Woody Aliens eigen waarheid
CULTUUR
Husbands and Wives' briljante film op een briljant tijdstip
Fraaie burgerlijkheid
op Rotterdamse doeken
2.720,-
Jelle
Nijdam
wielrenner
58,500
58.625
38,375
38,875
78,375
78,750
30,250
30.500
69,750
69.500
ck.
59,000
57,250
ch.
65,000
64,125
68,250
67,875
13,000
13,625
56,125
56,375
44,875
45,750
60,125
59,875
al
18,375
18,375
10,625
10.875
44,375
45.250
i
81,875
82,750
luck
43,750
43,625
pac.
13,375
13,000
60,000
59,750
hn.
45,000
44,250
luse
12,750
12.500
:orp
13,500
13,875
33,500
32.625
ningsindex
11/11 12/11
103,80 105,10
102,70 109,00
102.90 104,20
139,00 139,90
c 96,90 98,20
106,60 102,40
si 89,90 93,90
kt 18,830-19.430 perkg
21.030 laten perkg
kt 175-245 perkg
290 per kg
rige koers
otkoers gisteren
en
eden
claim
daan/bieden
dividend
daan/laten
eden en ex dividend
ten en dividend
daan en laten ex dividend
daan en bieden ex dividend
1,70
1,50
1,50
1,60
5,20
5,60 a
3,50
4,20
4,80
7,20 b
1,90
3,30
0,60
1,10
5,30
6,90
3,00
4,10
1,30
0,60
3,30
1,50
7,00
4,30 a
5,10
3,80
8,00
5,90
3,50
2,80
6,40
5,20 a
11,70
9,60 b
20,10
18,50
1,20 a
1,20
2,30 a
2,70 b
1,70
1,00
1,95
2,15
1,15 a
0,80
0,90
1.10
0,10 a
0,10
0,70
0,70 a
1,80
2,00
2,00
1,80
0,80
0,70
1,40
1,20
2,70
2,30
2,50
3,70
0,50 a
0,70
5,20
6,70
2,70
3,60
1,10
1,40
1,90
2,40
1,70
0,50
3,00
1,70
16,80
15,70
1,90
3,10
0,70 a
0,90
4,90
6,00
4,50
2,40
11,00
6,50
19,00 b
14,00
40,00 a
33,00
13,50
10,30
20,50 a
16,20
2,70
1,70
de Stem grot
gids
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1992 DEEL D
comfort en veilig*
kennis met een
or het leven,
ru Legacy Sedan:
.0 turbo en 2.2 liter
16 kleppen. Stan-
lektrisch bedienbare
i.v. 1.8 DL.).
aar met automaat,
'ing en in station-
STUK KAN-
gen voorbehouden-
1774.
>s,
oekhoven Bv,
>1650-55553-
31687-2484.
Geborgenheid
'Erdwin de
Jongh en zijn
gezin' (1801)
van Nicolaes
Muys.
FOTO uniepers
Van onze kunstredactie
Rotterdam - De onbekende schilder Nicolaes Muys is door het
Historisch Museum Rotterdam uit de vergetelheid getild.
In het laatste kwart van de 18e
eeuw legde deze Rotterdamse ar
tiest de gezeten burgerij van zijn
woonplaats vast in een aantal
'conversatiestukken'.
Het schilderkunstig genre 'con
versation piece' (een gezelschap
mensen in een ongedwongen si
tuatie) is een typisch Nederlands
verschijnsel, waaraan door de
kunstgeschiedenis een Engelse
naam is geplakt. Voor de ten
toonstelling in Rotterdam is ge
kozen voor de Nederlandse ver
taling 'conversatiestuk'.
Zes doeken van Muys tonen de
stedelijke elite van de Maasstad
tussen 1770 en 1800: de burge
meester, de hoogleraar, de domi
nee, mét hun gezin, in hun eigen
huiselijke omgeving.
De benauwende sfeer, de stil
stand, de zelfgenoegzaamheid
van een bezittende en regerende
klasse die het al twee eeuwen
voor het zeggen heeft, ze komen
op deze schilderijen goed tot hun
recht.
Maar ingedut waren ze overigens
niet, deze Rotterdamse burgers.
Ze hielden de vinger aan de pols
en waren helemaal bij de tijd.
Dat blijkt uit de interieurs die
op deze schilderijen nauwkeurig
zijn afgebeeld. In de stijl van die
interieurs, ook van de gebruiks
voorwerpen, is van Rococo
(Louis XV) al niets meer te vin
den. Die stijl was toen al achter
haald. Het is allemaal neo-clas-
sicistisch. De Hollandse burger
volgde bij de inrichting van zijn
huis de Europese (Franse) mode
op de voet, en liet zich het liefst
met z'n nieuwste bezittingen
portretteren.
