens de satie loopt dit aantal waa- schijnlijk op tot 400. Amsterdam (anp) - Vooralsnog i: pe programmamaaksters Toni hebben de stille hoop dat tuss uitzending vanavond met zekerhe hoofdpersoon van hun docume Ghanees Osei Kingston Appiagye van 4 oktober in de Bijlmer. Er zijn nog twee vermisten en nog twee niet-geïdentificeerde stoffelijke resten die voor nader pNA-onderzoek naar Groot- Brittannië zijn gestuurd. De ene vermiste is een Pakistaanse man. De tweede de onfortuinlijke Osei, van wiens wedervaren in Nederland de Vara-rubriek 'Im pact' een reconstructie maakte. In juli 1990 kwam hij naar Ne derland. Officieel als 'crusader', voornemens om het doopsgezin de geloof te verbreiden. In wer kelijkheid om geld te verdienen om zijn familie in Ghana te kunnen onderhouden. Zijn zus Helina en broer Collins komen over om behulpzaam te zijn bij de identificatie. Terwijl Dizzy Gillespie was een trouwe „festival in Pqq, flpag. Daar maak 3urp in 1984 deze foto van de lege Door Rinus van der Heijden Bij de dood van de 75-jarige tr<S zou de vraag kunnen rijzen of h beelden zijn die worden neergeh stierf Miles Davis, gisteren zijn zijn niet alleen bepalend gewees binnen de jazz, maar meer nog mijlpalen, waarlangs jazzmuziel gert. Zal Miles Davis voortleven als e de godfather van fusiemuziek, Gillespie is de uitvinder, waar van het woord met een hoofdlet ter wordt geschreven. Hij was in de jaren veertig de avantgardist die, met in zijn kielzog onder andere Miles Davis, de bebop introduceerde. Dat betekende een revolutie, die te vergelijken is met de intrede van de rock and roll in de amusementsmu ziek van de jaren vijftig. Gillespie was de stichter van een nieuwe stroming, die zowel in tellectueel als muzikaal de mensheid nieuw genot verschaf te. In harmonisch opzicht was bebop duidelijk beïnvloed door twintigste eeuwse, Europese ge componeerde muziek van onder andere Maurice Ravel en Claude Debussy. Thema, melodie en im provisatie, alles werd onderge schikt gemaakt aan zeer inge wikkelde akkoordenschema's. De kwarten in de muziek werden vervangen door achtste noten, waardoor het leek of de musici twee keer zo snel speelden. Doordat de schijn werd gewekt dat tegen de beat werd inge speeld, waren en zijn ongeoefen de oren nogal afkerig van deze heftig aandoende muzikale ge voelsuiting. Gillespie, bij de geboorte van de bebop getooid met een afwij kend sikje, donkere bril en grote alpino-pet, werd niettegenstaan de de apostel van al het nieuwe dat de jazz te bieden had. Samen Pjet onder andere altsaxofonist Charlie Parker, pianist Thelo- mous Monk, gitarist Charlie Christian en Miles Davis riep een nieuwe generatie jazzlief hebbers hem uit tot haar nieuwe culturele leider. Waar veel vernieuwers uiteinde- hjk hun ngjj hreken over hun artistieke of technische beperkt heden, bleek in het geval van Dizzy Gillespie, dat hij een an dere grootheid op de trompet naar de kroon stak: Louis Ann- strong. Zijn frasering, timbre en techniek kwamen op gelijke voet dtet de musicus die als geen

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 22