De expositie 'Zes Muysen in één
vertrek - Hollandse wooncultuur in
de 18e eeuw' is t/m 31 januari te
zien in het Historisch Museum Rot-
terdam/Schielandhuis. Het bijbeho
rende boek 'Aangenaam gezel
schap, zes conversatiestukken van
Nicolaas Muys' is verschenen bij
Uitg. Uniepers en kost 25,-.
Welke film heeft op u de meeste indruk gemaakt?
Waar ik het meest om gelachen heb is 'The Naked
Gun', de eerste. En 'Silence of the Lambs' vond ik ook
heel goed.
Wat is de laatste tentoonstelling die u heeft bezocht?
Dat was afgelopen weekeinde in Rosmalen: 'Rock
around the Jukebox', een grote markt met jukeboxen
en andere spullen van de jaren vijftig. Mijn vrouw heeft
allemaal kop en schotels gekocht, ik heb gekeken voor
een jukebox, maar niets gekocht.
Welke plaat of cd zou u op de radio willen laten draaien
voor uzelf?
Ik houd erg van jaren vijftig rock and roll. ZZ Top
vind ik ook leuk, vooral 'Sharp dressed man'.
Wat hangt er bij u thuis op het mooiste plekje aan de muur?
Dat is een schilderij in de woonkamer van Wil van
der Laan, een sportschilder. Het is een schilderij van
een tijdrit, waarop ik te herkennen ben.
Wat was uw laatste cultureel avondje uit?
Dan moet ik heel ver terug gaan. 'De Jantjes' denk
ik, een jaar of twee, drie geleden, in de schouwburg in
Breda.
Voor welk televisieprogramma blijft u thuis?
Ik blijf nergens voor thuis, maar 'De Schreeuw van
de Leeuw' wil ik niet graag missen, dat nemen we wel
op. Lekker een beetje harde humor, niet zo netjes, maar
daar houd ik wel van.
Door welke artiest, kunstenaar of acteur zou u het liefst
voor een diner met kaarslicht worden uitgenodigd?
Door Sylvia Millecam. Die vind ik wel spontaan, ze
ziet er leuk uit en doet het goed op televisie.
Wie zou er volgens u beslist nóóit minister van WVC moeten
worden?
UrsuLde Geer. Omdat ik hem een verschrikkelijke
man vind die zichzelf verschrikkelijk goed vindt. Die
irriteert me altijd tot in mijn tenen.
Wat zouden mensen volgens u per se moeten zien, lezen of
horen?
Zich verdiepen in de Tweede Wereldoorlog, want
wat er nu in Duitsland gebeurt is heel erg eng. Het
wordt dat tijd dat mensen daar eens goed over gaan
nadenken.
p„or Marjan Mes
Woody Aliens filmwerkelij k-
heid in zijn meest recente
speelfilm, 'Husbands and
Wives', is heel wat ingewik
kelder en subtieler dan de
berichten die over zijn eigen
privéleven naar buiten zijn
gekomen. Zelden maakte de
Amerikaanse cineast een zo
persoonlijke speelfilm over
relaties met zo weinig grap
pen, maar tegelijkertijd met
zoveel lichtvoetigheid en
diepgang. Op 12 november
gaat 'Husband and Wives',
die in Amerika Woody
Aliens meest bekeken speel
film is, in Nederland in tien
bioscopen in première.
Dit de ernst van hun acteren en
vaak aangeslagen uiterlijk in
deze begin dit jaar voltooide
film kan worden afgeleid dat
Woody Allen en vriendin Mia
Farrow tijdens de opnamen een
crisis in hun verhouding beleef
den. En ook de filmsituaties
verwijzen tamelijk onomwon
den naar het einde van hun
relatie.
waar de publiciteit Woo
dy Aliens problemen met Mia
Farrow en diens relatie met zijn
21-jarige stiefdochter op een
wansmakelijke manier in de
openbaarheid bracht, daar is
'Husbands and Wives' een voor
beeld van integriteit. Hij schil
dert de midlife-crisis en de hu
welijksperikelen van enkele in
tellectuele paren op een zeer
genuanceerde manier. Hierbij
blijft de schuldvraag in het
midden, net zoals dat in het
werkelijke leven meestal ook
gebeurt, wanneer er tenminste
geen rechter aan te pas hoeft te
komen.
Ondertussen heeft deze film in
Amerika alle records van vorige
Woody Allen-films geslagen.
Woody Allen tijdens opna-
voor 'Husbands and
Wives': de dialogen raken de
van iedere liefdesrelatie.
foto tri-star
Kinderen
Woody Allen, dramatisch verouderd en Mia Farrow, aangeslagen en verongelijkt in de ernstige relatiekomedie 'Husbands and
Wives'. Zij spelen in deze film een echtpaar dat na tien jaar uit elkaar gaat. foto tri-star
kreeg van de overeenkomsten
tussen film en werkelijkheid
stroomde het toe; iets wat nog
nooit eerder met een Woody
Allen-film is gebeurd.
Inderdaad werd Amerika opge
schrikt door een schandaal dat
in de moderne Amerikaanse
filmwereld zijn weerga niet
kent. Een bijna huilende Woody
Allen die zich op televisie moest
verdedigen tegen de beschuldi
ging van incest met zijn eigen
dochtertje na Mia Farrow te
hebben bedrogen met haa'r aan
genomen 21-jarige dochter
Soon-Yi; sensationeler kon het
al haast niet.
Documentaire
'Hannah and her sisters' was tot
nog toe de enige film van Woo
dy Allen die door een groot
publiek gewaardeerd werd,
maar bracht toch nog maar
veertig miljoen .op terwijl het
een onmiskenbaar 'mooiere' en
amusantere film was dan 'Hus
band and Wives'. Hij mist de
grapdichtheid van vorig werk
en werd bovendien met een ner
veus bewegende handcamera
opgenomen, waardoor hij doet
denken aan een terloops gere
gistreerde documentaire. Hoe
wel lichter van toon herinnert
hij aan Bergmans 'Scènes uit
een huwelijk' waarin ook geen
ontkomen was aan de onvermij
delijke desillusie in de liefde'.
Naar verluidt ontdekte Mia
Farrow de relatie van haar le
vensgezel met haar aangenomen
dochter op het eind van de
opnameperiode van 'Husbands
and Wives', begin dit jaar. Ze
schijnt toen naaktfoto's van
Soon-Yi in Aliens appartement
te hebben gevonden. Het feit
dat de vrouw Judy (Farrow) in
'Husbands and Wives' tegen
haar man Gabe (Allen) zegt dat
hun huwelijk voorbij is, schijnt
volgens The New York Times
direct het gevolg van deze ont
dekking te zijn.
Zelfspot
Geen enkele andere Amerikaan
se cineast is in staat geweest om
zijn eigen leven zo geestig en
intelligent tot het permanente
onderwerp van bijna al zijn re-
latiekomedies te maken als
Woody Allen. Komedies vol
zelfspot en twijfel over eigen
prestaties. Altijd al stond zijn
levenspartner van dat moment
op een gevoelige en liefdevolle
manier centraal in die kome
dies. Voor Mia Farrow was dat
Diane Keaton die haar faam
aan hem te danken heeft.
In de meest verrukkellijke rela
tiekomedies aller tijden, 'Man
hattan', worstelde de door Woo
dy Allen gespeelde hoofdper
soon al met hetzelfde probleem
als nu in 'Husband and Wives;
de verliefdheid op een piepjong
meisje terwijl zijn verstand hem
zegt om met haar te breken.
In 'Husband and Wives' is de
door Allen gespeelde getrouwde
literatuurprofessor Gabe Roth
stilzwijgend verliefd op de jeug
dige studente Rain (Juliette Le
wis). Hij maakt haar zonder het
echt te willen het hof door haar
overdadig te complimenteren
met haar literaire prestaties.
Maar hij schrikt ook nu terug
voor een verhouding omdat het
leeftijdsverschil te groot is.
Zelfs als het meisje hem hiertoe
uitnodigt.
Aan het slot wanneer echtgeno
te Judy inmiddels haar geluk bij
een symapthieke collega (Liam
Neeson) heeft gevonden, zegt
Gabe dat hij voorlopig geen
verhouding meer wil omdat hij
'niemand wil kwetsen en niet
gekwetst wil worden'. De wer
kelijkheid schijnt anders, maar
hoe anders zal wel altijd ver
borgen blijven, want wat weten
wij van andermans intieme le
ven? Daarover gaat 'Husbands
and Wives' in grote mate.
De zorgzame Judy (anderen
vinden haar 'passief-agressief')
gaat haar eigen huwelijk met de
intellectueel superieure Gabe
opeens ook anders bekijken. Zij
wil nog een kind (Farrow wilde
in werkelijkheid voortdurend
nieuwe kinderen) maar hij voelt
daar niets voor. Het is een van
de twistpunten in hun mis-
schien helemaal niet zo slechte
huwelijk. Judy blijkt tot haar
eigen verbazing naar een andere
partner te verlangen, een gevoel
dat ze blijkbaar verdrongen
heeft.
De collega die zij zelf aantrek
kelijk vindt, probeert zij eerst
uit misplaatste opofferingsge
zindheid aan vriendin Sally te
koppelen. Het redderende en
moederende karakter van Mia
Farrow wordt zichtbaar aange
tast door het filmverhaal. Zij
zelf acteert ook onmiskenbaar
aangeslagen en ziet er, heel an
ders dan in vorige films, boos en
verongelijkt uit.
Gabe, een dramatisch verouder
de Woody Allen, blijkt een on
bedwingbare hang naar jonge
'kamikaze'-meisjes (met een
drang tot zelfvernietiging) te
hebben. Het misgaan van derge
lijke relaties omschrijft hij zelf
als het gevolg van een verlangen
naar boetedoening voor het kie
zen van de verkeerde vrouw.
Wanneer hij het weer goed wil
maken met Judy is bij haar de
teleurstelling al te groot en is er
geen weg terug.
Hun vrienden Sally en Jack we
ten hun huwelijk wel te redden.
Jack krijgt genoeg van zijn bij
astrologie en havervlokken
zwerende vriendinnetje. Het
echtpaar kiest voor de gebor
genheid en vertrouwdheid om
dat het niet eenzaam oud wil
worden, al zal het met de seks
nooit veel meer worden. Judy-
Farrow is gelukkig met haar
nieuwe vlam. En Gabe? Het slot
laat te raden over diens toe
komst. Met een knipoog naar
zijn publiek zegt Woody Allen
(tegen de onzichtbare ondervra
ger): „Kan ik nu gaan?"
Wat is uw favoriete boek?
Ik heb helemaal geen favoriete boeken. Ik heb wel
alle boeken van Kees van Kooten met die korte
verhaaltjes. Die vind ik wel makkelijk lezen namelijk.
Het is wel duidelijk dat een
opbrengst van 200
dollar alles te maken
:t sensatiezucht en min-
met de niet geringe kwali-
van deze fijnzinnige relatie-
Toen het publiek lucht
Alle betrokkenen praten regel
matig tegen een onzichtbare in
terviewer (een psychiater?) over
zichzelf en de ander waarbij de
waarheid steeds volkomen sub
jectief is. Als zij zelf al niet
weten hoe het met hun gevoe
lens zit, hoe zou een buiten
staander dan kunnen oordelen
over hun liefdescarpiolen?
Iedereen ziet in zijn voormalige
partner gebreken die door een
nieuwe partner nog niet zijn
opgemerkt. De echtparen in
'Husband and Wives' hunkeren
allemaal naar iets wat in hun
eigen huwelijk ontbreekt. Er
wordt aanhoudend over gepraat
in levensechte dialogen die op
pervlakkig lijken maar toch de
kern raken van iedere liefdesre
laties. Gabe's vrouw Judy (Far
row) is aanvankelijk totaal
overstuur wanneer hun beste
vrienden besluiten te gaan
scheiden. Sally (Judy Davis) en
Jack (Sydney Pollack) leken
zo'n stabiel ouder echtpaar.
Jack heeft echter avontuurtjes
met jonge vrouwen terwijl de
neurotische Sally haar best doet
om zich te handhaven als al
leenstaande vrouw.
Het is te hopen dat de opspraak
rond Woody Allen hem het wer
ken niet voorgoed onmogelijk
zal maken. Want anders zouden
wij voortaan zulke juweeltjes
van films als deze 'Husbands
and Wives' moeten missen. Hij
had al filmplannen met zijn
vroegere vriendin, Diane Kea
ton. Blijkbaar is hij dus toch
niet zo'n monster als Mia Far
row de wereld wil doen geloven.
Mocht dat wel zo zijn dan heeft
hij dat in zijn laatste film wel
heel erg goed weten te verber
gen.
Zijn kinderen mag hij van de
rechter nog steeds niet zien.
Maakte hij de filmwerkelij kheid
van 'Husbands and Wives' dan
toch mooier dan zijn eigen wer
kelijkheid? Het is nauwelijks
voorstelbaar. Maar dat er in de
intimiteit van de liefde alles
mogelijk kan zijn zonder dat
daarover objectieve duidelijk
heid bestaat, laat juist deze
prachtig geacteerde, sobere film
(zonder muzikale begeleiding)
zo treffend zien.
